Primolut N အမ်ိဳးသမီးသံုးေဆး

(၁) ကြ်န္မ အသက္ ၃၁ ႏွစ္ေက်ာ္ပါျပီရွင့္။ကြ်န္မ အိမ္ေထာင္က်တာ ေျခာက္ႏွစ္ရွိပါျပီ။ ကေလးမရွိေသးပါဘူးရွင့္။ ရန္ကုန္ကပါရွင့္။  အခု ကြ်န္မျဖစ္ေနတဲ့ေရာဂါက period အရမ္းမ်ားမ်ားလာေနလို႔ တြဲဖက္ ပါေမာကၡ ေဒါက္တာ ႕႕႕႕႕ နဲ႔ ျပခဲ႔ပါတယႏ္ရွင့္။ သူက Ultrasound ရိုက္ေတာ့ သားအိမ္အတြင္းနံရံမွာ 5.2 x 4.6 cm ႏွင့္ 5 x 4.7 cm ရွိတဲ႔ အလံုးႏွစ္လံုးေတြ႔တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ ေသးလို႔ ခြဲထုတ္လို႔လဲ မရဘူးတဲ႔ဆရာ။ အဆိုးဆံုးကေတာ့ ကေလးလဲယူလို႔ မရပါဘူးတဲ့။ ကြ်န္မတို႔ ကေလးတစ္ေယာက္မွ မရေသးပါဘူးဆရာ။ ကေလးတစ္ေယာက္ေလာက္ လိုခ်င္ပါတယ္ ဆရာ။ ေက်းဇူးျပဳၿပီး ဆရာ့မွာ နည္းလမ္းေကာင္းေလးရွိရင္ ညႊန္ၾကားျပသေပးပါရွင့္။ တားေဆးမေသာက္တာ ငါးႏွစ္ရွိပါျပီရွင့္။ လြန္ခဲ႔တဲ႔ ေလးႏွစ္ေလာက္ကေတာ့ ကိုယ္ဝန္ တစ္လ ရွိခဲ႔ဘူးပါတယ္ရွင့္။ ငရုပ္သီးေတြ အရမ္းအမ်ားႀကီးစားဖူးလို႔ ေလထိုးေလေအာင့္ ျဖစ္ၿပီး ပ်က္က်သြားပါတယ္ဆရာ။ အခု ကြ်န္မကို ၁၂ နာရီျခား Primolut N ကို ၁၂ နာရီျခားတစ္ခါ ေသာက္ခိုင္းေနပါတယ္ဆရာ။ ကြ်န္မ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ပီး ကေလးေမြးဖြားလို႔ ရႏိုင္ပါေသးလားရွင့္
(၂) က်မ အသက္က ၃၂ ပါ။ အမ်ိဳးသား အသက္က ၂၆ ပါ။ ၁ လခဲြ အထိ ရာသီမလာလို႔ ကိုယ္ဝန္စစ္ၾကည့္ေတာ့လည္း မဟုတ္လို႔ ဆရာဝန္ ျပၾကည့္ေတာ့ Primolut N ကို မနက္တစ္လံုး ညတစ္လံုးနဲ႔ ၁ဝ ရက္ ေသာက္ခိုင္းပါတယ္။ ၁ဝ ရက္ မျပည့္ခင္မွာတင္ ၃-၄ ရက္ေလာက္ ရာသီ ေကာင္းေကာင္း လာပါတယ္။ အခုေတာ့ ရာသီလည္း ရပ္သြားပါၿပီ။ ကေလး ယူလို႔ ရႏိုင္ပါၿပီလားလို႔ သိခ်င္တာပါ။ မ်ိဳးဥထြက္ေစတဲ့ ေဆးမ်ိဳးေတြေကာ ေသာက္ဖို႔ လိုပါေသးလားရွင္။

