ေမးတဲ့အေရအတြက္က ေလွ်ာ့က်တယ္မရွိ။ သတ္ပံုအမွားေတြလည္း နည္းလာတယ္လို႔ မထင္ပါ။ ေမးနည္းစည္းကမ္းကို တေန႔မွာ အခါ (၂ဝ) ေလာက္ ပို႔ေပးရတယ္။ အသက္-မ-က်ား မေျပာလိုသူကဆို ပိုေတာင္ မ်ားလာသလားမသိပါ။ အခ်ိန္မကုန္သင့္ပဲကုန္တာအျပင္ အဲလိုေလးေရးတိုင္း ဆရာသည္းခံေပးပါ၊ ဆရာဝန္ဆိုတာစိတ္ရွည္ရတယ္လို႔ ဆံုးမသူေတြက ေပၚလာစျမဲ။
ႏိုင္ငံေရး ေရွ႕မတိုးေနာက္မဆုတ္ကာလေတြမွာ ေျပာၾကတယ္။ ဟုိဖက္ကလည္း နည္းနည္းေလွ်ာ့၊ သည္ဖက္ကလည္း နည္းနည္းေလွ်ာ့ ဒိုင္ယာေလာ့လို႔ ျမန္မာျပည္ေပါက္ပညာရွင္ေတြက ေျပာၾကတယ္။ အျဖဴပညာရွင္ေတြကေတာ့ ေဒၚစုက ေခါင္းမာတယ္တဲ့။ စစ္တပ္ကိုေတာ့ ထားပါေတာ့တဲ့။
အသက္-က်ား-မ မေျပာလိုသူေတြက သူမ်ားကို ပိုေဝဘန္ၾကသလား မသိပါ။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၂၉-၄-၂ဝ၁၆
၂၉-၄-၂ဝ၁၇
H mole စပ်စ္သီးကိုယ္ဝန္
ဆရာ သမီး ဒီေန႔ ultrasound ႐ိုက္ၾကည့္ေတာ့ စပ်စ္သီးသေႏၶ တည္ေနတာတဲ့႐ွင္။ ညေနက်ရင္ သားအိမ္ျခစ္ရမယ္ ေျပာပါတယ္ဆရာ။ ဘာအႏၱရာယ္႐ွိႏိုင္တယ္၊ ဘာေတြေ႐ွာင္႐ွားသင့္တယ္၊ ဘယ္လိုေနထိုင္သြားရမလဲဆိုတာ လမ္းၫႊန္ေပးပါဦး႐ွင္။
ဆရာ သမီးအသက္က ၃ဝ ပါ။ သားဦးကိုယ္ဝန္ေသြးဆင္းတာနဲ႔ ပက္သတ္ျပီး ဆရာ့ကိုေမးဖူးပါတယ္။ ခုကိုယ္ဝန္က h mole စပ်စ္သီးသေႏၶဆိုျပီး သားအိမ္ျခစ္ထားတာ တပတ္ေလာက္႐ွိပါျပီဆရာ။ ဒါေပမယ့္ ေသြးေတြတအားဆင္းလာလို႔ og ျပန္သြားျပေတာ့ ႏွစ္ပတ္ေလာက္ျဖစ္တတ္တယ္ဆိုျပီးပဲ ေျပာလာပါတယ္႐ွင့္။ ခုသမီးက ဘာမွမစားႏိုင္ပဲ စားရင္လဲ ျပန္အန္ေနပါတယ္ဆရာ။ မ႐ိုမေသ ခုညက ေသြးေတြအရမ္းဆင္းေနျပီး ေသြးခဲေသြးတံုးေတြပါ ပါလာလို႔ စိုးရိမ္ရသလား သိခ်င္လို႔ပါ႐ွင္။ ေဆာင္ရန္ေ႐ွာင္ရန္ေလးနဲ႔ တကြေျဖၾကားေပးပါ႐ွင့္။
ေဆာရီး။ အရင္ေမးခြန္းကိုလည္း အခုမွသာေတြ႔တယ္။ ဆင္းစရာမကုန္ေသးတာျဖစ္ပါမယ္။ ကုန္ေအာင္ဆင္းမယ္။ လိုအပ္ရပ္ ထပ္ျခစ္ရတယ္။ Hydatidiform mole (H mole) စပ်စ္သီးကိုယ္ဝန္ကို Molar pregnancy မိုလုလို႔လည္း ေခၚတယ္။ ကိုယ္ဝန္ ပဌမ ၃ လ အတြင္း ေသြး အနီ-အညိဳ ဆင္းမယ္။ ပ်ိဳ႕အန္တာမ်ားမယ္။ ဆင္းတာထဲမွာ စပ်စ္သီးလိုဟာေတြပါမယ္။ သားအိမ္က ၾကီးသင့္တာထက္ ပိုၾကီးႏိုင္တယ္။ ေသြးဖိအား မ်ားေနႏိုင္တယ္။ ပ်က္မွာ ၁ဝဝ% ေသခ်ာတယ္။
ဘာလို႔ျဖစ္သလဲ
ကံတရားလို႔သာ စေျပာရမယ္။ လူ႔ဆဲလ္တိုင္းမွာ ခရိုမိုဇုမ္း ၂၃ စံုစီပါတယ္။ အခုလိုကိုယ္ဝန္ဆိုတာ အဲတာမူမမွန္လို႔ ျဖစ္ရတယ္။ သေႏၶျဖစ္ရင္ မိခင္ဆီက ၂၃ ခုနဲ႔ ဖခင္စီက ၂၃ ခုလာေပါင္းရမယ္။ အျပည့္အစံု မိုလာကိုယ္ဝန္ဆိုရင္ ဖခင္ဆီက ခ်ည္းသာလာလို႔ျဖစ္တယ္။ တဝက္တပ်က္လည္းျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ဖခင္ဆီက အျပည့္အစံုလာေပါင္းလို႔ ၂၃ + ၂၃ + ၂၃ = ၆၉ ခုျဖစ္ေနမယ္။
ကိုယ္ဝန္ ၁ဝဝဝ တိုင္းမွာ ၁ ေယာက္အဲလိုျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အသက္ ၃၅ ႏွစ္အထက္ေတြမွာပိုျဖစ္တယ္။ အသက္ ၂ဝ ေအာက္ေတြမွာလည္း မ်ားႏိုင္တယ္။ HCG ေခၚတဲ့ ကိုယ္ဝန္ေဟာ္မုန္း ရွိသင့္တာထက္ပိုမ်ားေနမယ္။ ကိုယ္ဝန္ရွိ-မရွိ စစ္တယ္ဆိုတာ အဲတာကိုစမ္းရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ စပ်စ္သီးကိုယ္ဝန္ ျဖစ္ရင္ D and C အထဲရွိတာ အားလံုးထြက္ေအာင္ သားအိမ္ျခစ္ရမယ္။ သိပ္ရွားရွားပါးပါး Hysterectomy သားအိမ္ထုတ္ရတယ္။ အသားစကို ဓါတ္ခြဲစစ္တာ Biopsy လုပ္မယ္။
သားအိမ္ျခစ္ျပီးေနာက္ ေသြးထဲက HCG အနည္း-အမ်ား စစ္တယ္။ က်န္ေနသးတာ သိေအာင္လို႔ လုပ္တာပါ။ ၁ ပတ္ ၂ ခါစစ္ၾကတယ္။ ၁ဝ ပတ္ေနရင္ ပံုမွန္ျဖစ္ေနတာ ေတြ႔မယ္။ ပံုမွန္မဟုတ္တာ ေတြ႔လာရင္ ဦးေႏွာက္၊ ရင္ပတ္၊ ဗိုက္၊ တင္ပါးဆံုေနရာေတြကို CT ရိုက္စစ္မယ္။ အဆုပ္မွာ ေရာဂါရွိ-မရွိသိေအာင္ ရင္ပတ္ ဓါတ္မွန္ရိုက္မယ္။ လိုအပ္သူေတြကိုမွ Methotrexate နဲ႔ Chemotherapy ေဆးေပးမယ္။ တခ်ိဳ႕ကို Dactinomycin ေဆး စတာေတြပါေပးတယ္။ စပ်စ္သီးကိုယ္ဝန္ ျဖစ္ထားသူေတြကို ေနာက္ထပ္ ၁ ႏွစ္အတြင္း ကိုယ္ဝန္မေဆာင္ေသးဘို႔ အၾကံေပးတယ္။ ဘာလို႔လဲ ဆိုေတာ့ ကိုယ္ဝန္ေၾကာင့္ HCG ျမင့္လာေစလို႔ အရင္ေရာဂါကို ဆန္းစစ္ရင္ လြဲမွာစိုးရတယ္။ ေနာင္အလားအလာ ေကာင္းပါတယ္ ၈ဝ% ဘာမွ မျဖစ္ပါ။ ၁-၂% က ေနာက္ကိုယ္ဝန္မွာ ျပန္ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
သားအိမ္ ၂ ခါျခစ္ရတာကို အရင္က ပုံေသနည္းနဲ႔ သတ္မွတ္ခဲ့တယ္။ ခုေခတ္လို ဓါတ္ခြဲတာ၊ စစ္ေဆးတာေတြ သိပ္ မေကာင္းေသးခ်ိန္ကပါ။ ဒါေတာင္မွ ေခတ္မီ-ေခတ္ေပၚဆိုတာ ေနရာတကာက လက္လွမ္း မမီၾကေသးပါ။ ဒီေတာ့ ကုသေပတဲ့ OG ကေန အေကာင္းဆံုး ဆံုးျဖတ္ပါမယ္။
Dr. တင့္ေဆြ
၂၆-၂-၂ဝ၁၁
Library Culture စာၾကည့္တိုက္ ယဥ္ေက်းမႈ
ေရာက္တဲ့အရပ္မွာ စာၾကည့္တိုက္ကို စူးစမ္းမိလာတာ အခုေနရာေရာက္မွပါ။ အိႏၵိယမွာတုန္းက ထူးထူးျခားျခား သတိမထားမိခဲ့ပါ။ ေရာက္ေရာက္ျခင္း ေနအိမ္မွာ အင္တာနက္နဲ႔ ဝိုင္ဖိုင္မရေသးခင္ အိမ္နားက စာၾကည့္တိုက္ကိုသာ တလေလာက္ၾကာ ေန႔တိုင္းသြား အားကိုးခဲ့တဲ့ေက်းဇူးကၾကီးတယ္။
ျမန္မာျပည္မွာ ငယ္ငယ္ေလးတုန္းက မံုရြာျမိဳ႕ အလံုလမ္း၊ ကမ္းနားလမ္း၊ သာစည္လမ္း လမ္းဆံုေနရာမွာ အစိုးရက ဖြင့္ထားတဲ့စာၾကည့္တိုက္ကို ခဏခဏေရာက္တယ္။ ဘာစာအုပ္မွေတာ့ မငွားဖူးပါ။ သတင္းစာေတြကိုသာ လွန္ေလွာၾကည့္ျဖစ္တယ္။ အဲတာလည္း သြားတာပဲ။
ကြ်န္ေတာ့္ဇာတိမင္းရြာမွာ ကြ်န္ေတာ္ရဟန္းခံထားတဲ့ဦးဇင္းေလးကေန စာၾကည့္တိုက္ေလး ဖြင့္ေပးထားတယ္လို႔ တေယာက္ကေနလွမ္းအသိေပးလို႔ ဝမ္းသာရတယ္။ ကေန႔ အင္ဒီယာနာပလစ္မွာရွိတဲ့ ကြန္ျမဴနတီေကာလိပ္ကို ေရာက္ေတာ့လည္း စာၾကည့္တိုက္ကို သေဘာက်ခဲ့ပါတယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၂၉-၄-၂ဝ၁၆
၂၉-၄-၂ဝ၁၇
Baby Gender Test ကေလး က်ား-မ ေသြးစမ္းသိႏိုင္
ဆရာရွင့္ သမီးသိခ်င္တာေလးရွိလို႔ပါရွင့္။ သူငယ္ခ်င္းတေယာက္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္တာ ၁၂ ပတ္ပဲရွိေသးတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေယာက်ာ္းေလး မိန္းကေလး သိရၿပီဆိုလို႔ပါ။ သူကေတာ့ ေသြးစစ္ၿပီး သိတာလို႔ ေျပာပါတယ္။ အာထရာေဆာင္းမွာေတာ့ ကေလးက အ႐မ္းေသးေနေသးလို႔ မေပၚေသးဘူူတဲ့။ အဲဒီလို ေသြးစစ္ၾကည့္ခ်င္တာ ဘယ္လိုေျပာရလဲ မသိလို႔ပါဆရာ။ အဲဒီေသြးစစ္လို႔သိတဲ့ အေျဖကေရာ ရာႏွဳန္းျပည့္ မွန္ႏိုင္သလားဆရာ။ ေလးစားစြာျဖင့္ ႕႕႕
