Household medicines အိမ္သံုးေဆးမ်ား

မဂၤလာပါ ဆရာရွင့္ ေဆးရံု ေဆးခန္းေဝးတဲ့ေနရာ၊ ရာသီဥတုေအးတဲ့ေနရာဘက္ကို တနွစ္  နွစ္နွစ္ ကေလးနဲ႔ ခရီးထြက္တဲ့အခါ အေရးေပၚ ဖ်ားနာ အေအးမိ၊ ဝမ္းပ်က္ဝမ္းေလ်ွာ၊ ထိခိုက္ရွနာစသည္တို႔အတြက္ ေဆာင္ရန္ေရွာင္ရန္နဲ႔ ဘယ္လိုေဆးဝါးမ်ိဳး ယူသြားသင့္သလဲဆိုတာ ညႊန္ႀကားေပးေစလိုပါတယ္ရွင့္။ မႀကာခင္ ခရီးသြားရေတာ့မွာမို႔ ဆရာ့ဆီက အေႀကာင္းျပန္စာေလးမ်ားလာခဲ့ရင္ သိပ္ကို ေက်းဇူးတင္ ဝမ္းသာမိမွာပါရွင္။ ဆရာက်န္းမာပါေစ။

အသက္-က်ား-မ မသိပါ။

ကေလး က်ား၊ တနွစ္ရွစ္လ။

အိမ္သံုးေဆးမ်ား
၁။ ဝမ္းပိတ္ေဆး Loperamide (Imodium 2 mg)
Loperamide ကို Imodium, Imodium A-D, Anti-Diarrheal, Imotil, Diamode, Kao-Paverin, Kaopectate 1-D, Diarrhea စတဲ့နာမည္ေတြနဲ႔ေရာင္းတယ္။ အမ်ားဆံုးသံုးျပီး ေစ်းလဲအေတာ္ခ်ိဳတဲ့ Lomotil ေဆးဟာ ဝမ္းသြားတဲ့ အၾကိမ္ အေရအတြက္ကို ေလွ်ာ့မွာမဟုတ္ေပမဲ့ သြားတဲ့အားကို နည္းေစတယ္။
- လူၾကီး = ၂ ေတာင့္ (4mg) စေသာက္ျပီး ၁ ေတာင့္ (2 mg) ကို ဝမ္းတခါသြားတိုင္းေသာက္ပါ။ တေန႔မွာ ၈ ေတာင့္ထက္မပိုေစရ။
- ကေလး ၂-၅ ႏွစ္ = 1 mg တေန႔ ၃ ၾကိမ္၊
- ကေလး ၆-၈ ႏွစ္ = 2 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊
- ကေလး ၈-၁၂ ႏွစ္ = 2 mg တေန႔ ၃ ၾကိမ္၊
- ကေလး ၂ ႏွစ္ေအာက္ = မတိုက္သင့္။

၂။ ဗက္တီးရီးယား ဝမ္းကိုက္ေရာဂါ
• Ceftriaxone 250 mg ကေန 2 gm အထိ၊ တေန႔ တၾကိမ္ကေန ၂ ၾကိမ္ခြဲေပးတယ္။ ၇-၁၄ ရက္။ ကေလးေတြဆိုရင္ 50-100 mg/kg တေန႔ တၾကိမ္ကေန ၂ ၾကိမ္ခြဲေပးတယ္။ ၇-၁၄ ရက္။ (သို႔)
• Ciprofloxacin 500 mg ကို ၁၂ နာရီတခါ၊ ၅-၇ ရက္။ (သို႔)
• Trimethoprim-sulfamethoxazole (Bactrim, Septrin) လူၾကီး တခါေသာက္ ၂ ျပား၊ တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၅-၁ဝ-၁၄ ရက္။ ကေလး ၂ လအထက္ 40 mg per kg of sulfamethoxazole and 8 mg per kg of body of trimethoprim ကို ၁၂ နာရီျခား၊ ၃-၅ ရက္။

