Dizziness အမူးေရာဂါ

အသက္က ၅၉ ႏွစ္ရိွပါၿပီ။ အမ်ိဳးသမီးပါ။ စျဖစ္တာက လြန္ခဲ့တဲ့ ၉ ႏွစ္ကပါ။ မနက္အိပ္ရာထထခ်င္းမွာ ေခါင္းက ခ်ာခ်ာလည္မူးတာပါ။ ဘယ္ဘက္ကို ေခါင္းနဲနဲေစာင္းတာနဲ႔ ခ်ာလည္မူးပါတယ္။ ညာဘက္ေတာ့ ေစာင္းလို႔ရပါတယ္။ တပတ္ၾကာပါတယ္။ ေနာက္ ေျဖးေျဖးခ်င္းသက္သာပါတယ္။ ၂ ႏွစ္ေလာက္ၾကာေတာ့ ပါရဂူနဲ႔ျပပါတယ္။ အာရံုေၾကာေရာဂါလို႔မေျပာပါဘူး။ အရိုးကီ်းေပါင္းနဲနဲတက္ပါတယ္။ ႏွလံုးေသြးေၾကာနဲနဲ က်ဥ္းခ်င္တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ ေဆးကေတာ့ supravit ၊ B6 ေပးပါတယ္။ ေန႔တိုင္းလိုိလိုမူးေနပါတယ္။ မထႏိုင္ေအာင္ မူးတာေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ေနာက္ပိုင္းမွာ ဘယ္ဘက္္နားက စီစီဆိုၿပီး အသံေလး ျမည္ေနပါတယ္။ အိပ္မေပ်ာ္တာနဲ႔ ရင္တုန္တာေၾကာင့္ ဆရာဝန္ၫႊန္ၾကားခ်က္နဲ႔
aprazolam 0.5 mg ကုိိ တေန႔ ၁ လံုးေသာက္ပါတယ္။ အိပ္ေပ်ာ္ၿပီး မူးတာလဲသက္သာလာပါတယ္။ စြဲမွာစိုးလို႔ အျပင္သြားမွ ေသာက္ျဖစ္ပါတယ္။ ေန႔တိုင္းေသာက္တာမဟုတ္ပါဘူး။၂ဝ၁၄ ခုႏွစ္ထိ ၄ ႀကိမ္မထနိုင္ေအာင္မူးပါတယ္။ ပထမ ၃ ႀကိမ္ကေတာ့ ဘယ္ဘက္ကိုေစာင္းမွမူးတာပါ။ ၄ ႀကိမ္ေျမာက္မွာေတာ့ ညာဘက္ေစာင္းမွ မူးပါတယ္။၂ဝ၁၄ မွာ ၁လ ေလာက္မထနိုင္ေအာင္မူးပါတယ္။ မူးတိုင္း မနက္ ၃ နာရီ၊ ၄ နာရီ အခ်ိန္ေလာက္ စမူးတာပါ။ ဦးေႏွာက္ နဲ႔ အာရံုေၾကာပါရဂူဆီမွာ ျပၾကည့္ပါတယ္။ သူက ေမြးရာပါအာရံုေၾကာေရာဂါလို႔ေျပာပါတယ္။ အာ႐ံုေၾကာ၂ ေခ်ာင္း
မွာ ၁ ေခ်ာင္းကပ်က္စီးေနတယ္လို႔ေျပာပါတယ္။ ႏိုင္ငံျခား သြားကုလဲမရဘူးလို႔ ေျပာပါတယ္။ ေပးတဲ့ေဆး
ကေတာ့ aprazolam 0.5mg ပဲေပးပါတယ္။ တသက္လံုး ေသာက္ရမယ္လို႔ေျပာပါတယ္။ စာကို ၂ နာရီေလာက္ ဖတ္ရင္
မူးလာပါတယ္။TV ၾကည့္ရင္လဲမူးလာပါတယ္။ ဘာလုပ္သင့္လဲဆရာ။

စာ (၃) ပုဒ္ပို႔လိုက္ပါတယ္။
1. Dizziness အမူးေရာဂါ
2. Vertigo အမူးေရာဂါ (အရက္ေၾကာင့္ မဟုတ္ပါ)
3. BPPV အရက္မေသာက္ဘဲ မူးတဲ့ေရာဂါ

Dizziness အမူးေရာဂါဆိုတာကို တိတိက်က် ေဖၚျပရရင္ Lightheadedness ေခါင္းထဲ ေပါ့ေနတာ၊ Vertigo ေခါင္းထဲမွာ ဝိုင္းျခာလည္ေနတာ၊ Nystagmus မ်က္လံုးက စိတ္ကလုပ္တာမလုပ္ဘဲနဲ႔ အခ်က္က်က် ျမန္ျမန္လႈတ္ေနတာ၊ Syncope သတိလက္လြတ္ ျဖစ္တာေတြနဲ႔ တြဲေနတယ္။ ဒီလကၡဏာေတြ မပါဘဲ ေခါင္းမူးတာက စိုးရိမ္းစရာမရွိပါ။

