Mosquito question ျခင္ႏွိမ္နင္းေရးေမးခြန္း

၁။ ဆရာ ေရကန္မွာ ပိုးေလာက္လန္းေတြ ေပါက္ေနလို႔ မေပါက္ေအာင္ ဘာလုပ္ရမလဲ ဆရာ။ လူကိုအႏၲရာယ္မျဖစ္တဲ့ ေဆးေတြ ဘာေတြ ပိုးေလာက္လန္းမေပါက္ေအာင္ ကန္ထဲထည့္ထားလို႔ရတာ ႐ွိလားဆရာ။

၂။ ဆရာခင္ဗ်ား ခုလိုမိုး႐ြာတဲ့အခ်ိန္မွာ ၇ လသားအ႐ြယ္ကေလး ျခင္မကိုက္ေအာင္ ဘာေဆးလိမ္းရမလဲခင္ဗ်ာ။ ျဖစ္တတ္တဲ့ေရာဂါေတြရဲ႕လကၡဏာေလးေတြပါေျပာျပေပးပါဦးဆရာ။ ဘယ္လိုလကၡဏာျဖစ္လာရင္ ဘာေတြ လုပ္ရမယ္ဆိုတာပါ။ ကေလးထိန္းနဲ႔ထားရလို႔ စိတ္မခ်လို႔ပါဆရာ။ ေက်းဇူးအထူးတင္ပါတယ္။

တျမန္ႏွစ္ေႏြရာသီတုန္းက ျခင္ႏွိမ္နင္းေရးနဲ႔ ဗီတာမင္ဘီ-ဝမ္းစာတင္ေတာ့ ပြက္ေလာညံသြားခဲ့တယ္။ မွန္တယ္ ေျပာသူေရာ ရစရာမရွိေအာင္ရွံဳ႕ခ်သူပါ မ်ားလြန္းတာ၊ ျခင္ေပါသလိုပဲ။ ျခင္ႏွိမ္နင္းေရး ေရးတဲ့သူကို ျခင္ပိုက္ကိုက္တယ္။

ကမာၻမွာ ျခင္အမ်ိဳးအစားေပါင္း (၃ဝဝဝ) ရွိတယ္။ လူေပါင္း (၂) သန္းေလာက္ဟာ ျခင္ကေနကူးစက္တဲ့ေရာဂါေတြကို ခံစားၾကရတယ္။ ျခင္ကိုက္ခံရရင္ ငွက္ဖ်ား၊ ဂ်ပန္ ဦးေႏွာက္ေရာင္ေရာဂါ၊ အဝါေရာင္ အဖ်ားေရာဂါ၊ ေသြးလြန္တုပ္ေကြး၊ ႏိုင္းျမစ္အေနာက္ဖက္ကမ္းေရာဂါေတြကို ကူးစက္ေစႏိုင္တယ္။ ျခင္ထီးေတြက လူ႔ေသြးမစုပ္ပါ။ ျခင္မေတြကေတာ့ ဥအတြက္ေသြးလိုလို႔ ေသြးစုပ္ရတယ္။

ျခင္လိမ္းေဆးေတြထဲမွာ DEET ပါတယ္။ 40% DEET ျခင္လိမ္းေဆးက ၇ နာရီၾကာခံတယ္။ ဆိုးက်ိဳးေတြျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ မွတ္ဉာဏ္ေမ့၊ ေခါင္းကိုက္၊ ၾကြက္သားအားနည္း၊ အဆစ္နာ၊ လက္တုန္၊ တက္၊ အာရံုေၾကာအဆိပ္သင့္၊ ဦးေႏွာက္ထိခိုက္၊ အေရျပားအေနရခက္၊ အင္ျပင္ထြက္၊ ပ်ိဳ႕-အန္၊ ေသြးဖိအားက်၊ ႏွလံုးခုန္ေႏွး၊ အသက္ရွူမဝ၊ မ်က္ရည္က်တာေတြ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ 1-methylpiperzine ျဒပ္ေပါင္းပါတဲ့ ျခင္ျဖန္းေဆးလည္း သံုးရတယ္။ ၾကာၾကာမခံပဲ အေငြ႔ပ်ံတယ္။ ျခင္ေဆးထဲမွာပါတဲ့ Permethrin ဓါတ္ကေနလည္း ဆိုးက်ိဳးေတြရေစႏိုင္တယ္။ အဆုပ္၊ အသည္းကင္ဆာ ကိုလည္း သံသယရွိတယ္။ ကေလးေတြအမူအယာေျပာင္းတာလည္း ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ အာရံုေၾကာမေကာင္း ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ ပ်ားေကာင္ေတြနဲ႔ ေၾကာင္ေတြကိုလည္း အဆိပ္သင့္ေစႏိုင္ေသးတယ္။

