The Rivers ျမစ္ျပင္ရယ္ က်ယ္ပါဘိ
ေရွးကာလမွာ လူေတြဟာ ေရခ်ိဳးနဲ႔သန္႔ရွင္းေရးအျပင္ ျမစ္ေရကို ေသာက္သံုးခဲ့ၾကတယ္။ ျမစ္ထဲကငါးေတြကို ဖမ္းယူ စားသံုးခဲ့ၾကတယ္။ သြားေရးလာေရးအတြက္သံုးတာက ေလွေတြ ေဖါင္ေတြလုပ္တတ္လာမွ သံုးပါတယ္။ ေရလွ်ံျပီးေနာက္ က်န္ရစ္တဲ့ ႏံုးတင္ေျမႏုမွာ စိုက္ပ်ိဳးၾကတယ္။ ေလွျပိဳင္ပြဲလို အားကစားမွာ သံုးလာၾကတယ္။
ကမာၻ႔ကုန္းပိုင္းမ်က္ႏွာျပင္ရဲ႕ ၇၅% ေလာက္နီးပါးက ျမစ္ျပင္ျဖစ္တယ္။ ျမစ္ေရထဲမွာ ကမာၻေျမၾကီးအတြက္ အာဟာရဓါတ္ေတြပါေနတယ္။ ျမစ္ေတြဟာ လူေတြအတြက္ စြမ္းအင္ရင္းျမစ္ရေစတယ္။ စက္မႈေတာ္လွန္ေရးအစမွာ စက္ရံုေတြကို ျမစ္ကမ္းနဲ႔နီးရာေတြမွာေဆာက္တည္ခဲ့ၾကတယ္။ အခုေတာ့ ျမစ္ေၾကာင္းသြားလာေရးနဲ႔ ျမစ္ေရကိုသံုးျပီး အပန္းေျဖနားစရာကို စီးပြားေရးလိုလုပ္လာၾကတယ္။
ေရခ်ိဳငါးေတြရဲ႕ အာဟာရနဲ႔ အရသာက ေရငန္ငါးေတြနဲ႔ မတူပါ။ ရွားပါးတဲ့အပင္ေတြ ျမစ္ေရမွာေပါက္တယ္။ ေရေနသတၲဝါေတြ ဥပမာဘဲေတြက ျမစ္ကမ္းစပ္မွာသာေနထိုင္ၾကတယ္။ တခ်ိဳ႕ငွက္ေတြ ဥပမာ ကင္းဖစ္ရွာငွက္ေတြက ျမစ္ထဲကအေကာင္ေလးေတြကိုသာ စားၾကတယ္။ ဆင္ေတြ၊ ျခေသၤ့ေတြက ျမစ္ေရေသာက္တယ္။ ဝက္ဝံေတြက ျမစ္ထဲကငါး ဖမ္းစားတယ္။
• ျမစ္ညာေခၚ ျမစ္အထက္ပိုင္းကိုအသံုးခ်နည္းမ်ား = ခရီးသြားလုပ္ငန္း၊ စိုက္ပ်ိဳးေရး၊ သစ္ေတာ၊ ေရေလွာင္တမံ၊ ေရအားလွ်ပ္စစ္။
• ေျမလတ္ေခၚ ျမစ္အလယ္ပိုင္း အသံုးခ်နည္းမ်ား = လူအေျခခ်ေနထိုင္ျခင္း၊ စိုက္ပ်ိဳးေရး၊ ခရီးသြားလုပ္ငန္း၊ ငါးဖမ္းလုပ္ငန္း၊ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရး။
• အေက်ေခၚ ျမစ္ေအာက္ပိုင္း အသံုးခ်နည္းမ်ား = လူအေျခခ်ေနထိုင္ျခင္း၊ စိုက္ပ်ိဳးေရး၊ ခရီးသြားလုပ္ငန္း၊ ငါးဖမ္းလုပ္ငန္း၊ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရး၊ စက္မႈလုပ္ငန္း။
