Carbimazole လည္ပင္းၾကီးေဟာ္မုန္းမ်ားျခင္းအတြက္ေဆး၏ ဆိုးက်ိဳးမ်ား

ကၽြန္မက Hyperthyroidism ေၾကာင့္ Carbimazole ကို ေသာက္ေနတာ 2009 ဇန္နဝါရီလကတည္းကပါ။ T3, T4 & THS ကလဲ normal range ျပန္ေေရာက္ေနတာ 2009 ဒီဇင္ဘာလ ကတည္းကပါ။ အဲဒါ Carbimazole ကို ဆက္ေသာက္ေနဖို႔ လိုေသးပါသလား ဆရာ။ ဘာျဖစ္လို႔လဲ ဆိုေတာ့ Carbimazole စေသာက္ကတည္းက ကိုယ္အေလးခ်ိန္ တျဖည္းျဖည္း တက္လာပါတယ္။ စိုးရိမ္တာက တအားဝလာမွာကိုပါ။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ကၽြန္မအခု ေသြးတိုးလို႔ ေဆးေသာက္ေနရပါတယ္။ အရင္က တခါမွေသြးမတိုးဘူးပါ။ အသက္က 32 ႏွစ္ပါ။ ေသြးတိုးတာကေရာ Carbimazole ရဲ႕ side effect ေၾကာင့္မ်ားလားလို႔ သိခ်င္ပါတယ္ရွင္႔။ ေနာက္တခုက Carbimazole ကို ၾကာၾကာ စြဲေသာက္ရင္ adverse effect အေနနဲ႔ hypothyroidism ျဖစ္လာႏိုင္တယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ရပ္လို႔ရမယ္ဆိုရင္ ရပ္ခ်င္ပါတယ္။ ေရာဂါ စျဖစ္ကတည္းက လည္ပင္းကလဲ နဲနဲေေဖာင္းေနပါတယ္။ အခုေကာင္းသြားတဲ့အထိ ေဖာင္းေနတံုးပါဘဲ။ လည္ပင္း ျပန္ပိန္/မပိန္ နဲ႔ ျပန္ပိန္ေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္ရမလဲ ဆိုတာ သိခ်င္ပါတယ္ရွင့္။ ကၽြန္မက ေလာေလာဆယ္ စင္ကာပူမွာပါ။ ဒီက ဆရာဝန္ေတြကို သိခ်င္တာေတြ အကုန္ေမးဖို႔ အဆင္မေျပလို႔ပါ။ ကၽြန္မ ေနာက္တခု သိခ်င္တာကေတာ့ hyperthyroidism ေၾကာင့္ ကေလးယူရင္ ဘာေတြ effect ျဖစ္ႏိုင္ပါသလဲဆရာ။ ဘာေတြၾကိဳတင္ ျပင္ဆင္ထားရမလဲ သိခ်င္ပါတယ္။ ကၽြန္မတို႔က ေနာက္ႏွစ္ေလာက္ ကေလးယူဖို႔ အစီအစဥ္ရွိပါတယ္။

Carbimazole ရဲ႕ မေကာင္းတာေတြထဲမွာ ေခါင္းမူးတာ၊ ေခါင္းကိုက္တာ၊ ပ်ိဳ႕တာ၊ အန္တာ၊ အစာမေၾကတာ၊ ဗိုက္နာတာ၊ အဆစ္နာတာ၊ ၾကြက္သားနာတာ၊ အရသာခံတာကို ထိခိုက္တာ၊ ထံုတာေတြ ပါတယ္။ ေနာက္ျပီး အေရျပား နီျမန္းျပီး၊ ယားယံတာ၊ အေရျပား-မ်က္စိေတြ ဝါတာ၊ ကိုယ္ပူတာ၊ ခ်မ္းတာ၊ လက္တံုတာ၊ ေသြးယိုတတ္တာ၊ ဆံပင္ၾကြတ္တာ၊ မ်က္စိ ၾကည့္မေကာင္းတာ။ ပိုအေရးၾကီးတာက ရိုးတြင္းျခင္ဆီကို ထိခိုက္လို႔ ေသြးျဖဴဥတမ်ိဳး Neutrophil နည္းေစတတ္တယ္။ ျဖစ္လာရင္ လည္ပင္းနာတာမ်ိဳး ပိုးဝင္လာေစတတ္တယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ Full blood count ေသြးစစ္ၾကည့္ရတယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ ေနသူဆိုရင္ အခ်င္းကေန ျဖတ္ႏိုင္လို႔ ကေလးဆီ ေဆးေရာက္ေစႏိုင္တယ္။ Overdose ေဆးမ်ားသြားရင္ ရင္ပတ္နာတယ္၊ အဆစ္ေတြနာတယ္၊ ေခါင္းတအားကိုက္တယ္၊ အန္တယ္။ ႏွလံုး၊ သည္းေျခ၊ အသဲ၊ အဆုပ္ မေကာင္းသူေတြကို သတိထားေပးရတယ္။

