Fissure-in-Ano (FIA) စအိုကြဲနာ
၂။ သမီးကအသက္ ၃၃ နွစ္ပါ။ ခရီးအသြားမ်ားျပီးဝမ္းမျကာခဏခ်ုပ္တဲ့အက်င့္ရွိပါတယ္။ ၇ လပိုင္း ၂ဝ၁၄ ကစျပီး စအိုမွာလိပ္ေခါင္းလို့ယူဆမိတဲ့အရာေလးထြက္လာပါတယ္ဆရာ။ အိမ္နားက ေဆးခန္းက ဆရာဝန္နဲ့ ျပျကည့္တဲ့အခါမွာ pilex လိမ္းခိုင္းျပီး Daflon ေသာက္ခိုင္းပါတယ္ဆရာ။ အနာကဝမ္းခ်ုပ္ရင္နာလိုက္၊ ေယာင္လိုက္၊ ေဆးခန္းျပလိုက္ ေနခဲ့ပါတယ္ဆရာ။ ၁ လပိုင္း ၂ဝ၁၆ မွာခြဲစိတ္အထူးကုဆရာဝန္တယာက္နဲ့ျပျကည့္တဲ့အခါမွာ လိပ္ေခါင္းမဟုတ္ဘဲ စအိုကြဲနာျဖစ္ျပီးစအိုကက်ဥ္းေနတယ္လို့ေျပာပါတယ္ဆရာ။ အရွင္းေပ်ာက္ခ်င္ရင္ခြဲမွရမယ္။ မခြဲရင္သက္သာတာပဲရွိမယ္လို့ ေျပာပါတယ္ဆရာ။ အခုေနာက္ပိုင္းေတာ့ ဝမ္းမခ်ုပ္ေအာင္ ဂရုစိုက္ေနထိုင္တဲ့အတြက္ အဆင္ေျပပါတယ္ဆရာ။ ၆ လပိုင္း ၂ဝ၁၆ မွာလည္း ေနာက္ထပ္ခြဲစိတ္ဆရာဝန္တေယာက္နဲ့ ထပ္ျပျဖစ္ပါေသးတယ္ဆရာ။ ခြဲစိတ္ဆရာဝန္ (၂) ေယာက္နဲ့ျပထားဖူးတဲ့မွတ္တမ္းကိုတြဲထည့္ေပးထားပါတယ္ဆရာ။ သမီးသိခ်င္တာက မခြဲဘဲနဲ့ဝမ္းမခ်ုပ္ေအာင္ဂရုစိုက္ေနထိုင္မယ္ဆိုရင္ရပါသလားဆရာ။ မခြဲဘဲထားျခင္းေျကာင့္ အျခားေနာက္ထပ္ဘာေတြျဖစ္နိုင္ပါသလဲဆရာ။ ခြဲမယ္ဆိုရင္ အနာပိုးမဝင္ဖို့နဲ့ အနာက်က္ဖို့ အရမ္းဂရုစိုက္ရျပီး ေနာက္ဆက္တြဲအေနနဲ့ ဝမ္းမထိန္းနိုင္တာမ်ိုးျဖစ္တတ္တယ္လို့ ျကားဖူးထားတာေလးေတြရွိတဲ့အတြက္ ခြဲျခင္းရဲ့ ေနာက္ဆက္တြဲေကာင္းက်ိုးနဲ့ဆိုးက်ိုးကို ရွင္းလင္းေျပာျပျပီး ဘယ္လိုလုပ္သင့္တယ္ဆိုတာကို အျကံျပု ေျပာျပေပးေစလိုပါတယ္ရွင့္။
၃။ အခုရက္ပိုင္း စအိုမွာ အနာျဖစ္ေနပါတယ္ဆရာ။ ကြဲၿပီး ေသြးထြက္ရာကေန အနာပံုစံျဖစ္ေနပါတယ္။ အခု ဘယ္လို ျဖစ္ေနလဲဆိုေတာ့ အိမ္သာသြားတိုင္း စိုးရိမ္စိတ္ ဝင္ေနတယ္။ ၿပီးေတာ့ အရမ္းလဲ နာေနတယ္။ လက္နဲ႔ စမ္းၾကည့္ေတာ့ ဖုေဖာင္းေဖာင္းေလျဖစ္ေနတယ္။ စိုးရိမ္တာက သြားတဲ့ မစင္ေၾကာင့္ အနာပိုးဝင္ၿပီး ပုိဆိုးလာမွာကုိ စိုးရိမ္ေနပါတယ္။ ဘယ္သူ႔ကုိမွလဲ မျပခ်င္ဘူး၊ ျဖစ္ႏိုင္မယ္ဆိုရင္ အျမန္ဆံုး ေပ်ာက္ႏုိင္မယ့္ ေဆးေလး ညႊန္ေပးပါေနာ္။
စအိုကြဲနာကို FIA လို႔ေခၚတယ္။ FIA က ၂ မ်ိဳး။ တခုက ဂရင္ဂီ်နာ။ စအိုကြဲနာက စအိုျပြန္မွာ ေဒါင္လိုက္ အနာျဖစ္တာ။ အလြန္နာတယ္။ စိတ္ညစ္ရတယ္။ နာပံု နာနည္း ကလည္း ဝမ္းသြာတိုင္း စူးရွျပီး နာတာ။ ကြဲထြက္သလို ခံစားရတယ္။ ေရခ်ိဳးခန္းက ထြက္ျပီးတဲ့ေနာက္မွာပါ ဆက္နာေနေသးတယ္။ ဝမ္းကလဲ သြားရမွာကို ေၾကာက္ေနလို႔ ခ်ဳပ္ေနတာ မ်ားတယ္။ ေသြးလဲ ထြက္တယ္။ ထြက္တဲ့ေသြးက ေသြးစိမ္းရွင္ရွင္ အနီေရာင္။ ဝမ္းေဘးမွာ အထက္ေအာက္ တန္းေနတယ္။ ေသြးအား နည္းေလာက္ေအာင္ အထိေတာ့ မဆိုးပါ။ ေသြးအျပင္ မန္းရည္လိုလဲ ထြက္ႏိုင္တယ္။ ယားတတ္ေသးတယ္။
