Bronchitis ဘေရာင္ခိုက္တစ္

၁။ ဆရာ က်ေတာ္အသက္က ၂၃ ပါ ေခ်ာင္းဆိုးခြ်ဲက်ပ္ျပီးရင္က်ပ္တာပါ ျဖစ္တာ ၇လ ေလာက္ရွိျပီ ဆရာဝန္ေျပာတာေတာ့ ေလျပြန္ေရာင္တယ္လို႔ ေျပာတယ္ အစားအေသာက္ ဘာေတြေရွာင္ရမယ္ ဘာအစားအေသာက္ေတြကို စားသင့္တယ္ ဆိုတာနဲ႔ ဘယ္ေဆးေတြ ေသာက္ရင္ ပိုထိေရာက္ေရာက္ေျပာက္ကင္း ႏိုင္မလဲဆိုတာေတြကို ေျပာျပေပးပါ ဒီတိုင္း မေျပာက္ပဲ ဆက္ျဖစ္ေနရင္ ဘယ္အဆင့္ထိ ျဖစ္သြားနိုင္တယ္ဆိုတာလဲ ေျပာျပေပးပါဆရာ

မေျဖခင္ သတ္ပံုျပင္ဦးမယ္။ ေပ်ာက္လို႔ေရးရတယ္။ ရင္ၾကပ္လို႔ ေရးရတယ္။

၂။ အသက္ ၃၂ ႏွစ္။ က်ား။ အဆုတ္ေလႁပြန္ေရာင္။ သလိပ္ထြက္ လည္ေခ်ာင္းယား ေခ်ာင္းဆိုး။ ရပ္ကြက္ေဆးခန္းတြင္ ၂ ႀကိမ္ျပၿပီး မသက္သာေသး ေဆးလိပ္လံုးဝမေသာက္ပါ။ ၂၀၁၂ တႀကိမ္ျဖစ္ခဲ့ဖူးၿပီး အခုမွထပ္ျဖစ္ပါတယ္။

၃။ အသက္က ၃၃ ပါ။ ေအာင့္တာက နွစ္ရက္ရိွပါျပီခင္ဗ်။ တုပ္ေကြးျဖစ္ျပီး ေခ်ာင္းေတြတအားဆိုးလို႔ cetriazone ေန႔ည ငါးႀကိမ္ထိုးထားပါတယ္ခင္ဗ်။ အခုထိအရွင္းမေပ်ာက္ေသးပဲ အခုေနာက္ဆက္တြဲအေနနဲ႔ ဘယ္ဘက္နံရိုးေအာက္ဆံုး နားက ေအာင့္တာ နွစ္ရက္ရိွပါျပီ။ အမွားမ်ား ပါခဲ့ရင္ခြင့္လႊတ္ေပးပါ။

၄။ ကၽြန္မကေတာ့ အသက္ ၃၂ႏွစ္၊ အိမ္ေထာင္ရွိ။ ကေလး ၂ ေယာက္ရွိ၊ ကိုယ္ဝန္မရွိ။ အသက္ ၁၂ႏွစ္မွစ၍ အာသီး မၾကာခဏေရာင္တတ္ပါတယ္၊ ၂ လပိုင္း ၂၀၁၇မွာ အာသီးျဖတ္ခဲ့။  ၃လပိုင္းမွစ၍ အသက္ရႈမဝျဖစ္လာ၊ က်န္တဲ့ က်န္းမာေရး အကုန္ေကာင္း၊ မနက္တိုင္း ၃ မိုင္ခန္႔လမ္းေလွ်ာက္၊ ျဖည္းျဖည္းေျပးႏိုင္၊ ၂၃-၇-၂၀၁၇ မွာ ေခ်ာင္းမဆိုးဘဲ ေသြးစအခ်ိဳ႕ပါးစပ္မွထြက္၊ သိပ္မမ်ား။ ၇-၈-၂၀၁၇ မွာထြက္တာနည္းနည္းမ်ား။ CT လည္း အားလံုး ႐ိုက္ၿပီးပါၿပီ။ ဘာထပ္စစ္ရမွန္းမသိေတာ့ပါဆရာ။ ကင္ဆာဆိုလည္း ေစာတဲ ့အဆင့္ ၁ ေလာက္ဆို ကုလို႔ရတယ္ၾကားဖူးလို႔ ေရာဂါရွိခဲ့ေသာ္ ေစာေစာသိခ်င္မိတယ္။ ယခုေနရသည္မွာ ရင္ထဲကနင္သလိုျဖစ္ၿပီး အစာမ်ား ၿမိဳခ်လွ်င္ အကုန္မက်သလိုျဖစ္ၿပီး အခ်ိဳ႕အစာမ်ားျပန္တက္လာပါတယ္ဆရာ။ ေနရတာ မရွင္းလင္းဘူးဆရာ။ လည္ေခ်ာင္းနဲ ့ရင္ၫႊန္႔ၾကားမွာ တစ္ဆို႔ဆို႔ခံစားရပါတယ္။ ႐ိုေသစြာျဖင့္။