ဒါေတြက Side effects စံုသေလာက္ပါ။ လူတိုင္းေတာ့ အဲလို မျဖစ္ပါ။ ေသြးတိုးတာနဲ႔ လူဝလာတာ မပါတာ ေတြ႔ရပါမယ္။ Hypothyroidism ျဖစ္လာႏိုင္တယ္လို႔လဲ မပါပါ။ လည္ပင္း နည္းနည္းၾကီးေနတာ သက္သာလာမွာပါ။ ခြဲဘို႔အထိ လူတိုင္း မလိုပါ။ Hyperthyroidism လည္ပင္းၾကီး ေဟာ္မုန္းမ်ားေရာဂါ ရွိေပမဲ့ ကေလးယူလို႔ ရပါတယ္။ ေရာဂါသက္သက္ ကေတာ့ ကေလးကို မထိခိုက္ပါ။ ေဆးေတြကေတာ့ သတိၾကီးၾကီးထားရတယ္။

လည္ပင္းၾကီး ေဟာ္မုန္းမ်ားေရာဂါကို အစပိုင္းမွာသာ Antithyroid drugs ေဆးေပးတယ္။ ေရာဂါ ကင္းစင္ေအာင္ကေတာ့ Permanent surgical ခြဲစိတ္တာ ဒါမွမဟုတ္ Radioisotope therapy အႏုျမဴေဆး ေပးတာလုပ္ရတယ္။ လည္ပင္ၾကီး ေဟာ္မုန္းထြက္မွာကို ႏွိမ္တဲ့ေဆးက Carbimazole (UK), Methimazole (US), နဲ႔ Propylthiouracil ေတြ ျဖစ္တယ္။ ေဆးကို အစပိုင္းမွာ မ်ားမ်ားေပးရတယ္။ မ်ားမ်ားနဲ႔ ၾကာၾကာေပးျပန္ရင္ ေျပာင္းျပန္ျဖစ္ျပီး hypothyroidism ေဟာ္မုန္းနည္း လကၡဏာေတြ ဝင္လာတတ္တယ္။ ေဆးစာမွာ ဒီလိုျဖစ္တာကို Side effects ေတြထဲ ထည့္မေရးဘူး။

ရင္တံုတာ၊ လက္တံုတာ၊ စိုးရိမ္စိတ္မ်ားတာ၊ အပူမခံႏိုင္တာေတြျဖစ္ရင္ Beta-blockers ေဆးေပးတယ္။ ေသြးတိုးကိုလည္း ဒီေဆးေပးတတ္တယ္။ လူနာရဲ႕ ႏွလံုးခုန္ႏႈန္း မေႏွးသူေတြကိုမွ ေပးရတယ္။ သိထားဘို႔က လည္ပင္းၾကီး ေဟာ္မုန္းမ်ား ေရာဂါကို ေပ်ာက္ေအာင္လုပ္တာ မဟုတ္ဘူး။ ခံစားရတာေတြ သက္သာေအာင္ လုပ္တာ သက္သက္ျဖစ္တယ္။ ဒီေဆးအုပ္စုထဲက Propranolol (US), Metoprolol (UK) ကို သံုးသင့္တယ္။ လကၡဏာ သက္သာတာသာမက ေဟာ္မုန္းအေပၚမွာ အနည္းနဲ႔အမ်ား သက္ေရာက္လို႔လည္း ျဖစ္တယ္။

Surgery အျပီးအပိုင္ေပ်ာက္ဘို႔ ခြဲစိတ္ကုသနည္းကို အရင္ကတည္းက သံုးတယ္။ အရြယ္အစား ၾကီးေနသူေတြအတြက္ အခုလည္း သံုးပါတယ္။ ၾကီးတဲ့အလံုးက ေအာက္ကို ဖိအားသက္ေရာက္ေနတာ၊ ကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္တာအတြက္ဆို ခြဲမွ ေကာင္းတယ္။ ေနာက္ျပီး ေဆးဒဏ္ မခံႏိုင္သူေတြကေတာ့ ခြဲတာ ေကာင္းတယ္။ မ်က္လံုးျပဴးတဲ့အဆင့္၊ အလံုး သိပ္ၾကီးသူေတြကိုလည္း ခြဲတာက ပိုေကာင္းတယ္။

ဒီလိုအပ္ခ်က္ မဟုတ္ရင္ Radioiodine ကို သံုးသင့္တယ္။ မခြဲဘဲ ရလို႔ျဖစ္တယ္။ လည္ပင္းၾကီးကို ခြဲရတာ အေတာ္ၾကီး သတိထားရတာမို႔လည္း ပါတယ္။ Radioiodine (Iodine-131) အႏုျမဴေဆးက ေဆးေတာင့္၊ ေဆးရည္ရွိတယ္။ တခါတည္းေပးစနစ္ သံုးတယ္။ ပဌမတၾကိမ္နဲ႔ မရသူေတြကို ေဆးပိုမ်ားျပီး ေနာက္တခါ ထပ္ေပးတယ္။ Radioiodine ablation နည္းသံုးေနတာ ႏွင္ ၅ဝ ေက်ာ္ပါျပီ။ ကုိယ္ဝန္ေဆာင္နဲ႔ ကေလးႏို႔တိုက္ခ်ိန္ကလြဲရင္ သံုးပါတယ္။ ေအာင္ျမင္မႈ ၇၅-၁ဝဝ% ရွိတယ္။ ဒီေဆးေၾကာင့္ လည္ပင္းၾကီးေဟာ္မုန္း ထုတ္တာကို အျပီးအပိုင္ ဖ်က္ျပစ္လိုက္တာမို႔ ေဟာ္မုန္း အစာထိုးေပးရတတ္တယ္။ ေဆးေစ်းလည္းမၾကီး၊ စိတ္လည္းခ်ရပါတယ္။

Dr. တင့္ေဆြ
၂၃-၇-၂ဝ၁ဝ