ျဖစ္လာရတာက ဝမ္းၾကာၾကာ ခ်ဳပ္တာဘဲ အျပစ္ဖို႔တယ္။ အစားအစာထဲမွာ ဖိုင္ဘာနည္းတာ၊ အသီးအရြက္နည္းတာ စားလို႔လဲ ပါတယ္။ က်ား-မ ဆတူျဖစ္ၾကတယ္။ ျဖစ္တဲ့-ကြဲတဲ့ေနရာက ေနာက္တည့္တည့္မွာ မ်ားတယ္။ ရွားပါးတဲ့ စအိုေရွ႕ပိုင္း ကြဲတာမ်ိဳးက အမ်ိဳးသမီးေတြက ပိုမ်ားတယ္။ ရက္တို-ရက္ရွည္။ နာတာရွည္ဆိုရင္ ေမးလာသူ ျဖစ္ေနသလို လိပ္ေခါင္းပါ တြဲလာတယ္။ Sentinel pile ေခၚတယ္။ သူက တံခါးမွဴးလို ေနလို႔ပါ။
ကုသရတာမွာ ေဝဒနာျဖစ္ေစတဲ့ စအိုအတြင္းအထိန္းၾကြက္သားကြင္း Internal sphincters ကို ေျပာ့ေလွ်ာ့ေနေစဘို႔ လိုတယ္။ သူကဘဲ ဒုကၡေပးေနလို႔။ သူ ေျပာ့ေနခ်ိန္ အနာက်က္ေစႏိုင္တယ္။ နာတာ သက္သာေစဘို႔ 5% Xylocaine ထံုးေဆး လိမ္းေပးရတယ္။ အစားအစာေတြမွာ ဝမ္းေပ်ာ့ေအာင္ အထူးဂရုစုိက္ စားရမယ္။ Sitz bath ေခၚတဲ့ ေရေႏြး ထိုင္နည္း လုပ္ရမယ္။ ေရးထားပါတယ္။ ပဋိဗီဝေဆးေသာက္ရမယ္။ လိုအပ္ရင္ ဝမ္းႏုတ္ေဆးေပးတယ္။
ဒါေတြနဲ႔မွ မရရင္ ခြဲစိတ္ခမ္း ဝင္ရပါမယ္။ တနည္းကေတာ့ ေမ့ေဆးေပးျပီး Land’s dilation နည္းနဲ႔ စအိုကို 3 x 3 fingers to 4 x 4 finger dilatation ခ်ဲ႕ေပးနည္း။ ေဆးရံု တက္ေနစရာ မလိုဘူး။ ညေနျပန္ဆင္း။ ျပီးစမွာ ဝမ္းမလံုတာ ၇-၁ဝ ရက္ ျဖစ္ေနဦးမယ္။
ေနာက္နည္းကေတာ့ Lateral Anal Sphincterotomy ခြဲစိတ္နည္း ျဖစ္တယ္။ ေမ့ေဆးက ပိုေကာင္းပါတယ္။ ထံုေဆးနဲ႔ လဲရတယ္။ Internal anal sphincter ဆိုတာကို ၈ နာရီေနရာမွာ ျဖတ္ေပးရတယ္။ ၃ ပါတ္ေနရင္ အနာက်က္မယ္။
Dorsal Fissurectomy and Sphincterotomy နည္းလဲ လုပ္တယ္။ Internal sphincter ရဲ႕ ကန္႔လန္႔ျဖတ္ေနရာကို ျဖတ္မယ္၊ လိပ္ေခါင္းရွိေနတာကိုလဲ ခြဲမယ္။ ၃ ပါတ္ေနရင္ အနာက်က္မယ္။
စအိုေနရာ ခြဲစိတ္တာ မွန္သမွ် ခြဲစိတ္ျပီး ဂရုစိုက္ရတာ အေရးပါတယ္။ အစားအေသာက္၊ ဝမ္းေပ်ာ့ေဆး၊ အနာသက္သာေဆး၊ ပဋိဇီဝပိုးေသေဆး၊ နာတာသက္သာေအာင္ 2% Xylocaine gel ထံုေဆး ေပးရတယ္။
• Sitz bath ေရေႏြးထိုင္တာမွာ Potassium permagnate or Dettol ပါ ထည့္ ၂ဝ မိနစ္ ထိုင္ရတယ္။