အသက္ရွဴလမ္းမွာျဖစ္တာ အနည္းဆံုးေတာ့ နားၾကပ္နဲ႔ နားေထာင္ရပါမယ္။ တတိယေမးခြန္းက ေဆးစစ္ခ်က္ေတြထဲမွာ Bronchitis လို႔ဖတ္ရတယ္။ ဘေရာင္ခိုက္တစ္ကို Chest infections အသက္ရွဴလမ္းေရာင္ျခင္းလို႔လည္း ေခၚတယ္။ ကေလးေတြမွာ အေအးမိရာကေန အဲလို ျဖစ္တာဘဲ။ ေလျပြန္အၾကီးၾကီးနဲ႔ ေလျပြန္အလတ္စားေတြရဲ႕ အတြင္းဖံုးအလႊာ ေရာင္မယ္။ နီရဲ၊ ေရာင္ျပီး အခြ်ဲေတြ ထြက္လာမယ္။ ရက္တိုနဲ႔ နာတာရွည္ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ဗိုင္းရပ္စ္ နဲ႔ ဗက္တီးရီးယားကေန ျဖစ္ေစတယ္။ ေဆးလိပ္ေသာက္ရင္ ပိုဆိုးတယ္။ ေခ်ာင္းဆိုးမယ္၊ သလိပ္ထြက္မယ္။ ရက္တို ဘေရာင္ခိုက္တစ္ဟာ ဗိုင္းရပ္စ္ေၾကာင့္ ျဖစ္ရတာ ၉၅% ရွိတယ္။ ဗက္တီးရီးယားကေနျဖစ္တာက ဆိုးတယ္။ ေဆာရီး။

1. Bronchiolitis ေလျပြန္ငယ္ေလးေတြ ေရာင္တာ ကေလးေတြမွာသာ ျဖစ္တယ္။ အသက္ရွဴတာ ျမန္မယ္၊ ကိုယ္ပူမယ္။

2. Bronchitis ေလျပြန္ အလတ္စားေတြ ေရာင္တာကိုသာ Chest infection လို႔ ေခၚတာမ်ားတယ္။ အေအးမိရာကေန ဆက္ျဖစ္တတ္တယ္။ အေပၚပိုင္းကေန ေအာက္ဆင္း ေရာင္လာတာ။ ေခ်ာင္းတိုး၊ ဖ်ား၊ ေနမေကာင္း။

3. Bronchiectasis နာတာရွည္ ကေန ဆိုးလာတယ္။ ပိုးေသေဆးေပးရမယ္။

4. Pneumonia ႏူမိုးနီးယား။ ကိုယ္ပူ၊ ေခ်ာင္းဆိုး၊ အသက္ရွဴမဝ၊ ေနမေကာင္း၊ ရင္ပတ္နာ၊ ဆိုးဝါရင္ ေဆးရံုတက္ရမယ္။ အသက္ကိုပါ ရန္ရွာႏိုင္တယ္။ ေဆာရီး။

5. Pleurisy အဆုပ္ကို ဖံုးထားတဲ့ အလႊာေရာင္တာက နာမယ္။ တျခားအေၾကာင္းေတြေၾကာင့္ နာတာနဲ႔ ခြဲျခားရမယ္။ ဥပမာ pulmonary embolus အဆုပ္ေသြးေၾကာထဲ ပိတ္တာ။

6. Tuberculosis တီဘီ။

အသက္ရွဴလမ္းေရာင္ျခင္းေတြထဲက Bronchiolitis ေလျပြန္ငယ္ေလးေတြ ေရာင္တာ၊ Bronchitis ေလျပြန္ အလတ္စားေတြ ေရာင္တာ Bronchiectasis နာတာရွည္ ကေန ဆိုးလာတာေတြကို တပုဒ္ေရးပါမယ္။ တီဘီ၊ သပ္သပ္ေရးထားပါတယ္။

