Calcium blood test (ကယ္လ္စီယမ္) စစ္ေဆးျခင္း

လူေတြမွာရွိတဲ့ (ဆဲလ္) တိုင္းက (ကယ္လ္စီယမ္) လိုအပ္တယ္။ အဓိကကေတာ့ အရိုးေတြ၊ သြားေတြကို သန္မာေစတယ္။ ႏွလံုးအလုပ္အတြက္လဲ အေရးပါတယ္။ ၾကြက္သားညွစ္တာ၊ ေသြးခဲတာနဲ႔ အာရံုေၾကာအလုပ္ေတြမွာလဲ (ကယ္လ္စီယမ္) ဓါတ္လိုတယ္။ ကိုယ္ထဲမွာ အရိုး၊ ေသြးရည္ နဲ႔ (ဆဲလ္) အရည္ေတြထဲမွာ ရွိေနတယ္။ သူရွိေနသင့္တဲ့ ပမာဏကို ေဟာ္မုန္း ၃ မ်ိဳးက ေနထိန္းခ်ဳပ္ေပးေနတယ္။ Parathyroid hormone (PTH), Vitamin D နဲ႔ Calcitonin ေတြျဖစ္ၾကတယ္။

ဒီဓါတ္ အနည္း အမ်ားအတြက္ ေသြးေရာ ဆီးေရာ စစ္ႏိုင္တယ္။ ေဆးမစစ္ခင္ သိထားဘို႔က Calcium salts, Lithium, Thiazide diuretics, Thyroxine, Vitamin D ေဆး ေသာက္ေနသူေတြနဲ႔ ႏြားႏို႔ မ်ားမ်ား ေသာက္ေနသူေတြ စစ္တဲ့အခါ မ်ားေနႏိုင္တယ္။

ဘာလို႔စစ္ရသလဲဆိုရင္ -
အရိုးေရာဂါ၊ Multiple myeloma, Breast, Lung, Neck, Kidney ကင္ဆာ တခ်ိဳ႕၊ Chronic kidney disease နာတာရွည္ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါ၊ Parathyroid gland (ပါရာသိုင္းရြိဳက္) ေရာဂါ၊ Chronic liver disease နာတာရွည္ အသဲေရာဂါ၊ အစာစုပ္မယူႏိုင္တဲ့ေရာဂါ၊ Thyroid gland or Thyroid hormone medication သိုင္းရြိဳက္ေရာဂါ။

Normal Results ပံုမွန္အေျဖမွာ ဓါတ္ခြဲခန္းေတြက ယူနစ္ မတူတာသံုးတာလဲ ရွိတယ္။ အေျဖေရးတာမွာ “ယူနစ္” က အေရးၾကီးတယ္။
• Normal total calcium = 2.2-2.6 mmol/L (9-10.5 mg/dL) (8.5 to 10.2 mg/dL)
• Normal ionized calcium = 1.1-1.4 mmol/L (4.5-5.6 mg/dL)
• Total calcium ဆိုတာက serum albumin (အယ္လ္ျဗဴမင္) ပရိုတင္းနဲ႔ေပါင္းတယ္။
• Ionized calcium က အဲလို မေပါင္းဘူး။ ပိုတိက်တယ္။

Higher than normal levels ပံုမွန္ထက္ မ်ားေနတာကို ဒီလိုအေျခအေနမ်ိဳးေတြမွာ ေတြ႔ရမယ္။
• နားေနရတာၾကာသူ၊
• Calcium (ကယ္လ္စီယမ္) နဲ႔ Vitamin D ဗီတာမင္ (ဒီ) ေသာက္တာ မ်ားလြန္းသူ၊
• HIV/AIDS ရွိေနသူ၊
• Hyperparathyroidism (ပါရာသိုင္းရြိဳက္) လြန္ကဲေနသူ၊
• Tuberculosis and Fungal and Mycobacterial infections ေရာဂါပိုးတခုခုဝင္ေနသူေတြ၊
• ျပန္႔ေနတဲ့ အရိုးကင္ဆာ၊ Multiple myeloma ကင္ဆာ၊
• Hyperthyroidism သိုင္းရြိဳက္ လြန္ကဲေနသူ၊ thyroid hormone ေဆးအစားထိုးတာမ်ားသြားသူ၊
• Paget's disease (ေပးဂ်က္စ္) ေရာဂါ၊
• Sarcoidosis (ဆာကြိဳက္ဒိုးဆစ္) ေရာဂါ၊

Lower than normal levels ပံုမွန္ထက္ နည္းေနတာ ဒီလိုအေျခအေနမ်ိဳးေတြမွာ ေတြ႔ရမယ္။
• Hypoparathyroidism (ပါရာသိုင္းရြိဳက္) နည္းေနသူ၊
• Kidney failure ေက်ာက္ကပ္အလုပ္မလုပ္သူ၊
• Liver disease အသဲေရာဂါ၊
• Magnesium deficiency (မက္ဂနီဆီယမ္) နည္းေနသူ၊
• Absorption of nutrients အစာစုပ္မယူႏိုင္သူ၊
• Osteomalacia အရိုးေရာဂါ၊
• Pancreatitis သရက္ရြက္ေရာဂါ၊
• Vitamin D deficiency ဗီတာမင္ (ဒီ) နည္းေနသူ၊