ဗိုက္ထဲကကေလး က်ား-မခြဲျခားဘို႔ရာ အလြယ္ဆံုးနည္းကေတာ့ အာလ္ထြာေဆာင္းရိုက္တာျဖစ္ပါတယ္။ ကိုယ္ဝန္ ၁၅ ပတ္နဲ႔ ၂၅ ပတ္မွာရိုက္တယ္။ Level 3 ultrasound ရိုက္ရင္ ၁၂ ပတ္နဲ႔သိႏိုင္ပါမယ္။ Amniocentesis ေရျမြာရည္စုပ္ယူ စစ္ေဆးနည္းကို အသက္ ၃၅ ႏွစ္ေက်ာ္ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေတြကိုလုပ္ရတာမ်ားတယ္။ ေမြးရာပါကေလး ခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ိကု သိခ်င္လို႔သာ ျဖစ္တယ္။ ကိုယ္ဝန္ပ်က္ႏွဳန္း ၁-၃% ရွိတယ္။ Chorionic Villus Sampling (CVS) နည္းလည္း ရွိတယ္။ Cystic fibrosis နဲ႔ Downs syndrome ဆိုတဲ့ ေမြးရာပါေရာဂါ သိဘို႔စစ္တယ္။ ကိုယ္ဝန္ပ်က္ႏွဳန္း ၁-၃% ရွိတယ္။
က်ား-မ ေစာေစာသိႏိုင္တဲ့နည္း
မိခင္ေလာင္းေသြးထဲမွာရွိေနတဲ့ DNA from fetal cells ကိုစမ္းသပ္တာျဖစ္တယ္။ တိတိက်က်ဆိုရင္ Y chromosome-specific DNA ကိုရွာတာျဖစ္တယ္။ ေတြ႔ရင္ ေယာက္်ားေလးျဖစ္မယ္။ မေတြ႔ရင္ မိန္းကေလးေမြးမယ္။ ကိုယ္ဝန္ (၁ဝ) ပတ္ရွိရင္ သိႏိုင္ပါျပီ။ Non-Invasive Prenatal Baby Gender Test လို႔ေခၚတယ္။ မိခင္ေလာင္းရဲ႕ေသြးကိုစမ္းျပီး ကေလး က်ား-မ ခြဲျခားနည္းျဖစ္ပါတယ္။ အေျဖရဘို႔ အလုပ္လုပ္ရက္ (၇) ရက္သာ လိုမယ္။ ေစ်းၾကီးေသးတယ္။ အေမရိကားမွာ $290 ေပးရတယ္။ (၇) ပတ္ကတည္းကေနသိမယ္လို႔လည္း အြန္လိုင္းမွာဖတ္ရတယ္။
Free Cell DNA စစ္နည္းလို႔လည္းေခၚတယ္။ သိႏိုင္တာေတြမ်ားပါတယ္။ Paternity မိဘစစ္ မစစ္၊ Rh blood group typing ေသြးအုပ္စု၊ Baby's gender လိင္၊ Hemophilia ေသြးေရာဂါ ရွိ မရွိ၊ Duchennes muscular dystrophy ေရာဂါ ရွိ မရွိ၊ Congenital adrenal hyperplasia ေရာဂါ ရွိ မရွိ၊
CVS နည္းကို ၁ဝ-၁၃ ပတ္မွာစမ္းႏိုင္ျပီး ၁ဝဝ% က်ား-မ ခြဲေပးႏိုင္တယ္။ Amniocentesis နည္းကို ၁၄-၂၄ ပတ္မွာ စမ္းႏိုင္ျပီး ၁ဝဝ% က်ား-မ ခြဲေပးႏိုင္တယ္။ Free Cell DNA နည္းကို (၇) ပတ္မွာလုပ္ႏိုင္တယ္။ ေယာက္်ားေလး ၉၅႕၄% နဲ႔ မိန္းကေလး ၉၈႕၆% မွန္မယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၂၉-၄-၂ဝ၁၆
၂၉-၄-၂ဝ၁၇
Miscarriage အလိုလို ကိုယ္ဝန္ပ်က္ျခင္း
(၁) ကြ်န္မအသက္ (၃၁) ႏွစ္ရွိပါၿပီ။ ႕႕႕႕႕ မွာ အလုပ္လုပ္ေနပါတယ္။ အိမ္ေထာင္က်တာ ၁ ႏွစ္ေက်ာ္ေက်ာ္ပဲ ရွိပါေသးတယ္။ ကိုယ္ဝန္ (၈) ပတ္မွာ ultrasound ႐ိုက္ေတာ့ ကေလးႏွလံုးခုန္တာေတြ႔ခဲ့ရေသးတယ္။ ကိုယ္ဝန္ ၁၁ ပတ္မွာ Ultrasound ႐ိုက္ၾကည့္ၿပီး ကေလးကႏွလံုးမခုန္ေတာ့ဘူး။ miscarriage လို႔ေျပာပါတယ္။ သားဦးမို႔ ကၽြန္မေရာ အမ်ိဳးသားပါ အရမ္းခံစားရပါတယ္။ ေနာက္တစ္ရက္မွာ သားအိမ္ျခစ္ၿပီးပါၿပီ။ ဘာေၾကာင့္ျဖစ္ရတာလဲ။ သားအိမ္ျခစ္ၿပီး ေရွာက္ရမည့္အခ်က္ ေနာက္ကိုယ္ဝန္ထပ္ယူရန္ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္မႈမ်ားကို သိပါရေစဆရာ။ ေနာက္ကိုယ္ဝန္ ထပ္ယူရန္ အခ်ိန္ဘယ္ေလာက္ေစာင့္ၿပီးမွ ယူရင္အသင့္ေတာ္ဆံုးပါလဲ။ အားေဆးရွိရင္ေျပာျပေပးပါဆရာ။ ေဒါင္းဆင္ဒ႐ုန္း မျဖစ္ေအာင္ miscarriage ထပ္မျဖစ္ေအာင္ ဘယ္လိုေနထိုင္စားေသာက္သင့္ပါသလဲ။ ဘာေတြ ႀကိဳတင္ ကာကြယ္ထားသင့္ပါသလဲ။
(၂) ပထမတစ္ႀကိမ္ Missed Abortion ျဖစ္ဖူးေတာ့ အခု ဒုတိယကိုယ္ဝန္က ၁၈ ပတ္ရိွပါၿပီ။ အခုကုိယ္ဝန္ကုိလည္း ခဲမွန္ဖူးတဲ့စာသူငယ္လို ရင္တထိတ္ထိတ္နဲ႔ လြယ္ထားရပါတယ္ရွင္။ အခုက ၁၈ ပတ္ဆိုေတာ့ သမီးစိုးရိမ္ရတဲ့ အေျခအေနက လြတ္ေျမာက္ၿပီလုိ႔ ယူဆလို႔ရပါလားရွင္။
ကိုယ္ဝန္ပ်က္တာကို Abortion (အေဘာရွင္း) ဆိုျပီး အဂၤလိပ္လို သိပ္မတတ္သူေတြကပါ နားလည္ၾကတယ္။ ကိုယ္ဝန္ပ်က္တာတိုင္းက (အေဘာရွင္း) မဟုတ္ပါ။ သူမ်ားႏိုင္ငံမွာ အဲလိုသြားေျပာမိရင္ အထင္လြဲခံရမယ္။ ကိုယ္ဝန္ ဖ်က္ခ်တာကိုမွ (အေဘာရွင္း) ေခၚရတယ္။
Miscarriage ေခၚတဲ့ ကိုယ္ဝန္က ဖ်က္ခ်တာမဟုတ္ပဲ သူ႔အလိုလိုပ်က္ေစတဲ့ အေၾကာင္းေတြထဲမွာ မေတာ္ဆျဖစ္တာနဲ႔ သဘာဝအေၾကာင္းတရားေတြ ရွိတယ္။ အမ်ားဆံုးျဖစ္တာက သေႏၶသားရဲ႕ (ခရိုမုိဆံုး) ပံုမွန္မဟုတ္လို႔ ျဖစ္တာ၊ ၅ဝ% ရွိတယ္။ အမ်ားစုက ေစာျပီးပ်က္တယ္။ တခ်ိဳ႕မွာ ကိုယ္ဝန္ရွိေနတာေတာင္မသိဘူး။ သုေတသနတခုအဆိုအရ ၆၁႕၉% ၁၂ ပတ္ အတြင္း ပ်က္က်တယ္။ ဒီအထဲက ၉၁႕၇% က ပ်က္က်တယ္ဆိုတာေတာင္ ကိုယ္တိုင္မသိလိုက္ၾကဘူး။ ၁ဝ ပတ္ ေက်ာ္တာနဲ႔ အလိုလိုပ်က္ဘို႔အခြင့္အလမ္း သိသိသာသာနည္းလာပါျပီ။ ထိခိုက္မႈဆိုတာ မေတာ္တဆထိခိုက္မႈ (အေတြ႔အၾကံဳအရ အားကစားသာမန္လုပ္လို႔ ပ်က္မက်ပါ။) တမင္တကာ ထိခိုက္မႈနဲ႔ စိတ္ဖိအားေတြျဖစ္တယ္။
ကိုယ္ဝန္ေဆာင္သူ အသက္ငယ္လြန္းတာ၊ ၾကီးလြန္းတာေၾကာင့္လဲ ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ ၃၅ ႏွစ္ေအာက္မွာ ၁၅%၊ ၃၅-၄၅ ႏွစ္ၾကားမွာ ၂ဝ-၃၅%၊ ၄၅ ႏွစ္အထက္ ၅ဝ%။ ကိုယ္ဝန္ တခါပ်က္ဘူးသူ ၂၅% ထပ္ပ်က္ႏိုင္တယ္။ ထပ္ထပ္ပ်က္ေနသူ ၁% ရွိတယ္။ တခ်ိဳ႕ေနရာေတြမွာ သိသာျပီး၊ မဖ်က္ဘဲပ်က္တဲ့ ကိုယ္ဝန္ပ်က္မႈေပါင္းဟာ ကိုယ္ဝန္စုစုေပါင္းရဲ႕ ၁၅% ရွိတယ္။ အေမရိကားမွာ ၁ဝ-၂၅% ရွိတယ္။ တခ်ိဳ႕မွာ ဘာလို႔လဲေျပာမရဘူး။ ကံတရားအားကိုးပါ။ အျပဳသေဘာေဆာင္ပါ။ ကိုယ္ဝန္ပ်က္တာ အမ်ားဆံုးက ပဌမ ၃ လပိုင္းမွာျဖစ္တယ္။ အေနအထိုင္အစားအေသာက္ ဆင္ျခင္ပါ။ ကိုယ္ဝန္အပ္ပါ။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
The moon far away ည လ နဲ႔ ပန္း
တျမန္ႏွစ္က ညဦးပိုင္း ၈ နာရီ ၄၂ မိနစ္အခ်ိန္မွာ ေနေရာင္မေပ်ာက္ေသးပါ။ ေကာင္းကင္ျပာမွာ ေပၚေနတဲ့ လကို အိမ္ခန္းေဘးက ပန္းပင္နဲ႔အတူ မွတ္တမ္းတင္ထားပါတယ္။ ေခါင္မိုးအစြန္းေလးေပၚေနတဲ့ အိမ္ေအာက္ဆံုးထပ္မွာ ကြ်န္ေတာ္ငွားေနပါတယ္။ ဒီမေရာက္ခင္ အေမရိကမွာ အိမ္ဝယ္ထားတယ္လို႔ အတိုင္ခံရတယ္။ ျပည္ပႏိုင္ငံေရးမွာ ဘရူးတပ္စ္ေတြက မ်ားတယ္။
ပန္းပင္နာမည္ မသိပါ။ အဆုပ္လိုက္အျဖဴေရာင္ပန္းေတြက ပြင့္ကာစမွာ ျမန္မာျပည္က ကရမက္ပန္းကို လြမ္းေစပါတယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၂၉-၄-၂ဝ၁၅
၂၉-၄-၂ဝ၁၇
Breast-feeding cuts moms risk of breast cancer
ဆရာရွင့္ သမီးအသက္က ၂၃ ပါ ကေလးေမြထားတာ ၃ လရွိပါၿပီ မိခင္ႏို႔တစ္မ်ဳိးတည္းသာ တိုက္ပါသည္။ သမီးရင္သားမွာ အက်ိတ္အဖု စမ္းမိတာ ၁၅ ရက္ေလာက္ရွိပါၿပီ။ မ်ဳိးရိုးထဲမွာ ကင္ဆာျဖစ္ဖူးသူလည္း မရွိပါဘူးရွင့္။ သမီးအက်ိတ္က ကင္ဆာက်ိတ္ျဖစ္ႏိုင္ပါသလားဆရာ။
