Advances in Medications to Treat Hepatitis C

အသည္းေရာင္ (စီ) ကုသနည္း တိုးတက္လာပံုအဆင့္ဆင့္

အသည္းေရာင္ (စီ) ကုသနည္းေတြ တိုးတက္ေကာင္းမြန္လာေနပါတယ္။ ေဆးထိေရာက္မႈပိုေကာင္းလားသလို ကုသရတဲ့ ကာလလည္းတိုလာတယ္။ ေစ်းခ်ိဳခ်ိဳနဲ႔ရစရာလည္း လက္တကမ္းမွာေရာက္ေနပါျပီ။ အေမရိကန္ FDA လမ္းညႊန္အရ ခုႏွစ္အလိုက္ တိုးတက္လာတာေတြကို ေရးပါရေစ။

လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္အနည္းငယ္ကဆိုရင္ ေဆး (၂) မ်ိဳးသံုးခဲ့တယ္။
(၁) Pegylated interferon (Peg-IFN) ေဆးကို Interferon အင္တာဖရြန္လို႔လူသိမ်ားတယ္။ ထိုးေဆးျဖစ္တယ္။ အစကတမ်ိဳးတည္းသံုးခဲ့တယ္။ ေနာက္မွာ Ribavirin ေဆးနဲ႔တြဲသံုးတယ္။ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးကို သိပ္မခံႏိုင္ၾကဘူး။ Interferon ကို genotypes 1, 2 နဲ႔ 4 အမ်ိဳးအစားေတြကို မေပးပါ။ genotype 3 ကိုေတာ့တခ်ိဳ႕ေနရာေတြမွာေပးတယ္။

(၂) ေနာက္တခုက Ribavirin (RBV) စားေဆးျဖစ္တယ္။ သူတမ်ိဳးတည္းဘယ္ေတာ့မွမေပးပါ။

၂ဝ၁၁ ေမလမွာ ေနာက္ထပ္ေဆး ၂ မ်ိဳးေပၚလာတယ္။
(၁) Boceprevir (Victrelis) နဲ႔ (၂) Telaprevir (Incivek) ျဖစ္တယ္။ Direct-acting antivirals (DAAs) ေဆးေတြလို႔ ေခၚတယ္။ HCV genotype 1 အမ်ိဳးအစားအတြက္ Peg-IFN/RBV နဲ႔တြဲေပးတယ္။ ေဆးသံုးမ်ိဳးတြဲေပးလို႔ Triple therapy လို႔ေခၚတယ္။ ၂ဝ၁၄ ေရာက္ေတာ့ အဲတာကိုမသံုးေတာ့ပါ။

၂ဝ၁၃ ႏိုဘၤာလမွာ FDA ကေန တေန႔မွာ ၁ ၾကိမ္သာေသာက္ရမယ့္ေဆးခြင့္ျပဳလာတယ္။ Protease inhibitor ေဆးမ်ိဳးျဖစ္တယ္။ Simeprevir (OysioO) ေခၚတယ္။ Peg-IFN/RBV therapy နဲ႔တြဲသံုးဘို႔ျဖစ္တယ္။ လူနည္းနည္းကိုသာ ေပးျပီးေနာက္ ပိုေကာင္းတဲ့ Sofosbuvir (Sovaldi) နဲ႔တြဲေပးလာပါတယ္။ genotype 1 အမ်ိဳးအစားအတြက္ Ribavirin နဲ႔တြဲလို႔ျဖစ္ျဖစ္ မတြဲပဲျဖစ္ျဖစ္ေပးတယ္။ အဲတာက တရားဝင္အျပည့္အဝေတာ့ မဟုတ္ပါ။ ၂ဝ၁၄ ႏိုဝဘၤာမွာ Simeprevir နဲ႔ Sofosbuvir ကိုခြင့္ျပဳခဲ့တယ္။

၂ဝ၁၃ ဒီဇဘၤာ Sofosbuvir (Sovaldi) ကိုတရားဝင္ခြင့္ျပဳလိုက္ပါတယ္။ Sofosbuvir ေဆးကို တေန႔ ၁ ၾကိမ္နဲ႔ HCV genotypes 1, 2, 3 နဲ႔ 4 ေတြအတြက္ေပးတယ္။ အဲတာဟာ genotype 2 နဲ႔ 3 အတြက္ စားေဆးခ်ည္းျဖစ္တဲ့တဲ့ ပထမဆံုးေဆးျဖစ္တယ္။ ထိုးေဆးမပါနည္းလို႔ေခၚတယ္။

