Ethical Dilemma ဆရာဝန္မွာ တာဝန္ရွိသလား
အေရးၾကီးလို႔ ဖတ္ေပးၾကပါ။ သူငယ္ခ်င္းတေယာက္က သူ႔အမ်ိဳးသားနဲ႔ မယူရေသးပါဘူး။ စစ္ၾကည့္လိုက္တာ ကိုယ္ဝန္ ၁ လခြဲရွိေနပါတယ္။ ABC စစ္ၾကည့္ေတာ့လည္း HIV+ ျဖစ္ေနတာေတြ႔ရတယ္ေပါ့။ အဲ့ဒါ ဘယ္လိုဆက္လုပ္ရင္ ေကာင္းမလဲေပါ့။ သူကေတာ့ ကေလးကိုအတိတ္ဆိုးစီေခၚမလာခ်င္ဘူးတဲ့။ အဲ့ဒါနဲ႔ ေဆးရံုေတြဆီသြားျပီး ဖြင့္ေျပာတယ္။ ေဆးရံုေတြကလက္မခံဘူး။ ေရာဂါပိုးက်ိန္းေသပါလာမယ့္ကေလးကို ေမြးဖို႔အၾကံျပဳတယ္။ အဲ့ေကာင္မေလးဘက္က ျပန္ၾကည့္ေတာ့လည္း ေရာဂါပိုးရွိတဲ့သူအေနနဲ႔ကေလးကို တသက္လံုး ေကၽြးေမြးျပဳစုဖို႔ဆိုတာ မျဖစ္ႏိုင္ဘူး။ အစိုးရေဆးရံုေတြကလည္း ဘာေၾကာင့္မဖ်က္ေပးရတာလဲ စဥ္းစားမရဘူး။ ေရာဂါပိုးရွိေနလို႔ ကေလးကို မေမြးခ်င္တဲ့ သူကိုေရာ ကေလးကိုပါ အသက္နွစ္သက္ကို ျပဳစုျပီး အေသသတ္သလို ျဖစ္မသြားဘူးလား။ HIV အထူးကုေဆးရံု ဆရာဝန္ေျပာတဲ့စကားက ဘာတဲ့ ကေလးကိုေမြးလိုက္ပါ မေကၽြးေမြးႏိုင္လည္း မိဘမဲ့ေဂဟာေတြရွိတယ္တဲ့။ ကေလးဆီ ေရာဂါမကူးေအာင္ေတာ့ ေဆးေသာက္လို႔ရတယ္တဲ့။ ျပီးရင္ မေကၽြးႏိုင္ရင္ ေဂဟာပို႔ေပါ့တဲ့။ သူအာမခံသလား ဒီကေလးမွာ ပိုးမရွိပါဘူးလို႔ ပိုးရိွခဲ့ရင္လည္း ဒီကေလးဘဝ တသက္လံုးနစ္မြန္းျပီ။ ထည့္မစဥ္းစားေတာ့ဘူးလား။ ေရာဂါပိုးရွိတဲ့ ကာယကံရွင္မိခင္ရဲ႔ဆႏၵကို လိုက္ေလ်ာ့ခြင့္မျပဳပဲ ကေလးကို ေဝဒနာကာကြယ္ျပီး က်န္းမာေရးမေကာင္းတဲ့ မိခင္အသက္နဲ႔ရင္း ေမြးခိုင္းေနတာလား။ သူတို႔မဖ်က္ေပးလို႔ ကာယံကံရွင္က ကိုယ့္ဘာသာ ျဖစ္သလိုဖ်က္ခ်ရင္ေရာ ဥပေဒနဲ႔ျငိေနျပန္ေရာ။ ဒီလိုနဲ႔ျဖစ္သလို ကိုယ္ဝန္ဖ်က္ခ်ျပီး ေသသြားၾကတာနဲ႔ ေသေကာင္ေပါင္းလဲျဖစ္ျပီး အေရးေပၚ ေဆးရံုေတြေရာက္ၾကတာေတြ ရွိလာတယ္။ ကေလးေတြကိုစြန္႔ပစ္တာေတြ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ တေန႔တျခား ပိုပိုမ်ားလာတာလဲ။ အဲ့အခ်က္ေတြေၾကာင့္ထင္တယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ဥပေဒက ဘာလဲ ဘယ္လဲ။
ဆရာ ကူညီပါဦး။ ဘယ္လိုလုပ္သင့္သလဲဆိုတာ ကာယံကံရွင္ေရာ ကေလးေရာသနားလို႔ပါရွင့္။