၃။ (အမီးဘား) ဝမ္းကိုက္ေရာဂါ
• Metronidazole 750 mg တေန႔ ၃ ၾကိမ္၊ ၅-၁ဝ ရက္။

၄။ အနာ-အဖ်ား-အေရာင္က်ေဆးေတြ
(၁) Paracetamol (acetaminophen) (ပါရာစီတေမာ)
325 MG ၂ ျပား၊ ၄-၆ နာရီျခား၊ တေန႔ (၂၄ နာရီ) အတြင္း ၁ဝ ျပားထက္မပိုရ။
500 MG ၂ ျပား၊ ၆ နာရီတၾကိမ္၊ တေန႔ (၂၄ နာရီ) အတြင္း ၆ ျပားထက္မပိုရ။
650 MG ၂ ျပား၊ ၈ နာရီတၾကိမ္၊ တေန႔ (၂၄ နာရီ) အတြင္း ၆ ျပားထက္မပိုရ။

Paracetamol Syrup (ပါရာစီတေမာ) အရည္
(က) Infant paracetamol suspension (120 mg/5 mL) (ပါရာစီတေမာ) ကေလးေဆးရည္
၂-၃ လအရြယ္၊ လေစ့ေမြးထားတဲ့ကေလး၊ ၄ ေကဂ်ီေက်ာ္ကေလး၊ ကာကြယ္ေဆးထိုးလိ႔ ကိုယ္ပူတာ နဲ႔ ကိုယ္ပူတာ၊ နာတာေတြအတြက္ 2⋅5 mL တၾကိမ္၊ ဒါမွမဟုတ္ ၄-၆ နာရီျခားျပီး ေနာက္တၾကိမ္။ ၂ ေအာက္ကေလး မေပးရ၊ တေန႔မွာ ၂ ခါထက္ပိုမေပးရ၊ တခါနဲ႔တခါ ၄ နာရီထက္ မနီးရ၊

• ၃-၆ လအရြယ္၊ ကိုယ္ပူတာ၊ နာတာေတြအတြက္ 2⋅5 mL တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊
• ၆-၂၄ လ အရြယ္၊ 5 mL တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊
• ၂-၄ ႏွစ္ အရြယ္၊ 7⋅5 mL တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊
• ၄-၆ ႏွစ္အရြယ္၊ 10 mL တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊
• တေန႔ ၄ ၾကိမ္ထက္ မပိုေစရ၊ တၾကိမ္နဲ႔ တၾကိမ္ ၄ နာရီထက္ မနီးေစရ၊ ဆရာဝန္ကမညႊန္ဘဲ ၃ ရက္ထက္ပိုမေပးရ၊

(ခ) Paracetamol six plus suspension (250 mg/5 mL) အသက္ ၆ ႏွစ္အထက္ကေလးေတြအတြက္ (ပါရာစီတေမာ) ေဆးရည္
• ၆-၈ ႏွစ္ကေလး၊ 5 mL တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊
• ၈-၁ဝ-ႏွစ္ကေလး၊ 7⋅5 mL တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊
• ၁ဝ-၁၂ ႏွစ္ကေလး၊ 10 mL တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊
• ၁၂-၁၆ ႏွစ္ကေလး၊ 10–15 mL တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊
• တေန႔ ၄ ၾကိမ္ထက္ မပိုေစရ၊ တၾကိမ္နဲ႔ တၾကိမ္ ၄ နာရီထက္ မနီးေစရ၊ ဆရာဝန္ကမညႊန္ဘဲ ၃ ရက္ထက္ပိုမေပးရ၊ ၆ ႏွစ္ေအာက္ကေလး မေပးရ၊

(၂) Diclofenac (ဒိုင္ကလိုဖင္းနစ္) ေဆးဟာ ေရာင္တာ၊ ဖ်ားတာနဲ႔ နာတာကိုသက္သာေစမယ္။ Osteoarthritis အရိုး-အဆစ္နာအတြက္ Diclofenac 35-50 mg တေန႔ ၂-၃ ၾကိမ္။ (သို႔) 75 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္။ 100 mg တေန႔ ၁ ၾကိမ္။

Ankylosing Spondylitis အဆစ္ခိုင္နာျခင္းအတြက္ Diclofenac 25 mg တေန႔ ၄ ၾကိမ္။

Dysmenorrhea ရာသီလာစဥ္နာျခင္းအတြက္ Diclofenac 50 mg တေန႔ ၃ ၾကိမ္။

Rheumatoid Arthritis ရူမတြိဳက္အဆစ္နာျခင္းအတြက္ Diclofenac 50 mg တေန႔ ၃-၄ ၾကိမ္။

မိုင္ဂရင္းေခါင္းကိုက္ျခင္းအတြက္ Diclofenac 50 mg တေန႔ ၁ ၾကိမ္။

ရိုးရိုးနာျခင္းအတြက္ Diclofenac 25 mg တေန႔ ၄ ၾကိမ္။ Diclofenac 50 mg တေန႔ ၃ ၾကိမ္။