• ဒယ္လ္တာ ေခၚ ျမစ္ဝကြ်န္းေပၚေဒသမွာ တမ်ိဳးတဘာသာအပင္ေတြနဲ႔ တိရစာၧန္ေတြ မွီတင္းေနထိုင္ ေပါက္ေရာက္ၾကတယ္။ လူေတြက အဲတာကိုမွီျပီး အသက္ေမြးၾကတယ္။
• ဗယ္လီ ေခၚ ေတာင္ၾကားေဒသေတြမွာ ျမစ္ေတြစီးဆင္းတယ္။ ေျမၾသဇာေကာင္းတယ္။ စိုက္ပ်ိဳးျဖစ္ထြန္းတယ္။
ကြ်န္ေတာ္တို႔တိုင္းျပည္က ေရွးတုန္းကေတာ့ ခ်မ္းသာခဲ့တယ္လို႔ စာေတြ႔ဖတ္ရတယ္။ အာရွတိုက္ရဲ႕ စပါးက်ီေခတ္ကို နည္းနည္းေလးမီတယ္။ (၁) ၁၉၆ဝ ေက်ာ္ကစျပီး ဘာလို႔ဆင္းရဲသြားသလည္း။ (၂) ၁၉၈၇ မွာ အဆင္းရဲဆံုးႏိုင္ငံမ်ား စာရင္းထဲ ဘာလို႔ဝင္သြားရသလည္း။ (၃) သူမ်ားႏိုင္ငံေတြက ဘာလို႔ခ်မ္းသာေနရသလဲကို ခဏခဏစဥ္းစား ေလ့လာမိပါတယ္။
သူမ်ားေတြခ်မ္းသာခဲ့တာမွာ ပင္လယ္ဓါးျပေတြကေနစတယ္ဆိုတဲ့အခ်က္တခုကို ေတြ႔ပါတယ္။ အဏၰဝါကို ယာျပင္လို သေဘာထားႏိုင္သူေတြက ပိုျပီးတြင္က်ယ္ႏိုင္ခဲ့ၾကတယ္။ စိတ္ၾကမ္း၊ လူၾကမ္းၾကီးေတြက ဥေရာပထဲကို ဝင္ေရာက္ တိုက္ခိုက္ သတ္ျဖတ္ျပီး အုပ္စီးၾကတာနဲ႔ စခဲ့ပါတယ္။ ပင္လယ္ေရေၾကာင္းကေန လက္နက္ေတြနဲ႔ လာၾကတယ္။
အာရွကိုေရာက္လာနည္းကတမ်ိဳးျဖစ္တယ္။ လက္ကေလးဝင္ပါရေစ၊ ေျခေထာက္ေလးဝင္ပါရေစနည္းနဲ႔ တဆင့္ျခင္း ဝင္တာရွိသလို၊ ျဗံဳးစားၾကီး တိုက္ဝင္တာမ်ိဳးလည္းရွိတယ္။ နည္းစနစ္က်က်လုပ္နည္းကေတာ့ ကုန္သြယ္မႈက စတယ္။ ေနာက္မွာ ဘာသာေရး မင္ရွင္နရီေတြဆက္လာတယ္၊ ေနာက္ဆံုးမွာ ကိုလိုနီေတြအျဖစ္သိမ္းယူလိုက္တယ္။ ခ်စ္လြန္းလို႔ လာၾကတာမဟုတ္ပါ။ အဆီအႏွစ္ေတြကို စုပ္ယူခ်င္လို႔နဲ႔ သူတို႔သာသာေရးကိုျဖန္႔ခ်ိဘို႔ပါ။ ေလာဘအၾကီးစား ရွိၾကတဲ့ ဥေရာပသားေတြကေန အေရွ႕ေတာင္အာရွကို ထိုးေဖါက္ျပီး ဗိုက္ေဖါက္ယူခဲ့ၾကတယ္။ ဦးေႏွာက္ကို သူတို႔အလိုက် သြတ္သြင္းခဲ့တယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔က ညံ့ခဲ့ၾကတယ္။