တိုက္ရိုက္ေမးတာမဟုတ္ရင္ မေျဖပါ။ ေမနည္းစည္းကမ္းအရ အသက္-က်ား-မ-အခ်က္အလက္ေတြ လိုတယ္။ မွန္ေျဖတာ မလုပ္အပ္ပါ။ အတိတ္ဆိုးဆီလို႔ ေရးရတယ္။
ဟုတ္ကဲ့ ဆရာ့ကိုေမးတာပါ။ သမီး Wall ေပၚမွာလည္းတင္ထားလို႔ပါဆရာရွင့္။ သူငယ္ခ်င္းပါ အသက္ ၂၅ပါဆရာရွင့္။ ရန္ကုန္ကပါ။ သမီးကိုယ္တိုင္မဟုတ္လို႔ သမီးသူငယ္ခ်င္းပါဆရာ။ ဆရာ့ကို ဘယ္လိုေမးရမလဲရွင့္။ သူ႔နာမည္ ႕႕႕႕႕ ပါဆရာ။ မိန္းကေလးပါ။ အသက္က ၂၅ ပါဆရာ။
ဆရာဝန္က ေရာဂါအေျခအေနကိုသာေျပာပါမယ္။ လူမႈေရးမွာ ဆရာဝန္တဦးခ်င္းရဲ ့ သေဘာသဘာဝရ အႀကံေပးပါမယ္။ လူနာေတြကလည္း ဆရာဝန္ေျပာတိုင္း လိုက္နာသူ တခ်ိဳ႕သာရွိတယ္။ ဆရာကေတာ့ ကူးစက္မႈနဲ ့ဘယ္လိုေနထိုင္ ကာကြယ္သင့္သလဲသာ ေရးတယ္။ အဲတာေတြကို တခ်ိဳ႕သာ လိုက္နာႏိုင္တယ္။ ျမန္မာျပည္မွာ ကိုယ္ဝန္ဖ်က္လိုသူ ေလွ်ာက္လႊာတင္ႏိုင္တယ္ တင္တယ္။
ဟုတ္ကဲ့ဆရာ အခုလိုေျဖေပးတာကိုေက်းဇူးတင္ပါတယ္ရွင့္။ သူ႔ကိုလည္းျပန္ေျပာျပလိုက္ပါမယ္။ သူကတငိုငို တရီရီ ျဖစ္ေနလို႔ပါ။ ေျပာျပာလိုက္ပါ့မယ္ဆရာရွင့္။ ကိုယ္ဝန္ဖ်က္ခ်တာေလ်ာက္လႊာတင္လို႔ရတယ္ဆိုတာ မသိလို႔ပါဆရာ။ ခုဆရာေျပာျပမွသိခြင့္ရတာပါရွင့္။ အဲ့လိုဆိုေတာ့မျဖစ္သင့္တာေတြ ေမျဖစ္ေတာ့ဘူးေပါ့ဆရာရယ္။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ဆရာ။
အထက္က အေမး-အေျဖကို ေနရာတခုမွာသြားေနတုန္း တက္ဘလက္ကေန ေရးရလို႔ စာရိုက္တာေတြမွာ အားနည္းခဲ့တယ္။ ေျဖရတာလည္း ခပ္ေလာေလာဆန္ေနခဲ့တယ္။ ေဆာရီး။
ကိုယ္ဝန္ဖ်က္ခ်တာကို ျမန္မာျပည္မွာ ခြင့္မျပဳပါ။ က်န္းမာေရးအရ တကယ္လိုအပ္သူဆိုရင္ ဘုတ္အဖြဲ႔ကစဥ္းစားႏိုင္တယ္။ အဲတာက သားေၾကာျဖတ္တာလိုပဲ။ HIV မိခင္ (သို႔) ဖခင္ဆိုတဲ့အခ်က္ဟာ ခိုင္လံုသလား ဆရာကေတာ့ မေျပာႏိုင္ပါ။
စာထဲပါဆရာဝန္ေျပာတာ အမွားမပါပါ။ ေစတနာေတာင္ ပိုသြားတယ္လို႔ထင္ပါတယ္။ လူမႈေရးကိစၥကို လူနာနဲ႔ လူနာရွင္ေတြကသာ ဆံုးျဖတ္ရတယ္။ ကိုယ္ဝန္ဖ်က္ေပးေစခ်င္တာလား။ အဲတာက တရားမဝင္ပါ။ ကေလးေမြးလာရင္ ဘယ္လိုလုပ္မလဲေမးရင္ ေရာဂါပါလာရင္ တတ္စြမ္းတာ ကုသေပးမယ္။ အတူေနထိုင္သူေတြဘယ္လို မကူးစက္ေအာင္ ေနရမလဲေမးရင္ ေျပာမယ္။ ဥပေဒရွိတယ္။ က်င့္ဝတ္ရွိတယ္။ ေဝဒနာရွိသူေတြကို ခြဲျခားမဆက္ဆံရလည္းရွိတယ္။