ကေလးႏို႔တိုက္ခ်ိန္မွာျဖစ္တာဆိုရင္ ႏို႔လမ္းပိတ္ေနလို႔ အခဲျဖစ္တာလား စစ္ရမယ္။ အက်ိတ္သပ္သပ္မရွိပဲ ခဲေနမယ္။ နာမယ္။ ႏို႔နာျဖစ္ဘို႔ဦးတည္ေနမယ္။ ကင္ဆာက အက်ိတ္သပ္သပ္စမ္းလို႔ရမယ္။ မနာပါ။ ႏို႔တိုက္ေပးပါ။ လိုရင္ညွစ္ေပးပါ။ အပူကပ္ေပးပါ။ လိုေသးရင္ေမးပါ။
ေက်းဇူးအမ်ားႀကီးတင္ပါတယ္ဆရာ။ ဆရာက ယခုျမန္မာျပည္ထဲရွိပါသလားရွင္။ သမီး ဆရာနဲ႔ျပခ်င္လို႔ပါ။ ႏို႔ထြက္အား အရမ္းေကာင္းတယ္ဆရာ။ ခဲေနတဲ့ေနရာရွိတာ ႏို႔တိုက္လို႔ ေလ်ာ့သြားရင္ မစမ္းမိေတာ့ဘူး။ အဲဒီအက်ိတ္ကေတာ့ ညာဘက္ရင္သားအေပၚဘက္မွာ ရွိေနတာပါရွင့္။ ကင္ဆာက်ိတ္ျဖစ္ႏိုင္ေခ်မ်ားလားဆရာ။ သမီးရဲ႕ အခ်က္အလက္ေတြနဲ႔ဆိုရင္။
ေျဖတာထဲမွာ ပါတာကိုသာ ျဖစ္ေစပါမယ္။ မျဖစ္ေလာက္ပါ။ ဆရာက တျခားတိုင္းျပည္မွာသာ ေနရပါတယ္။
ဆရာ ရန္ကုန္ထဲမွာဆို ဘယ္ဆရာဝန္နဲ႔စစ္ေဆးသင့္ပါသလဲ သမီးက အနာတျခား ေဆးတစ္ျခားျဖစ္မွာလည္း ေၾကာက္မိတယ္။ ဆရာလမ္းညႊန္ေပးပါရွင့္။
ဆရာက ျမန္မာျပည္ထဲက ဆရာဝန္-ေဆးရံု-ေဆးခန္း-ေဆးဆိုင္ေတြကို မသိပါ။ ေဆာရီး။ ၂၈-၄-၂ဝ၁၅ ေန႔ထုတ္ San Francisco Chronicle သတင္းစာမွာ ေဆးပညာေဆာင္းပါးတပုဒ္ပါတယ္။ ႏို႔တိုက္မိခင္ေတြမွာ ရင္သားကင္ဆာ အျဖစ္နည္းတယ္။ ကာလီဖိုးနီးယားမွာေနၾကတဲ့ ကေလးအေမေတြကို ေလ့လာမႈအသစ္လုပ္ျပီး အဲလို ေရးလိုက္တာပါ။
ရင္သားကင္ဆာလို႔ ေရာဂါနာမယ္တပ္ထားသူ အမ်ိဳးသမီး ၁၆ဝဝ ရဲ႕ေဆးမွတ္တမ္းေတြကို ေလ့လာပါတယ္။ ကေလးကို ႏို႔တိုက္ခဲ့သူေတြမွာ ၃၇% ျပန္ျဖစ္တဲ့ႏွဳန္းနည္းတယ္လို႔ ေတြ႔ရပါတယ္။ ကေလးကို အနည္းဆံုး ၆ လ ႏို႔တိုက္ခဲ့သူေတြမွာ ေဆးကုသရာမွာလည္း ရလဒ္ပိုေကာင္းၾကတယ္။ ေသဆံုးမႈမွာလည္း ၂၈% နည္းတယ္။ ဆရာဝန္ေတြ ေကာက္ခ်က္က (အီစထိုဂ်င္) ေဟာ္မုန္းနည္းေစလို႔ျဖစ္တယ္။
၈ဝ% မွာ ရင္သားကင္ဆာမ်ိဳးခြဲ luminal A ျဖစ္ၾကတယ္။ သက္သာမႈပိုရႏိုင္တယ္။ ေဟာ္မုန္းေပးလို႔ရတဲ့အမ်ိဳးအစားလည္း ျဖစ္တယ္။ ဒီေလ့လာမႈမွာ တျခားကင္ဆာမ်ိဳးခြဲေတြနဲ႔ေတာ့ ကေလးႏို႔တိုက္လို႔ ပိုေကာင္းတယ္၊ ဆိုးတယ္ဆိုတာ မေတြ႔ပါ။
အေမရိကားမွာ ကေလးအေမ ၇၇% ကႏို႔တိုက္ၾကတယ္။ ၁၉၇ဝ ေက်ာ္နဲ႔စာရင္ နည္းလာေနတယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၂၉-၄-၂ဝ၁၅
၂၉-၄-၂ဝ၁၇
Photo: Amy Osborne, The Chronicle
Demography of American Motherhood အေမရိကန္မိခင္ေတြ ပံုစံေျပာင္းလာေန
အသက္အရြယ္ ရေနတဲ့ မိခင္ေတြကေန Autism ေမြးရာပါေရာဂါနဲ႔ ကေလးေမြးလာဘို႔ အခြင့္အလမ္း သူတို႔ထက္ငယ္တဲ့ မိခင္ေတြထက္ ပိုမ်ားတယ္။ အသက္အရြယ္ၾကီးတဲ့ ဖခင္နဲ႔ အသက္ ၃ဝ ေအာက္အရြယ္ ဇနီးသည္ေတြကေနလဲ အဲလို ျဖစ္ႏိုင္ေျခ မ်ားတယ္လို႔ Journal Autism Research မွာေရးလိုက္ပါတယ္။ ကယ္လီဖိုးနီးယားမွာ ၁၉၉ဝ ေနာက္ပိုင္း ေမြးဖြါးစာရင္း ၅ သန္းကိုေလ့လာျပီးမွ ေကာက္ခ်က္ခ်ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအထဲမွာ ေရာဂါနဲ႔ ကေလးေပါင္း ၁၂၁၅၉ ေယာက္ရွိတယ္။
ဒိအရင္ေလ့လာမႈအရ သိထားခဲ့တာက ဖခင္ေတြရဲ႕ အသက္ၾကီးေလေလ ျဖစ္ႏိုင္ေျခမ်ားေလေလ။ အခုေလ့လာမႈသစ္မွာ ဖခင္ရဲ႕ အသက္ ၄ဝ ေက်ာ္ျပီး၊ မိခင္က အသက္ ၂ဝ ေအာက္ဆိုရင္ ေမြးလာတဲ့ကေလးမွာ Autism ေရာဂါ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ မ်ားတာ ေတြ႔ရတယ္။ ငယ္ရြယ္တဲ့ ဖခင္ေတြထက္ ၅၉% အထိမ်ားတယ္။ Autism ရွိတဲ့ကေလးရဲ႕ ဥာဏ္ရည္က တျခားကေလးေတြနဲ႔ မတူပါ။
ထူးျခားခ်က္ကေတာ့ မိခင္က အသက္ ၃ဝ ေက်ာ္ေနျပီး၊ ဖခင္က ၄ဝ ေက်ာ္ေနရင္ ၁၃% ပိုမ်ားတယ္။ မိခင္အသက္ ၅ ႏွစ္ ပိုၾကီးေလေလ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ ၁၈% တိုးေလေလျဖစ္တယ္။ မိခင္အသက္ ၄ဝ ေက်ာ္ရင္ ၂ဝ ေက်ာ္သူေတြထက္ ၅ဝ% ပိုတယ္။ ၂၅ ႏွစ္ေအာက္ေတြထက္ ၇၇% ပိုတယ္။ အရင္အထင္ျဖစ္တဲ့ ဖခင္အသက္ၾကီးတာသာမက မိခင္အသက္ၾကီးရင္ ပိုတယ္လို႔ အသစ္ကေန သိလာရတယ္။ အစၥေရး စာရင္းဇယားေတြကို ေလ့လာေတာ့ ဖခင္အသက္ ၄ဝ ေက်ာ္ရင္ ၃ဝ ေက်ာ္ေတြထက္ ေမြးလာတဲ့ကေလးမွာ Autism ေရာဂါ ၅ ဆပိုတာ ေတြ႔ရတယ္။
၆-၅-၂ဝ၁ဝ ေန႔ကထုတ္ျပန္တဲ့ The New Demography of American Motherhood အစီရင္ခံစာဟာ ၁၉၉ဝ ေက်ာ္နဲ႔ ၂ဝဝ၈ တံုးက ကေလးေမြးဖြါးသူ မိခင္ေတြကို ေလ့လာခဲ့တယ္။
• Age အရင္ကထက္ အသက္ပိုၾကီးလာၾကတယ္။ ၁၉၉ဝ တံုးက ဆယ္ေက်ာ္သက္ေတြက ၁၃% ကေလး ေမြးၾကျပီး၊ ၃၅ ႏွစ္ေက်ာ္သူေတြက ၉% ကေလးေမြးခဲ့ၾကတယ္။ ၂ဝဝ၈ ေရာက္ေတာ့ ေျပာင္းျပန္ ျဖစ္လာတယ္။ ဆယ္ေက်ာ္သက္ေတြက ၁ဝ% နဲ႔ ၃၅ ႏွစ္ေက်ာ္သူေတြက ၁၄% ကေလးေမြးခဲ့ၾကတယ္။
• Marital Status အိမ္ေထာင္မျပဳေသးဘဲ ကေလးေမြးသူ ၁၉၉ဝ မွာ ၂၈% ရွိခဲ့ရာကေန ၂ဝဝ၈ မွာ ၄၁% အထိ ရွိလာတယ္။
• Race and Ethnicity ကေလးမိခင္ေတြထဲမွာ အသားျဖဴ အမ်ိဳးသမီးေတြက ၁၉၉ဝ တံုးက ၆၅% ရွိခဲ့ရာကေန ၂ဝဝ၈ မွာ ၅၃% က်ဆင္းလာတယ္။
• Education ကေလးေမြးသူ မိခင္ေတြထဲက ၁၉၉ဝ တံုးက ၄၁% သာ ေကာလိပ္အထိ ပညာသင္ခဲ့သူေတြ ျဖစ္ျပီး၊ ၂ဝဝ၆ မွာ ၅၄% အထိတက္လာတယ္။ အသက္ ၃၅ ႏွစ္နဲ႔ေက်ာ္မွ ကေလးမခင္ျဖစ္လာသူေတြထဲမွာ ေကာ္လိပ္ ေက်ာင္းသူ ၇၁% ရွိတယ္။
• Attitudes about Parenthood ဘာလို႔ ကေလးယူလိုက္တာပါလဲလို႔ ေမးေတာ့ ၈၇% က ေပ်ာ္ရႊင္မႈ ရေစလို႔ ဆိုျပီး ေျဖတယ္။ ၄၇% ကေတာ့ ယူခ်င္တယ္ဆိုတာထက္ ရလာတာလို႔ေျဖၾကတယ္။
• ခ်ဳပ္လိုက္ရင္ ၁၉၉ဝ နဲ႔စာရင္ ေနာက္ပိုင္းမွာ ဆယ္ေက်ာ္သက္ ကေလးအေမတြက အသက္ ၃၅ ႏွစ္ ေရာက္မွ ကေလးယူသူေတြထက္ မ်ားခဲ့တယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ လက္မထပ္ဘဲ ကေလးအေမျဖစ္သူေတြ ပိုမ်ားလာတယ္။ အသားမဲေတြမွာ ၇၂% နဲ႔ ပိုသိသာတယ္။ ဟစ္ပင္းနစ္ေတြက ၅၃%၊ အျဖဴမေတြက ၂၉% နဲ႔ အာရွသူေတြက ၁၇% ရွိတယ္။ စုစုေပါင္း ကေလးေမြးၾကတာ အျဖဴေတြက ၅၃% နဲ႔ ဟစ္ပင္းနစ္ေတြက ၂၄% ရွိတယ္။ ၂ဝဝ၆ မွာ ၅၄% က ေကာလိပ္ပညာ သင္ထားသူေတြျဖစ္တယ္။ ၂၄% က တိုင္းတပါးမွာ ေမြးခဲ့ၾကတယ္။
Dr. တင့္ေဆြ
၂၂-၇-၂ဝ၁၂
Clomifene မ်ိဳးဥေၾကြေဆး
၁။ သမီးနာမည္ ႕႕႕႕႕ ပါ။ ပဲခူးတိုင္း ႕႕႕႕႕ ျမိဳ႕မွာေနပါတယ္။ အိမ္ေထာင္သက္က တစ္ႏွစ္နဲ ႏွစ္လခြဲပါဆရာ။ အသက္က ၃၈ ႏွစ္ပါ။ ဆရာ မအားလပ္တဲ့ၾကားကေန စာခ်က္ခ်င္း ျပန္ေပးတဲ့အတြက္အထူးေက်းဇူးတင္လ်က္ပါ။ 14/08/2014 မွာ ေသြးစေပၚပါတယ္ဆရာ။ ဆရာေျပာတဲ့အတိုင္း 14/08/14 ညေန 5:30 မွာ Fertomid 50 mg တစ္ေန႔တစ္လံုး ငါးရက္ ဆက္တိုက္ကိုေသာက္ပါတယ္ဆရာ။ 24/08/14 နံနက္မွာ မမ်ိဳးဥစမ္းေတာ့ ႏွစ္ေၾကာင္း ထင္းထင္းေလးကို ေပၚပါတယ္ဆရာ။ အဲဒါေၾကာင့္ အရမ္းေပ်ာ္ခဲ့ရပါတယ္ဆရာ။ ဒါေပမယ့္ဆရာရယ္ 10/09/14 ဒီေန႔မွာ ေသြးျပန္ေပၚေနလို႔။ ကေလးမရမွာကို အရမ္းေၾကာက္ေနပါတယ္ဆရာ။
