Lifestyle Diseases ေနထိုင္မႈပံုစံေၾကာင့္ျဖစ္ရသည့္ ေရာဂါမ်ား

ဆရာ Lifestyle disease ကို ျမန္မာလို အေခၚ႐ွိလားဆရာ။ မ႐ွိဘူးဆိုရင္လည္း အနီးစပ္ဆံုး သူေဌးေရာဂါလို႔ ျပန္လို႔ရလားဆရာ။

ဒီေဆးပညာစာကို ေရးခဲ့တာ ကြ်န္ေတာ္ စာေတြစေရးစကျဖစ္လို႔ (၈) ႏွစ္ေက်ာ္ျပီ။ အေရးအသားက စာလိုျဖစ္ေနပါတယ္။

လူတို႔၏လူေနမႈပံုစံေၾကာင့္ျဖစ္ရေသာေရာဂါမ်ားရွိသည္။ ကမာၻတြင္ စက္မႈလက္မႈ၊ စက္ရံုမ်ားထြန္းကားျခင္းေၾကာင့္လည္း အသက္ပိုရွည္လာရာ အသက္ၾကီးေရာဂါမ်ား ေပါလာရသည္။ ပတ္ဝန္းက်င္ႏွင့္ လူဆက္စပ္မႈေၾကာင့္ ၎ေရာဂါမ်ား တေျဖးေျဖးအျဖစ္မ်ားလာသည္။ သူေဌးေရာဂါလို႔ေတာ့ မေခၚသင့္ပါ။ ဆင္းရဲမြဲေတသူေတြမွာလည္း လူေနမႈဘဝအရ ျဖစ္တာေတြကိုပါေခၚတယ္။

ေနထိုင္မႈပံုစံေၾကာင့္ျဖစ္ရသည့္ ေရာဂါမ်ား
1. Heart disease, Stroke ႏွလံုးေရာဂါ၊
2. Type 2 Diabetes ဆီးခ်ိဳေရာဂါ၊
3. ေဆးလိပ္-အရက္-မူးယစ္ေဆးဝါးမ်ားေၾကာင့္ျဖစ္ရသည့္ ေရာဂါမ်ား၊
4. Alzheimer's disease အဇာမိုင္ယာေရာဂါ၊
5. ပန္းနာ၊
6. Atherosclerosis ေသြးေၾကာက်ဥ္းေရာဂါ၊
7. ေသြးတိုး၊
8. Cirrhosis အသည္းေျခာက္ေရာဂါ၊
9. Osteoporosis အရိုးအားနည္းေရာဂါ၊
10. Depression စိတ္က်ေရာဂါ၊
11. Obesity အဝလြန္ေရာဂါ၊
12. Cancer ကင္ဆာ၊
13. Acne ဝက္ျခံ၊
14. Nephritis or Chronic Renal Failure ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါမ်ား ပါဝင္သည္။

အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ လြန္ခဲ့ေသာ၂ဝ ရာစုေနာက္ပိုင္း အစားအေသာက္ပံုစံ အေျပာင္းအလဲေၾကာင့္ ဘဝပံုစံေၾကာင့္ ျဖစ္ရသည့္ ေရာဂါမ်ားျဖစ္လာခဲ့သည္။ ယခင္စားေနၾက ေပါင္မံု႔၊ အာလူး၊ ေျပာင္း၊ ေျပာင္းဖူးတို႔အစား၊ အသား၊ ႏို႔ထြက္ အစာမ်ား၊ သစ္သီးရည္မ်ား၊ အရက္ ပိုမိုစားသံုးလာၾကသည္။ အဝလြန္ျခင္းေရာဂါ ျဖစ္လာေစသည္။ ၁ဝ၇ဝ ေနာက္ပိုင္း အဆီ၊ သၾကား၊ အသားစားသံုးမႈ မ်ားျခင္းေၾကာင့္ အူမၾကီး-ႏို႔၊ ဆီးက်ိတ္-သားအိမ္-အဆုတ္ကင္ဆာ အျဖစ္မ်ားလာ ေစသည္။

ဥပမာ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုတြင္ လူမ်ားေသေစရသည့္ ေရာဂါမ်ားမွာ ယခင္က ႏူးမိုးနီးယား၊ တုပ္ေကြး၊ တီဘီ၊ ဝမ္းေလ်ာ-ဝမ္းပ်က္တို ့ျဖစ္ခဲ့ရာမွ၊ ႏွလံုးေရာဂါႏွင့္ ကင္ဆာတို ့ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ေနာက္ပိုင္း ကူးစက္ေရာဂါမ်ားေၾကာင့္ ေသရျခင္းမ်ားလာခဲ့သည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ အင္ဖက္ရွင္ ေခၚပိုးဝင္ျခင္း၊ ထိခိုက္ဒဏ္ရာ၊ စစ္ျဖစ္ျခင္း၊ အဆိပ္သင့္ျခင္း တို႔ျဖစ္လာသည္။ ကာကြယ္ေဆးမ်ား၊ ပိုးေသေဆးမ်ား ေပၚလာျခင္းေၾကာင့္ ကုသရန္ခက္ခဲ့သည့္ ကင္ဆာႏွင့္ႏွလံုးေရာဂါ တို႔ေၾကာင့္သာ ေသရတာမ်ားသည္။ ေသရသည့္အသက္အရြယ္ႏွင့္ ေရာဂါအခ်ိဳးအစားမ်ားလည္း ေျပာင္းလာျပန္သည္။ ထိခိုက္မႈမ်ားေၾကာင့္ အသက္ ၄ဝ၊ ကင္ဆာေၾကာင့္ ၇ဝ ႏွင့္ ႏွလံုးေရာဂါမ်ားေၾကာင့္ အသက္ ၈၅ႏွစ္။