သဘာဝနည္းေတြလည္းသံုးႏိုင္ပါတယ္။ ျခင္မရွိရာမွာသာေနထိုင္ပါ။ ေန႔ခင္းမွာသက္သာတယ္။ ေရေသရွိရာမွာသာ ျခင္ေပါတယ္။ ျခင္က ေရရွိမွသာအသက္ရွင္ျပီး မ်ိဳးပြါးႏိုင္တယ္။ ေရက်န္ေနႏိုင္တဲ့ ပန္းအိုး၊ တာယာေဟာင္း၊ အိုးခြက္၊ ေရေျမာင္း၊ ေရတံေလွ်ာက္၊ ေရေလွာင္ကန္၊ အမိႈက္ပံု၊ ငွက္သိုက္စတာေတြမွာ ေရက်န္မေနေစေအာင္ ရွင္းလင္းပါ။ အေရာင္ေဖ်ာ့တဲ့ အဝတ္ဝတ္ပါ။ ေျခလက္ရွည္ဝတ္ပါ။ ဦးထုပ္၊ ေျခအိတ္ဝတ္ပါ။ ပန္ကာဖြင့္ထားပါ။ သစ္ၾကံပိုးရြက္ဆီ၊ ဗနီဂါအၾကည္ဆီနဲ႔ သံလြင္ဆီေရာထားတာကလည္း ျခင္ကိုႏိုင္တယ္။ လိမ္ေမာ္ယူကလစ္ ၃၂% ဟာ ၃ နာရီၾကာ ၉၅% မက အကာကြယ္ေပးတယ္။ လင္းႏို႔နဲ႔ ပုစဥ္းရွိရင္ ျခင္မေနႏိုင္ပါ။ ထပ္တရာပန္းပင္စိုက္ထားပါ။

ျခင္အမ်ားစုက ေရေသမွာမ်ိဳးပြါးၾကတယ္။ အဲလိုေရေတြမထားရ၊ ရွင္းလင္းရမယ္။ (OWMM) နည္းနဲ႔ (RIM) နည္းေတြ ရွိတယ္။ ဇီဝထိန္းခ်ဳပ္မႈမွာ ျခင္ကိုႏိုင္တဲ့ ပါရာဆိုက္၊ ပိုးမႊားနဲ႔ ျခင္းစားတဲ့အေကာင္ေတြ သံုးရတယ္။ Gambusia affinis ျခင္စားငါး၊ cyprinids နဲ႔ killifish ငါးေတြေမြးရတယ္။ တီလားပီယားငါးလည္း ျခင္ေလာက္လန္းကိုစားတယ္။ ဒါေပမယ့္ ငါးေတြ အမ်ားအျပားေမြးျပန္ရင္ ေဂဟစနစ္ကိုထိခိုက္ေစတယ္။ Bacillus thuringiensis ဗက္တီးရီးယား၊ Metarhizium anisopliae နဲ႔ Beauveria bassiana အေကာင္ေတြကိုလည္းသံုးတယ္။ သဘာဝဝန္းက်င္ကိုမထိခိုက္ေစတဲ့ (IPM) နည္း သံုးႏိုင္တယ္။

ျခင္ႏွိမ္နင္းေရးအခ်ဳပ္
Vitamin B1 ဗီတာမင္ဘီ-ဝမ္းကို ဆန္းစစ္မႈရလဒ္ေတြက မတူၾကပါ။ ၂ဝဝ၅ ထုတ္ အေမရိကန္ျခင္ႏွိမ္နင္းေရး ဂ်ာနယ္မွာ ေရးထာတာရွိတယ္။ ဗီတာမင္ဘီ ေသာက္ထားသူအုပ္စု၊ ဗီတာမင္စီ ေသာက္ထားသူအုပ္စုနဲ႔ ဘာေဆးမွ မေသာက္သူအုပ္စု (၃) စုကို ေလ့လာတယ္။ မထူးျခားဘူးလို႔ ေကာက္ခ်က္ခ်ပါတယ္။ ဘရာဇီးလ္မွာ ဗီတာမင္ဘီကို ျဖန္းေဆးလုပ္ျပီး စမ္းခဲ့တယ္။ မထူးဘူးလို႔ေကာက္ခ်က္ခ်တယ္။ ၁၉၆ဝ ေက်ာ္လာက္က သုေတသနေတြအရ ဗီတာမင္ဘီ-ဝမ္းကို ေန႔စဥ္နည္းနည္းေသာက္တာ ျခင္ကိုက္မခံရ (သက္သာတယ္) လို႔သိရပါတယ္။