၂။ ကြၽန္မအသက္က ၂၄ ပါ။ ကေလးတစ္ေယာက္႐ွိပါတယ္။ ကေလးက ၄ ႏွစ္ပါ။ တားေဆးမေသာက္ေတာ့တာ ၈ လ ေလာက္႐ွိၿပီ။ ဘာမွထူးမလာဘူး။ OG သြားျပဖို႔ဆိုတာလည္း ႕႕႕႕႕ မွာေရာက္ေနေတာ့ အဆင္မေျပပါဘူး။ မ်ိဳးဥေႂကြေဆး ဝယ္ေသာက္သင့္ပါသလား။ ဘယ္လိုေဆးမ်ိဳးပါလဲ။ ဒီမွာဝယ္လို႔ရႏိုင္ပါ့မလား။
Clomifene ေဆးကို ၁၉၆ဝ ကတည္းက သံုးေနခဲ့တယ္။ အရင္ကေတာ့ ရာသီေသြး နည္းတဲ့သူေတြကိုသာ ေပးတယ္။ အခုေနာက္ပိုင္းမွာ ကေလးရေအာင္လုပ္နည္းအတြက္ အေတာ္မ်ားမ်ား သံုးေနၾကျပီ။ Clomiphene Citrate ကို Clomid, Fertomid, Milophene, Serophene နာမည္ေတြနဲ႔ေရာင္းတယ္။ Selective estrogen receptor modulator (SERM) လို႔ ေခၚတယ္။
အမ်ိဳးသမီးေတြကိုေပးရင္ မ်ိဳးပြါးရာမွာ မရွိမျဖစ္လိုအပ္တဲ့ မ-မ်ိဳးဥ ထြက္ေစအာင္ လံႈ႔ေဆာ္အားေပးတယ္။ 50 mg တလံုးကို ေန႔တိုင္း ၅ ရက္ေသာက္ရမယ္။ ၃ လၾကိဳးစားလို႔ မ်ိဳးဥမထြက္ေသးရင္ 100 mgs ကို ေန႔တိုင္း ၅ ရက္၊ ေနာက္ ၃ လ ေပးမယ္။ ရာသီစလာတဲ႔ေန႔ရဲ႕ေနာက္ ၃-၄-၅ ရက္မွာ စေသာက္ပါ။ ၅ ရက္ ဆက္တိုက္ေသာက္ပါ။ 100 mgs ထက္ပို ေပး-မေပး ေဆြးေႏြးေနဆဲျဖစ္တယ္။
ေဆးကို မနက္မွာေသာက္ရင္ ၅ ရက္လံုး မနက္မွာေသာက္ပါ။ ေနာက္က်သြားရင္လဲ သတိရတာနဲ႔ ခ်က္ခ်င္းေသာက္ပါ။ တရက္ေနာက္က်ရင္ ေဆး ၂ လံုး တခါတည္း ေသာက္ပါ။ မ်ိဳးဥထြက္ မမွန္သူ နဲ႔ မ်ိဳးဥ လံုးဝမထြက္သူေတြကိုေပးရင္ ၈ဝ% မ်ိဳးဥထြက္မယ္။ ေဆးကုတာ ၉ လရွိသူေတြထဲက ၇ဝ-၇၅% ကိုယ္ဝန္ရတယ္။
Clomiphene therapy နည္းေၾကာင့္ ကိုယ္ဝန္ရရင္ ၅-၈% မွာ အမႊာေတြရွိမယ္။ ပံုမွန္အမႊာဆိုတာ ၁-၂% သာရွိတယ္။ အမႊာကေလး ၂ ေယာက္တြဲသာ ျဖစ္ပါမယ္။ ၃ မႊာဆိုတာ ရွာမွရွားျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ေဆးက ကေလးကိုဒုကၡမေပးပါ။
ကေလးရေအာင္လိုအပ္ေသးတဲ့ အီစထိုဂ်င္ေဟာ္မုန္းလည္း မွန္ေနရမယ္။ ဦးေႏွာက္ထဲက ေဟာ္မုန္းေတြထြက္ရာ (ဂလင္း) ကလည္း မွန္မွန္အလုပ္လုပ္ေနဘို႔လိုပါတယ္။ သူ႔ခင္ပြန္းကလဲ ကေလးရႏိုင္သူျဖစ္ရပါမယ္။
သုတ္ပိုးနည္းေနတဲ့ေယာက္်ားေတြကို Clomiphene 25mg ေပးတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဘာေၾကာင့္ ကေလးမရႏိုင္မွန္း မသိသူေတြကိုေတာ့ ဒီေဆးက ကိုယ္ဝန္ရေစမယ္လို႔ မေျပာႏိုင္ဘူး။ အျပင္ကေန သုတ္ပိုးထည့္ေပးတာခံယူမဲ့ အမ်ိဳးသမီးကို မ်ိဳးဥေတြပြါးမ်ားလာေအာင္လုပ္ေပးရာမွာ အထိေရာက္ဆံုး ျဖစ္တယ္။
ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေတြ = မ်ိဳးဥအိမ္ကၾကီးလာမယ္။ ဗိုက္ေအာင့္မယ္။ အလတ္စားဆိုရင္ ပ်ိဳ႕ခ်င္-အန္ခ်င္ျဖစ္မယ္။ ဆိုးဝါးသူေတြမွာ အသက္ကို အႏၲရာယ္ေပးႏိုင္တယ္။ မ်က္ႏွာေတြ နီျမန္းမယ္။ စိတ္တိုမယ္။ ေခါင္းကိုက္မယ္။ ရင္သားေတြ တင္း-နာမယ္။ မ်က္စိေဝဝါးႏိုင္တယ္။ ရွားရွားပါးပါး ဆံပင္ကြ်တ္မယ္။ အားယုတ္မယ္။ အိပ္ေရးပ်က္မယ္။ ကိုယ္ဝန္ရွိေနသူ၊ အသည္းေရာဂါရွိသူ၊ ရာသီေသြးမမွန္ဘဲ မ်ားေနသူ၊ စိတ္က်ေရာဂါရွိသူ၊ မ်ိဳးဥအိမ္ၾကီးေနသူေတြကို မေပးရပါ။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
Herbal Medicines ဟာဗယ္ေဆး ေမးျပန္ျပီ
ဆရာခင္ဗ်ား။ Gingko ရြက္ေဆးကို စြဲၿပီးေသာက္လို႔ရပါသလား။ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳး တခုခုရွိေနႏုိင္ပါသလား။ ေက်းဇူးျပဳၿပီး ေျဖၾကားေပးပါ။
ေမးတဲ့သူ က်ား-မ မသိပါ။ ေရာဂါ မသိပါ။ ဘာအတြက္ေသာက္ခ်င္သလည္း မသိပါ။ ဒိအရင္ကလည္း ေရာဂါတခုေမးလို႔ ေရာဂါအေၾကာင္းေဆးစာပို႔လိုက္တယ္။ စာထဲမွာေဆးနည္းေတြပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေမးခြန္းဆက္လာပါတယ္။ Fame က ထုတ္တဲ့ ginkgo ေဆး၊ lucky time ကထုတ္တဲ့ reishi ေဆးေတြေသာက္လို႔ ရလားတဲ့။ ဒါနဲ႔ ေၾကာ္ျငာေဆးဆိုရင္ ဆရာဝန္ေတြက မညႊန္ပါလို႔ ေျဖလိုက္ပါတယ္။ ေက်ာင္းမွာဆရာမအခ်ိဳ႕ အဲဒီေဆးေတြ ေသာက္ေနတာေတြ႔လို႔ ေမးၾကည့္တာပါဆရာတဲ့။ ဟာဗယ္ေဆးကို ခဏခဏေျဖေနရတယ္။
ေဆးေၾကာ္ျငာမွာ Ginkgo ဆိုတာ သစ္ပင္ေတြကေနထုတ္တဲ့ေဆးျဖစ္တယ္။ အရြက္ကေနထုတ္တာမ်ားတယ္။ အေစ့ကေနလည္း ထုတ္တယ္။ မွတ္ဥာဏ္အားနည္းတဲ့ အယ္လ္ဇိုင္မားေရာဂါကိုသံုးၾကတယ္။ အသက္ၾကီးသူေတြမွာ ေသြးလွည့္ပတ္မႈ နည္းတာအတြက္လည္း သံုးတယ္။ ေခါင္းကိုက္တာ၊ နားအူတာ၊ ေခါင္မူးတာ၊ အာရံုစိုက္မႈအားနည္းတာ၊ နားအၾကား နည္းတာ၊ စိတ္ဓါတ္က်တာ ေတြအတြက္လည္းသံုးၾကတယ္။ လိင္အားအတြက္လည္း ေၾကာျငာမွာ ေရးထားေသးတယ္။ မ်က္စိေရတိမ္နဲ႔ ဆီးခ်ိဳေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ မ်က္စိေရာဂါလည္းထည့္ေရးထားတယ္။ ပန္းနာလည္း ပါေသးတယ္။ အေစ့ထဲမွာ ဗက္တီးရီးယားကိုေသေစတဲ့ဓါတ္ပါႏိုင္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ေၾကာ္ျငာထဲမွာ အဲလိုေရာဂါအတြက္ ေရးထားတာမေတြ႔ပါ။ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးက တက္တာနဲ႔ သတိလစ္တာျဖစ္ႏိုင္တယ္။
Reishi Mushroom ေဆးက မိႈတမ်ိဳးကေနထုတ္တယ္။ က်န္းမာေရးေကာင္းဖို႔နဲ႔ အသက္ရွည္ေဆးလို႔ ေၾကာ္ျငာတယ္။ ေသြးတိုး၊ ကိုလက္စေထာမ်ားတာ၊ ႏွလံုးေသြးေၾကာေရာဂါ။ အသည္းနဲ႔ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါ၊ အသက္ရွဴလမ္းေရာဂါေတြ၊ ဗိုင္းရပ္စ္ေရာဂါေတြနဲ႔ HIV/AIDS လည္းေၾကာျငာတယ္။
1.5 to 9 grams of crude dried mushroom မိႈေျခာက္မႈံ႕၊
1 to 1.5 grams of reishi powder မိႈေပါင္ဒါ၊
1 milliliter of reishi solution (tincture) မိႈတင္ခ်ာေသာက္ပါလို႔ေဆးညႊန္းကဆိုတယ္။
ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေတြ = ၃-၆ လသံုးရင္ အလာဂ်ီရတယ္။ အာေခါင္ေျခာက္၊ ႏွာေခါင္းပိတ္၊ ေခါင္းမူး၊ ေခါင္းကိုက္၊ ယား၊ အနီျပင္ထြက္၊ ႏွာေခါင္းေသြးယို၊ ဗိုက္အေနရခက္၊ ဝမ္းထဲေသြးပါေတြျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ေသြးတိုးေဆး ေသာက္ေနရသူေတြနဲ႔ ဆီးခ်ိဳရွိေနသူအတြက္ျဖစ္တယ္။ ခုခံအားေဆးေသာက္ေနရသူေတြလည္းပါတယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္နဲ႔ ႏို႔တိုက္ေနရသူေတြ ဘာျဖစ္မလည္း မေျပာႏိုင္ပါ။ Aspirin, NSAIDs, Warfarin, Heparin ေဆးေတြနဲ႔ ဓါတ္ျပဳတယ္။ FDA က အသိအမွတ္ျပဳမထားပါ။
ေဆးဖက္ဝင္ေတြ၊ တိုင္းရင္းေဆးေတြ၊ ဗမာေဆးေတြ၊ တရုပ္ေဆးေတြကို ဆရာဝန္ေတြကမသံုးပါ။ သုေတသနမေတြ႔ပါ။ အာမခံခ်က္လည္းမေပးႏိုင္ပါ။ အသည္းမေကာင္းသူေတြအတြက္ တခ်ိဳ႕ ဟာဗယ္ေဆးေတြက ပိုဆိုးေစတယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၂၉-၄-၂ဝ၁၅