ကြ်န္ေတာ္တို႔ႏိုင္ငံ ဆင္းရဲလာေတာ့ ဘာလုပ္ခဲ့ၾကသလည္း။ ပင္လယ္ထဲကထြက္သမွ် သဘာဝအရင္းအျမစ္ေတြကို လက္ညႇိဳးထိုးေရာင္းစားတယ္။ ေရာင္းတဲ့သူေတြကသာ စားတာပါ။ ပင္လယ္ဆိပ္ကမ္းလာလုပ္ေစတယ္။ အဲတာက (
ဒီဘရစ္တိုနည္းပါ။ ပင္လယ္ေအာက္က သဘာဝဓါတ္ေငြ႔ ေရာင္းစားတယ္။ ေရာင္းတဲ့သူကပဲ စားရတာပါ။
ျမန္မာ့ပထဝီမွာ အရွည္ဆံုးနဲ႔ ေရစီးအသန္ဆံုးသံလြင္ျမစ္ၾကီးက ေရအားလွ်ပ္စစ္ကို ေရာင္းစားျပီးျပီ။ ေရာင္းတဲ့သူကပဲ စားရတာပါ။ အၾကီးဆံုးနဲ႔ အသက္ေသြးေၾကာ ဧရာဝတီကိုလည္း လူမသိေအာင္စာခ်ဳပ္ထားတယ္။ စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္တဲ့ သူေတြကေတာ့ စားရျပီးျပီ။ တိုင္းျပည္ကို အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သူေတြက အညံ့ခဲ့ၾကတယ္။
ျမစ္ျပင္ရယ္ က်ယ္ပါဘိ၊ ငါးေတြ သည္ျမစ္ေၾကာမွာေပါပါဘိ၊ သို႔ေသာ္ သည္ပိုက္ေဆြးနဲ႔ လိုက္ေရးမလြယ္ပါ။ (ဇရာသီခ်င္း)
ေဒါင္ဒင္ငယ္သံသာႏွင့္ တံငါေလွေလာင္းဆင္း၊ ေရႊငၾကင္းတို႔ ပိုက္တြင္းမွာသူတို႔ခုန္။ (နတ္ရွင္ေနာင္ရတု)
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
ကမာၻ႔ကုန္းပိုင္းမ်က္ႏွာျပင္ရဲ႕ ၇၅% ေလာက္နီးပါးက ျမစ္ျပင္ျဖစ္တယ္။ ျမစ္ေရထဲမွာ ကမာၻေျမၾကီးအတြက္ အာဟာရဓါတ္ေတြပါေနတယ္။ ျမစ္ေတြဟာ လူေတြအတြက္ စြမ္းအင္ရင္းျမစ္ရေစတယ္။ စက္မႈေတာ္လွန္ေရးအစမွာ စက္ရံုေတြကို ျမစ္ကမ္းနဲ႔နီးရာေတြမွာေဆာက္တည္ခဲ့ၾကတယ္။ အခုေတာ့ ျမစ္ေၾကာင္းသြားလာေရးနဲ႔ ျမစ္ေရကိုသံုးျပီး အပန္းေျဖနားစရာကို စီးပြားေရးလိုလုပ္လာၾကတယ္။
ေရခ်ိဳငါးေတြရဲ႕ အာဟာရနဲ႔ အရသာက ေရငန္ငါးေတြနဲ႔ မတူပါ။ ရွားပါးတဲ့အပင္ေတြ ျမစ္ေရမွာေပါက္တယ္။ ေရေနသတၲဝါေတြ ဥပမာဘဲေတြက ျမစ္ကမ္းစပ္မွာသာေနထိုင္ၾကတယ္။ တခ်ိဳ႕ငွက္ေတြ ဥပမာ ကင္းဖစ္ရွာငွက္ေတြက ျမစ္ထဲကအေကာင္ေလးေတြကိုသာ စားၾကတယ္။ ဆင္ေတြ၊ ျခေသၤ့ေတြက ျမစ္ေရေသာက္တယ္။ ဝက္ဝံေတြက ျမစ္ထဲကငါး ဖမ္းစားတယ္။
