Prison and jail health care အက်ဥ္းသားက်န္းမာေရး

VOA ကေန လက္ရွိအဖမ္းဆီးခံေက်ာင္းသားေတြရ့ဲ က်န္းမာေရး ေဆြးေႏြးခြင့္ရပါတယ္။ အခ်ိန္အရတိုတိုသာ ေျပာခ်ိန္ရခဲ့တယ္။

အက်ဥ္းသားေတြကို က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈေပးရတဲ့ ဆရာဝန္ေတြနဲ႔ အက်ဥ္းထာင္တာဝန္ရွိသူေတြၾကားမွာ အျပန္အလွန္ လြန္ဆြဲေနရမႈဆိုတာ တိုင္းျပည္တိုင္းမွာရွိတယ္။ အဆံုးမသတ္ႏိုင္တဲ့ အျငင္းပြါးမႈတခုလည္းျဖစ္တယ္။ ဒါ့ျပင္ တရားစီရင္ေရးနဲ႔ သမားက်င့္ဝတ္ၾကားမွာ ဝိေရာဓိျဖစ္ေနတယ္။

ဆရာဝန္ေတြဟာ ပညာပိုင္းဆိုင္ရာက်င့္ဝတ္ကို လိုက္နာၾကရတယ္။ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်ရာမွာ လူနာေစာင့္ေတြ ဖိအားနဲ႔ ဆြဲအားေတြကို ပမာမထားပဲခ်မွတ္မွသာ မွန္ကန္တယ္။ စာနာစိတ္နဲ႔ သနားစိတ္ကို မွ်မွ်တတထားၾကရတယ္။ ေရာဂါအမည္တပ္ဘို႔ရာ စမ္းသပ္မႈနဲ႔စစ္ေဆးမႈေတြလိုတယ္။ ေထာင္ကိုသြားၾကည့္ရတဲ့ဆရာေတြမွာ စစ္ေဆးမႈေတြလုပ္ဘို႔ မျဖစ္ႏိုင္ၾကဘူး။ ဆရာဝန္ေတြအေပၚမွာ အက်ဥ္းေထာင္အရာရွိေတြက တတ္စြမ္းသေလာက္ ဖိအားေပးၾကတယ္။ လူနာ-ဆရာဝန္ဆက္ဆံေရးအျပင္ အက်ဥ္းေထာင္-ဆရာဝန္ဆက္ဆံေရးဆိုတာပါရွိလာတယ္။

ေထာင္မွာ ထားေပးတဲ့ေဆးဝါးတခ်ိဳ႕ရွိေပမယ့္ ဆရာဝန္ကညႊန္တဲ့အတိုင္း အက်ဥ္းသားေတြ ေဆးမရႏိုင္ၾကတာကို ကြ်န္ေတာ္ကိုယ္တိုင္ အလွည့္က်ေထာင္ဆရာဝန္လုပ္ခဲ့ရဘူးလို႔ေျပာႏိုင္တယ္။ ေဆးဆိုတာ တေန႔ ၁ ၾကိမ္ကေန ၄ နာရီတခါေသာက္ရတာေတြရွိတယ္။ အက်ဥ္းသားေတြမွာ အခ်ိန္ကိုက္ေဆးေသာက္ဘို႔ အခက္အခဲေတြရွိၾကတယ္။ နားနားေနေနေနဘို႔ ဆရာဝန္ညႊန္တာကို အက်ဥ္းသားလူနာက မခံစားရပါ။ လူမမာဓာတ္စာ ညႊန္းလို႔ကေတာ့ မျဖစ္ႏိုင္ပါ။ အက်ဥ္းေထာင္တြင္း ပတ္ဝန္းက်င္ဟာ ကူးစက္ေရာဂါေတြ စာရင္းခ်ေရးရင္ အရွည္ၾကီး။ ေနေရာင္လံုေလာက္ေအာင္မရလို႔ ဗီတာမင္ ဒီ နည္းကုန္က်တယ္။ ေဆးရံုကို လႊဲေျပာင္းေပးတဲ့အခါမွာလည္း လံုျခံဳေရးအရ သီးသန္႔ထားတယ္။ အဲဒီမွာ  ႏွိမ္ခ်ျပီး ဆက္ဆံတာမ်ိဳးရွိတယ္။ ရဲေတြ၊ ေဆးရံုဝန္ထမ္းေတြနဲ႔ လူနာဧည့္ေတြရ့ဲ မ်က္လံုးအၾကည့္ေတြက မတူၾကဘူး။

