Resource curse သယံဇာတ က်ိန္စာသင့္ျခင္း

ထင္းေတြကကုန္၊ ေက်ာက္မီးေသြးကခမ္းလာေတာ့ ေရနံနဲ႔ သဘာဝဓါတ္ေငြ႔အတြက္ လုပ္ရတာက ကေန႔ေခတ္ ႏိုင္ငံတကာ (ႏိုင္ငံေရး + စီးပြါးေရး + စစ္ေရး) ျဖစ္လာတယ္။ ေရနံနဲ႔ သဘာဝဓါတ္ေငြ႔လိုတဲ့ႏိုင္ငံေတြက အဲဒီနည္းလမ္းသံုးသြယ္ကို အစြမ္းကုန္သံုးရတယ္။ ရွိတဲ့သူေတြက ေစ်းေကာင္းရေအာင္ မလုပ္ႏိုင္ရွာၾကဘူး။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ တြင္းပိုင္တဲ့ အစိုးရေတြက အဲတာေတြကေနရတဲ့ဝင္ေငြကို ကိုယ္ခ်မ္းသာေရးအတြက္သာ အားစိုက္ေနၾကလို႔ဘဲ။

သယံဇာတေပါၾကြယ္ဝတာဟာ က်ိန္စာသင့္တာ’ လို႔ေျပာတာ သိပ္မွန္တယ္။ တိုင္းျပည္က စစ္တလင္းျဖစ္ခ်င္ျဖစ္မယ္၊ လူမြဲစာရင္းသြင္းတာခံရမယ္။ ဥပမာကို အေဝးၾကီးၾကည့္စရာမလိုပါ။

Resource curse သယံဇာတေပါၾကြယ္ဝတာဟာ က်ိန္စာသင့္တာပါ’ ဆိုတဲ့ ႏိုင္ငံေရးေဝါဟာရေပၚလာတာ ႏွစ္ေတြသိပ္ၾကီးမၾကာလွေသးပါ။ ၁၉၈ဝ ေက်ာ္မွပါ။ ‘Paradox of plenty ၾကြယ္ဝျခင္း၏ဝိေရာဓိ’ လို႔လဲ ေခၚေသးတယ္။ သဘာဝေလာင္စာအရင္းအျမစ္ေတြ ထြက္တဲ့ႏိုင္ငံေတြမွာျဖစ္ေနတဲ့ တကယ့္ပကတိ အေျခအေနကိုေျပာတာပါ။ ဒီအရင္းအျမစ္မ်ိဳးက ကုန္ခမ္းတယ္၊ အစားထိုးမရဘူး။ လူသားအရင္းအျမစ္လို႔ တေန႔တျခားတိုးေနတာမဟုတ္ဘဲ စကၠန္႔မလပ္ ကုန္ခမ္းေနတာမို႔ ေစ်းေကာင္းတယ္။ ေစ်းေကာင္းေတာ့ ပိုက္ဆံမ်ားမ်ားရတာေပါ့၊ ခ်မ္းသာမွာေပါ့လို႔ သူငယ္တန္းစီးပြါးေရးသီအိုရီက ဒီေနရာမွာ တက္တက္စင္ မွားတယ္။ ေျပာင္းျပန္ေျပာမွသာ မွန္ေနတယ္။

စီးပြါးေရးဖြ႔ံျဖိဳးမႈ + သဘာဝရင္းျမစ္ + ထုတ္ကုန္က႑ (စိုက္ပ်ိဳးကုန္) အဆက္အစပ္ကို ေလ့လာတာကို စီးပြါးေရးပညာမွာ Dutch disease ဒတ္ခ်္ေရာဂါလို႔လဲ သံုးတယ္။ သဘာဝရင္းျမစ္ကေန အခြန္ေတြရလို႔ ေငြေၾကး ခိုင္မာလာမယ္။ ပို႔ကုန္ေတြေစ်းျမင့္လာမယ္။ သြင္းကုန္ေတြကေစ်းခ်ိဳမယ္။ အဲေတာ့ ကုန္ထုပ္လုပ္မႈမွာ အျပိဳင္အဆိုင္ နည္းေစတယ္။

