Chest infection အသက္ရွဴလမ္းပိုးဝင္ျခင္း

ဆရာရွင့္ ကၽြန္မအသက္က ၂၆ ပါ။ ေခ်ာင္းေတြဆိုးေနတာ သံုးပါတ္ေက်ာ္ပါၿပီ။ အခုခ်ိန္ထိမေပ်ာက္ေသးလို႔ပါ။ ပိုးသတ္ေဆးလဲ ဆရာဝန္ေပးလို႔  ၅ ရက္ေသာက္ထားပါတယ္။ မေပ်ာက္ပါ။ အခုေခ်ာင္းဆိုးရင္ ခၽြဲေတြပါလာၿပီး မနက္ပိုင္းဆို ခၽြဲေတြက အညိဳပုပ္ပုပ္ေတြ ေသြးေရာင္လိုလိုေတြပါလာတယ္ဆရာ။ မိဘနဲ႔ေဝးေနတာမို႔ ကူညီပါဆရာ။

လူနာကို မျမင္ရ မစမ္းရေသးပဲ ေဆးကုရမလိုေတာ့ျဖစ္ေနတယ္။ ရင္ပတ္ ေရွ႕နဲ႔ေနာက္မွာ အထက္ကေန ေအာက္အထိ လက္ဝါးတင္ျပီး လက္ေခ်ာင္းနဲ႔ေခါက္ နားေထာင္ရမယ္။ နားၾကပ္နဲ႔ အသက္ရွဴသံနားေထာင္ရမယ္။ ေရးျပတာေတြအရ အသက္ရွဴလမ္းမွာ တခုခုျဖစ္ေနတာ။ အျဖစ္ႏိုင္ဆံုးက ေလျပြန္ၾကီးေတြ (သို႔) အဆုပ္ထဲက ေလျပြန္ေလးေတြနဲ႔ အဆုပ္တစ္ရွဴးေတြေရာင္ေနတယ္။ ေရာင္ရာကေန ခြ်ဲေတြျဖစ္ေနတယ္။

ဗက္တီးရီးယား၊ ဗိုင္းရပ္စ္နဲ႔ ဖန္းဂတ္စ္ေတြကေန ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ ေခ်ာင္းဆိုး၊ သလိပ္ထြက္၊ ကိုယ္ပူ၊ အသက္ရွဴသြင္းခ်ိန္မွာ စူးျပီးရင္ပတ္နာတာေတြ ခံစားရမယ္။ နားၾကပ္နဲ႔ နားေထာင္ရင္ မူမွန္မဟုတ္တဲ့ Crackling sounds အသံၾကားရမယ္။ Wheezing ရင္ၾကပ္သံလဲ ၾကားရႏိုင္တယ္။ ေလဝင္သံတိုးေနႏိုင္တယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ တုပ္ေကြးလိုနဲ႔ စတယ္။ ဖ်ားလာမယ္။ ခ်မ္းႏိုင္တယ္။ ေခ်ာင္းဆိုးမယ္။ သလိပ္ထြက္မယ္။ သလိပ္က အေရာင္ရွိႏိုင္တယ္။ ျဖစ္တဲ့ေနရာအလိုက္ လကၡဏာမတူတတ္ပါ။ တခ်ိဳ႕က ေခ်ာင္းပိုဆိုးမယ္။ တခ်ိဳ႕က အသက္ရွဴမဝျဖစ္မယ္။ ျပာႏွမ္းေနမယ္။ အဆုပ္ကိုဖံုးထားတဲ့အလႊာမွာသာ နာတာကိုခံႏိုင္တဲ့အာရံုေၾကာရွိလို႔ အဲဒီေနရာေရာဂါလာျဖစ္ရင္ နာမယ္။ နာရင္စူးရွျပီးနာတာ။ အဆုပ္မွာ လုပ္ဘ္ေတြရွိတယ္။ ဘယ္ ၂ ခု၊ ညာ ၃ ခု။ တခုမွာသာျဖစ္တာကို လိုဘာႏူမိုးနီးယား ေခၚတယ္။ အဆုပ္ႏွစ္ဘက္လံုးမွာလဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။

ထြက္တဲ့သလိပ္ကို စစ္ေဆးရင္ ျဖစ္တဲ့ပိုးသိမယ္။ ပိုးကိုႏိုင္တဲ့ေဆးကို ရွာႏိုင္တယ္။ ေသြးျဖဴဥေတြ မ်ားေနမယ္။ Neutrophils မ်ားေနရင္ ဗက္တီးရီးယားေၾကာင့္၊ Lymphocytes မ်ားေနရင္ ဗိုင္းရပ္စ္၊ ဖန္းဂတ္စ္၊ တီဘီပိုးေၾကာင့္ ျဖစ္ဖို႔ မ်ားတယ္။ ဓါတ္မွန္ရိုက္ရင္ သိမယ္။ Bronchoscopy ကရိယာထည့္ စစ္ေဆးတာလဲ လုပ္ႏိုင္တယ္။ အဆုပ္အိတ္ထဲ အရည္ ေအာင္း-မ်ားေနတာကို Pleural effusion ေခၚတယ္။ မ်ားရင္ Thoracentesis လုပ္ စုပ္ထုတ္ရမယ္။ Empyema ဆိုတာ ျဖစ္ရင္ ခြဲစိတ္တန္ ခြဲစိတ္ရတယ္။ Thoracoscope ကရိယာသံုးျပီး Video-assisted thoracoscopic surgery or VATS ဆိုတာ လုပ္လာႏိုင္ေနျပီ။

