Rheumatoid Arthritis ေလးဖက္နာ (အဆစ္နာ)

သမီးကေတာ့ အသက္ ၂၉ နွစ္ပါ။ ရန္ကုန္မွာေနပါတယ္။ RA ရွိပါတယ္။ ေလးဘက္နာေရာဂါကို ၂ဝ၁၃ ခုနွစ္မွာ စျပီး၊ ေဆးစစ္တာ ASO 600 ရွိျပီး RA positive ပါ။ အရိုးအထူးကုနဲ႔ ျပျပီး ေနာက္ပိုင္း Chloroquine တျခမ္းနဲ႔ Mega 3 တလံုးကို ညတိုင္းေသာက္ပါတယ္။ အဲ့ဒီေဆး နွစ္မ်ိဳးကို ေသာက္တာ ခုဆို ၂ နွစ္ ေလာက္ရွိပါျပီ။ ညာဘက္လက္ခလယ္ အဆစ္က ေဖာင္းတင္းျပီး ေကြးေနတာ ဆန္႔လို႔မရပါဖူး။ ေဆးမေသာက္မိတဲ့ေန႔ေတြဆိုရင္ ပိုနာပါတယ္။ ဘယ္ဘက္ လက္ေကာက္၀တ္အရိုးေနရာကလဲ ေယာင္ေနပါတယ္။ အေလးအပင္ လံုးဝမမနိုင္ပါဖူး။ ၆ ေပါင္ေလာက္ဆိုရင္ လက္ေကာက္ဝတ္ကိုအားျပဳျပီး မမနိုင္ေတာ့ပါဖူး။ ေဆးေန႔တိုင္းပံုမွန္ ေသာက္ျဖစ္လဲ အဲဒီ ၂ ေနရာက နာက်င္မွုေတာ့ အျမဲ ရွိေနပါတယ္။ ဘယ္လိုအစားအေသာက္ေတြကို ေရွာင္သင့္သလဲ။ ဘယ္လို အစာအေသာက္ေတြကို စားသင့္သလဲ။ လက္ခလယ္ေကာက္ေနတာကို ဘယ္လို treatment လုပ္သင့္ပါသလဲ။ ေနာက္နွစ္မွာကေလးယူဖို႔ အစီစဥ္ရွိပါတယ္။ သမိီးခုေသာက္ေနတဲ့ chloroquine ဆက္ေသာက္ေနသင့္ပါသလား ၊ အဲဒီအစားဘာေဆးေတြ ေသာက္သင့္ပါသလဲ။ နို႔နဲ႔ နို႔ထြက္ပစၥည္းေတြ က RA နဲ႔ လံုး၀မတည့္ပါဖူးလို႕ ၾကားမိပါတယ္ ဟုတ္ပါသလားရွင္။ အရိုးေတြသန္မာလာေအာင္ Yoga ကစားပါတယ္။ အဲ့ဒိလိုကစားတာ အရိုးေတြကို ဒဏ္ပိေစပါသလား။ RA ေရာဂါေၾကာင့္ Life style ကို ဘယ္လို ေနထိုင္သင့္သလဲ သိခ်င္ပါတယ္ဆရာ။

Rheumatoid Arthritis ေလးဖက္နာ (အဆစ္နာ) ဟာ ေအာ္တိုအင္ျမဴေရာဂါတခုျဖစ္တယ္။ ခုခံအား ကေမာက္ကမ ျဖစ္ရာကေနဆက္ျဖစ္တာ။ နာတာရွည္အဆစ္ေတြေရာင္ျပီးနာမယ္။ အဆစ္သာမက တျခားအစိတ္အပိုင္းေတြကိုပါ သက္ေရာက္လာႏိုင္တယ္။ ေပၚလိုက္ ေပ်ာက္လိုက္ေနတယ္။ အေမရိကမွာ ၁႕၅ သန္ခံစားေနရတယ္။ အမ်ိဳးသမီးက အမ်ိဳၚသားထ႕္ ၃ ဆပိုမ်ားတယ္။ အသက္ ၃ဝ နဲ႔ ၆ဝ ၾကားပိုမ်ားတယ္။ တခ်ိဳ႕ကမ်ိဳးဗီဇလိုက္တယ္။ ေဆးလိပ္ေသာက္သူ ပိုမ်ားတယ္။