Resource curse thesis ရင္းျမစ္က်ိန္စာ သီးဆစ္’ ကို ၁၉၉၃ မွာ Richard Auty ‘ရစ္ခ်တ္ ေအာ္တီ' က ထုတ္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေရနံၾကြယ္ဝတဲ့တိုင္းျပည္အုပ္စု OPEC ထဲမွာ ၁၉၆၅ နဲ႔ ၁၉၉၈ အတြင္းက GNP per capita growth ဖြံ႔ျဖိဳးမႈဟာ ၁႕၃% သာရွိခဲ့တယ္။ က်န္ ဖြံ႔ျဖိဳးဆဲႏိုင္ငံေတြမွာ ၂႕၂% ရွိတယ္။

၂ဝ၁၃ မွာ ေအာက္စဖို႔ဒ္ကေန စာတမ္းတခုထုတ္တယ္။ ‘Carbon Curse ကာဗြန္က်ိန္စာ’ လို႔ အမည္ေပးထားတယ္။ သဘာဝရင္းျမစ္မ်ားတဲ့ႏိုင္ငံေနကေန ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုက္ ထုတ္လႊင့္မႈဟာ သဘာဝရင္းျမစ္နည္းတဲ့ႏိုင္ငံေတြထက္ မ်ားတယ္။

က်ိန္စာမွာ ဘာေတြပါသလဲ -
(၁) Tug of war between people and government အစိုးရနဲ႔လူထုလြန္ဆြဲပြဲဆိုတာပါတယ္။ လူေတြကျဖစ္ေစခ်င္တာနဲ႔ အစိုးရကလုပ္ေနတာက ဆန္႔က်င္ဘက္ေတြျဖစ္တာကိုေျပာတာျဖစ္တယ္။ ခ်မ္းသာတဲ့အစိုးရအရာရွိေတြက ဇိမ္ခံပစၥည္းေတြကို တင္သြင္းယူၾကတယ္။ လူေတြအတြက္ ေဆးဝါးနဲ႔ အစားအေသာက္ကို လိုသေလာက္မသြင္းဘဲ ထားတယ္။

(၂) Internal conflict ျပည္တြင္း ပဋိပကၡဆိုတဲ့ ျပည္တြင္းစစ္ျဖစ္မယ္၊ လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔အစည္းေတြေပၚတယ္။

(၃) International war and conflict ႏိုင္ငံတကာစစ္ပြဲေတြနဲ႔ ပဋိပကၡေတြျဖစ္တယ္။ အီရတ္ကေန အီရန္နဲ႔ ကူဝိတ္ကို ဝင္သိမ္းတယ္။ အေမရိကန္က ကူဝိတ္ဘက္ကေန တိုက္ေပးတယ္။ လစ္ဗ်ားကေန ခ်တ္ကိုခဏခဏက်ဴးေက်ာ္တယ္။

(၄) Corruption အကတိလိုက္စားမႈအၾကီးအက်ယ္ရွိတယ္။ အစိုးရကေန တူးေဖၚခြင့္ေပးတာ၊ ေရာင္းခ်တာ၊ ဝယ္ယူတာ ေနရာတိုင္းမွာ လာဘ္ယူတယ္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ဆီးနိတ္ ႏိုင္ငံျခားဆက္ဆံေရးေကာ္မတီကေန Petroleum and Poverty Paradox ဓါတ္ဆီနဲ႔ ဆင္းရဲမြဲေတမႈ ဝိေရာဓိဆိုတဲ့အစီရင္ခံစာ ထုတ္ထားတယ္။

ျမန္မာျပည္မွာ သဘာဝဓါတ္ေငြ႔ထြက္တာကေန က်ိန္စာသာမက ဦးပိုင္ နဲ႔ ဝမ္ေပါင္ တို႔ရ့ဲ ၾကိမ္လံုးစာပါမိေနရတယ္။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၁၁-၉-၂ဝ၁၄
၁၁-၉-၂ဝ၁၈

Comments

Popular posts from this blog

က်န္းမာျခင္းသည္ လာဘ္တပါး

Furamin BC သံဓါတ္အားေဆး