လူ႔အေရျပားအနံ႔ကေန ျခင္ေျပးေအာင္လုပ္တာျဖစ္တယ္။ ဒီေဆးနံ႔ကို လူကမရေပမယ့္ ျခင္ကအေတာ္မၾကိဳက္ပါလို႔ပါ။ ဘီ-ဝမ္းေဆးျပားကို တေန႔မွာ 25 ကေန 50mg အထိ ၂ ပါတ္ၾကာေသာက္ထားရင္ ျခင္မကိုက္ေစပါလို႔ေရးတာရွိပါတယ္။ (တေဆး) ေခၚ ကေစာ္ေဖါက္ရာမွာသံုးတဲ့ Yeast ေဆးျပားမွာ ဗီတာမင္ဘီဝမ္းပါတာမ်ားလို႔ သံုးႏိုင္ပါတယ္။ Vitamin B1 100mg ေန႔စဥ္ ေသာက္နည္းအျဖစ္လည္းသံုးတယ္။ ျခင္ေပါတဲ့ေဒသမသြားခင္ ၂ ပါတ္ ေသာက္သင့္တယ္။

လူေတြ ျခင္ကိုက္ခံႏိုင္တာ မတူၾကတာက ကိုယ္နံ႔မတူလို႔ပါ။ ဘီ-ဝမ္း ေသာက္တာလည္း အနံ႔ကို ေျပာင္းေစတာသာ ျဖစ္တယ္။ ဘီ-ဝမ္းေဖ်ာ္ထားတာကလည္း ေလန႔ံေျပာင္းေစတာျဖစ္ပါတယ္။ ေရသန္႔ကိုဗူးခြံထဲကို ေရ ၁ဝဝ စီစီနဲ႔ ဗီတာမင္ဘီဝမ္း ၁ဝ ျပားေရာထည့္ျပီး ေပ်ာ္ဝင္သြားေအာင္လႈပ္ခါေပးပါ။ ဗီတာမင္ဘီဝမ္းအနံ႔ဟာ ျခင္ေတြမႏွစ္သက္လို႔ ျခင္လာမကပ္ေတာ့ပါ။ ေဆးရည္ဟာ အနည္းဆံုး ၇ နာရီေလာက္ ကာကြယ္ေပးႏိုင္တယ္။

ကြ်န္ေတာ္ေရးတဲ့ ျခင္ႏွိမ္နင္းေရးစာဟာ ေဆးေရာင္းခ်င္လို႔ေရးတာမဟုတ္ပါ။ ရမ္းကုနည္းလည္းမဟုတ္ပါ။ အာမခံခ်က္နဲ႔ ေရးတာလည္း မဟုတ္ေၾကာင္းပါခင္ဗ်ား။

1. Common infections during rainy season မိုးရာသီတြင္ ဘာဆင္ျခင္ရမလဲ http://doctortintswe.blogspot.com/2017/08/common-infections-during-rainy-season.html
2. Dengue Haemorrhagic Fever (DHF) ေသြးလြန္တုပ္ေကြး http://doctortintswe.blogspot.com/2014/10/dengue-haemorrhagic-fever-dhf.html
3. Mosquito control summary ျခင္ႏွိမ္နင္းေရးအခ်ဳပ္ http://doctortintswe.blogspot.com/2016/02/mosquito-control-summary.html
4. Mosquito control ျခင္ႏွိမ္နင္းေရး http://doctortintswe.blogspot.com/2016/02/mosquito-control.html
5. Mosquito fogging ျခင္ေဆးမႈတ္ျခင္း http://doctortintswe.blogspot.com/2016/08/mosquito-fogging.html
6. Mosquito question ျခင္ႏွိမ္နင္းေရးေမးခြန္း http://doctortintswe.blogspot.com/2016/05/mosquito-question.html
7. Mosquito-Borne Diseases ျခင္ကတဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါမ်ား http://doctortintswe.blogspot.com/2016/02/mosquito-borne-diseases.html
8. Mosquitoes ျခင္မေတြ သတိထား http://doctortintswe.blogspot.com/2017/01/mosquitoes.html
9. Mosquitoes ျခင္မေတြ သတိထား http://doctortintswe.blogspot.com/2016/01/mosquitoes.html

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၃၁-၅-၂ဝ၁၆
၃၁-၅-၂ဝ၁၇

၂၈-၂-၂ဝ၁၈