Stress, depression and the holidays အားလပ္ရက္မ်ားနဲ႔ စိတ္က်န္းမာေရး

သူမ်ားႏိုင္ငံေတြမွာ ဒီဇဘၤာဆိုရင္ အားလပ္ရက္ေတြမ်ားလို႔ စိတ္လႈပ္ရွားတက္ၾကြၾကတယ္။ ခရစၥမတ္ကေန ႏွစ္သစ္ကူးအထိ အလုပ္နားၾကသူေတြကအမ်ားစုျဖစ္တယ္။ ဒါေပမဲ့ အားလပ္ရက္အတြက္ စိတ္မအားသူေတြလဲ မနည္းလွပါ။ စိတ္ဓါတ္က်သူေတြနဲ႔ စိတ္ဖိအားမ်ားသူေတြအတြက္ က်န္းမာေရးဘက္ကေန အၾကံဳပါရေစ။

• Acknowledge your feelings ျဖစ္ေပၚလာတဲ့စိတ္လႈပ္ရွားမႈေတြကို မသိက်ိဳးၾကြံမျပဳပါနဲ႔။ ဝမ္းနည္းစရာအတြက္ ငိုခ်င္ရင္ ငိုလိုက္ပါ။ ဝမ္းနည္းေၾကကြဲမႈဆိုတာ လူတိုင္းမွာၾကံဳၾကရတာမ်ိဳးျဖစ္လို႔ ၾကံဳလာရင္ လက္ခံရင္ဆိုင္ပါ။ အမ်ိဳးတေယာက္ ဆံုးပါးေနခ်ိန္မ်ိဳးမွာ ေပ်ာ္စရာရေအာင္ရွာမယ္ စိတ္မကူးပါနဲ႔။
• Reach out ထည္းထည္းမေနပါနဲ႔။ မိသားစုဝင္ေတြ၊ အေပါင္းအသင္းေတြနဲ႔ေရာေထြးပါ။ လူမႈေရး၊ သာေရးနာေရး ေတြကို သြားလာဘို႔ မပ်က္ကြက္ေစပါနဲ႔။ စိတ္ပါတဲ့ေစတနာ့ဝန္ထမ္းအလုပ္ထဲမွာ ဝင္လုပ္လိုက္ပါ။
• Be realistic လက္ေတြ႔ဆန္ပါ။ ဘယ္ေန႔အားရက္မဆို ရာႏွဳန္းျပည့္ေပ်ာ္စရာေတြခ်ည္းရွိမယ္လို႔ ထင္မထားပါနဲ႔။ မိသားစုေတြဆိုတာ ေျပာင္းေနတတ္တယ္။ အေပါင္းအသင္းေတြက ပိုအေျပာင္းအလဲမ်ားမယ္။ ေနထိုင္ရာ ပတ္ဝန္းက်င္ဆိုတာလဲ တသမတ္ထဲမဟုတ္ပါ။ ျဖစ္လာတဲ့အေျခအေန အေနအထားမွာ သင့္ေတာ္ရာကိုေရြးျပီး ေက်နပ္တတ္ပါေစ။ ဆန္းသစ္မႈလိုရင္ ဆန္းသစ္တာရွာပါ။
• Set aside differences မတူညီတာေတြကိုေဘးဖယ္ထားပါ။ ကိုယ္မွ်ာ္လင့္ထားသလို မဟုတ္ရင္ ေနပါေစ။ သူ႔သေဘာနဲ႔သူသာ စခန္းသြားေစလို႔ သေဘာပိုက္ပါ။
• Stick to a budget ကိုယ္ႏိုင္တဲ့ကုန္က်မႈကို တိုင္းထြာပါ။ ဝခ်င္တာ၊ သံုးခ်င္တာ၊ ျဖဳန္းခ်င္တာေတြတိုင္းဟာ ကိုယ့္ဘတ္ဂ်က္ အကန္႔သတ္နဲ႔သာလုပ္ေဆာင္ပါ။ လက္ေဆာင္ေတြရတာ၊ ေပးႏိုင္တာနဲ႔ အေၾကြးထူတာမလဲပါနဲ႔။
• Plan ahead ၾကိဳတင္စီစဥ္ပါ။ ကိုယ္သြားခ်င္လာခ်င္တာ၊ ဝယ္ခ်င္တာ၊ ေပးခ်င္တာေတြကို တင္ၾကိဳျပီး စီစဥ္ထားပါ။
• Learn to say no ျငင္းဆိုဘို႔ဝန္မေလးပါနဲ႔။ ကိုယ္မၾကိဳက္တာ၊ ကိုယ္မလိုက္ႏိုင္တာ၊ ကိုယ္မတတ္ႏိုင္တာမွန္သမွ် ႏိုးေျပာဘို႔ ဝန္မေလးပါနဲ႔။
• Don't abandon healthy habits ကိုယ့္က်န္းမာေရးနဲ႔ညီညြတ္တာကိုသာလုပ္ပါေလ။ ပါတီေတြ၊ ဧည့္ခံပြဲေတြမွာ ကိုယ္နဲ႔ မသင့္မဲ့ အစားအေသာက္ေတြေတြ႔ပါမယ္။ ေရွာင္ဘို႔ဆံုးျဖတ္ထားပါ။ သြားေလရာမွာ သင့္တာ မရႏိုင္ေလာက္ရင္ ကိုယ္နဲ႔ သင့္ျမတ္တာကို ယူေဆာင္သြားပါ။
• Get plenty of sleep အိပ္ေရးပ်က္မခံပါနဲ႔။
• Take a breather လူအမ်ားၾကားထဲမွာ အခ်ိန္အၾကာၾကီးေနရတဲ့ကာလအတြင္းမွာ ခဏတျဖဳတ္ျဖစ္ေစ  အသက္ရွဴေခ်ာင္ရာကို ထြက္လိုက္ပါ။
• Seek professional help if you need it လိုအပ္မယ္ထင္ရင္ စိတ္အထူးကုဆရာဝန္နဲ႔တိုင္ပင္ပါ။ အကူအညီရယူပါ။

1. Depression (1) စိတ္က်ေရာဂါ http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/depression-1.html
2. Depression (2) ပုထုဇၨေနာ http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/depression-2.html
3. Depression (3) စိတ္က်ျခင္း http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/depression-3.html
4. Depression (4) စိတ္က်ေရာဂါ ကမာၻမွာ http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/depression-4.html
5. Anxiety Disorders စိုးရိမ္စိတ္ကဲလြန္ျခင္း http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/anxiety-disorders.html

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၁၄-၁၂-၂ဝ၁၄