Primolut N (Generic Norethisterone) ေဆးထဲမွာ Norethisterone ေခၚတဲ့ Progesterones ေဟာ္မုန္းတမ်ိဳးတည္း ပါတယ္။ Estrogen မပါဘူး။ ဦးေႏွာက္ထဲရွိတဲ့ Pituitary ကေန ထုတ္တဲ့ Gonadotropins ေဟာ္မုန္းကို တားဆီးေပးတယ္။ Mini-pill ကိုယ္ဝန္တားေဆး ေခၚတယ္။ ဒီေဆး စြဲေသာက္ေနသူ တဝက္မွာ ရာသီလာေပမဲ့ မ်ိဳးဥ မထြက္ဘူး။ ေဟာ္မုန္း ၂ မ်ိဳးတြဲ တားေဆးထဲက Estrogen ေဟာ္မုန္းနဲ႔ မသင့္သူေတြကို ေပးတယ္။

ဒီေရာဂါေတြအတြက္ ေပးတယ္ -
1. Dysfunctional uterine bleeding ရာသီဆင္း မရပ္တာကို Primolut N တခါေသာက္ ၁ ျပား၊ တေန႔ ၃ ၾကိမ္၊ ၁ဝ ရက္ ေပးတယ္။ ၁-၃ ရက္အတြင္း ေကာင္မယ္။ ေနာက္ထပ္အဲလို မျဖစ္ေအာင္ ၃ ပါတ္ေလာက္ ထပ္ေပးတယ္။ တခါေသာက္ ၁ ျပား၊ တေန႔ ၂-၃ ၾကိမ္၊ ရာသီစက္ဝန္းရဲ႕ ၁၉ ရက္ကေန ၂၆ ရက္အတြင္းမွာ ေပးတယ္။
2. Primary and secondary amenorrhoea ေမြးကတည္းကျဖစ္ျဖစ္၊ ေနာက္မွျဖစ္ျဖစ္ ကိုယ္ဝန္ မဟုတ္ဘဲ ရာသီ ထိန္ေနသူေတြကို Prolactin-producing pituitary tumour ေရာဂါမရွိတာ ေသျခာေအာင္ အရင္လုပ္ရမယ္။
• ပဌမေန႔မွာ Estradiol valerate 10 mg ထိုးေဆး ၂ လံုးထိုးတယ္။
• ၁၄ ရက္ၾကာရင္ Estradiol valerate 10 mg ၁ လံုးထိုးမယ္။
• ရာသီစဆင္းတဲ့ေန႔ေနာက္ ၁၉-၂၆ ရက္အတြင္းေတြမွာ Primolut N ေဆးျပားကို တေန႔ ၂-၃ ၾကိမ္ေပးမယ္။
• ၂၈ ရက္မွာ ေသြးဆင္းမယ္။
• ေနာက္ထပ္ အဲလို ၂-၃ ပါတ္ ဆက္ေပးတယ္။ ရာသီစဆင္းတဲ့ေန႔ေနာက္ ၆ ရက္ေျမာက္နဲ႔ ၁၆ ရက္ေျမာက္ ေန႔ေတြမွာ Estradiol valerate 10 mg ၁ လံုးထိုးမယ္၊ ၁၉ ရက္နဲ႔ ၂၆ ရက္ေျမာက္ေန႔ေတြမွာ Primolut N ေဆးျပားကို တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ေပးမယ္။
• ထိုးေဆးမပါဘဲ ရာသီစဆင္းတဲ့ေန႔ေနာက္ ၁၉ ရက္ကေန ၂၆ ရက္ေန႔ေတြအတြင္း Primolut N ေဆးကို တေန႔ ၂ ၾကိမ္ေပးျပီးလဲ စမ္းႏိုင္ပါတယ္။
3. Premenstrual syndrome ရာသီမလာခင္ ျဖစ္တတ္တဲ့ ေခါင္းကိုက္၊ စိတ္က်၊ ကိုယ္ေရာင္၊ ရင္သားတင္း၊ စတာေတြ သက္သာေစဘို႔ ရာသီစဆင္းတဲ့ေန႔ေနာက္ ၁၉ ရက္ကေန ၂၆ ရက္ေန႔အတြင္း Primolut N ေဆးကို တေန႔ ၂-၃ ၾကိမ္ ေပးတယ္။
4. Timing of menstruation ရာသီလာရက္သတ္မွတ္ျခင္း၊ Progestogen-Estrogen ေဟာ္မုန္း ၂ မ်ိဳးပါ တားေဆးက ပိုသင့္ေတာ္တယ္။ Primolut N တခါေသာက္ ၁ ျပား၊ တေန႔ ၃ ၾကိမ္၊ ၁ဝ-၁၄ ရက္ ေသာက္ပါ။ ေဆးကုန္ျပီး ၂-၃ ရက္မွာ ေသြးဆင္းပါမယ္။
5. Endometriosis သားအိမ္ေရာဂါတမ်ိဳး၊ ရာသီလတခုရဲ႕ ၅ ရက္ေျမာက္ေန႔မွာ Primolut N ေဆး တေန႔ ၂ ၾကိမ္ ေသာက္ပါ၊ ေသြးတစက္စက္စလာရင္ ၂ ျပား၊ ၂ ၾကိမ္ တိုးေသာက္ပါ။ ေသြးရပ္သြားရင္ ေဆးျပန္ေလွ်ာ့ပါ။ ၄-၆ လ ၾကာ ေသာက္ရမယ္။ ေဆးကုသေနတံုးမွာ မ်ိဳးဥလဲမထြက္ဘူး၊ ရာသီလဲမဆင္းဘူး။ ေဆးရပ္လိုက္မွ ေသြးဆင္းမယ္။