အမ်ားဆံုးတရားခံက Streptococcus pneumoniae ဗက္တီးရီးယားဘဲ။ အခု Pneumococcal conjugate vaccine (PCV13) နဲ႔ Pneumococcal polysaccharide vaccine (PPV23; Pneumovax) ကာကြယ္ေဆး ၂ မ်ိဳး ေပၚေနျပီ။
Pneumococcal conjugate vaccine ကာကြယ္ေဆးကို အေမရိကားမွာ ပံုမွန္ကာကြယ္ေဆး စာရင္းထဲ ထည့္တယ္။ ၂ ႏွစ္ေအာက္ ကေလးေတြကို ထိုးေပးတယ္။ ႏူမိုးနီးယား ျဖစ္ႏိုင္ေျခရွိတဲ့ လူၾကီး (ႏွလံုးေရာဂါ၊ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါ၊ ဆီးခ်ိဳ၊ အရက္သမား၊ စီးကရက္ေသာက္သူ၊ ေဘလံုးထုတ္ထားသူ၊ အသက္အိုသူ) ေတြကို Pneumococcal polysaccharide vaccine ထိုးေပးတယ္။ ၅-၇ ႏွစ္ၾကာတခါ ထပ္ထိုးတယ္။

အသက္ရွဴလမ္းေရာင္ျခင္းပိုးေသေဆးေတြကို ေရြးေပးရတယ္။
• Doxycycline 100 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ (သို႔) Erythromycin 500 mg တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊ (သို႔) Azithromycin 500 mg ပဌမေန႔ ေပးျပီး 250 mg ကို ေန႔ ၂-၅ ရက္မွာေပးပါ။
• Amoxicillin 500 mg တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊ ၇-၁ဝ ရက္။ (သို႔) Fluoroquinolone (Levofloacin) 500 mg တေန႔ ၁ ၾကိမ္၊
• Gatifloxacin 400 mg တေန႔ ၁ ၾကိမ္၊ Sparfloxacin 400 mg စေပးျပီး 200 mg တေန႔ ၁ ၾကိမ္၊
• Moxifloxacin 400 mg တေန႔ ၁ ၾကိမ္၊ x ၁ဝ-၁၄ ရက္၊
• Clarithromycin 500 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ x 10 days (သို႔) Doxycycline 200 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ x ၁ဝ ရက္၊

ခ်ဳပ္လိုက္ရင္ ပိုးေသေဆးေရြးေပးရမယ္။ ျဖစ္တာၾကာထားလို႔ ေဆးေသာက္တာ ပိုအခ်ိန္ယူႏိုင္တယ္။ ခြ်ဲထြက္တာ ေကာင္းတယ္။ ခြ်ဲေပ်ာ္တဲ့ေစတဲ့ ေခ်ာင္းဆိုးေပ်ာက္ေဆးကေန ခြ်ဲထြက္လြယ္ကူေစမယ္။ ေခ်ာင္းဆိုးရတာ ပိုမ်ားလာျပီး ခြ်ဲထုတ္ရတာလြယ္လာရင္ သက္သာလာတာျဖစ္မယ္။ အစားအေသာက္ ေရွာင္စရာမရွိပါ။

Bronchitis ဘေရာင္ခိုက္တစ္ https://doctortintswe.blogspot.com/2018/09/bronchitis.html

Chest infection အသက္ရွဴလမ္းပိုးဝင္ျခင္း https://doctortintswe.blogspot.com/2016/10/chest-infection.html

Chronic Cough ေခ်ာင္းဆိုးေနတာ တလေလာက္ရွိပါျပီ https://doctortintswe.blogspot.com/2019/05/chronic-cough.html

Cough Syrups ေခ်ာင္းဆိုးေပ်ာက္ေဆးမ်ား http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/cough-syrups.html

Pneumonia ႏူမိုးနီးယား https://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/respiratory-tract-infections-3.html

Respiratory tract infections (1) အသက္ရွဴလမ္း ပိုးဝင္ျခင္း (၁) https://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/respiratory-tract-infections-1.html

Respiratory tract infections (2) အသက္ရွဴလမ္း ပိုးဝင္ျခင္း (၂) https://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/respiratory-tract-infections-2.html

Respiratory tract infections (4) အသက္ရွဴလမ္း ပိုးဝင္ျခင္း (၄) https://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/respiratory-tract-infections-4.html

TB Signs & Symptoms တီဘီေရာဂါလကၡဏာမ်ား https://doctortintswe.blogspot.com/2016/12/tb-signs-symptoms.html

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