Rheumatoid factor (RF) ေလးဖက္နာ ဖက္တာဆိုတာ အင္တီေဘာ္ဒီျဖစ္တယ္။ ေလးဖက္နာကိုျဖစ္ေစတာကို ခုခံတဲ့ဓါတ္ျဖစ္တယ္။ အဲတာတာေတြ႔ရင္ ေလးဖက္နာရွိေနတယ္လို႔ သြယ္ဝိႈက္ေျပာႏိုင္တယ္။ ၈ဝ% မွာရွိတယ္။ ေနေကာင္းေနသူတခ်ိဳ႕မွာလည္းရွိတယ္။ မ်ားေနရင္ ေရာဂါကဆိုးလို႔ျဖစ္တယ္။ အဆုပ္မွာျဖစ္တာနဲ႔ အက်ိတ္ေလးေတြ ေပၚလာတာမ်ိဳး။

Juvenile rheumatoid arthritis (JRA) ဆိုတာ ကေလးေတြမွာျဖစ္တာ။ juvenile idiopathic arthritis (JIA) လို႔လည္း ေခၚတယ္။ အသက္ ၁ ႏွစ္ကေန ၁၆ ႏွစ္အထိ။ အဆစ္ေတြေရာင္မယ္။ နာမယ္။ ဖ်ားမယ္။ အနီျပင္ေတြထြက္မယ္။ ေပၚလာခ်ိန္မွာ အားယုတ္မယ္။ ကိုယ္နည္းနည္းပူမယ္။ အစားပ်က္မယ္။

အဆစ္နာအမ်ိဳးအစားေပါင္း ရာေက်ာ္တယ္။ ေလးဖက္နာ (အဆစ္နာ) ကအဲတာေတြထဲက တခုသာျဖစ္တယ္။ တကိုယ္လံုးသက္ေရာက္တာထူးျခားတယ္။ တခ်ိဳ႕မွာ အေရျပား (အနာျဖစ္)၊ အသည္း၊ ေက်ာက္ကပ္၊ ႏွလံုးနဲ႔ အဆုပ္ကိုေရာက္တယ္။ မ်က္စိနဲ႔ ပါးစပ္မွာျဖစ္တာကို Sjögren's syndrome ေခၚတယ္။

ေပ်ာက္ေအာင္လုပ္မရေသးပါ။
၁။ NSAIDs စတီရြိဳက္မပါတဲ့ အနာအကိုက္သက္သာေဆးေတြေပးတယ္။ ibuprofen (Advil, Motrin IB) နဲ႔ naproxen sodium (Aleve) ေဆးေတြကို အမ်ားဆံုးသံုးတယ္။

ဒိထက္ျပင္းတာေတြကိုကိုလိုလာရင္ေပးေပမယ့္ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးကို သတိထားရတယ္။ meloxicam (Mobic), etodolac (Lodine), nabumetone (Relafen), sulindac (Clinoril), tolementin (Tolectin), choline magnesium salicylate (Trilasate), diclofenac (Cataflam, Voltaren, Arthrotec), diflusinal (Dolobid), indomethicin (Indocin), ketoprofen (Orudis, Oruvail), meloxicam (Mobic), oxaprozin (Daypro) နဲ႔ piroxicam (Feldene) ေတြျဖစ္ၾကတယ္။

Longer acting NSAIDs တာရွည္သက္ေရာက္တဲ ့အနာသက္သာေဆးေတြလည္းရွိတယ္။ COX-2 inhibitors ေခၚတယ္။ celecoxib, Celebrex, etoricoxib, Arcoxia; lumiracoxib, Prexige ေဆးေတြျဖစ္တယ္။

