Splenomegaly ေဘလံုးၾကီးျခင္း

အသက္ ၂၅ အမ်ိဳးသား။ ဆရာဝန္နဲ႔ျပပါတယ္။ ေဘလံုးႀကီးေနတယ္ေျပာတယ္။ ေနာက္ ေသြးထဲ ယူရစ္အက္စစ္မ်ားတယ္ ေျပာတယ္ဆရာ။ ဆီးေက်ာက္ကပ္ဆရာဝန္က သူနဲ႔မဆိုင္ေတာ့ဘူးဆိုပါတယ္ဆရာ ခင္ဗ်ာ ကြၽန္ေတာ္က ေေမြးရပ ေမြးရပါ G6PD ေေရာဂါ႐ွိပါတယ္။ ေဘလံုးႀကီးတာ ဘာျဖစ္တတ္လည္းဆရာ။ အဆိုးဆံုးထိ သိပါရေေစ။ ငွက္ဖ်ားျဖစ္တက္တယ္လို႔ သိရတယ္။ ကူညီၿပီးေျပာေပးပါဦး။ ေလးစားလ်က္ပါခင္ဗ်ာ။ (ဘာျဖစ္တက္ကို ျပင္လိုက္တယ္။)

လူတိုင္းမွာ ဗိုက္ဘယ္ဘက္ အေပၚ နံရိုးနံပတ္ ၉-၁၂ ေအာက္မွာ ေဘလံုးရွိတယ္။ အစာအိမ္၊ သရက္ရြက္၊ ဘယ္ဘက္ ေက်ာက္ကပ္၊ အူမၾကီးအေကြးေနရာေတြနဲ႔ကပ္ေနတယ္။ ပံုမွန္အရြယ္အစားေဘလံုးကို အျပင္ကေနလက္နဲ႔စမ္းလို႔ မေတြ႔ႏိုင္ပါ။ စမ္းလို႔ေတြ႔တိုင္းလည္း ကုသစရာလိုတဲ့ ေရာဂါရယ္လို႔ မေျပာႏိုင္ေသးပါ။

ပံုမွန္ေဘလံုးက 150 g ေလးတယ္။ အေလးခ်ိန္ 400-500 g ရိွတာကိုေဘလံုးၾကီးတယ္။ 1000 g အထိရွိတာကို အလြန္ၾကီးတယ္လို႔ သတ္မွတ္တယ္။ အရွည္ဆံုးေနရာက 11 cm ရွိတယ္။

ေဘလံုးၾကည့္ျပီး ေရာဂါခုခံအားနဲ႔ ေသြးစနစ္ကိုသိႏိုင္တယ္။ နည္းနည္းၾကီးေနလည္း သူ႔အလုပ္သူလုပ္ႏိုင္တယ္။ ေသြးထဲမွာ ေရာဂါပိုးေတြရွိေနရင္ရွင္းေပးတယ္။ ေရာဂါခုခံေပးတဲ့ immunoglobulin G (IgG) ထုတ္လုပ္ေပးတယ္။
properdin နဲ႔ tuftsin ေတြလည္းထုတ္ေပးတယ္။ မူမွန္မဟုတ္တဲ့ေသြးနီဥေတြကို ရွင္းေပးတယ္။