Dizziness လဲေခၚ Giddiness လဲေခၚတဲ့ ခံစားရမႈကို ျဖစ္ေစတဲ့ အေၾကာင္းခံေတြ မ်ားတယ္။ ဦးေႏွာက္ကို ေအာက္စီဂ်င္ လံုေလာက္ေအာင္ မရလို႔ ျဖစ္တာမ်ားတယ္။ ႏွလံုးခုန္မမွန္တာကေနလဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ထိုင္ရာကေန ရုတ္တရက္ ထလိုက္ခ်ိန္မ်ိဳးမွာ ျဖစ္တာက ေသြးဖိအား ယာယီက်သြားလို႔ပါ။ ေသြးအားနည္းေနသူ (ဟီမိုဂလိုဘင္) နည္းေနသူ၊ ေနာက္ျပီး Decongestants အေအးမိေပ်ာက္ေဆး၊ Antidepressants စိတ္မက်ေဆး၊ Antihypertensives ေသြးဖိအားက်ေဆး၊ Antihistamines (အင္တီဟစ္တမင္း) ေဆး နဲ႔ Diuretics ဆီးသြားေဆးေတြ ေသာက္ေနရင္လဲ ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ ဝမ္းပ်က္-ေခြ်းထြက္မ်ားသူေတြလဲ ေသြး-အရည္ထုထည္က်ေနလို႔ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။

တကယ္လို႔ ေခါင္းထဲမွာေပါ့ေနျပီး သတိလစ္ခ်င္တာနဲ႔တြဲေနရင္ ႏွလံုး-ေသြးေၾကာေရာဂါ ရွိ-မရွိ စစ္ေဆး-ကုသရမယ္။ Diabetes mellitus ဆီးခ်ိဳ၊ Multiple sclerosis (မာလ္တီပယ္-စကယ္လ္ရိုးဆစ္) ေရာဂါ နဲ႔ Parkinson's disease (ပါကင္ဆိုနဇင္) ေရာဂါနဲ႔လဲ တြဲေနတတ္တယ္။

နားအတြင္းဆံုးထဲက Balance organs ကုိယ္ခႏၶာမွ်ေျခကိ္ုထိန္းေပးေနတဲ့ အဂၤါေတြမွာ ေရာဂါရရင္ ဥပမာ Labyrinthitis ေရာဂါ၊ Ménière's disease နားအတြင္းဖံုးလႊာေရာင္ေရာဂါ၊ Vestibular neuronitis နားအာရံုေၾကာေရာဂါ၊ Tinnitus နားထဲမည္ေနတဲ့ေရာဂါေတြမွာလဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ဒါ့အျပင္ Perforated eardrum နားစည္ေပါက္ျခင္း၊ Otitis media နားအလည္ခန္း ေရာင္ျခင္းျဖစ္ရင္လဲ မူးႏိုင္ေသးတယ္။

Double vision ရုပ္၂ ခု ျမင္ေနတာနဲ႔တ ြဲေနရင္ Brain stem ဦးေႏွာက္-ပင္စည္ေနရာမွာ ေရာဂါရေနသလား စစ္ေဆးရမယ္။ မူးတာက Slurred speech စကားေျပာသိပ္ေႏွးလာတာနဲ႔တြဲေနရင္ Atroke ဦးေႏွာက္ေလျဖတ္တာနဲ႔ Brain tumor ဦးေႏွာက္-အက်ိတ္ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။

တျခား အေၾကာင္းခံေတြကေတာ့ Anxiety စိုးရိမ္စိတ္ကဲ၊ Stress စိတ္ဖိအားမ်ား၊ Fatigue အားကုန္၊ High fever အျပင္းဖ်ား၊ Strenuous coughing ေခ်ာင္း အတင္းဆိုးတာ၊ Straining with defecation or urination ဆီးသြား-ဝမ္းသြားတာမွာ အားစိုက္ထုတ္ရတာ၊ Stomach flu အစာအိမ္ေရာင္၊ Common cold အေအးမိ၊ Pressure on the neck လည္ပင္းမွာ ဖိအားသက္ေရာက္ခံေနရတာ၊ Carnival rides ပတ္ျခာလည္ကစားစရာကို စီးတာ၊ Low blood pressure ေသြးဖိအားက်တာ၊ Severe pain သိပ္နာက်င္တာ၊ Fright ေၾကာက္စိတ္ၾကီးတာ၊ Standing rigidly at attention သတိဆြဲျပီး အၾကာၾကီး ရပ္ေနရတာ၊ Alcohol intoxication အရက္ေသာက္မ်ားတာ၊ Illicit drugs မူးယစ္ေဆး၊ Hyperventilation အသက္ရွဴ အလြန္ျမန္တာ၊ Low blood glucose ေသြးထဲသၾကားဓါတ္နည္းတာ၊ Hysterical seizures (ဟစ္တီးရီးယား) အတက္ေရာဂါတမ်ိဳးေတြျဖစ္တယ္။

အသက္ ၄ဝ ေက်ာ္သူေတြမွာ ၄ဝ% ျဖစ္ႏိုင္ေျခရွိတယ္။ မိန္းမေတြက ေယာက္်ားေတြထက္ ၂ ဆ နည္းပါး ပိုျဖစ္တယ္။ (မိုင္ဂရင္း) ေရာဂါရွိသူထဲက ၄ ေယာက္မွာ ၁ ေယာက္၊ Multiple sclerosis ေရာဂါရွိသူေတြထဲက ၃ ေယာက္ ၁ ေယာက္၊ အမူးေရာဂါ ခံစားေနရသူေတြထဲမွာ ၂၅-၄ဝ% ဟာ Benign paroxysmal positional vertigo (BPPV) ဆိုတာ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ဒီေရာဂါအေၾကာင္း သပ္သပ္ေရးထားပါတယ္။

• BPPV အရက္မေသာက္ဘဲ မူးတဲ့ေရာဂါ http://dts-medicaleducation.blogspot.com/2011/04/bppv.html
• Vertigo အမူးေရာဂါ (အရက္ေၾကာင့္ မဟုတ္ပါ) http://dts-medicaleducation.blogspot.com/2011/01/vertigo.html

Dr. တင့္ေဆြ