၂၉-၄-၂ဝ၁၇
Food Storage and Safety Guidelines အစားအေသာက္ သိုေလွာင္ျခင္း
၁။ သမီး စိတ္ထဲမရွင္းတာေလး ေမးခ်င္လို႔ပါ။ အစားအေသာက္ေတြ အသားေတြ ခ်က္ထားတဲ့ဟင္းကို ေရခဲေသတၱာထဲ ဘယ္ႏွစ္ရက္ ထားသင္႔ပါသလဲဆရာ။ သမီးသူငယ္ခ်င္းက တပတ္ေလာက္ဘပဲထားထား ဘာမွမျဖစ္ပါဘူးတဲ့။ သမီးကေတာ့ ၂ ရက္ေလာက္ဘဲထားသင့္တယ္။ အသားအစိမ္းဆိုရင္ေတာ့တမ်ိဳးေပါ႔။ ခ်က္ျပီးသားဆိုရင္ ၂ ရက္ထပ္ ပိုထားရင္ က်န္းမာေရးအရမေကာင္းပါဘူးလို႔။ သူကအဲ့လိုမဟုတ္ပါဘူးရတယ္တဲ့။ အဲ႔ဒါ စိတ္ထဲမရွင္းမလင္း ျဖစ္ေနလို႔ပါဆရာ။
၂။ ဆရာရွင့္ ေရခဲေသတၱာသံုးျခင္းသည္ က်န္းမာေရးကို ထိခိုက္ႏိုင္ေစပါသလားရွင္။ အသားငါးမ်ား၊ အရြက္၊ အေအး၊ ဥ၊ ႏို႔ လက္ဖက္တို႔ကို ေရခဲေသတၱာထဲတြင္ ၾကာရွည္ထားျပီး စားေသာက္ျခင္းမ်ားသည္ က်န္းမာေရးကို သိသိသာသာ ထိခိုက္ႏိုင္ပါသလားရွင္။ ေရခဲေသတၱာအသံုးျပဳျခင္းသည္ ကင္ဆာေရာဂါျဖစ္ပြားျခင္းႏွင့္ ဆိုင္မဆိုင္ကိုလည္း ေျဖၾကားေပးေစခ်င္ပါတယ္ရွင့္။
အစားအစာေတြကို တနပ္စာထက္ပိုေနတာမွန္သမွ် ထားသိုဘို႔လိုရင္ စတနစ္တက် ထားသိုတတ္ရပါမယ္။ အစားအစာရဲ႕ အရည္အေသြး၊ အနံ႔-အရသာ၊ အာဟာရဓါတ္ေတြ မနည္းေစ၊ မပ်က္စီးေစေအာင္ သတိထားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
မထားသိုတတ္လို႔ အစားအစာပုပ္သိုးျပီး စာမိရင္ အစာဆိပ္သင့္ပါမယ္။ အေျခခံအားျဖင့္ ေရခဲေသတၲာထဲမွာ ထားသိုရပါမယ္။ တခ်ိဳ႕ကို အစားသိုဘီရို (ေၾကာင္အိမ္) မွာ ထားရပါမယ္။ ဥပမာ ဆန္၊ ဂ်ံု၊ ပဲ။ ပ်စီးလြယ္တဲ့ အသီး၊ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ေတြကုိ အတိုင္းအဆနဲ႔သာဝယ္သင့္ပါတယ္။ အသား၊ ငါး၊ ဥ၊ ႏို႔နဲ႔ ႏို႔ထြက္အစားအစာေတြကို ေရခဲေသတၲာထဲမွာ အေအးဆံုးေနရာမွာထားရမယ္။ ေရခဲေသတၲာထဲမွာလဲ ျပည့္ညပ္ေနေအာင္ မထားသင့္ပါ။ ခ်က္ျပဳတ္ျပီးသားအစာေတြကို ေလလံုေအာင္ထုပ္ပိုးျပီးမွ သိမ္းရပါမယ္။ ဒါမွမဟုတ္ zip lock pouches ဇစ္ပိတ္ပါတာမ်ိဳးနဲ႔ထားပါ။
ေရခဲေသတၲာကို ၁၅ ရက္တခါ သန္႔ရွင္းေရးလုပ္ပါ။ ေဟာင္း၊ သိုးေနတာမ်ိဳး အစအန မက်န္ပါေစနဲ႔။ freezer ခဲခန္းအပူခ်ိန္ကို 0ºF ေအာက္မွာသာထားပါ။ frozen peas and chicken ခဲထားတဲ့အစားေတြကို ခဲခန္းထဲမထားပါနဲ႔။ soups, stews and casseroles ေတြကို ျပန္အပူေပးတာနဲ႔ ျပန္ေအးခဲေအာင္လုပ္တာ ေရွာင္က်ဥ္ပါ။ leftovers စားလို႔မကုန္တာကိုသိမ္းထားရင္ ေန႔စြဲေရးမွတ္ထားပါ။ ျမန္ျမန္စာသံုးပါ။ pantry ထားစရာကိုလဲ အခ်ိန္မွန္ သန္႔ရွင္းေရးလုပ္ေပးပါ။ ထားသိုတဲ့အစားအစာဟာ အရည္အေသြး အနည္းနဲ႔အမ်ား ေလွ်ာ့ပါတယ္။ ထားစရာအခန္းသာမက ကိုင္တြယ္တဲ့လက္ကလဲ သန္႔ရပါမယ္။
အစားအစာအမ်ိဳးအစားအလိုက္ ဘယ္ေနရာမွာ ဘယ္ေလာက္ၾကာထားႏိုင္သလဲ
အခန္းတြင္းအပူခ်ိန္ = (70° F)၊ ေရခဲေသတၲာ = (37° to 40° F)၊ အခဲခန္း = (0 °F)
• ေပါင္မုန္႔ အခန္းတြင္း = ၃-၅ ရက္။ အခဲခန္း = ၃ လ
• ကိတ္မုန္႔ ေရခဲေသတၲာ = ၂-၄ ရက္၊ အခဲခန္း = ၂-၄ လ
• ခ်ိစ္ ေရခဲေသတၲာ = ၁-၄ ရက္၊ အခဲခန္း = ၁-၆ လ
• ေထာပတ္ ေရခဲေသတၲာ = ၁-၃ လ၊ အခဲခန္း = ၉-၁၂ လ
• ေရခဲမုန္႔ ေရခဲေသတၲာ = မထားရ၊ အခဲခန္း = ၁-၂ လ
• ႏို႔ ေရခဲေသတၲာ = ၇ ရက္၊ အခဲခန္း = ၁ လ
• ေရာဂတ္ ေရခဲေသတၲာ = ၇-၁၄ ရက္၊ အခဲခန္း = ၁-၂ လ
• ပန္းသီး အခဲခန္း = ၃-၅ လ
• ငွက္ေပ်ာသီး အခန္းတြင္း။
• စပ်စ္သီး၊ သေဘၤာသီး၊ မာလကာသီး၊ ေရခဲေသတၲာ = ၁-၂ ပတ္
• သံပုရာသီး၊ အခန္းတြင္း= ၇ ရက္၊ ေရခဲေသတၲာ = ၂-၅ ပတ္။
• လိမ္ေမာ္သီး အခန္းတြင္း= ၃-၄ ရက္၊ ေရခဲေသတၲာ = ၂-၅ ပတ္။
• ေဖ်ာ္ရည္ ေရခဲေသတၲာ = မဖြင့္ ၃ ပတ္၊ ဖြင့္ ၇-၁ဝ ရက္၊ ခဲခန္း = ၈-၁၂ လ။
• ဝက္အူေတာင့္ ေရခဲေသတၲာ = ၁-၂ ရက္။ ခဲခန္း = ၁-၂ လ။
• ၾကက္သား ေရခဲေသတၲာ = ၁-၂ ရက္။ ခဲခန္း = ၁၂ လ။
• ပီဇာ ေရခဲေသတၲာ = ၃-၄ ရက္။ ခဲခန္း = ၁-၂ လ။
• အေစ့အဆံ အခန္းတြင္း = ၃-၄ လ။ ေရခဲေသတၲာ = ၁၂ လ။ ခဲခန္း = ၂၄ လ။
• တို႔ဖူး ေရခဲေသတၲာ = ၇ ရက္။ ခဲခန္း = ၅ လ။
• ဟင္းသီးဟင္းရြက္ ေရခဲေသတၲာ = ၇ ရက္။ ခဲခန္း = ၈-၁၂ လ။
• မိႈ ေရခဲေသတၲာ = ၁-၂ ရက္။ ခဲခန္း = ၈-၁၂ လ။
• ခရမ္းခ်ဥ္သီး ခဲခန္း = ၃-၄ လ။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
Coffee mix ေကာ္ဖီမစ္ နဲ႔ က်န္းမာေရး
ေကာ္ဖီမစ္ကို သုေတသနလုပ္ထားတာ မေတြ႔သေလာက္ျဖစ္တယ္။ ေတြ႔ရင္ေရးပါမယ္။ ေကာ္ဖီထဲမွာပါတဲ့ ေကဖင္းအေၾကာင္းေရးထားတယ္။ အထားခံေအာင္လုပ္တဲ့ဓါတ္၊ အနံ႔-အရသာအတြက္ ထည့္တာနဲ႔ ထုပ္ပိုးစရာေတြကိုလဲ သတိထားရပါမယ္။ ကယ္လိုရီကို တြက္ခ်က္ရပါမယ္။ အဆီပါဝင္မႈကိုလဲ တြက္ရပါမယ္။ အင္းစတင့္ ေကာ္ဖီမစ္ နဲ႔ ခရမ္မာ ႏို႔မံႈ႔ ႏွစ္မ်ိဳးလံုးထဲမွာ အဆီပါဝင္မႈ မ်ားတယ္။ အဆီမ်ားတဲ့ဝက္သားနဲ႔ ဆတူရွိတယ္လို႔ ၂၄-၅-၂ဝ၁၃ ေန႔ထုတ္ ေတာက္ကိုရီးယား ေဆးသုေတသနသတင္းမွာပါတယ္။ သုေတသနအဖြဲ႔ေခါင္းေဆာင္ ပါေမာကၡ ဟြန္ ဂြမ္-တိ ကေနေျပာတာက အဲဒီႏွစ္မ်ိဳးလံုးထဲမွာ က်န္းမာေရးနဲ႔မသင့္တဲ့ ျပည့္ဝဆီေတြ ပါေနတယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ ေသြးထဲမွာ ကိုလက္စေထာကို တက္ေစပါမယ္။
ေလ့လာမႈလုပ္သူေတြကေန အင္းစတင့္ ေကာ္ဖီမစ္ ၁၁ မ်ိဳးနဲ႔ ခရမ္မာ ႏို႔မံႈ႔ ၁၄ မ်ိဳးကို စမ္းသပ္ခဲ့တာပါ။
• ခရမ္မာ ႏို႔မံႈ႔ ေတြထဲမွာ ၁၅႕၄% ကေန ၂၈႕၅% ပါတယ္။ ၂၅% ဆိုတာ ဝက္သားအဆီနဲ႔ဆတူတယ္။ ေကာ္ဖီမစ္ ေတြထဲမွာ တမ်ိဳးကလြဲရင္ ၁ဝ% ပါတယ္။
• ခရမ္မာ ႏို႔မံႈ႔ ၁၂ မ်ိဳးထဲမွာ ျပည့္ဝဆီ ၉ဝ% ပါတယ္။ ေကာ္ဖီမစ္ အားလံုးထဲမွာ ျပည့္ဝဆီ ၉၉% ပါတယ္။ ၾကက္သားထဲမွာ ၂၉% နဲ႔ အမဲသားထဲမွာ ၄ဝ% ပါတာနဲ႔ယွဥ္ၾကည့္သင့္တယ္။
• ကိုလက္စေထာ မ်ားသူေတြဟာ ႏွလံုး-ေသြးေၾကာေရာဂါျဖစ္ဘို႔ သတိထားၾကပါတယ္။
၁၉-၂-၂ဝ၁၄ ေန႔ကလာတဲ့ ဘီဘီစီက်န္းမာေရးသတင္းမွာ အစားအေသာက္ေတြကို ထုပ္ပိုးတဲ့ပစၥည္းေတြရဲ႕ က်န္းမာေရး အႏၲရာယ္အေၾကာင္းကို သိပၸံပညာရွင္ေတြသိထားတာ နည္းနည္းေလးသာ ရွိေသးတယ္လို႔ ပါရွိခဲ့တယ္။ ကေန႔အထိ အစားအေသာက္ေတြကို ထုပ္ပိုးဘို႔ ဓါတုပစၥည္းအမယ္ေပါင္း ၄ဝဝဝ ေလာက္ သံုးေနၾကပါတယ္။ ဒါေတြနဲ႔ လူကိုဝေစတာ၊ ဆီးခ်ိဳျဖစ္တာ၊ အာရံုေၾကာထိခိုက္တာေတြကို ေလ့လာဘို႔ အမ်ားၾကီး လိုေနပါေသးတယ္။ ေဖၚမယ္လဒီဟိုက္ပါေနရင္ ကင္ဆာကိုျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ ေရအပါအဝင္ ေသာက္စရာေတြထည့္တဲ့ ပလပ္စတစ္ထဲမွာ ပါတတ္တယ္။