ေဘလံုးဘာလို႔ၾကီးသလဲ
သူ႔အလုပ္ကို အပိုလုပ္ရလို႔ၾကီးလာတယ္။ ေရာဂါတခ်ိဳ႕ေၾကာင့္ ၾကီးတယ္။ subacute bacterial endocarditis နဲ႔ infectious mononucleosis ေရာဂါေတြမွာ ခုခံအားတံု႔ျပန္မႈလုပ္ရလို႔ၾကီးတယ္။
• hereditary spherocytosis နဲ႔ thalassemia major ေရာဂါရွိသူေတြမွာ ေသြးနီဥေတြကို ဖ်က္ဆီးေပးရလို႔ ၾကီးလာတယ္။
• splenic vein thrombosis ေရာဂါ portal hypertension ေရာဂါနဲ႔ Banti disease ေရာဂါရွိရင္ ၾကီးလာမယ္။
• chronic myeloid metaplasia ေရာဂါရွိရင္ၾကီးလာမယ္။
• sarcoidosis နဲ႔ တခ်ိဳ႕ neoplasms ကင္ဆာရွိရင္ ၾကီးမယ္။ chronic lymphocytic leukemia and the lymphomas ကင္ဆာေတြမွာလည္းၾကီးမယ္။
• mononucleosis ေခၚ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးဝင္ျခင္း၊
• syphilis ဆစ္ဖလစ္ေရာဂါ၊ endocarditis ႏွလံုးသားေရာင္ျခင္း၊
• malaria ငွက္ဖ်ား၊
• Cirrhosis အသည္းေျခာက္ျခင္း၊
• hemolytic anemia ေသြးအားနည္းေရာဂါ၊
• myeloproliferative neoplasms နဲ႔ Hodgkin's disease ေရာဂါေတြ၊
• Gaucher's disease နဲ႔ Niemann-Pick disease ေရာဂါေတြ၊
• ထိခိုက္မႈ၊ Cysts ဆစ္ ေခၚ အိတ္၊ Hemangiomas ေသြးေၾကာေရာဂါ၊ Metastasis ကင္ဆာျပန္႔တာ၊ Giant abscess အနာ၊ Rho(D) immune globulin [RhoGAM] ေဆးေတြေၾကာင့္လည္း ၾကီးႏိုင္တယ္။

ေလ့လာမႈလုပ္ထားတဲ့ ယူအက္စ္ေအမွာ လူနာ ၂% ကေန ၅႕၆% မွာ ေဘလံုးၾကီးေနတာေတြ႔တယ္။ Tropical splenomegaly syndrome အပူပိုင္းေဒသေဘလံုးၾကီးဆင္ဒရုမ္းဆိုတာ အာဖရိကတိုက္မွာေတြ႔တယ္။

တခ်ိဳ႕ ေဘလံုးအရြယ္အစား ပံုမွန္ျပန္ျဖစ္တယ္။ ေဘလံုးၾကီးေနေပမဲ့ ဘာမွမခံစားရသူေတြရွိတယ္။ တခ်ိဳ႕ ဗိုက္တင္းတာ ခံစားရတယ္။ ဘယ္ဘက္ပခံုးအထိနာမယ္။ ဗိုက္ျပည့္ေနသလိုခံစားရတယ္။ ေသြးအားနည္းမယ္။ အားနည္းေနမယ္။ ေရာဂါပိုး မၾကာခဏဝင္ခံရမယ္။ ေသြးထြက္လြယ္တယ္။

ေဘလံုးၾကီးေနသူေတြမွာ ေရာဂါပိုးမၾကာခဏဝင္ခံရႏိုင္တယ္။ ေဘလံုးသိပ္ၾကီးေနသူ ထိခိုက္မိလို႔ ေဘလံုးကြဲတာ ျဖစ္တတ္တယ္။ အေရးေပၚကုသေပးရတယ္။ ေဘလံုးၾကီးေစတဲ့ အေၾကာင္းခံကိုလိုက္ျပီး လိုအပ္သူေတြကို ကုသေပးရတယ္။ တခ်ိဳ႕ကို Splenectomy ေဘလံုးထုတ္ေပးရတယ္။

Splenectomy ေဘလံုး ထုတ္ထားရသူ https://doctortintswe.blogspot.com/2016/12/splenectomy.html
Uric acid ယူရစ္-အက္စစ္ https://doctortintswe.blogspot.com/2014/10/uric-acid.html
Gout (1) ေဂါက္-ေရာဂါ (၁) http://doctortintswe.blogspot.com/2014/10/gout-1.html
Gout (2) ေဂါက္-ေရာဂါ (၂) http://doctortintswe.blogspot.com/2014/10/gout-2.html

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၄-၁-၂ဝ၁၈