Genotype 1 နဲ႔ 4 အတြက္ပထမတန္းစားေဆးအျဖစ္ Peginterferon + Ribavirin ကို ၁၂ ပတ္ေပးတယ္။ Interferon မထိုးသင့္သူေတြကို Sofosbuvir + Ribavirin ၂၄ ပတ္ေပးတယ္။

Sofosbuvir ေဆးကို HIV-HCV co-infection ေခၚတဲ့ HIV ပါတြဲရွိေနသူေတြအတြက္ပါသံုးႏိုင္တယ္။

၂ဝ၁၄ ေအာက္တိုဘာလ
HCV genotype 1 အတြက္စားေဆးခ်ည္းကုသနည္းအျဖစ္ Ledipasvir/Sofosbuvir (Harvoni) ကိုခြင့္ျပဳလိုက္တယ္။
တေန႔ ၁ ၾကိမ္ေပးရတဲ့ sofosbuvir (Sovaldi) နဲ႔တြဲထားတဲ့ေဆးသစ္ကို ledipasvir ေခၚတယ္။ direct-acting antivirals (DAAs) ေခၚတယ္။ စီပိုးေတြပြါးမ်ားရာမွာလိုတဲ့ အင္ဇိုင္းမ္ေတြကိုတားဆီးေပးတယ္။

Harvoni ေဆးဟာ လူၾကီး HCV genotype 1 အတြက္ျဖစ္တယ္။ ယူအက္စ္မ်ား အမ်ားဆံုးျဖစ္တဲ့အမ်ိဳးအစားျဖစ္တယ္။
ေဘးထြက္ဆိုက်ိဳးမ်ားၾကတဲ့ Interferon ကို တပတ္တၾကိမ္ထိုးစရာလည္းမလိုပါ။ Ribavirin စားေဆးလည္းမလိုပါ။
ခုထိေလ့လာမႈေတြအရ Harvoni ေဆးဟာ HCV ကို ၁၂ ပတ္နဲ႔ ေပ်ာက္ကင္းႏွဳန္း ၉၄% ရွိတာေတြ႔ရတယ္။

၂ဝ၁၄ ႏိုဝဘၤာလ
Simeprevir (Olysio) ေဆးကိုခြင့္ျပဳလိုက္တယ္။ Sofosbuvir (Sovaldi) ေန႔တြဲျပီး တေန႔ ၁ ၾကိမ္ေပးစားေဆး ျဖစ္တယ္။ ဒိအရင္က genotype 1 အတြက္ Simeprevir ကို Peg-IFN/RBV therapy နဲ႔တြဲေပးေနတယ္။

၂ဝ၁၄ ဒီဇဘၤာလ
ေဆးအတြဲသစ္ထြက္လာတယ္။ Genotype 1 အတြက္ Ribavirin နဲ႔တြဲလည္းေပးတယ္။ မတြဲပဲလည္းေပးတယ္။ Cirrhosis အသည္းေျခာက္ေနသူကိုလည္း ေပးႏိုင္တယ္။ Ombitasvir/Paritaprevir/Ritonavir စားေဆးနဲ႔ Dasabuvir (Viekira Pak) စားေဆးျဖစ္တယ္။ HCV/HIV co-infection ေတြကိုလည္းေပးတယ္။ အသည္းအစားထိုးထားသူကိုလည္းေပးတယ္။
အသည္းေျခာက္တာ လြန္ကဲေနတဲ့သူကိုေတာ့ မေပးပါ။

ခုထိေလ့လာမႈေတြအရ Viekira Pak ေဆးေပးတာ ေပ်ာက္ကင္းႏွဳန္း ၉၇% ရွိတယ္။ HCV genotype 1a and 1b အမ်ိဳးအစားေတြကို ကုသေပးတာျဖစ္တယ္။ အသည္းေျခာက္ေနသူေတြလည္း ပါတယ္။

ဒီေဆးသုေတသနကို ေနာက္ဆံုး (အပ္ဒိတ္) လုပ္ထားတာက ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ ဧျပီလမွာျဖစ္ပါတယ္။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၅-၅-၂ဝ၁၅