(၃) Ibuprofen အိုင္ဘီယူပရိုဖင္
Dysmenorrhea ရာသီလာစဥ္နာျခင္း 200 to 400 mg ကို ၄-၆ နာရီျခား။
Osteoarthritis အရို-အဆစ္နာျခင္း 400 to 800 mg ကို ၄-၆ နာရီျခား။
Rheumatoid Arthritis ရူမက္တစ္အဆစ္နာျခင္း 400 to 800 mg ကို ၄-၆ နာရီျခား။
ကေလး ၆ လမွ ၁၂ ႏွစ္အထိ 30 to 40 mg/kg/day ကို ၄-၆ နာရီျခား။
ရိုးရိုးနာျခင္း 200 to 400 mg ကို ၄-၆ နာရီျခား။
ကေလး ၆ လမွ ၁၂ ႏွစ္အထိ 4 to 10 mg/kg ကို ၄-၆ နာရီျခား။
ဖ်ားျခင္း 200 to 400 mg ကို ၄-၆ နာရီျခား။
ကေလး ၆ လမွ ၁၂ ႏွစ္အထိ 5 mg/kg/dose ကို ၄-၆ နာရီျခား။

အနာသက္သာေဆးေတြေၾကာင့္ အစာအိမ္နာျဖစ္တာကို ေပ်ာက္ေစဘို႔၊ ကာကြယ္ဘို႔နဲ႔ ျပန္မေပၚေအာင္ Cimetidine (Tagamet, Parenteral) 300 mg ထိုးေဆး၊ စားေဆး၊ တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ 400 mg စားေဆး အိပ္ယာဝင္။ Ranitidine 150 mg စားေဆး အိပ္ယာဝင္။ Omeprazole 40 mg တေန႔ ၁ ၾကိမ္ အစာမစားမီ၊ ၄-၈ ပါတ္။ Pantoprazole 40 mg တေန႔ ၁ ၾကိမ္ ၄-၈ ပါတ္။

၅။ ပိုးသန္႔ေဆးေတြ
အဆင့္ (၁) Dettol (ဒက္ေတာလ္) က ေဆးခန္းေရာ အိမ္ေတြမွာပါ အသံုးအမ်ားဆံုး Antiseptic ျဖစ္တယ္။ ဒီထဲမွာ Chloroxylenol ဆိုတာပါတယ္။ အဆင့္ (၁) အစား သံုးႏိုင္တယ္။

အဆင့္ (၂) Alcohol အရက္၊ Ethanol အရက္ျပန္၊ Isopropanol (70% Ethanol) ကို ေဆး႐ံု-ေဆးခန္းသံုး Surgical alcohol လို႔ ေခၚတယ္။ ေဆးမထိုးခင္၊ မခြဲစိတ္ခင္ အေရျပားကို ပိုးသန္႔ ေပးတယ္။ အနာထဲ သြားမထည့္ရပါ။ သက္မဲ့ မ်က္ႏွာျပင္ေတြအတြက္ မသံုးရပါ။ HIV, Hepatitis B, Hepatitis C ပိုးေတြအတြက္ ပိုျပင္းတဲ့ (80% Ethanol + 5% Isopropanol) ကို သံုးရတယ္။ Fungal မိႈ၊ Bacterial spores အခြံပါ (ဗက္တီးရီးယား) နဲ႔ Hepatitis A အသည္းေရာင္ (ေအ) ပိုးေတြအတြက္ အရက္ျပန္က အသံုးမက်ပါ။