Hypocalcaemia (Hypocalcemia) (ကယ္လ္စီယမ္) နည္းေနျခင္း
2.1 mmol/L or 9 mg/dl or an ionized calcium 1.1 mmol/L or 4.5 mg/dL ထက္နည္းတာကို ေခၚတယ္။

Symptoms ဘာေတြခံစားရမလဲ -
CATS go numb ဆိုျပီး အမွတ္ရလြယ္ေအာင္ လုပ္ထားတာရွိတယ္။ Convulsions, Arrhythmias, Tetany and numbness တက္မယ္၊ ႏွလံုးခုန္တာ မမွန္ျဖစ္မယ္။ လက္၊ ေျခ နဲ႔ ပါးစပ္နားတဝိႈက္ ထံုေနမယ္။ ဒါ့ျပင္ Petechiae ေသြးျခည္ဥေလးေတြထြက္မယ္။ Tetany ၾကြက္တက္တာမွာ ၂ မ်ိဳးရွိတယ္။ ခ်က္ခ်င္းၾကီး အရမ္းနာျပီးတက္တာနဲ႔ စမ္းၾကည့့္မွ တက္တာ။ ဆရာဝန္ေတြက Trousseau sign, Chvostek's sign ဆိုတဲ့နည္းေတြနဲ႔လဲစမ္းၾကည့္မယ္။ Laryngospasm နဲ႔ Cardiac arrhythmias ေတြကေတာ့ အသက္ကိုရန္ရွာႏိုင္တဲ့ ေနာက္ဆက္တြဲျဖစ္မွာေတြဘဲ။ ECG ရိုက္ရင္ မူမမွန္တာေတြေတြ႔မယ္။

Risks နည္းေနသူေတြမွာ ဒီလို အႏၲရာယ္ရွိလာမွာကို သတိထားရမယ္။
• Excessive bleeding ေသြးယိုမယ္၊
• Fainting or feeling lightheaded မူးေမ့ခ်င္မယ္၊
• Hematoma အထဲေသြးယိုလို႔ေဖါင္းေနတာျဖစ္မယ္၊
• Infection ေရာဂါပိုးဝင္လြယ္မယ္၊
• Multiple punctures to locate veins ေသြးျခည္ဥေပၚမယ္။

Management ဘယ္လိုျပဳျပင္မလဲ
အေရးေပၚျဖစ္ရင္ Calcium gluconate 10% ၂ လံုးကို တခါတည္း ေျဖေျဖး ၁ဝ မိနစ္ၾကာ ေသြးျပန္ေၾကာထဲ ထိုးေပးရတယ္။ ဒါေပမဲ့ နည္းေနတာက နာတာရွည္ျဖစ္ျပီး ဆိုးဝါးေနသူကို အဲလို မေပးရဘူး။

Calcium requirements ဘယ္ေလာက္လိုသလဲ -
အသက္။ က်ား-မ အလိုက္လိုအပ္တယ္။
Men ေယာက္်ား (လူၾကီး) တေန႔
19-50 years 1,000 - 2,500 mg
51-70 years 1,000 - 2,000 mg
71 and older 1,200 - 2,000 mg
Women မိန္းမ (လူၾကီး) တေန႔
19-50 years 1,000 - 2,500 mg
51 and older 1,200 - 2,000 mg

(ကယ္လ္စီယမ္) စုပ္ယူဘို႔ ဗီတာမင္ (ဒီ) လုိအပ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ တြဲေပးေလ့ရွိတယ္။ လူၾကီးတိုင္း တေန႔မွာ Vitamin D 600 IU (15 micrograms) လိုအပ္တယ္။

Calcium and diet (ကယ္လ္စီယမ္)နဲ႔ အစားအေသာက္
• Dairy products, such as cheese, milk and yogurt ႏြားႏို႔၊ ဒိန္၊ ဒါန္ခဲ၊
• Dark green leafy vegetables အစိမ္းေရာင္ရွိ အရြက္ဖါးဖါး အသီးအရြက္မ်ား၊
• Fish with edible soft bones အရိုးပါစားလို႔ရတဲ့ငါးမ်ား၊
• Calcium-fortified foods and beverages (ကယ္လ္စီယမ္) ျဖည့္စြက္ေပးထားတဲ့အစားအေသာက္မ်ား။

သက္သတ္လြတ္စားသူ၊ lactose intolerance ေရာဂါရွိသူ၊ (ပရိုတင္း) အစာမ်ားလြန္သူ၊ ဆာစားမ်ားလြန္းသူ၊ Osteoporosis အရိုးမေကာင္းသူ၊ Corticosteroids ေဆးၾကာၾကာသံုးေနရသူေတြမွာ အစားအေသာက္ဂရုစိုက္ယံုနဲ႔ မလံုေလာက္ပါ။

Calcium supplements ဘယ္လိုေဆးေသာက္မလဲ
• Calcium carbonate (40 % elemental calcium)
• Calcium citrate (21 % elemental calcium)
• Calcium gluconate (9 % elemental calcium)
• Calcium lactate (13 % elemental calcium)

Calcium carbonate, Calcium citrate, Calcium gluconate နဲ႔ Calcium lactate ဆိုျပီး ၄ မ်ိဳးရွိတယ္။ Calcium carbonate က ေစ်းခ်ိဳတယ္။ တျခား ဗီတာမင္ေတြနဲ႔ ေရာထားတာေတြလဲရွိေသးတယ္။ မ်ားသြားလို႔ မေကာင္းတာလဲ သတိထားပါ။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၈-၂-၂ဝ၁၃