Hand, foot and mouth disease လက္-ေျခ-ပါးစပ္ေရာဂါ

၁။ မဂၤလာပါဆရာ ကြ်န္ေတာ့ သမီး ၂ ႏွစ္ ၃ လ ပါ။ ကိုယ္ပူျပီး နွုတ္ခမ္း လွ်ာ နဲ႔ အာေခါင္မွာ အဖုေတြေပါက္ပါတယ္။ ကေလးအထူးကုနဲ႔ျပေတာ့ Hand, Foot, Mouth disease လို႔ေျပာပါတယ္ ဆရာ။ ထိုေရာဂါနဲ႔ပတ္သတ္ျပီး ေဆးပညာဗဟုသုတနဲ႔ ေဆာင္ရန္ေရွာင္ရန္ေလးေတြသိခ်င္ပါတယ္ဆရာ။

၂။ ဆရာရွင့္ က်မသားက ၄နွစ္ ၄လပါ။ ဖ်ားလုိ႔ေဆးခန္းျပၿပီး ညေနမွ ပါးစပ္ထဲမွာ အပူေလာင္နာေတြေတြ႔ပါတယ္။ လည္ပင္းနာ ပါးစပ္နာလုိ႔ ေရေတာင္ပုိက္နဲ႔ေသာက္ရတယ္။ လက္ဖဝါးေျခဖဝါးေတြမွာလဲ အနီအဖုေတြေတြ႔ပါတယ္။ ေဆးခန္းထပ္သြားျပေတာ့ဆရာဝန္က Mouth hand foot disease လုိ႔ေျပာပါတယ္။ ပထမေန႔ ျပတုန္းကကေလးက 12.8 kg ရွိပါတယ္။ ဆရာဝန္က ၄ နွစ္ ၄လဆုိ 15.16 kg ရွိရမွာလုိ႔ေျပာတယ္။ ေနာက္ေန႔ 12.5 ပဲရွိပါတယ္။ အျပင္မွာဆုိ ေတာ္ေတာ္ကုိပိန္ခ်ံဴးသြားပါတယ္။ ဆရာဝန္က ကုိယ္ခံအားက်လုိ႔ျဖစ္ဘူးေျပာတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကေလးက မစားႏုိင္ျဖစ္ေနတယ္ရွင့္။ ေဆးရုံကုိဘယ္လုိအေျခအေနေရာက္ရင္သြားသင့္သလဲရွင့္။ အုန္းရည္တုိက္လို႔ရလားရွင့္ mouthwash ကေလးသုံးတာရွိလားရွင့္။