အဆင့္ (၃) အိုင္အိုဒင္းကို Betadine, Povidone-Iodine နာမည္ေတြနဲ႔ လာတယ္။ ေဆးရံု-ေဆးခန္းေတြမွာေတာ့ Iodine ကုိ Alcohol နဲ႔ေရာျပီး၊ 2% ကို သံုးရတယ္။ ဒိထက္ ျပင္းရင္ ေလာင္ေစတတ္တယ္။ အရက္ျပန္လိုဘဲ အနာထဲ မထည့္ရဘူး။ အနာေဘးက အေရျပားကိုသာ သန္႔ေပးဘို႔ သံုးရတယ္။ Tincture of Iodine (2-7% Sodium iodide or Potassium iodide) ေခၚတာက (အိုင္အိုဒင္း) ကို Ethanol နဲ႔ ေရာထားတာ ျဖစ္တယ္။ Tincture of benzoin ဆိုတာက (အိုင္အိုဒင္း) မပါဘူး။ အနာေသးေသးေတြကို ထည့္တဲ့ေဆး။ ေနာက္ျပီး (တိပ္)၊ (ပလာစတာ) ေတြ ပိုကပ္ေစေအာင္လည္း သံုးႏိုင္တယ္။ Povidine ဟာ ေရနဲ႔ စပ္ထားတဲ့ Iodine 10% ျဖစ္ၿပီး ပိုေကာင္းတယ္။ ျပည္တည္နာတခုကုိ ဘယ္ေလာက္ ေသးေသး (အိုင္အိုဒင္း) မရွိရင္၊ မခြဲပါနဲ႔။ ဒီေဆးဗူးေလးကေန ေမြးကာစကေလးေတြ ခ်က္ကို ေဆးထည့္ႏိုင္လို႔ ကေလးအသက္ေပါင္းမ်ားစြာကို ကယ္ႏိုင္တယ္။

၆။ Antihistamines အင္တီဟစ္တမင္း (အလာဂ်ီ + အေအးမိ) အတြက္ေဆး
ပဌမမ်ိဳးဆက္ေဆးေတြက Brompheniramine, Chlorpheniramine, Dimenhydrinate, Diphenhydramine, Doxylamine, Hydroxyzine, and Pheniramine ေတြျဖစ္တယ္။ Doxylamine နဲ႔ Dimenhydrinate ေတြကို အအန္ေပ်ာက္ေဆး၊ ကားမူးေပ်ာက္ေဆးအျဖစ္ သံုးတယ္။

ဒုတိယမ်ိဳးဆက္ေဆးေတြကေတာ့ Cetirizine, Desloratadine, Fexofenadine, and Loratadine ေတြျဖစ္တယ္။ သုေတသနေတြလုပ္တယ္။ Cetirizine နဲ႔ Fexofenadine ေတြကို ကိုယ္ဝန္ေတြသံုးေတာ့ မလိုလားအပ္တာေတြ မျဖစ္တာေတြ႔ရတယ္။ Loratadine နဲ႔ Desloratadine ေတြကိုေလ့လာေတာ့ အမ်ားအားျဖင့္ စိတ္ခ်ရတာေတြ႔တယ္။ သုေတသနတခုမွာဘဲ Hypospadias ဆိုတဲ့ ေယာက္်ားေလးေတြမွာ ေမြးရာပါ ဆီးထြက္ေပါက္ ေနရာမမွန္တာ  နည္းနည္း ပိုမ်ားတာေတြ႔ရတယ္။

Cetirizine ေဆးကို (အလာဂ်ီ) အတြက္သံုးတယ္။ အေအးမိေပ်ာက္ေဆး၊ ေခ်ာင္းဆိုးေပ်ာက္ေဆးေတြထဲမွာပါတယ္။ မေသာက္ဘူးသူ မရွိသေလာက္ အသံုးမ်ားလွတဲ့ေဆးျဖစ္တယ္။ အင္းဆက္ေကာင္ေတြ ကိုက္တာအတြက္လဲသံုးတယ္။ ဘယ္ေနရာက ဘာလို႔ယားယား ဒီေဆးဘဲ သံုးတာမ်ားတယ္။
လူၾကီး ညအိပ္ကာနီး ၁ ျပား။
၆ လမွ ၂ ႏွစ္ = 2.5 mg တေန႔ ၁ ၾကိမ္။ ၁၂ လအထက္ကိုလိုအပ္ရင္ တေန႔ ၂ ၾကိမ္။
၂ ႏွစ္မွာ ၅ ႏွစ္ = 2.5 mg တေန႔ ၁ ၾကိမ္။ ၁၂ လအထက္ကိုလိုအပ္ရင္ 5 mg/day အထိတိုးႏိုင္။
၆ ႏွစ္အထက္ = 5 to 10 mg တေန႔ ၁ ၾကိမ္။