အမ်ိဳးသမီး (မိန္ကေလး) အက်ဥ္းသူ (ေထာင္ထဲတားမယ့္သူ) ေတြကို ကိုယ္ဝန္ရွိ-မရွိစစ္တာလုပ္တဲ့သတင္း ေက်ာင္းသား အေရးအခင္းနဲ႔အတူထြက္ခဲ့တယ္။ အက်ဥ္းေထာက္လက္စြဲအရစစ္ရတယ္လို႔ ေျဖတာလည္း ၾကားရတယ္။ အဲဒီသတင္းနဲ႔ တခ်ိန္တည္းေလာက္မွာ အင္ဒိုနီးရွားရဲတပ္ဖြဲ႔ထဲဝင္ခ်င္ အပ်ိဳစစ္ရမယ္ဆိုတဲ့သတင္းလည္းထြက္ခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ HIV နဲ႔ အသည္းေရာင္ (ဘီ) နဲ႔ (စီ) ေကာ စစ္သလားမသိပါ။ ေသြးကေနကူးစက္ေရာဂါဆိုတာ အမ်ိဳးသမီးေတြခ်ည္းသာထားတဲ့ အက်ဥ္းေထာင္ထဲမွာ အခ်င္းခ်င္းကူးစက္ႏိုင္ပါတယ္။ လစဥ္ရာသီေသြးေၾကာင့္ပါ။ ရာသီအတြက္ က်န္းမာေရးနဲ႔ညီညြတ္တဲ့ အသံုးအေဆာင္ေတြ ရၾကမယ္လို႔မထင္ပါ။

HIV/AIDS ရွိတဲ့ (ရွိႏိုင္ေလာက္တဲ့) အမ်ိဳးသမီးေတြ ဥပမာ ခႏၶာကိုယ္ကိုအခေၾကးေငြနဲ႔လဲသူမ်ိဳးေတြ ေထာင္ထဲမွာ ေန႔စဥ္ မျပတ္ရွိတယ္။ အေမရိကမွာ ၂ဝဝ၇ ခုႏွစ္တံုးက အမ်ိဳးသမီးအက်ဥ္းသူ ၁ဝဝဝဝ ရွိရင္ ၄၃ ေယာက္မွာ HIV ရွိတယ္။ လူဦးေရအကုန္ထဲမွာ ၁၇ ေယာက္သာရွိတယ္။ ႏိုင္ငံေရးမႈနဲ႔ တမင္တကာဆြဲထည့္ခံရတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြကို သူတို႔နဲ႔ အတူထားတယ္။ ကြ်န္ေတာ့္ဇနီးကို မုံရြာေထာင္ထဲမွာ အဲလိုပဲထားခဲ့တယ္။ လြတ္လာတာနဲ႔ ေဆးစစ္ရေတာ့တယ္။ မသိတဲ့သူေတြက ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းက်အမ်ိဳးသမီးေတြကို ဒီအသက္ေမြးမႈလုပ္သူလို႔ အထင္ေရာက္ေစတယ္။ ေထာင္ထဲမွာ စစ္ေဆးရင္ ညၾကီးသန္းေကာင္မွာ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းက်အမ်ိဳးသမီးကို တေယာက္ခ်င္းထုတ္စစ္တယ္။ အမ်ိဳးသမီး ေထာင္ဝန္ထမ္း တေယာက္တေလထားေပမယ့္ သံသယျဖစ္ေအာင္ တမင္လုပ္ထားတာျဖစ္တယ္။

အက်ဥ္းေထာင္ထဲ မထည့္ခင္မွာေရာ အထဲေရာက္ေတာ့ေရာ ဖမ္းလာသူေတြမွန္သမွ်ကို အေၾကာင္းမဲ့ရိုက္ႏွက္တာ၊ ႏွိပ္စက္တာကို စစ္ေဆးတယ္အေၾကာင္းျပျပီးလုပ္တယ္။ လိုခ်င္တဲ့ထြက္ခ်က္ရေအာင္လည္းလုပ္တယ္။ ငရဲနဲ႔တင္စားတာ မလြန္ပါ။ မႈခင္းဆိုင္ရာေဆးပညာမွာသင္ရတဲ့ ရာဇသတ္ၾကီးမွာေတာ့ ျပစ္မႈေျမာက္ပါတယ္။

တမင္တကာ ထိခိုက္ေစမႈျဖစ္ရင္ ပုဒ္မ ၃၂၃ နဲ႔ျငိျပီ။ အႏၲရာယ္ရွိတဲ့လက္နက္ဆိုရင္ ၃၂၄။ ျပင္းထံဒဏ္ရာဆိုရင္ ၃၂၅။ အႏၲရာယ္ရွိတဲ့လက္နက္နဲ႔ ျပင္းထံဒဏ္ရာဆိုရင္ ၃၂၆။ ထိခိုက္ေစမႈဆိုတာ တဖက္သားကို ကိုယ္ခႏၶာကို ထိခိုက္ေစတာနဲ႔ နာက်င္ေစတာျဖစ္တယ္။ ေရာဂါရေစတာလည္းပါတယ္။ ျပင္းထံဒဏ္ရာဆိုတာ လိင္အဂၤါပ်က္စီးေစတာ၊ မ်က္လံုးတဖက္ ပ်က္စီးေစတာ၊ နားတဖက္ ပ်က္စီးေစတာ၊ အဆစ္တခု ပ်က္စီးေစတာ၊ ဦးေခါင္းနဲ႔ မ်က္ႏွာရုပ္ဆိုးေစတာ၊ သြား (သို႔) အရိုးတခု ပ်က္စီးေစတာေတြပါတယ္။