1. Caffeine (ေကဖင္း) ရဲ႕ေဆးစြမ္းသတၲိမ်ား http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2013/…/caffeine.html
2. Caffeine in Tea (ေကဖင္း) နဲ႔ လက္ဖက္ http://dts-medicaleducation.blogspot.in/…/caffeine-in-tea.h…
3. Coffee and Your Health ေကာ္ဖီ နဲ႔ က်န္းမာေရး http://dts-medicaleducation.blogspot.com/…/coffee-and-your-…
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၂၉-၄-၂ဝ၁၄
၂၉-၄-၂ဝ၁၇
Young Father ေယာက်္ားကအသက္ငယ္ေနရင္ ဉာဏ္ရည္မမွီတဲ့ကေလး ေမြးတတ္သလား
ကၽြန္ေတာ့္ အသက္က (၂၇) ႏွစ္ပါ။ ေကာင္မေလးက ကၽြန္ေတာ့္ထက္ (၂) ႏွစ္ခြဲေလာက္ ႀကီးပါတယ္။ သူကေျပာပါတယ္။ ေယာက်္ားကအသက္ငယ္ေနလုိ႔ရွိရင္ ဉာဏ္ရည္မမွီတဲ့ကေလးေတြ ေမြးတတ္တယ္လုိ႔။ အဲဒါ ဟုတ္ပါသလား။ ဘယ္ အသက္အရြယ္မွာ ေမြးတတ္တယ္လုိ႔ ရွိပါသလား။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔က ေနာက္တစ္ႏွစ္ခြဲ ေလာက္ေနမွ လက္ထပ္မွာပါ။
လံုးဝမစိုးရိမ္ပါနဲ႔။ အသက္ၾကီးမိဘဆိုရင္ ျဖစ္ႏိုင္ေျခရွိတယ္။ ေယာက္်ားေရာ-မိန္းမပါ သိပ္ငယ္ရင္ ပိုဂရုစိုက္ရတာသာ ရွိပါတယ္။ ၁၈ ႏွစ္အထက္ အားလံုး သိပ္ေကာင္းတဲ့ အရြယ္ေတြပါ။ ေယာက္်ား ၄ဝ ေအာက္၊ မိန္းမ ၃၅ ေအာက္ ေကာင္းတာပါဘဲ။ အသက္ၾကီးေယာက္်ားဆိုတာ မိန္းမထက္ ၾကီးတဲ့သူကိုဆိုလိုတာ မဟုတ္ပါ။
ေမြးရာပါခ်ိဳ႕ယြင္းေနတဲ့ကေလး ေမြးလာတာကို ပတ္ဝန္းက်င္နဲ႔ မ်ိဳးဗီဇကို လႊဲခ်ႏိုင္ပါတယ္။ ရွာလို႔ရတဲ့ အေၾကာင္းခံေတြ ထဲမွာ သေႏၡစရွိခါစမွာ ပဋိဇီဝေဆး ဥပမာ Sulfonamide နဲ႔ Nitrofurantoin ေဆးသံုးတာ၊ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေနတံုးမွာ တခ်ိဳ႕ေရာဂါပိုးဝင္တာ၊ အာဟာရခ်ိဳ႕တဲ့တာ၊ ဥပမာ Iodine, Vitamin A, Vitamin A B 2, Vitamin C, Vitamin E နည္းတာ၊ ဓါတ္ဆီအဆိပ္သင့္တာ၊ Fusarium mycotoxin zearalenone အဆိပ္သင့္တာေတြပါတယ္။ သတိျပဳဘို႔ ေကာင္းတာက ဒီအထဲမွာ မိဘအသက္ၾကီးလို႔ေၾကာင့္ဆိုတာ မပါတာေတြ႔ရပါလိမ့္မယ္။ ၆ဝ% ေလာက္က ဘာလို႔ျဖစ္လဲ မသိရပါ။ အဲဒါ ကြ်န္ေတာ္တို႔လူမ်ိဳးေတြ ထင္မွတ္လက္ခံတဲ့ အခ်က္အတိုင္းဆိုရင္ ကံတရားအရ ျဖစ္တာေပါ့။
ခုေခတ္မွာ အသက္ငယ္ငယ္ေလးေတြေရာ ၾကီးသူေတြပါ ကိုယ္ဝန္ရသူ တိုးလားေနတယ္။ ၂ဝဝ၆ ခုႏွစ္က အဂၤလန္နဲ႔ (ေဝးလ္စ္) မွာ စစ္ေတာ့ အသက္ ၃ဝ ေက်ာ္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ ၄၈% ရွိတယ္။ ၁၉၈၆ တံုးက ၂၈% သာ ရွိရာကေန တိုးလာတာပါ။ အသက္ ၃၅-၃၉ အုပ္စုကလဲ တိုးလာတယ္။ ၄ဝ ေက်ာ္က အႏွစ္ ၂ဝ အတြင္းမွာ ၁႕၁% ကေန ၃႕၅% ျဖစ္လာလို႔ ၂ ဆတိုးလာတယ္။ အေမရိကန္ေတြ ဘယ္လိုရွိတယ္ဆိုတာလဲေအာက္မွာ ဆက္ေရးပါမယ္။
အသက္ ၃၅ ႏွစ္ေက်ာ္မွာ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္တာ လံုးဝမစိုးရိမ္ပါနဲ႔လို႔ေတာ့ မေျပာပါ။ ၃ဝ ေက်ာ္တာနဲ႔ ကေလးရႏိုင္တဲ့ အခြင့္ အလမ္းကစ နည္းလာတယ္။ ၃၅ နဲ႔ ၃၉ ၾကား အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ ၂ဝ% အခြင့္အလမ္းမရွိတာ ေတြ႔ရတယ္။ အရင္ကေတာ့ အသက္ၾကီးကိုယ္ဝန္ေဆာင္ဆိုတာ ကေလးေတြအမ်ားၾကီး ေမြးထားျပီးတဲ့သူကို ေျပာၾကေပမဲ့ အခုေခတ္မွာ အသက္သာ နဲနဲၾကီးေပမဲ့ ကေလးေမြးမမ်ားေသးသူေတြ ျဖစ္လာတယ္။ အမွန္က ကေလးမ်ားမ်ား ေမြးသူေတြသာ အခက္အခဲေတြ ပိုၾကံဳေလ့ရွိတာပါ။ ေခတ္အမ်ိဳးသမီးမ်ားဟာ ဗဟုသုတေရာ အာဟာရပါ ပိုျပည့္ဝၾကံ့ခိုင္ေနတာ မ်ားလာတယ္။
အရြယ္ရလာသူေတြဟာ သူ႔တို႔ ကိုယ္ခႏၡာကို ပိုသိၾကတယ္။ ျဖစ္လာမွာကို ခံႏိုင္ရည္ ပိုရွိၾကတယ္။ ပိုလြတ္လပ္မႈရွိတယ္။ အမွိခို နည္းတတ္ၾကတယ္။ အသက္ ပိုရလာလို႔ ေသြးတိုး၊ ဆီးခ်ိဳစတာေတြမရွိဘို႔သာ အေရးၾကီးတာပါ။ တခုကေတာ့ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ေမြးလာမဲ့ ကေလးဟာ ခ်ိဳ႕ယြင္းတာမ်ိဳးက ငယ္သူေတြထက္ေတာ့ ပိုျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ေစာေစာက သုေတသနကဘဲ ေျပာတယ္၊ ၃၅-၃၉ အတြင္း ၅ဝဝ မွာ ၁ ေယာက္ အဲလိုျဖစ္ရင္၊ ၄ဝ-၄၅ အတြင္္းေတြက ၂၅ဝ မွာ ၁ ေယာက္ ျဖစ္တယ္။ ၄၅ ေက်ာ္ရင္ ၇ဝ မွာ ၁ ေယာက္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ Maternal serum screening မိခင္ေသြးစစ္တာနဲ႔ တျခား စမ္းသပ္မႈေတြ လုပ္သင့္ၾကတယ္။ Chorinic villas sampling ဒါမွမဟုတ္ Amniocentesis ေရျမြာရည္စစ္နည္းေတြ ေျပာတာပါ။ သူမ်ားႏိုင္ငံေတြမွာ အဲလို စစ္လို႔ ၾကိဳသိရရင္ ကိုယ္ဝန္ကို ရပ္ျပစ္ႏိုင္တယ္။
အသက္ ၄ဝ ေက်ာ္မွာ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ရင္ ကေလးအေသေမြးႏံႈး မ်ားတတ္ေသးတယ္။ ၂ဝ-၃၉ အတြင္းမွာ လူ ၁ဝဝဝ ထဲက ၅-၆ ေယာက္၊ ၄ဝ ေက်ာ္ရင္ ၉ ေယာက္။ ဒါ့ေၾကာင့္ သူတို႔ကို တျခားကိုယ္ဝန္ေတြထက္ မေမြးမီေစာင့္ေရွာက္ျခင္း ပိုလုပ္ေပးရလိမ့္မယ္။ ဒါေတြကလြဲရင္ ကေလးေတြအားလံုး က်န္းမာၾကပါတယ္။
အသက္ၾကီးသူေတြကို ေမြးတဲ့အခါမွာလည္း ပိုဂရုစိုက္စရာ လိုၾကပါတယ္။ ၃၅ ႏွစ္ေက်ာ္သူေတြကို Induced labour ေမြးေစေအာင္ ကူညီလုပ္ေပးျခင္း၊ ခါးထံုေဆးနဲ႔ ေမြးေပးျခင္း၊ ညႇစ္အားေကာင္းေဆး သြင္းေမြးျခင္း၊ ညႇပ္ဆြဲေမြးေပးျခင္း၊ ဗိုက္ခြဲေမြးေပးျခင္းေတြေျပာတာပါ။ အမွန္က ဆရာဝန္ေတြက ျဖစ္လာႏိုင္ေျခကို ေရွာင္ခ်င္ၾကတာလည္း ပါေနတာပါ။ ဒါေပမဲ့ မိခင္ေလာင္းေရာ ဆရာဝန္ဆရာမေတြပါ စိတ္ဖိအားမမ်ားဘဲ၊ သိပ္အစိုးရိမ္လည္း မၾကီးသင့္ၾကဘူး။
Dr. တင့္ေဆြ
၃-၉-၂ဝ၁ဝ
Pregnancy Stages ကိုယ္ဝန္ေဆာင္အဆင့္မ်ား
မဂၤလာပါဆရာ သမီးေမးပါရေစ႐ွင့္။ ကိုယ္ဝန္က ၄ လဆိုရင္အထဲက ကေလး စလႈပ္ၿပီလားဆရာ။
ကိုယ္ဝန္ေဆာင္တာ ေနာက္ဆံုးရာသီလာတဲ့ရက္ကေန စတြက္ရင္ ပ်မ္းမွ် ရက္သတၲပတ္ေပါင္း (၄ဝ) ၾကာတယ္။ (၃) လ စီ (၃) ပိုင္းခြဲျခားေလ့လာတယ္။ ပဌမ ၃ လ၊ ဒုတိယ ၃ လ နဲ႔ တတိယ ၃ လ ဆိုျပီး အပိုင္းခြဲ မွတ္သားရတယ္။
1. ပဌမ ၃ လဆိုတာ သေႏၶစတည့္ခ်ိန္ကေန ေနာက္ ၁၂ ပတ္အထိေခၚတယ္။
2. ဒုတိယ ၃ လက ၁၃ ပတ္ကေန ၂၇ ပတ္အထိ၊
3. တတိယ ၃ လက ၂၈ ပတ္ကေန ေမြးတဲ့အထိ။
၁-၁၂ ပတ္ ကိုယ္ဝန္ မိခင္ေလာင္းမွာ ဘာေတြေျပာင္းလဲလာသလဲ။
• ေဟာ္မုန္းအေျပာင္းအလဲေတြေၾကာင့္ ကိုယ္ခႏၶာ စနစ္တိုင္းလိုလိုမွာ အေျပာင္းအလဲေတြ အမ်ားၾကီးျဖစ္လာေစတယ္။
• လစဥ္ရာသီ မလာေတာ့ဘူး။
• စိတ္ပိုင္းေရာ ရုပ္ပိုင္းမွာပါေျပာင္းလာတယ္။
• ေမာပန္းလြယ္မယ္။
• ရင္သား နာတယ္၊ ပိုၾကီးထြားလာမယ္။