အျဖစ္မ်ား ဘဝပံုစံေၾကာင့္ျဖစ္ရသည့္ေရာဂါမ်ား
၁။ Alzheimer's Disease ဦးေႏွာက္ေရာဂါတမ်ိဳး၊ အေၾကာင္းရင္းမသိေသးသည့္ေရာဂါ၊

၂။ Arteriosclerosis ေသြးေၾကာက်ဥ္းေရာဂါ၊ ေသြးလႊတ္ေၾကာနံရံမ်ား ထူျခင္းေၾကာင့္ ရင္ပတ္နာ၊ အဝလြန္၊ ေသြးတိုး၊ အဆီမ်ား၊ ဆီးခ်ိဳ၊

၃။ Cancer ကင္ဆာ၊ ဆဲလ္မ်ားပံုမွန္မဟုတ္ ပြါးမ်ားလာျခင္း၊

အျဖစ္မ်ားကင္ဆာမ်ား (ယူအက္စ္ေအ)
က်ား
1. ဆီးက်ိတ္ (28%)
2. အဆုပ္ (17%)
3. အူမၾကီး (12%)
4. ဆီးအိမ္ (07%)
5. လင္ဖိုးမား (04%)

မ
1. ရင္သား (30%)
2. အဆုပ္ (13%)
3. အူမၾကီး (12%)
4. သားအိမ္ (06%)
5. မ်ိဳးဥအိမ္ (04%)

၄။ Chronic Liver Disease/Cirrhosis အသည္းေျခာက္ သို႔မဟုတ္ နာတာရွည္အသည္းေရာဂါ၊ အသားဝါ၊ ကိုယ္ေရာင္၊ သတိခ်ိဳ႕ယြင္း။

၅။ Chronic Obstructive Pulmonary Disease (COPD) နာတာရွည္အဆုပ္ေရာဂါ၊ အသက္ရွဴခက္၊ နာတာရွည္ ေခ်ာင္းဆိုး၊ ေဆးလိပ္-ပတ္ဝန္းက်င္မေကာင္းႏွင့္ဆက္ေနသည္။ အသက္ရွဴလမ္းပိတ္သည့္ နာတာရွည္ ေလျပြန္ေရာင္ျခင္း၊ ပန္းနာတို႔မွဆက္ျဖစ္ရသည္။

၆။ Diabetes ဆီးခ်ိဳေရာဂါ၊ ေလးမ်ိဳးရွိသည္။
၁။ အင္စူလင္ ထိုးေနရသည့္အမ်ိဳးအစား၊ ကေလးအရြယ္ျဖစ္တတ္သည္။
၂။ အသက္ၾကီးမွျဖစ္သည္၊ ကုိယ္အေလးခ်ိန္မ်ားသူ။
၃။ ကိုယ္ဝန္ရွိစဥ္ျဖစ္သည္။
၄။ သရက္ရြက္ေရာဂါေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ မ်ိဳးရိုးလိုက္သည္။

၇။ Heart Disease ႏွလံုးေရာဂါ၊ ႏွလံုးခုန္မမွန္၊ ေမာပန္း၊ ကိုယ္ေရာင္၊

၈။ Nephritis/CRF ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါ၊ ဆီးထဲေသြးပါ၊ ဆီးထဲပရိုတင္းပါ၊ ဆီးထဲျပည္ပါ၊ ကိုယ္ေရာင္၊ ခါး-ေနာက္ေက်ာနာ၊

၉။ Stroke ႏွလံုးေသြးေက်ာက်ဥ္းေရာဂါ၊ အသက္ၾကီးခ်ိန္၊ ေသြးတိုး၊ စီးကရက္ေသာက္ျခင္း၊ မိသားစုအတြင္း အလားတူျဖစ္ျခင္း၊ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈနည္းျခင္း၊ အဆီစားမ်ားျခင္း၊ ကိုယ္အေလးခ်ိန္မ်ားျခင္း၊

လူေနမႈပံုစံနဲ႔ဆိုင္တဲ့ေရာဂါေတြကို ကာကြယ္ဘို႔ ကုသရာမွာ လူေနမႈပံုစံကို ျပင္ရမယ္။ ေဆး + အစားေသာက္ + ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈ သံုးခုသာျဖစ္သည္။ ေရာဂါရွိမွန္းသိကတည္းက ငါ အရင္လူမဟုတ္ေတာ့ဘူးလို႔ သေဘာပိုက္ပါ။ အရင္က စားေသာက္ခဲ့တာေတြကို အရင္လို မမက္ပါနဲ႔ေတာ့။ လူသစ္စိတ္သစ္နဲ႔ ၾကိဳက္-မၾကိဳက္ပါ အသစ္ျဖစ္လာတာကို ကိုယ္တိုင္နားလည္ သေဘာေပါက္ျပီး ကိုယ္တိုင္ေစာင့္ေရွာက္ရပါမယ္။ ျဖစ္ေတာ့ ကိုယ္ပဲခံရတာ မဟုတ္ပါလား။ စိတ္ကို ႏိုင္ေအာင္ ၾကိဳးစားႏိုင္ပါေစ။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၁၈-၁ဝ-၂ဝ၁၇