Calcium blood test (ကယ္လ္စီယမ္) စစ္ေဆးျခင္း
ဒီဓါတ္ အနည္းအမ်ားအတြက္ ေသြးေရာဆီးေရာ စစ္ႏိုင္တယ္။ ေဆးမစစ္ခင္ သိထားဘို႔က Calcium salts, Lithium, Thiazide diuretics, Thyroxine, Vitamin D ေဆး ေသာက္ေနသူေတြနဲ႔ ႏြားႏို႔ မ်ားမ်ား ေသာက္ေနသူေတြ စစ္တဲ့အခါ မ်ားေနႏိုင္တယ္။
ဘာလို႔စစ္ရသလဲဆိုရင္ -
အရိုးေရာဂါ၊ Multiple myeloma, Breast, Lung, Neck, Kidney ကင္ဆာ တခ်ိဳ႕၊ Chronic kidney disease နာတာရွည္ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါ၊ Parathyroid gland (ပါရာသိုင္းရြိဳက္) ေရာဂါ၊ Chronic liver disease နာတာရွည္ အသဲေရာဂါ၊ အစာစုပ္မယူႏိုင္တဲ့ေရာဂါ၊ Thyroid gland or Thyroid hormone medication သိုင္းရြိဳက္ေရာဂါ။
Normal Results ပံုမွန္အေျဖမွာ ဓါတ္ခြဲခန္းေတြက ယူနစ္ မတူတာသံုးတာလဲ ရွိတယ္။ အေျဖေရးတာမွာ “ယူနစ္” က အေရးၾကီးတယ္။
• Normal total calcium = 2.2-2.6 mmol/L (9-10.5 mg/dL) (8.5 to 10.2 mg/dL)
• Normal ionized calcium = 1.1-1.4 mmol/L (4.5-5.6 mg/dL)
• Total calcium ဆိုတာက serum albumin (အယ္လ္ျဗဴမင္) ပရိုတင္းနဲ႔ေပါင္းတယ္။
• Ionized calcium က အဲလို မေပါင္းဘူး။ ပိုတိက်တယ္။
Higher than normal levels ပံုမွန္ထက္ မ်ားေနတာကို ဒီလိုအေျခအေနမ်ိဳးေတြမွာ ေတြ႔ရမယ္။
• နားေနရတာၾကာသူ၊
• Calcium (ကယ္လ္စီယမ္) နဲ႔ Vitamin D ဗီတာမင္ (ဒီ) ေသာက္တာ မ်ားလြန္းသူ၊
• HIV/AIDS ရွိေနသူ၊
• Hyperparathyroidism (ပါရာသိုင္းရြိဳက္) လြန္ကဲေနသူ၊
• Tuberculosis and Fungal and Mycobacterial infections ေရာဂါပိုးတခုခုဝင္ေနသူေတြ၊
• ျပန္႔ေနတဲ့ အရိုးကင္ဆာ၊ Multiple myeloma ကင္ဆာ၊
• Hyperthyroidism သိုင္းရြိဳက္ လြန္ကဲေနသူ၊ thyroid hormone ေဆးအစားထိုးတာမ်ားသြားသူ၊
• Paget's disease (ေပးဂ်က္စ္) ေရာဂါ၊
• Sarcoidosis (ဆာကြိဳက္ဒိုးဆစ္) ေရာဂါ၊
Lower than normal levels ပံုမွန္ထက္ နည္းေနတာ ဒီလိုအေျခအေနမ်ိဳးေတြမွာ ေတြ႔ရမယ္။
• Hypoparathyroidism (ပါရာသိုင္းရြိဳက္) နည္းေနသူ၊
• Kidney failure ေက်ာက္ကပ္အလုပ္မလုပ္သူ၊
• Liver disease အသဲေရာဂါ၊
• Magnesium deficiency (မက္ဂနီဆီယမ္) နည္းေနသူ၊
• Absorption of nutrients အစာစုပ္မယူႏိုင္သူ၊
• Osteomalacia အရိုးေရာဂါ၊
• Pancreatitis သရက္ရြက္ေရာဂါ၊
• Vitamin D deficiency ဗီတာမင္ (ဒီ) နည္းေနသူ၊
Hypocalcaemia (Hypocalcemia) (ကယ္လ္စီယမ္) နည္းေနျခင္း