• ႏို႔သီးထိပ္ဖ်ားလဲ သိသိသာသာျဖစ္လာမယ္။
• အစာမေက်သလိုျဖစ္လာမယ္။ ပ်ိဳ႕ခ်င္-အန္ခ်င္ျဖစ္မယ္။
• Morning sickness ေခၚၾကတယ္။ စာတပုဒ္ေရးထားပါတယ္။
• အစားအစာ တမ်ိဳးမ်ိဳးကို တပ္မက္မႈ ခ်ဥ္ျခင္းတပ္တာ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
• စိတ္မူ ေျပာင္းလာႏိုင္တယ္။
• ဝမ္းခ်ဳပ္တတ္တယ္။
• ဆီးခဏခဏသြားခ်င္မယ္။
• ေခါင္းကိုက္မယ္။
• ရင္ပူမယ္။
• ကိုယ္အေလးခ်ိန္တိုးလာမယ္။ အန္တာ၊ အစာမစားခ်င္တာမ်ားရင္ အေလးခ်ိန္က်ႏိုင္တယ္။
• စားခ်ိန္၊ အိပ္ခ်ိန္ေတြ ေျပာင္းလာတတ္တယ္။ အစားကို နဲနဲ နဲ႔ ခဏခဏစားခ်င္လာမယ္။ ကိုယ္ဝန္ရင့္လာနဲ႔ ဒီလိုခံစားေနရတာေတြ ေကာင္းလာမယ္။ တခ်ိဳ႕မွာေတာ့ ေတာက္ေလွ်ာက္ ေနမေကာင္းျဖစ္ေနတတ္တယ္။
ရက္သတၲ (၄) ပတ္ သေႏၶသား
• ကေလးဦးေႏွာက္နဲ႔ ခါးရိုးမၾကီးထဲက အာရံုေၾကာၾကီး စတင္ျဖစ္ေပၚလာျပီ။
• ႏွလံုးလဲ စတင္ျဖစ္လာျပီ။
• ေျခ-လက္ျဖစ္လာမဲ့ အရာလဲ ေပၚလာျပီ။
• သေႏၶသားဟာ တလကၼရဲ႕ ၂၅ ပံု ၁ ပံု အရွည္ရွိလာျပီ။
ရက္သတၲ (ဂ) ပတ္ သေႏၶသား
• အဓိကအဂၤါအစိတ္အပိုင္းေတြျဖစ္ေပၚလာျပီ။ ကိုယ္ရယ္-ေခါင္းရယ္ရွိလာျပီ။
• ႏွလံုးခုန္တာ စည္းခ်က္က်က်ၾကားရျပီ။
• ေျခေတြ-လက္ေတြ ရွည္လာျပီ။ လက္ေခ်ာင္းေလးေတြ ပီျပင္လာျပီ။
• ေယာက္်ားေလး-မိန္ကေလး ခြဲျခားျဖစ္လာျပီ။
• မ်က္လံုးက မ်က္ႏွာေရွ႕ထြက္ျပဴလာျပီ။ မ်က္ရစ္ေပၚလာျပီ။
• ခ်က္က်ိဳးကို ေကာင္းေကာင္းျမင္လာရျပီ။
• ရက္သတၲ (ဂ) ပတ္အကုန္မွာ သေႏၶသားက ကေလးငယ္ေလး၊ လူသားေလးလို ပီျပင္လာျပီ။ တလကၼအထိ ရွည္လာျပီ။ အေလးခ်ိန္ တေအာင္စရဲ႕ ၈ ပံု ၁ ပံုရွိလာျပီ။
ရက္သတၲ (၁၂) ပတ္ သေႏၶသား
• အာရံုေၾကာေတြနဲ႔ ၾကြက္သားေတြ တြဲလုပ္ႏိုင္လာၾကျပီ။
• လက္သီးဆုပ္တတ္လာျပီ။
• အျပင္ပန္းအရ ေယာက္်ားလိင္အဂၤါ၊ မိန္းမ လိင္အဂၤါေတြ ျမင္လာႏိုင္ျပီ။ ပဌမ ၃ လေနာက္မွာ (အာလ္ထြာေဆာင္း) ရိုက္ရင္ ေမြးမဲ့ကေလးရဲ႕ လိင္ကိုသိႏိုင္ျပီ။
• မ်က္ခြံေတြ ၾကီးထြားလာေနတဲ့ မ်က္လံုးကို ကာကြယ္တဲ့အေနနဲ႔ ပိတ္ထားမယ္။ ၂၈ ပတ္ထိ မဖြင့္ဘူး။
• ဦးေခါင္း ဖြံ႔ထြားေနတာ ေႏွးလိုက္ျပီ။ ကိုယ္ပိုင္းက ပိုၾကီးထြားလာမယ္။ ၃ လကၼအထိရွည္လာျပီ။ တေအာင္စအထိ ေလးလံလာျပီ။
ကိုယ္ဝန္ ဒုတိယ (၃) လ
ရက္သတၲ (၁၃-၂၈) ပတ္ သေႏၶသား
• မ်ားေသာအားျဖင့္ ကိုယ္ဝန္ ဒုတိယပတ္ဟာ ပဌမပတ္ထက္ ေနရထိုင္ရ သက္သာေကာင္းမြန္ၾကတယ္။ ပ်ိဳ႕ခ်င္၊ အန္ခ်င္တာေတြ၊ အားကုန္တာေတြ ေပ်ာက္သြားျပီ။ အသစ္အေျပာင္းအလဲေတြေတာ့ ရွိလာမယ္။ ဗိုက္ေဖါင္းလာတာက ပိုသိသာလာမယ္။ အထဲက ကေလးလႈတ္တာ သိလာမယ္။ ကေလးက ေျခနဲ႔ကန္တာလဲ သတိထားမိမယ္။
ရက္သတၲ (၁၆) ပတ္ သေႏၶသား
• ေညာင္းတာ၊ ကိုက္တာ၊ ခါးနာတာျဖစ္လာမယ္။ ေပါင္-ေျခသလံုးေတြ နာႏိုင္တယ္။
• ဗိုက္၊ ေပါင္၊ ရင္သား၊ တင္ပါးေတြမွာ အေၾကာျပတ္တဲ့ အရာေတြ ထင္လာမယ္။
• ရင္သားထိပ္က အေရာင္ပိုမဲလာမယ္။
• ခ်က္ကေန ေအာက္တည့္တည့္တန္းေနတဲ့ ခပ္မဲမဲ မ်ဥ္းေၾကာင္းထင္လာမယ္။
• ပါး၊ ႏွာေခါင္း၊ အေပၚႏႈတ္ခမ္း၊ နဖူး စတဲ့ေနရာမွာ အေရာင္ရင့္တဲ့ အစက္အေပ်ာက္ေတြေပၚလာႏိုင္တယ္။
• မ်က္ႏွာ ဘယ္ဘက္နဲ႔ ညာဘက္ ခပ္ဆင္တူတူျဖစ္လို႔ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ မ်က္ႏွာဖံုးလို႔ ေခၚၾကတယ္။
• လက္ေတြမ်ာ ထံုက်င္က်င္ျဖစ္လာတာကို (ကာပယ္လ္-တာနယ္လ္-ဆင္ဒရုမ္း) ေခၚတယ္။
• ဗိုက္၊ လက္ဖဝါး၊ ေျခဖဝါးေတြ ယားႏိုင္တယ္။ တကယ္လို႔ ပ်ိဳ႕-အန္တာ၊ အသား-ဆီးဝါတာ၊ အစားပ်က္တာ၊ အားကုန္တာေတြနဲ႔ ယားတာ တြဲျဖစ္ရင္ေတာ့ ဆရာဝန္ျပပါ။ အသဲကို စစ္ေဆးဘို႔ လိုမယ္။
• ေျခသလံုး၊ လက္၊ မ်က္ႏွာေတြ ေရာင္ႏိုင္တယ္။ တကယ္လို႔ ေရာင္တာက မ်ားတယ္။ ဆီးအနည္ပါေနမယ္၊ ကိုယ္အေလးခ်ိန္တိုးတာ မ်ားမယ္ဆိုရင္ ဆရာဝန္ျပပါ။
• ၾကြက္သားေတြ၊ အရိုးေတြ ပိုျဖစ္ေပၚလာၾကျပီ။ အရိုးစနစ္က ပိုျပည့္စံုလာျပီ။
• အေရျပားလဲ ျဖစ္လာျပီး ပါးလြန္းလို႔ ဒိုးယိုေပါက္ျမင္ရသေလာက္ဘဲ။
• ငယ္ခ်ီး ဆိုတာ ျဖစ္လာျပီ။ အူေတြက စလႈတ္ရွားလာေနျပီ။
• ပါးစပ္က စုပ္တဲ့ တံု႔ျပန္မႈ စလုပ္ႏိုင္လာျပီ။
• အရွည္ ၄-၅ လကၼ နဲ႔ အေလးခ်ိန္ ၃ ေအာင္စရွိလာျပီ။
ရက္သတၲ (၂ဝ) ပတ္ သေႏၶသား
• ပိုလႈတ္ရွားတတ္လာျပီ။ မိခင္ကသတိထားမိလာျပီ။ သားဦးေတြက နည္းနည္းေလးေနာက္က်မွသတိထားတတ္ၾကတယ္။
• Lanugo ေခၚတဲ့ ကိုယ္ေမႊးႏုေလးေတြက တကုိယ္လံုးဖံုးေနျပီ။ Vernix ေခၚတဲ့ ဖေယာင္းလိုအရာလဲရွိလာျပီ။
• မ်က္ခံုးေမႊး၊ မ်က္ေတာင္ေမႊး၊ လက္သည္း-ေျခသည္းေတြ ျဖစ္လာျပီ။
• အၾကားအာရံုရွိလာျပီ။ မ်ိဳခ်တတ္လာျပီ။
• ၆ လကၼရွည္ျပီး ၉ ေအာင္စ ေလးလာျပီ။
ရက္သတၲ (၂၄) ပတ္ သေႏၶသား
• ရိုးတြင္းျခင္ဆီျဖစ္လာလို႔ ေသြးဥေတြထုတ္လုပ္လာျပီ။
• လွ်ာမွာ အရသာခံႏိုင္တဲ့ အဖုေလးေတြျဖစ္လာျပီ။
• လက္ေဗြ၊ ေျခေဗြေတြျဖစ္လာျပီ။
• ေခါင္းမွာ တကယ့္ဆံပင္ျဖစ္လာျပီ။
• အဆုပ္ေတြျဖစ္လာျပီ။ အလုပ္ေတာ့မလုပ္ေသးဘူး။
• • Startle reflex ေခၚတဲ့ ရုတ္တရက္တခုခုကေန ထိခိုက္ေစသလိုမ်ိဳး သက္ေရာက္မႈရွိတာကို အလုိလို တံုး႔ျပန္ႏိုင္စြမ္းဆိုတာ ရွိလာျပီ။ ဥပမာ မ်က္ကို ကာကြယ္ဘို႔ မ်က္ေတာင္ပိတ္ျပစ္တာမ်ိဳး။ လက္ေတြကလဲ အဲလိုသေဘာ လုပ္တတ္လာျပီ။ ဦးေႏွာက္ ေအာက္ေျခကေန လုပ္ေပးတာျဖစ္တယ္။
• အိပ္တတ္၊ နိးတတ္လာျပီ။
• ေယာက္်ားေလးဆိုရင္ ဗိုက္ထဲမွာ စျဖစ္ခဲ့တဲ့ က်ားအစိဟာ ကပ္ပဲ့အိတ္ထဲဆင္းလာျပီ။
• မိန္းကေလးဆိုရင္ သားအိမ္၊ မ်ိဳးဥအိမ္ေတြ ေနသားတက်ျဖစ္လာျပီ။
• အရပ္က ၁၂ လကၼရွည္ျပီ။ အဆီကုိစုေဆာင္းတတ္လာလို႔ ကိုယ္အေလးခ်ိန္တက္လာမယ္။ ၁ ေပါင္ခြဲေလးလာျပီ။
တတိယ (၃) လပိုင္း
ရက္သတၲ (၂၉-၄ဝ) ပတ္
• အသက္ရွဴရတာ နဲနဲခက္လာမယ္။ ကိုယ္လက္သန္႔ရွင္းဘို႔ ခဏခဏသြားရမယ္။ ၾကီးထြားလာတဲ့ကေလးက ဆီးအိမ္နဲ႔ အစာေဟာင္းအိမ္ေတြကို ဖိလာလို႔ျဖစ္ရတယ္။
• စိတ္ပိုင္းခံစားရတာ ေျပာင္းလာမယ္။ ကေလးအတြက္ စိုးရိမ္တာေရာ ဝမ္းေျမာက္တာပါ စိတ္ထဲမွာ လႊမ္းမိုးလာမယ္။
• ရင္ပူမယ္။
• ေျခ-လက္-မ်က္ႏွာ ပိုေရာင္လာတတ္တယ္။
• လိပ္ေခါင္းရွိလာမယ္။
• ရင္သားက တင္း-နာမယ္။ ညွစ္ၾကည့္ရင္ ႏို႔ဦးရည္ၾကည္ေခၚတဲ့ Colostrums ထြက္မယ္။
• ခ်က္ကစူလာမယ္။
• အိပ္ရတာခက္လာမယ္။
• သားအိမ္ဝက ေျပာင္းလာမယ္။ ပိုပါးျပီး ေပ်ာ့လာမယ္။ Effacing ေခၚတယ္။
ကိုယ္ဝန္ ၃၂ ပတ္
• ကေလးအရိုးေတြအားလံုး ျဖစ္ေျမာက္လာျပီ။ ေပ်ာ့ေနေသးတယ္။
• ေျခကန္တာ သန္လာျပီ။
• အလင္းေရာင္ရရင္ မ်က္စိမွိတ္တတ္-ဖြင့္တတ္ျပီ။
• အေရးပါတဲ့ (ကယ္လ္စီယမ္) နဲ႔ သံဓါတ္ေတြကို ေလွာင္ထားႏိုင္လာျပီ။