ဒီေရာဂါေတြအတြက္ မေပးရဘူး -
1. Pregnancy ကိုယ္ဝန္ ရွိေနရင္၊
2. Lactation ႏို႔တိုက္ေနရင္၊
3. Thromboembolic ေသြးခဲေရာဂါ ရွိရင္၊
4. Diabetes mellitus ဆီးခ်ိဳရွိရင္၊
5. Severe hepatic disease အသဲမေကာင္းရင္၊
6. Liver tumours အသဲကင္ဆာ ရွိရင္၊
7. Sex hormone-dependent malignancies တျခား လိင္ေဟာ္မုန္းနဲ႔ဆိုင္တဲ့ ကင္ဆာ ရွိရင္၊

Side effects ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေတြ -
Visual disturbances မ်က္စိၾကည့္မေကာင္း၊ Nausea ပ်ိဳ႕ခ်င္၊ Headache ေခါင္းကိုက္၊ Oedema ကိုယ္ေရာင္၊ Migraine မိုင္ဂရင္း အမူးေရာဂါ၊ Dyspnoea အသက္ရွဴခက္၊ Rash, Urticaria အေရျပားအနီျပင္ထြက္၊ Change in sex drive လိင္ဆႏၵျဖစ္တာ အေျပာင္းအလဲ ရွိတတ္တယ္၊ Weight gain လူဝလာတတ္တယ္၊ Hair loss ဆံပင္ကြ်တ္တတ္တယ္၊ ဒါမွမဟုတ္ Excessive hair growth အေမႊးထူတတ္တယ္၊ Sleepiness အိပ္ခ်င္တယ္၊ ဒါမွမဟုတ္ Difficulty sleeping အအိပ္ခက္တယ္။

Special precautions အထူးသတိထားစရာေတြ -
Diabetes mellitus ဆီးခ်ိဳရွိေနသူမ်ား၊ Psychic depression စိတ္က်ေရာဂါရွိသူမ်ား၊ Phenytoin, Barbiturates, Primidone, Carbamazepine, Rifampicin, Griseofulvin, Oxcarbazepine, Rifabutin ေဆးေတြနဲ႔တြဲေပးတာ သတိထားရမယ္။

DUB အခါမဟုတ္ ရာသီဆင္းျခင္း http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/dub.html
Noristerat ကိုယ္ဝန္တား ထိုးေဆး တမ်ိဳး  http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/noristerat.html

Dr. တင့္ေဆြ