2.1 mmol/L or 9 mg/dl or an ionized calcium 1.1 mmol/L or 4.5 mg/dL ထက္နည္းတာကို ေခၚတယ္။
Symptoms ဘာေတြခံစားရမလဲ -
CATS go numb ဆိုျပီး အမွတ္ရလြယ္ေအာင္ လုပ္ထားတာရွိတယ္။ Convulsions, Arrhythmias, Tetany and numbness တက္မယ္၊ ႏွလံုးခုန္တာ မမွန္ျဖစ္မယ္။ လက္၊ ေျခ နဲ႔ ပါးစပ္နားတဝိႈက္ ထံုေနမယ္။ ဒါ့ျပင္ Petechiae ေသြးျခည္ဥေလးေတြထြက္မယ္။ Tetany ၾကြက္တက္တာမွာ ၂ မ်ိဳးရွိတယ္။ ခ်က္ခ်င္းၾကီး အရမ္းနာျပီးတက္တာနဲ႔ စမ္းၾကည့့္မွ တက္တာ။ ဆရာဝန္ေတြက Trousseau sign, Chvostek's sign ဆိုတဲ့နည္းေတြနဲ႔လဲစမ္းၾကည့္မယ္။ Laryngospasm နဲ႔ Cardiac arrhythmias ေတြကေတာ့ အသက္ကိုရန္ရွာႏိုင္တဲ့ ေနာက္ဆက္တြဲျဖစ္မွာေတြဘဲ။ ECG ရိုက္ရင္ မူမမွန္တာေတြေတြ႔မယ္။
Risks နည္းေနသူေတြမွာ ဒီလို အႏၲရာယ္ရွိလာမွာကို သတိထားရမယ္။
• Excessive bleeding ေသြးယိုမယ္၊
• Fainting or feeling lightheaded မူးေမ့ခ်င္မယ္၊
• Hematoma အထဲေသြးယိုလို႔ေဖါင္းေနတာျဖစ္မယ္၊
• Infection ေရာဂါပိုးဝင္လြယ္မယ္၊
• Multiple punctures to locate veins ေသြးျခည္ဥေပၚမယ္။
Management ဘယ္လိုျပဳျပင္မလဲ
အေရးေပၚျဖစ္ရင္ Calcium gluconate 10% ၂ လံုးကို တခါတည္း ေျဖေျဖး ၁ဝ မိနစ္ၾကာ ေသြးျပန္ေၾကာထဲ ထိုးေပးရတယ္။ ဒါေပမဲ့ နည္းေနတာက နာတာရွည္ျဖစ္ျပီး ဆိုးဝါးေနသူကို အဲလို မေပးရဘူး။
Calcium requirements ဘယ္ေလာက္လိုသလဲ -
အသက္။ က်ား-မ အလိုက္လိုအပ္တယ္။
Men ေယာက္်ား (လူၾကီး) တေန႔
19-50 years 1,000 - 2,500 mg
51-70 years 1,000 - 2,000 mg
71 and older 1,200 - 2,000 mg
Women မိန္းမ (လူၾကီး) တေန႔
19-50 years 1,000 - 2,500 mg
51 and older 1,200 - 2,000 mg
(ကယ္လ္စီယမ္) စုပ္ယူဘို႔ ဗီတာမင္ (ဒီ) လုိအပ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ တြဲေပးေလ့ရွိတယ္။ လူၾကီးတိုင္း တေန႔မွာ Vitamin D 600 IU (15 micrograms) လိုအပ္တယ္။
Calcium and diet (ကယ္လ္စီယမ္)နဲ႔ အစားအေသာက္
• Dairy products, such as cheese, milk and yogurt ႏြားႏို႔၊ ဒိန္၊ ဒါန္ခဲ၊
• Dark green leafy vegetables အစိမ္းေရာင္ရွိ အရြက္ဖါးဖါး အသီးအရြက္မ်ား၊
• Fish with edible soft bones အရိုးပါစားလို႔ရတဲ့ငါးမ်ား၊
• Calcium-fortified foods and beverages (ကယ္လ္စီယမ္) ျဖည့္စြက္ေပးထားတဲ့အစားအေသာက္မ်ား။
သက္သတ္လြတ္စားသူ၊ lactose intolerance ေရာဂါရွိသူ၊ (ပရိုတင္း) အစာမ်ားလြန္သူ၊ ဆာစားမ်ားလြန္းသူ၊ Osteoporosis အရိုးမေကာင္းသူ၊ Corticosteroids ေဆးၾကာၾကာသံုးေနရသူေတြမွာ အစားအေသာက္ဂရုစိုက္ယံုနဲ႔ မလံုေလာက္ပါ။