ဘယ္အရာမွ အာမခံခ်က္ဆိုတာ ၁၀၀ ရာႏႈန္းမရွိပါ။ ကင္ဆာမွာသာ ၅ ႏွစ္ေနႏိုင္ႏွဳန္းရွိတယ္။ HIV မွာ ကူးစက္မႈ သုေတသနဆိုတာ ေနရာနဲ႔ အေျခအေနအရ မတူပါ။ အာမခံခ်က္ဆိုတဲ့ ေမခြန္းဟာ ပညာရွင္ကိုေမးရင္ ေျဖေလ့မရွိတာ မ်ားတယ္။ အလြယ္ေျဖတာကို ေက်နပ္ေနသူ အမွားျဖစ္ရင္ ကိုယ္ပဲခံရမယ္။ ေဆာရီး။
ကြ်န္ေတာ္ ေဒလီမွာ ျမန္မာျပည္ကဒုကၡသည္ေတြအတြက္ ေဆးခန္းေလးဖြင့္စဥ္က HIV ရွိတဲ့ မိဘေတြရဲ႕ ကေလးေတြလည္း ေမြးေပးခဲ့ရတယ္။ ေမြးရာပါေရာဂါပါလာတဲ့ကေလးကို အသက္ရွင္ေအာင္ ေန႔ေန႔ညည ျပဳစုေမြးျမဴတဲ့ မိခင္ေတြလည္း ေတြ႔ခဲ့တယ္။
မေန႔က ဆရာဝန္မတဦး ရင္ဖြင့္စကားပို႔စ္တခုဖတ္ရတယ္။ ဆရာဝန္ေတြဘဝဟာ ကြ်န္ေတာ္တို႔ေခတ္က ခုေခတ္ေလာက္ မဆိုးခဲ့ပါလားလို႔ နားလည္လိုက္ရတယ္။ ေဆာရီး။
How to live with HIV-positive person အတူေနမယ္ မကူးေစရနဲ႔ HIV Prevention ကာကြယ္ေဆးေတြကို ဖတ္ႏိုင္ပါတယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၂၄-၂-၂ဝ၁၇
၂၄-၂-၂ဝ၁၈
ဆရာ ကူညီပါဦး။ ဘယ္လိုလုပ္သင့္သလဲဆိုတာ ကာယံကံရွင္ေရာ ကေလးေရာသနားလို႔ပါရွင့္။
တိုက္ရိုက္ေမးတာမဟုတ္ရင္ မေျဖပါ။ ေမနည္းစည္းကမ္းအရ အသက္-က်ား-မ-အခ်က္အလက္ေတြ လိုတယ္။ မွန္ေျဖတာ မလုပ္အပ္ပါ။ အတိတ္ဆိုးဆီလို႔ ေရးရတယ္။
ဟုတ္ကဲ့ ဆရာ့ကိုေမးတာပါ။ သမီး Wall ေပၚမွာလည္းတင္ထားလို႔ပါဆရာရွင့္။ သူငယ္ခ်င္းပါ အသက္ ၂၅ပါဆရာရွင့္။ ရန္ကုန္ကပါ။ သမီးကိုယ္တိုင္မဟုတ္လို႔ သမီးသူငယ္ခ်င္းပါဆရာ။ ဆရာ့ကို ဘယ္လိုေမးရမလဲရွင့္။ သူ႔နာမည္ ႕႕႕႕႕ ပါဆရာ။ မိန္းကေလးပါ။ အသက္က ၂၅ ပါဆရာ။
ဆရာဝန္က ေရာဂါအေျခအေနကိုသာေျပာပါမယ္။ လူမႈေရးမွာ ဆရာဝန္တဦးခ်င္းရဲ ့ သေဘာသဘာဝရ အႀကံေပးပါမယ္။ လူနာေတြကလည္း ဆရာဝန္ေျပာတိုင္း လိုက္နာသူ တခ်ိဳ႕သာရွိတယ္။ ဆရာကေတာ့ ကူးစက္မႈနဲ ့ဘယ္လိုေနထိုင္ ကာကြယ္သင့္သလဲသာ ေရးတယ္။ အဲတာေတြကို တခ်ိဳ႕သာ လိုက္နာႏိုင္တယ္။ ျမန္မာျပည္မွာ ကိုယ္ဝန္ဖ်က္လိုသူ ေလွ်ာက္လႊာတင္ႏိုင္တယ္ တင္တယ္။