• ျမစ္ညာေခၚ ျမစ္အထက္ပိုင္းကိုအသံုးခ်နည္းမ်ား = ခရီးသြားလုပ္ငန္း၊ စိုက္ပ်ိဳးေရး၊ သစ္ေတာ၊ ေရေလွာင္တမံ၊ ေရအားလွ်ပ္စစ္။
• ေျမလတ္ေခၚ ျမစ္အလယ္ပိုင္း အသံုးခ်နည္းမ်ား = လူအေျခခ်ေနထိုင္ျခင္း၊ စိုက္ပ်ိဳးေရး၊ ခရီးသြားလုပ္ငန္း၊ ငါးဖမ္းလုပ္ငန္း၊ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရး။
• အေက်ေခၚ ျမစ္ေအာက္ပိုင္း အသံုးခ်နည္းမ်ား = လူအေျခခ်ေနထိုင္ျခင္း၊ စိုက္ပ်ိဳးေရး၊ ခရီးသြားလုပ္ငန္း၊ ငါးဖမ္းလုပ္ငန္း၊ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရး၊ စက္မႈလုပ္ငန္း။
• ဒယ္လ္တာ ေခၚ ျမစ္ဝကြ်န္းေပၚေဒသမွာ တမ်ိဳးတဘာသာအပင္ေတြနဲ႔ တိရစာၧန္ေတြ မွီတင္းေနထိုင္ ေပါက္ေရာက္ၾကတယ္။ လူေတြက အဲတာကိုမွီျပီး အသက္ေမြးၾကတယ္။
• ဗယ္လီ ေခၚ ေတာင္ၾကားေဒသေတြမွာ ျမစ္ေတြစီးဆင္းတယ္။ ေျမၾသဇာေကာင္းတယ္။ စိုက္ပ်ိဳးျဖစ္ထြန္းတယ္။
ကြ်န္ေတာ္တို႔တိုင္းျပည္က ေရွးတုန္းကေတာ့ ခ်မ္းသာခဲ့တယ္လို႔ စာေတြ႔ဖတ္ရတယ္။ အာရွတိုက္ရဲ႕ စပါးက်ီေခတ္ကို နည္းနည္းေလးမီတယ္။ (၁) ၁၉၆ဝ ေက်ာ္ကစျပီး ဘာလို႔ဆင္းရဲသြားသလည္း။ (၂) ၁၉၈၇ မွာ အဆင္းရဲဆံုးႏိုင္ငံမ်ား စာရင္းထဲ ဘာလို႔ဝင္သြားရသလည္း။ (၃) သူမ်ားႏိုင္ငံေတြက ဘာလို႔ခ်မ္းသာေနရသလဲကို ခဏခဏစဥ္းစား ေလ့လာမိပါတယ္။
သူမ်ားေတြခ်မ္းသာခဲ့တာမွာ ပင္လယ္ဓါးျပေတြကေနစတယ္ဆိုတဲ့အခ်က္တခုကို ေတြ႔ပါတယ္။ အဏၰဝါကို ယာျပင္လို သေဘာထားႏိုင္သူေတြက ပိုျပီးတြင္က်ယ္ႏိုင္ခဲ့ၾကတယ္။ စိတ္ၾကမ္း၊ လူၾကမ္းၾကီးေတြက ဥေရာပထဲကို ဝင္ေရာက္ တိုက္ခိုက္ သတ္ျဖတ္ျပီး အုပ္စီးၾကတာနဲ႔ စခဲ့ပါတယ္။ ပင္လယ္ေရေၾကာင္းကေန လက္နက္ေတြနဲ႔ လာၾကတယ္။