Post-traumatic stress disorder (PTSD) ထိခိုက္မႈျဖစ္ျပီးေနာက္ျဖစ္လာတဲ့စိတ္ဖိစီးမႈေဝဒနာ (သို႔) ထိခိုက္ဒဏ္ရာ ရျပီးေနာက္ စိတ္ဖိအားေရာဂါဆိုတာ ကုသရ ခက္ခဲလွတယ္။

ေထာင္မွာတာဝန္ထမ္းေနသူေတြ၊ ေထာက္လွမ္းေရးနဲ႔ စစ္ေဆးေရးမွာ တာဝန္ထမ္းေနသူေတြဟာ ဒီအလုပ္မွာ အင္မတန္ ကြ်မ္းက်င္ၾကတယ္။ လက္သည္မေပၚေအာင္လုပ္တတ္ၾကတယ္။ တံုးတဲ့လက္နက္မ်ိဳး သံုးၾကတာမ်ားတယ္။ အတြင္းေက် ဆိုတဲ့အသံုးဟာ ေထာင္က်သူေတြႏွိပ္စက္ခံရကိုေျပာတဲ့ စကားလံုးျဖစ္လာတယ္။ အျပင္ကၾကည့္ရင္ေတာ့ ဘာမွ ျဖစ္မထားသလို။ အထဲမွာဒဏ္ရာေတြက ေသြးထြက္တာ၊ ေရာင္ရမ္းတာ၊ ေသြးအေဟာင္းေတြကေန အာရံုေၾကာေပၚ ဖိထားတာ၊ နာက်င္တာ၊ ထံုက်င္တာ၊ သူ႔အလုပ္သူ မလုပ္ႏိုင္တာေတြျဖစ္တယ္။

ရဲေတြ၊ ေထာက္လွမ္းေရးေတြနဲ႔ ေထာင္ဝန္ထမ္းေတြထဲမွာ လက္ရဲဇက္ရဲေတြအျပင္ လက္ယဥ္သူေတြရွိတယ္။ သားသတ္ရံုမွာ အလုပ္လုပ္တာၾကာသူေတြက တိကနည္းခုတ္ထစ္ျဖတ္ေတာက္ႏိုင္ၾကသလိုပဲ အက်ဥ္းသားေတြကို ႏွိပ္စက္ရာမွာ ကြတ္တိလုပ္တတ္ၾက၊ လုပ္ရဲၾက၊ လုပ္ရက္ၾကတယ္။ သူမ်ားမသိေလာက္ေအာင္ လုပ္တာေပမယ့္ ေလာကၾကီးမွာ မွန္ကန္ၾကည္လင္သူေတြက မသမာသူေတြထက္ အျမင္ေရာ အေတြးပါစူးရွၾကပါတယ္။

ဖမ္းဆီးတံုးက သတင္းစာမွာထည့္ရင္ အဆိုးဆံုးဓါတ္ပံုကိုေတာင္မွ ဖိုတိုေရွာ့လုပ္ေသးတယ္။ လႊတ္ကာနီးရင္ေတာ့ ေျပာင္းျပန္လုပ္တယ္။ ရံုးထုတ္တာတို႔ လႊတ္ေပးေတာ့မယ့္အခ်ိန္ဆိုတာ အဲဒီအနာဒဏ္ရာဒဏ္ခ်က္ေတြ လူျမင္မွာ အၾကည့္ရမဆိုးခ်ိန္အထိ ဆြဲထားၾကတယ္။

ျမန္မာျပည္မွာ ႏိုင္ငံေရးအေျပာင္းအလဲကို စိတ္မေစာၾကပါနဲ႔ေျပာေနၾကတယ္။ ေစာင့္ၾကည့္ပါလို႔ ေရွ႕ေနလိုက္ၾကတယ္။ ေနာက္ေရြးေကာက္ပြဲ အားခဲထားၾကတယ္။ ကြ်န္ေတာ့္အျမင္ကေတာ့ လက္ရွိေထာင္ထဲက ေက်ာင္းသားေတြအပါအဝင္ အဖမ္းဆီးခံႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြရဲ့ က်န္းမာေရးဟာ အင္မာဂ်င္စီျဖစ္တယ္။ ဘာကိုမွ ဘယ္သူ႔ကုိမွ ဘယ္ေလာက္မွ ေစာင့္မေနႏိုင္ပါခင္ဗ်ား။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၂၃-၆-၂ဝ၁၅

Comments

Popular posts from this blog

က်န္းမာျခင္းသည္ လာဘ္တပါး

Furamin BC သံဓါတ္အားေဆး