• Botulinum toxin ဆိုတဲ့ေဆး ေပးကုတာလဲ ရွိေသးတယ္။ ေအာင္ျမင္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
• Glyceryl trinitrate ထည့္ေဆးက ၂ ပါတ္ေနရင္ ၇၅% သက္သာတယ္၊ ၅၄% က ၆ ပါတ္ေနရင္ ေပ်ာက္တယ္လို႔ ေျပာတယ္။ ဒီေဆးက ေခါင္းကိုက္ေစတတ္တယ္။ ေနာက္ သုေတသနတခုက Glyceryl trinitrate ေဆးကို တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၂ ပါတ္ ေပးျပီး၊ ၂ လ အၾကာ ျပန္စစ္ေတာ့ ၆၉% မွာ ေအာင္ျမင္တာ ေတြ႔ရတယ္လို႔ ဆိုတယ္။
ေယဘုယ် ေျပာရရင္ ဝမ္းႏုတ္ေဆး ေန႔တိုင္းစားတာ မေကာင္းပါ။ အက်င့္ပါတယ္။ Laxative Abuse ဝမ္းႏုတ္ေဆး တလြဲသံုးျခင္းစာ ေရးထားပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီေရာဂါသမားအတြက္ ဝမ္းမာေနရင္ ေရာဂါပိုဆိုးမွာမို႔ ေသာက္ရလိမ့့့္မယ္။ ျမန္မာဝမ္းႏုတ္ေဆးလဲ သံုးၾကည့္ေပါ့။ Milk of Magnesia ဆိုတာက ဝမ္းေပ်ာ့ေဆး။ အက်င့္မပါေစဘူး။ အိပ္ရာဝင္ခ်ိန္ ဟင္းစားဇြန္း ၂ ဇြန္းေသာက္ရတယ္။ မန္က်ီးမွည့္ ေဖ်ာ္ရည္၊ သေဘၤာသီးမွည့္၊ ကန္စြန္းရြက္လဲ စားပါ။ ေရမ်ားမ်ား ေသာက္ပါ။ ခြဲစိတ္ကုသနည္းက ေျပးလြတ္ရမဲ့ပံု မရွိဘူး။ အရပ္နည္းေတြ မသင့္ပါ။ ကုျပီး ျပန္ျဖစ္လို႔ ေမးလာၾကတယ္။
ဗမာျပည္မွာ ခါးထံုေဆးနဲ႔ ခြဲတာ မ်ားတယ္။ ခြဲျပီး စအိုမွာ ရာဘာ-ပိုက္ကေလးတခုကို ဆီဆြတ္ထားတဲ့ ပတၲီးပတ္ျပီး၊ ထည့္ထားတတ္တယ္။ ေလလည္ႏိုင္မယ္။ စအို က်ဥ္းမသြားဘူး။ ၂ ရက္ေလာက္ပါ။ ခြဲျပီးစ အေနရခက္မွာ အမွန္ပါ။ ထံုေဆး ပ်ယ္ခ်ိန္က စမယ္။ ဒါေပမဲ့ နာတာကို ခံႏိုင္ေအာင္နည္းကို က်က်နနလုပ္ရင္ အသက္သာဆံုး ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။
Piles Q and A လိပ္ေခါင္းေရာဂါ အေမး-အေျဖမ်ား http://doctortintswe.blogspot.com/2014/12/piles-and-pregnancy.html
Piles and Pregnancy ကိုယ္ဝန္နဲ႔ လိပ္ေခါင္း http://doctortintswe.blogspot.com/2014/12/piles-q-and.html
Sitz bath ေရေႏြးထိုင္နည္း http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/sitz-bath.html
Piles (Hemorrhoids) Treatment လိပ္ေခါင္းကုနည္းမ်ား http://doctortintswe.blogspot.com/2015/04/piles-hemorrhoids-treatment.html
Fistula-in-Ano (FIA) ဂရင္ဂ်ီနာ http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/fistula-in-ano-fia.html
Dr. တင့္ေဆြ
Comments
Post a Comment