အာရွကိုေရာက္လာနည္းကတမ်ိဳးျဖစ္တယ္။ လက္ကေလးဝင္ပါရေစ၊ ေျခေထာက္ေလးဝင္ပါရေစနည္းနဲ႔ တဆင့္ျခင္း ဝင္တာရွိသလို၊ ျဗံဳးစားၾကီး တိုက္ဝင္တာမ်ိဳးလည္းရွိတယ္။ နည္းစနစ္က်က်လုပ္နည္းကေတာ့ ကုန္သြယ္မႈက စတယ္။ ေနာက္မွာ ဘာသာေရး မင္ရွင္နရီေတြဆက္လာတယ္၊ ေနာက္ဆံုးမွာ ကိုလိုနီေတြအျဖစ္သိမ္းယူလိုက္တယ္။ ခ်စ္လြန္းလို႔ လာၾကတာမဟုတ္ပါ။ အဆီအႏွစ္ေတြကို စုပ္ယူခ်င္လို႔နဲ႔ သူတို႔သာသာေရးကိုျဖန္႔ခ်ိဘို႔ပါ။ ေလာဘအၾကီးစား ရွိၾကတဲ့ ဥေရာပသားေတြကေန အေရွ႕ေတာင္အာရွကို ထိုးေဖါက္ျပီး ဗိုက္ေဖါက္ယူခဲ့ၾကတယ္။ ဦးေႏွာက္ကို သူတို႔အလိုက် သြတ္သြင္းခဲ့တယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔က ညံ့ခဲ့ၾကတယ္။
ကြ်န္ေတာ္တို႔ႏိုင္ငံ ဆင္းရဲလာေတာ့ ဘာလုပ္ခဲ့ၾကသလည္း။ ပင္လယ္ထဲကထြက္သမွ် သဘာဝအရင္းအျမစ္ေတြကို လက္ညႇိဳးထိုးေရာင္းစားတယ္။ ေရာင္းတဲ့သူေတြကသာ စားတာပါ။ ပင္လယ္ဆိပ္ကမ္းလာလုပ္ေစတယ္။ အဲတာက (
ဒီဘရစ္တိုနည္းပါ။ ပင္လယ္ေအာက္က သဘာဝဓါတ္ေငြ႔ ေရာင္းစားတယ္။ ေရာင္းတဲ့သူကပဲ စားရတာပါ။
ျမန္မာ့ပထဝီမွာ အရွည္ဆံုးနဲ႔ ေရစီးအသန္ဆံုးသံလြင္ျမစ္ၾကီးက ေရအားလွ်ပ္စစ္ကို ေရာင္းစားျပီးျပီ။ ေရာင္းတဲ့သူကပဲ စားရတာပါ။ အၾကီးဆံုးနဲ႔ အသက္ေသြးေၾကာ ဧရာဝတီကိုလည္း လူမသိေအာင္စာခ်ဳပ္ထားတယ္။ စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္တဲ့ သူေတြကေတာ့ စားရျပီးျပီ။ တိုင္းျပည္ကို အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သူေတြက အညံ့ခဲ့ၾကတယ္။
ျမစ္ျပင္ရယ္ က်ယ္ပါဘိ၊ ငါးေတြ သည္ျမစ္ေၾကာမွာေပါပါဘိ၊ သို႔ေသာ္ သည္ပိုက္ေဆြးနဲ႔ လိုက္ေရးမလြယ္ပါ။ (ဇရာသီခ်င္း)
ေဒါင္ဒင္ငယ္သံသာႏွင့္ တံငါေလွေလာင္းဆင္း၊ ေရႊငၾကင္းတို႔ ပိုက္တြင္းမွာသူတို႔ခုန္။ (နတ္ရွင္ေနာင္ရတု)
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
Comments
Post a Comment