၇။ ေလနာအတြက္ေဆးေတြ
အက္စစ္ဓါတ္ပ်ယ္ေဆးေတြအမ်ားၾကီးရွိတယ္။ Aluminium Hydroxide and Oxide, Magnesium Trisilicate 250-1500 mg တေန႔ ၃ ၾကိမ္၊ Magnesium Carbonate, Magnesium Oxides, Magnesium hydroxide 200-400 mg တေန႔ ၃ ၾကိမ္၊ Calcium Carbonate 1250-1500 mg တေန႔ ၃ ၾကိမ္။

အက္စစ္အထြက္နည္းေဆး Atropine Sulphate 0.5-1.0 mg IM ထိုးေဆး၊ Proton pump inhibitors (Omeprazole, Rabeprazole) 20-40 mg တေန႔ ၁ ၾကိမ္၊ ၁ လ၊ ၁ လခြဲ ေသာက္ပါ။ Histamine H 2-receptor Antagonists (Ranitidine) 150 mg တေန႔ ၂-၃-၄ ၾကိမ္။

အစာအိမ္အထြက္ေနရာအနာဆိုရင္ Cimetidine 800 mg အိပ္ရာဝင္၊ 300-400 mg အစာစားျပီးတိုင္း တေန႔ ၂-၃-၄ ၾကိမ္၊ ၁ လ၊ ၁ လခြဲ ေသာက္ပါ။ သက္သာလာရင္ ည 400 mg ေသာက္ပါ။ လတ္တေလာ အစာအိမ္နာဆိုရင္ 800 mg အိပ္ရာဝင္၊ ဒါမွမဟုတ္ 300 mg အစာစားျပီးတိုင္း၊ ၂ လေသာက္ပါ။ အစာေျခရည္ေတြ အထက္ဆန္တာျဖစ္ရင္ 400-800 mg တေန႔ ၂-၃ ၾကိ္မ္၊ ၁ လခြဲ ေသာက္ပါ။ ရင္ပူတာနဲ႔ အစာမေက်ျဖစ္ရင္ 200 mg တေန႔ ၁-၂ ၾကိမ္၊ အစာမစားခင္ နာရီဝက္ၾကိဳ ေသာက္ပါ။

အန္တဲ့သူေတြအတြက္ Metoclopramide 10-15 mg စားေဆး တေန႔ ၃-၄ ၾကိမ္ေပးရတယ္။

ဗိုက္တအားနာရင္ Buscopan, Hyoscine 10-20 mg IV/IM ထိုးေဆး။ စားေဆး တေန႔ ၃-၄ ၾကိမ္။ Diclofenac 25-75 mg စားေဆး တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ Spasmocip, Spasmonil, Spasmo-Proxyvon စားေဆး တေန႔ ၂-၃-၄ ၾကိမ္။ လိုအပ္ရင္ ခြဲစိတ္ကုသတာ လုပ္ရတတ္တယ္။ Laparoscopic surgery, Vagotomy, Antrectomy, Pyloroplasty ေနာက္ျပီး G-J ေခၚတဲ့ အစာအိမ္နဲ႔ အူကို ဆက္ေပးတဲ့နည္းက စိတ္ဝင္စားဘို႔ ေကာင္းတယ္။

ရင္ပူေလာင္ျခင္း၊ အစာမက်ျဖစ္ျခင္းနဲ႔ ရင္ပူေလာင္ျခင္းအတြက္ Proton pump inhibitors ေတြျဖစ္ၾကတဲ့ Omeprazole (Prilosec), Lansoprazole (Prevacid), Rabeprazole (Aciphex), Pantoprazole (Protonix), Esomeprazole (Nexium), and Zegarid ေဆးေတြေၾကာင့္ Osteoporosis အရိုးေရာဂါ ျဖစ္ေစတယ္။ အဲတာကအမ်ိဳးသမီး ၃ ေယာက္မွာ ၁ ေယာက္။ အမ်ိဳးသား ၁၂ ေယာက္မွာ ၁ ေယာက္ျဖစ္ေနတဲ့ အသက္ၾကီးရင္ အရိုးက်ိဳးလြယ္တတ္တဲ့ ေရာဂါျဖစ္တယ္။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