• အရင္ကရွိေနခဲ့တဲ့ Lanugo အေရျပားႏုေလးေတြေနရာ တကယ့္အေရျပား အစားထိုးလာျပီ။
• အေလးခ်ိန္က တိုးသထက္တိုးလာတယ္။ ၇ ရက္တပတ္မွာ ဂ ေအာင္စႏွဳန္းတိုးလာမယ္။ အခုဆိုရင္ ၁၅-၁၇ လကၼအရပ္ရွိျပီ။ ၄ ေပါင္၊ ၄ ေပါင္ခြဲေလးလာျပီ။
ကိုယ္ဝန္ ၃၆ ပတ္
• အေပၚဖံုး Vernix ဖေယာင္းလႊာ ပိုထူလာမယ္။
• အဆီပိုမ်ားမယ္။ သားအိမ္ထဲမွာ သူကပိုၾကီးလာလို႔ အရင္ကေလာက္ လႈတ္ရွားမရျဖစ္လာတယ္။ ၁၆-၁၉ လကၼ နဲ႔ ၆-၆႕၅ ေပါင္ရွိလာျပီ။
ကိုယ္ဝန္ ၃၇-၄ဝ ပတ္
• ၃၇ ပတ္ျပည့္ရင္ လေစ့ျပီလို႔ ေျပာႏိုင္တယ္။
• အမ်ားဆံုးကိုယ္ဝန္ေတြမွာ ကေလးေခါင္းက ေအာက္ဖက္မွာ သတ္သတ္မွတ္မွတ္ရွိလာျပီ။
Dr. တင့္ေဆြ
Surgical Adhesion ခြဲစိပ္ရရင္ တြယ္ကပ္မႈျဖစ္တယ္
ဗိုက္ခြဲရသူတိုင္းအတြက္စာျဖစ္ပါတယ္။
သမီးအသက္က ၂၁ ႏွစ္ပါဆရာ။ မႏၱေလးတုိင္း ႕႕႕႕႕ မွာေနပါတယ္ဆရာ။ Tuberculous Peritonitis ေရာဂါမ်ိဳးက ေဆး (၇) လတည္းေသာက္ရုံနဲ႔ ေပ်ာက္နုိင္ပါသလား။ ဆရာမက သလိပ္အေျဖကတခုတည္းနဲ႔ ေဆးကုိရပ္လုိ႔ရျပီလုိ႔ ေျပာပါတယ္ဆရာ။ ဒီလုိေရာဂါမ်ိဳးက ၉ လ ၁ ႏွစ္ေဆးစားမွ ေပ်ာက္တာလား။ ခုလုိ ၇ လတည္းနဲ႔ ေရာေပ်ာက္တဲ့သူ ရွိပါသလားဆရာ။ ခုရက္ပုိင္းတြင္းအသက္ ျပင္းျပင္းရွုလုိက္ရင္ ညာဘက္နံရုိးေဘးက တခါတရံ စူးျပီး နာေနပါတယ္ဆရာ။ အဲဒါ သမီးေဆးရပ္လုိက္တာနဲ႔မ်ား ဆုိင္ပါသလားဆရာ။ စုိးရိမ္ရပါသလားဆရာ။ အစက ၉လလုိ႔ ေျပာေပမဲ့ ၇လတည္းပဲ ေဆးစားရေတာ့ ေပ်ာ္ေပမဲ့ စိတ္ထဲမွာ မတင္မက် ျဖစ္ေနလုိ႔ ေမးလုိက္တာပါဆရာ။ သမီးညာဘက္ နံရုိးက ဗုိက္ခြဲျပီးေနာက္ပုိင္း ေဇာေခြ်းေတြပ်ံတဲ့တြက္ ေသမတက္ နာက်င္မွုေ၀ဒနာ ခံစားဖူးပါတယ္။ ေဆးခန္းသြားျပီ ေဆးထုိးလုိက္ရင္ ခ်က္ခ်င္းသက္သာပါတယ္ဆရာ။ ပထမတခါနာတုန္းက ဗုိက္ခြဲျပီး တလေလာက္အၾကာမွာပါဆရာ။ ေနာက္ ၃ လ ၄ လေလာက္ၾကာေတာ့ ဒုတိယအၾကိမ္ထပ္နာပါတယ္ဆရာ။ အဲတုန္းက ဆရာဝန္က ခြဲထားတဲ့ ဒဏ္ရာေၾကာင့္ျဖစ္တာ စုိးရိမ္စရာလုိ႔ေျပာပါတယ္ဆရာ။ ေနာက္ဆုံး March 15 ရက္ေန႔က အဲလုိ တခါျပန္နာျပန္ေတာ့ ေက်ာက္ကပ္ေၾကာင့္ ေနမွာလုိ႔ ေျပာတာနဲ႔ 16.3.16မွာ Ultrasound ရုိက္ခဲ့ေတာ့ ေက်ာက္ကပ္ မဟုတ္ဘူး ခြဲထားတဲ့ ဒဏ္ရာေၾကာင့္နာတာလုိ႔ပဲ ေျပာပါတယ္ဆရာ။ အခု သမီးနာေနတာက အဲတုန္းကေလာက္ မဆုိးေပမဲ့ တခ်က္တခ်က္ အသက္ျပင္းျပင္း ရွုထုတ္လုိက္ရင္ တင္းျပီးစူးေနပါတယ္ဆရာ။
Tuberculous Peritonitis ဗိုက္တီဘီေရာဂါကို တီဘီေဆး (၆) လနဲ႔ေပ်ာက္ကင္းႏိုင္ေၾကာင္း မေန႔ကပဲေျဖခဲ့ပါတယ္။ ခြဲစိပ္တာ ဘာအတြက္ခြဲရသလည္း မသိပါ။ ဗိုက္တီဘီေၾကာင့္ အူေတြနဲ႔ အူေျမွးေတြတြယ္ကပ္မႈျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ေဆးေသာက္လို႔ ပိုးေတြကင္းျပီးေရာဂါေပ်ာက္ေပမယ့္ အမာရြတ္ျဖစ္စဥ္ေၾကာင့္ တြယ္ကပ္မႈျဖစ္ႏိုင္တယ္။ သီအိုရီေတြကို ေျပာတာသာ ျဖစ္တယ္။ ေမးတဲ့သူမွာ အဲတာျဖစ္ေနတယ္လို႔ေျပာတာ မဟုတ္ပါ။ စာတပုဒ္ပို႔ပါတယ္။
ဗိုက္ခြဲတိုင္း ကေလးေမြးတာျဖစ္ျဖစ္၊ အစာအိမ္ေပါက္တာျဖစ္ျဖစ္ တခါခြဲရင္တခါ အထဲမွာ တြယ္ဆက္မႈေလးေတြ ျဖစ္တယ္။ ခြဲလို႔အနာျဖစ္ရာေနရာတိုင္းက မက်က္ေသးခင္ အနီးအနားက တစ္ရွဴးေတြကို တြယ္ကပ္ၾကတယ္။ အတန္းလိုက္ေတြ၊ ပင့္ကူအိမ္လိုေတြျဖစ္တယ္။ ဒီအရာေတြကို ေနာက္တၾကိမ္ခြဲရရင္ ရွင္းေပးရတယ္။ တခ်ိဳ႕ဆိုရင္ ဗိုက္စဖြင့္တာနဲ႔ ခြဲရာေဟာင္းက အထဲကအဂၤါေတြတြယ္ကပ္ေနတာကို အရင္ရွင္းရတယ္။ ခြဲစိပ္ျပီးရင္ (ခီးမို႔စ္)၊ (ခိုင္မေရာ) ဆိုတဲ့ ေဆးေတြကို ေပးၾကတာက ဒါမ်ိဳးမျဖစ္ေအာင္လို႔။ ဒါေပမဲ့ ထိေရာက္မႈမွာေတာ့ ဆရာဝန္ေတြ အျမင္မတူၾကပါ။ တြယ္ကပ္မႈ ျဖစ္တာကလဲ တေယာက္နဲ႔တေယာက္ မတူၾကဘူး။ ဒဏ္ရာရလို႔ အမာရြတ္ ထင္သူနဲ႔ မထင္သူလိုမ်ိဳး ကြာတယ္။
ခြဲစိပ္ကုသနည္းဟာ ေရာဂါေတြကို ေပ်ာက္ေစ၊ သက္သာေစျပီး အသက္ေတြကို ကယ္ႏိုင္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ေနာက္ဆက္တြဲ ျဖစ္မွာေတြရွိတယ္။ အဲဒါေတြထဲကတမ်ိဳးဟာ ခြဲတဲ့ေနရာအနီးအနားမွာ Adhesion တြယ္ကပ္မႈဆိုတာ ျဖစ္လာႏိုင္တယ္။ ဒီလိုတြယ္ကပ္မႈဆိုတာ ကိုယ္ခႏၶာရဲ႕ အနာက်က္ျဖစ္စဥ္ရဲ႕ အစိပ္အပိုင္းသာျဖစ္တယ္။ ေနရာတိုင္းမွာ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ခြဲစိပ္တာအျပင္ ပိုးဝင္တာ၊ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရတာေတြနဲ႔ ဓါတ္ကင္လို႔လဲ ျဖစ္လာေစႏိုင္တယ္။ ဗိုက္၊ တင္ပါးဆံုတြင္းနဲ႔ ႏွလံုးေနရာေတြမွာ အမ်ားဆံုးျဖစ္တယ္။
တင္ပါးဆံုတြင္းမွာျဖစ္တာလဲ မနည္းပါ။ သားအိမ္။ သားအိမ္ျပြန္၊ မ်ိးဥအိမ္၊ ဆီးအိမ္ေတြၾကား တြယ္ကပ္မႈေတြျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ဗိုက္ခြဲကေလးေမြးတာနဲ႔ သားအိမ္ထုတ္ရတာေတြကေန အမ်ားဆံုးျဖစ္တယ္။ ခြဲစိပ္တာအျပင္ တင္ပါးဆံုတြင္းအဂၤါေတြ ပိုးဝင္လို႔လဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အမ်ားဆံုးက လိင္ကတဆင့္ကူးစက္ေရာဂါ ျဖစ္တယ္။ သားအိမ္ျပြန္မွာျဖစ္ရင္ ကေလးမရတာအထိ ျဖစ္လာႏိုင္တယ္။ သားအိမ္ျပင္ပသေႏၶတည္တာလဲျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ႏွလံုးမွာလဲ ႏွလံုးကိုဖံုးထားတဲ့ အိတ္မွာတြယ္ကပ္မႈျဖစ္တတ္တယ္။ ေလးဘက္နာအဖ်ားကေန ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
ခြဲစိပ္ျပီးေနာက္ ရက္ပိုင္းအတြင္းေလးမွာစျဖစ္တယ္။ ျဖစ္လို႔ခံစားရတာေတြကေတာ့ ႏွစ္နဲ႔အထိၾကာႏိုင္တယ္။ အဆိုးဆံုး ျဖစ္ႏိုင္တာက အူပိတ္တာနဲ႔ အစာလမ္းကို ေသြးမေလွ်ာက္တာေတြျဖစ္တယ္။ ျဖစ္ေနသူေတြမွာ အသဲအထက္မွာ ျဖစ္ရင္ အသက္ရွဴရင္နာမယ္။ အမ်ိဳးသမီးေမြးလမ္းမွာျဖစ္ရင္ အတူေနတာမွာ မနာသင့္ဘဲနာႏိုင္တယ္။ ႏွလံုးမွာျဖစ္ေနရင္ ရင္ပတ္နာမယ္။ ဗိုက္ေအာင့္ရာ နာရာကေန အန္ခ်င္တယ္။ အစာမေက်ျဖစ္မယ္။
ဘယ္လိုကုသရမလဲဆိုတာ ဘယ္ေနရာမွာ ဘာျဖစ္ေနသလဲအေပၚမူတည္တယ္။ အနာသက္သာေဆး၊ ပိုးေသေဆးေတြ ေပးရတယ္။ လိုအပ္ရင္ခြဲစိပ္ေပးရတယ္။ Adhesions Surgery ခြဲစိပ္နည္းမွာလဲ Laparoscopy ကိရိယာသံုးနည္းနဲ႔ Laparotomy ဗိုက္ျပန္ဖြင့္နည္းရွိတယ္။
ဗိုက္ခြဲျပီးေနာက္မွာ နာေနေသးသူတိုင္းေတာ့ အဲလိုမျဖစ္ပါ။ နာတာအတြက္ အနာသက္သာေဆးသာ အရင္ ေသာက္သင့္ပါတယ္။ Paracetamol, Ibuprofen စတဲ့ေဆးေတြျဖစ္ပါတယ္။ Buscopan စားေဆးလဲ သံုးႏိုင္ပါတယ္။ ၾကာေလ သက္သာေလကိုလည္း ေမွ်ာ္လင့္ႏိုင္ပါတယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၂၉-၄-၂ဝ၁၆
၂၉-၄-၂ဝ၁၇
.jpg)