Calcium supplements ဘယ္လိုေဆးေသာက္မလဲ
• Calcium carbonate (40 % elemental calcium)
• Calcium citrate (21 % elemental calcium)
• Calcium gluconate (9 % elemental calcium)
• Calcium lactate (13 % elemental calcium)
Calcium carbonate, Calcium citrate, Calcium gluconate နဲ႔ Calcium lactate ဆိုျပီး ၄ မ်ိဳးရွိတယ္။ Calcium carbonate က ေစ်းခ်ိဳတယ္။ တျခား ဗီတာမင္ေတြနဲ႔ ေရာထားတာေတြလဲရွိေသးတယ္။ မ်ားသြားလို႔ မေကာင္းတာလဲ သတိထားပါ။
Nan Aye ကယ္လ္စီယမ္ဓာတ္မ်ားရင္ ေက်ာက္ကပ္ထိတယ္ဆိုတာ ဟုတ္ပါသလား။ လြန္ခဲ့တဲ့ သံုးေလးလေလာက္က allergic ျဖစ္လို႔ ေဆးခန္းသြားျပေတာ့ သမီးကို စီထရင္းလိုေဆးမ်ဳိးနဲ႔ Calcium J ေသာက္ခိုင္းပါတယ္။ ေဆးဆိုင္က Calcium 500 နဲ႔အတူတူပဲဆိုၿပီး ေရာင္းတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဆရာဝန္ညႊန္တဲ့ Calcium J ကိုပဲ ဝယ္ေသာက္တယ္။ ေတာ္ၾကာ Calcium က လိုအပ္တာထက္ မ်ားသြားမွာ စိုးလို႔ပါ။
High Blood Calcium (Hypercalcemia) ေသြးထဲမွာ (ကယ္လ္စီယမ္) မ်ားေနျခင္း အေၾကာင္းတရား ၇ ပါးရွိတယ္။
၁။ Hyperparathyroidism (ပါရာသိုင္းရြိဳက္) ေဟာ္မုန္းမ်ားေနျခင္း၊
၂။ ကင္ဆာ ဝ႕ဝ၁% ရွိတယ္။
• Multiple Myeloma (မာလ္တီပယ္-မိုင္လိုးမား)၊
• Squamous cell cancer of the lung အဆုပ္ကင္ဆာတမ်ိဳး၊
• Breast Cancer (very advanced) ရင္သားကင္ဆာ ေနာက္ပိုင္း၊
• Kidney Cancer (very advanced) ေက်ာက္ကပ္ကင္ဆာ ေနာက္ပိုင္း၊
• Squamous Cell Cancer of the Head and Neck (very advanced) ဦးေခါင္း၊ လည္ပင္း ကင္ဆာ ေနာက္ပိုင္း။
၃။ Sarcoidosis (ဆာကြိဳက္ဒိုးဆစ္) ေရာဂါ
၄။ Vitamin D ဗီတာမင္ (ဒီ) ေဆေးေသာက္တာ မ်ားသြားျခင္း၊
၅။ Hydrochlorothyazide ဆီးအတင္းသြားေစတဲ့ေဆး၊
၆။ Milk-Alkali Syndrome ေရာဂါ၊
၇။ Paget's disease of the Bone အရိုးေရာဂါ၊
ဒါေၾကာင့္ ေဆးေသာက္လို႔ ေရာဂါရတဲ့အထိမျဖစ္ၾကပါ။ ေက်ာက္ကပ္မွာ ေရာဂါရွိမွသာ မ်ားေနမယ္။
Calcium for women အမ်ိဳးသမီး နဲ႔ ကယ္လ္စီယမ္
• အမ်ိဳးသမီးတိုင္း တေန႔မွာ 1000 mg လိုတယ္။
• အသက္ ၅ဝ ေက်ာက္ရင္ နည္းနည္းပိုလိုတယ္။ 1200 to 1,500 mg per day
• ႏို႔တိုက္မိခင္ေတြ 1,000 mg to 1,300 mg per day
• သတိထားဘို႔က စားေသာက္တာထဲမွာ ပါတာကိုလဲ ထည့္တြက္ရမယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၈-၂-၂ဝ၁၃
Comments
Post a Comment