၂။ Corticosteroid စတီရြိဳက္ေဆးေပးတယ္။ ဥပမာ Prednisone ေဆး။ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးကိုသတိထားရမယ္။ အရိုးပါးေစႏိုင္တယ္။ လူဝလာေစမယ္။ ဆီးခိဳနဲ႔မသင့္ပါ။

၃။ Disease-modifying antirheumatic drugs (DMARDs) ေဆးအမ်ိဳးအစားလည္းသံုးတယ္။ Methotrexate (Trexall), leflunomide (Arava), hydroxychloroquine (Plaquenil) နဲ႔ sulfasalazine (Azulfidine), etanercept (Enbrel), infliximab (Remicade), adalimumab (Humira®), certolizumab pegol (Cimzia), golimumab (Simponi), abatacept (Orencia), rituximab (Rituxan), tocilizumab (Actemra), anakinra (Kineret) ေတြျဖစ္ၾကတယ္။ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေတြက အသည္းထိခိုက္တာ၊ အဆုပ္ပိုးဝင္လာတာနဲ႔ ရိုးတြင္းျခင္ဆီထိခိုက္တာေတြ။

၄။ Biologic agents ေဆးအမ်ိဳးအစားကိုလည္းသံုးတယ္။ abatacept (Orencia), adalimumab (Humira), anakinra (Kineret), certolizumab (Cimzia), etanercept (Enbrel), golimumab (Simponi), infliximab (Remicade), rituximab (Rituxan) နဲ႔ tocilizumab (Actemra) ေဆးေတြျဖစ္တယ္။ Tofacitinib (Xeljanz) ကေဆးသစ္ျဖစ္တယ္။ ေရာဂါပိုးဝင္လာမွာကို သတိထားရမယ္။

၅။ Therapy အေၾကာကုသနည္းေခၚတာကိုလည္းလုပ္ရတယ္။

၆။ Surgery တခ်ိဳ႕ကိုခြဲစိတ္ေပးရတယ္။ Total joint replacement အဆစ္အစားထိုးနည္း။ Tendon repair အရြတ္ျပင္ျခင္း။ Joint fusion အဆစ္ဆက္ေပးျခင္း။

၇။ Hydroxychloroquine (Plaquenil) ငွက္ဖ်ားေဆးကိုလည္းစမ္းသံုးပါတယ္။

၈။ တျခားေဆးေတြလည္းရွိေသးတယ္။ Sulfasalazine (Azulfidine), Leflunomide (Arava), Tumor Necrosis Factor Inhibitors— etanercept (Enbrel, adalimumab (Humira), and infliximab (Remicade), T-cell Costimulatory Blocking Agents—abatacept (Orencia), B cell Depleting Agents—rituximab (Rituxan), Interleukin-1 (IL-1) Receptor Antagonist Therapy—anakinra (Kineret) ေဆးေတြျဖစ္တယ္။

၉။ Intramuscular Gold ကိုလည္းသံုးတယ္။
Immunomodulatory and Cytotoxic agents တျခားခုခံအားႏွိမ္ေဆးေတြကိုလည္းေပးတယ္။ azathioprine (Imuran), cyclophosphamide, and cyclosporine A(Neoral, Sandimmune) ေတြျဖစ္တယ္။

၁ဝ။ Lifestyle and home remedies အိမ္မွာတင္လုပ္ႏိုင္တာေတြရွိတယ္။ Exercise regularly ကိုယ္လက္ေလ့က်င့္ခန္း ပံုမွန္လုပ္ပါ။ Apply heat or cold အပူ-အေအးတင္တာ က္ပတာလုပ္ပါ။ Relax ကိုယ္စိတ္ ေျပေလွ်ာ့ေအာင္လုပ္ပါ။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၂၉-၁ဝ-၂ဝ၁၅