၃။ မဂၤလာပါဆရာရွင့္ hands foot mouth diseases ဆိုတာ ဘယ္လိုေရာဂါမ်ဳိးကိုေျပာတာပါလဲရွင့္။ တေန႔က ကြၽန္မတို႔ၿမိဳ႕က မူလတန္းေက်ာင္းမွာ ကေလးသံုးေယာက္ အဲ့ေရာဂါ လကၡဏာေတြ႔တယ္ဆိုၿပီး ေက်ာင္းေတြကို သတိေပးမိဘေတြကို သတိေပးစာပို႔ပါတယ္။ ကြၽန္မကေလးကိုလဲ ေက်ာင္းေပ်ာ္ kids garden ပို႔ပါတယ္။ အဲ့ဒါ ယေန႔မနက္ ကေလးကဖ်ားလို႔ ေဆးတိုက္တာအဖ်ားက်သြားပါတယ္။ အိပ္ယာထပ္ႏိုးေတာ့ အဖ်ားတိုင္းၾကည့္ေတာ့လဲ အဖ်ားမတက္လို႔ ေက်ာင္းကိုပို႔လိုက္ပါတယ္။ ေက်ာင္းကညေနေလးနာရီျပန္လာၿပီး ညေန ငါးခြဲေလာက္မွာ ကိုယ္ပူလို႔ အဖ်ားတိုင္းၾကည့္တာ ၃၈ ဒႆမႏွစ္ျဖစ္လို႔ အိမ္နားက ေဆးခန္းသြားျပတာ ဆရာဝန္က အဲ့လကၡဏာကို suspect ျဖစ္တယ္ဆိုၿပီးေျပာပါတယ္။ ကြၽန္မက မေသခ်ာဘူလား၊ ဒါဆိုဘာေဆးတိုက္ရမလဲဆိုေတာ့ သူက အိမ္မွာအဖ်ာက်ေဆး ရိွလား၊ ရိွရင္အဲ့ဒါတိုက္ပါ၊ ေလးရက္ေနလို႔ မသက္သာရင္ တခါျပန္လာပါလို႔ေျပာလို႔ ကြၽန္မအဲ့ဆရာဝန္အေျဖကို သေဘာမက်လို႔ ကြၽန္မျပေနက် တျခားရပ္ကြက္ ကြၽန္မေနတဲ့အိမ္နဲ႔ နာရီဝက္ေလာက္ေမာင္းရတဲ့ေဆးခန္းကို ထပ္သြားလိုက္ပါတယ္။ အဲ့ေဆးခန္းေရာက္ေတာ့မွဆရာဝန္မက အဲ့ေရာဂါဆိုၿပီး နာမည္အတိအက်ေျပာၿပီး ေသာက္ေဆး ေပးလိုက္ပါတယ္။ ကြၽန္မသိခ်င္တာေလး ဆရာဆီမွာ အရင္ကလို ျမန္မာစာနဲ႔ပိုစ္ေရးထားတာေလးရိွရင္ လင့္ေလး ရွယ္ေပးေစခ်င္ပါတယ္ရွင့္။ ေဆာင္ရန္ေရွာင္ရန္ေတြ လိုက္နာခ်င္လို႔ပါ။ ၿပီးေတာ့အဲ့ဒီ  foot mouth hands diseases ကစိုးရိမ္ရပါသလားရွင့္။ ေက်းဇူးတင္စြာျဖင့္ အေဝးမွစိတ္ျဖင့္ ကန္ေတာ့လိုက္ပါသည္။

၄။ ဆရာရွင့္ Foot Hand Mouth ေရာဂါအေၾကာင္းသိခ်င္လို႔ပါရွင့္။ ကၽြန္မမွာ သမီး ၂ ေယာက္ရွိပါတယ္။ ၆ လ တေယာက္နဲ႔ ၆ ႏွစ္ တေယာက္ပါဆရာ။ အိမ္အလည္သြားရင္း အဲ့အိမ္က ၃ ႏွစ္ကေလးနဲ႔ေဆာ့ပါတယ္။ အဲ့ကေလးက ေျခလက္မွာ အဖုေလးေတြေပါက္ေနပါတယ္။ ေနမေကာင္းျဖစ္ေနမွန္းမသိခဲ့ပါ။ ကၽြန္မတို႔ျပန္သြားမွ သူ႔အေမက သူ႔သားပါးစပ္ထဲမွာပါ အဖုေပါက္ေနမွန္းသိၿပီး ေဆးခန္းျပရတယ္ေျပာပါတယ္။ ကေလးက hand foot mouth ေရာဂါလို႔ေျပာပါတယ္။ ကၽြန္မ ကေလးေတြကို ကူးႏိုင္ပါသလား ဆရာ။ ဘယ္လိုျပင္ဆင္ထားသင့္တယ္။ ဘယ္ႏွစ္ရက္ေစာင့္ၾကည့္သင့္ပါသလဲရွင့္။ ေရာဂါအေၾကာင္းလဲသိခ်င္ပါတယ္ရွင့္။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ရွင့္။