ဟုတ္ကဲ့ဆရာ အခုလိုေျဖေပးတာကိုေက်းဇူးတင္ပါတယ္ရွင့္။ သူ႔ကိုလည္းျပန္ေျပာျပလိုက္ပါမယ္။ သူကတငိုငို တရီရီ ျဖစ္ေနလို႔ပါ။ ေျပာျပာလိုက္ပါ့မယ္ဆရာရွင့္။ ကိုယ္ဝန္ဖ်က္ခ်တာေလ်ာက္လႊာတင္လို႔ရတယ္ဆိုတာ မသိလို႔ပါဆရာ။ ခုဆရာေျပာျပမွသိခြင့္ရတာပါရွင့္။ အဲ့လိုဆိုေတာ့မျဖစ္သင့္တာေတြ ေမျဖစ္ေတာ့ဘူးေပါ့ဆရာရယ္။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ဆရာ။
အထက္က အေမး-အေျဖကို ေနရာတခုမွာသြားေနတုန္း တက္ဘလက္ကေန ေရးရလို႔ စာရိုက္တာေတြမွာ အားနည္းခဲ့တယ္။ ေျဖရတာလည္း ခပ္ေလာေလာဆန္ေနခဲ့တယ္။ ေဆာရီး။
ကိုယ္ဝန္ဖ်က္ခ်တာကို ျမန္မာျပည္မွာ ခြင့္မျပဳပါ။ က်န္းမာေရးအရ တကယ္လိုအပ္သူဆိုရင္ ဘုတ္အဖြဲ႔ကစဥ္းစားႏိုင္တယ္။ အဲတာက သားေၾကာျဖတ္တာလိုပဲ။ HIV မိခင္ (သို႔) ဖခင္ဆိုတဲ့အခ်က္ဟာ ခိုင္လံုသလား ဆရာကေတာ့ မေျပာႏိုင္ပါ။
စာထဲပါဆရာဝန္ေျပာတာ အမွားမပါပါ။ ေစတနာေတာင္ ပိုသြားတယ္လို႔ထင္ပါတယ္။ လူမႈေရးကိစၥကို လူနာနဲ႔ လူနာရွင္ေတြကသာ ဆံုးျဖတ္ရတယ္။ ကိုယ္ဝန္ဖ်က္ေပးေစခ်င္တာလား။ အဲတာက တရားမဝင္ပါ။ ကေလးေမြးလာရင္ ဘယ္လိုလုပ္မလဲေမးရင္ ေရာဂါပါလာရင္ တတ္စြမ္းတာ ကုသေပးမယ္။ အတူေနထိုင္သူေတြဘယ္လို မကူးစက္ေအာင္ ေနရမလဲေမးရင္ ေျပာမယ္။ ဥပေဒရွိတယ္။ က်င့္ဝတ္ရွိတယ္။ ေဝဒနာရွိသူေတြကို ခြဲျခားမဆက္ဆံရလည္းရွိတယ္။
ဘယ္အရာမွ အာမခံခ်က္ဆိုတာ ၁၀၀ ရာႏႈန္းမရွိပါ။ ကင္ဆာမွာသာ ၅ ႏွစ္ေနႏိုင္ႏွဳန္းရွိတယ္။ HIV မွာ ကူးစက္မႈ သုေတသနဆိုတာ ေနရာနဲ႔ အေျခအေနအရ မတူပါ။ အာမခံခ်က္ဆိုတဲ့ ေမခြန္းဟာ ပညာရွင္ကိုေမးရင္ ေျဖေလ့မရွိတာ မ်ားတယ္။ အလြယ္ေျဖတာကို ေက်နပ္ေနသူ အမွားျဖစ္ရင္ ကိုယ္ပဲခံရမယ္။ ေဆာရီး။
ကြ်န္ေတာ္ ေဒလီမွာ ျမန္မာျပည္ကဒုကၡသည္ေတြအတြက္ ေဆးခန္းေလးဖြင့္စဥ္က HIV ရွိတဲ့ မိဘေတြရဲ႕ ကေလးေတြလည္း ေမြးေပးခဲ့ရတယ္။ ေမြးရာပါေရာဂါပါလာတဲ့ကေလးကို အသက္ရွင္ေအာင္ ေန႔ေန႔ညည ျပဳစုေမြးျမဴတဲ့ မိခင္ေတြလည္း ေတြ႔ခဲ့တယ္။
မေန႔က ဆရာဝန္မတဦး ရင္ဖြင့္စကားပို႔စ္တခုဖတ္ရတယ္။ ဆရာဝန္ေတြဘဝဟာ ကြ်န္ေတာ္တို႔ေခတ္က ခုေခတ္ေလာက္ မဆိုးခဲ့ပါလားလို႔ နားလည္လိုက္ရတယ္။ ေဆာရီး။
How to live with HIV-positive person အတူေနမယ္ မကူးေစရနဲ႔ HIV Prevention ကာကြယ္ေဆးေတြကို ဖတ္ႏိုင္ပါတယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၂၄-၂-၂ဝ၁၇
၂၄-၂-၂ဝ၁၈
Comments
Post a Comment