လက္-ေျခ-ပါးစပ္ေရာဂါဆိုတာ Enterovirus genus ဗိုင္းရပ္စ္အုပ္စုဝင္ပိုးေတြေၾကာင့္ျဖစ္တယ္။ polioviruses, coxsackieviruses, echoviruses, and enteroviruses ေတြျဖစ္တယ္။ ကေလးငယ္ေလးေတြမွာျဖစ္တယ္။ လူၾကီးေတြမွာ အျဖစ္နည္းတယ္။ အတူေနထိုင္တာ၊ ကစားတာ၊ သြားရည္၊ အညစ္အေႀကးေတြကေနတဆင့္ ကူးတယ္။ ပိုးဝင္ျပီး ၃-၇ ရက္မွာ ခံစားရတာေတြျဖစ္မယ္။

ေျခေထာက္နဲ႔လက္ေတြမွာ အနီစက္ေပၚမယ္။ အနာျဖစ္လာႏိုင္တယ္။ မီးေလာင္ဖုလိုျဖစ္လာႏိုင္တယ္။ ပါးစပ္မွာလည္း ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အလြန္ယားတယ္။ ဝမ္းပ်က္မယ္။ အားယုတ္မယ္။ ကိုယ္ပူမယ္။ ေခါင္းကိုက္မယ္။ ကေလးဆိုရင္ ငိုေနမယ္။ အေခ်ာ့ရခက္မယ္။ မအီမသာျဖစ္မယ္။ လည္ေခ်ာင္းနဲ႔ နားပါနာႏိုင္တယ္။ အစားပ်က္မယ္။

ျဖစ္စ ပဌမပတ္မွာ ကူးစက္ႏိုင္မႈအမ်ားဆံုးျဖစ္တယ္။ လူၾကီးေတြကို ကူးစက္ေပမယ့္ မခံစားရပဲ ပိုးရွိေနတတ္တယ္။ သူမ်ားကိုေတာ့ သူကေနကူးစက္ေစႏိုင္တယ္။ ေရာဂါရေနသူ ေခ်ာင္းဆိုး၊ ႏွာေခ်၊ အနာကထြက္တဲ့အရည္နဲ႔ ထိစပ္ရာကေန ကူးစက္တယ္။ အညစ္အေၾကးကေနလည္း ကူးတယ္။

ကုသတာ ပိုးေသေဆးမရွိပါ။ ျဖစ္ေနတာကိုသာၾကည့္ျပီးကုသမႈလုပ္ေပးရမယ္။ အနာသက္သာေဆး ပါရာစီတေမာ၊ အိုင္ဘူပရိုဖင္နဲ႔ အင္တီဟစ္တမင္းေဆး၊ ဘာမီတြန္၊ စီထရဇင္းေတြသံုးရတယ္။ သိပ္ယားရင္ ထံုေဆးပါတဲ့လိမ္းေဆးလည္း လိမ္းေပးႏိုင္တယ္။ ကယ္လမင္းလည္း လိမ္းႏိုင္တယ္။ ေရ + အရည္မ်ားမ်ားတိုက္ေပးပါ။ Mouthwashes ပါးစပ္ေဆးရည္ သံုးႏိုင္တယ္။ မစားႏိုင္ မေသာက္ႏိုင္တာအတြက္ ပါးစပ္၊ ပိုက္၊ ေသြးေၾကာသြင္းနည္းေတြနဲ႔ ျဖည့္ရမယ္။

လက္ကို ခၾကာခဏေဆးပါ။ အညစ္အေၾကး စနစ္တက်စြန္႔ပါ။ ေရာဂါရွိေနသူအနား မသြားပါနဲ႔။ ကာကြယ္ေဆးမရွိေသးပါ။ အဆုပ္၊ ဦးေႏွာက္ကိုဆက္ျဖစ္တာရွားတယ္။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၂၉-၂-၂ဝ၁၆
၂၅-၅-၂ဝ၁၆
၂-၆-၂ဝ၁၇
၉-၁-၂ဝ၁၈

Comments

Popular posts from this blog

က်န္းမာျခင္းသည္ လာဘ္တပါး

Furamin BC သံဓါတ္အားေဆး