Pleurisy (Pleuritis) အဆုပ္ဖံုးအလႊာ ေရာင္ျခင္း
အဆုပ္ေတြကို Pleura ေခၚ အလႊာႏွစ္ထပ္နဲ႔ ဖံုးထားတယ္။ အိတ္လိုျဖစ္ျပီး အထဲမွာ အရည္ပါးပါးေလး အျမဲရွိေနတယ္။ အသက္ အရွဴ-အထုတ္ လုပ္လို႔ လႈတ္ရွားတဲ့အခါ ႏွလံုး၊ ဒိုင္ယာဖရမ္ ေခၚတဲ့ ဗိုက္နဲ႔ ရင္ေခါင္းကို ပိုင္းထားတဲ့ ၾကြက္သားၾကီး၊ နံရိုးေတြရွိတဲ့ ရင္ပတ္နံရံေတြနဲ႔ ထိခိုက္ ပြန္းပဲ႔တာ မျဖစ္ေစေအာင္ အရည္ ရွိေနရတာပါ။ Pleurisy ပလူရယ္စီလို႔ ေခၚတယ္။ နဲနဲျဖစ္ရင္ ေပ်ာက္သြားႏိုင္တယ္။ အမာရြတ္ က်န္ရစ္မယ္။

ဘာလို႔ ျဖစ္ရသလဲ
ဗိုင္းရပ္စ္ေၾကာင့္ အမ်ားဆံုးျဖစ္ရတယ္။ ဗက္တီးရီးယား၊ ဖန္းဂတ္စ္၊ တီဘီ၊ ပါရာဆိုက္ေတြေၾကာင့္လည္းျဖစ္တယ္။ Mesothelioma ကင္ဆာကေန ဆက္ျဖစ္ႏိုင္တယ္၊ Lupus, Rheumatoid arthritis, Sarcoid disease, Scleroderma ေရာဂါေတြကေနလဲ ဆက္ျဖစ္ႏိုင္တယ္။

နံရိုးခိုက္မိလို႔လဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ Pancreatitis, Peritonitis, Pus under the diaphragm ေရာဂါေတြ ကေနလည္း ဆက္ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ Methotrexate နဲ႔ Penicillin ေဆးေတြေၾကာင့္လဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ တျခားအေၾကာင္းေတြလဲ ရွိေသးတယ္။ Uremia ေက်ာက္ကပ္အလုပ္မလုပ္ႏိုင္ေတာ့တာ၊ Blood clot in lung အဆုပ္ထဲ ေသြးေၾကာ ပိတ္တာ၊ Radiation therapy ဓါတ္ကင္တာ၊ Sickle cell disease ေသြးအားနည္းေရာဂါ၊ Chemotherapy drugs ကင္ဆာေဆး၊ Asbestos မ်က္ႏွာက်က္လုပ္ အမံႈေတြဝင္တာ နဲ႔ HIV ပိုးဝင္တာေတြကေနလဲ ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။

ဘယ္လို ခံစားရမလဲ
ေရာင္ေနတဲ့ အလႊာႏွစ္ထပ္ ထိခိုက္ၾကလို႔ နာတယ္။ စူးရွျပီး ထိုးသလို ရင္ပတ္နာတာက လကၡဏာတရပ္ဘဲ။ အသက္ျပင္းျပင္း ရွဴရင္၊ ေခ်ာင္းဆိုးရင္၊ ႏွာေခ်ရင္၊ ရယ္ေမာရင္ နာတာ ပိုဆိုးမယ္။ အသက္ရွဴေအာင့္၊ ေခ်ာင္းဆိုး၊ ေခ်ာင္းေျခာက္လဲျဖစ္ႏိုင္တယ္၊ သလိပ္ နဲ႔ ေသြးလဲ ပါႏိုင္တယ္၊ ကိုယ္ပူ၊ ခ်မ္း၊ အသက္ရွဴျမန္၊ လူကပိန္လာ၊ လည္ေခ်ာင္းေတြ အဆစ္ေတြနာ၊ ဝမ္းပ်က္၊ ႏွလံုးခုန္ျမန္၊ ေယာက္်ား အဂၤါသန္မာမႈနည္း၊ အန္တဲ့အထဲ ေသြးစပါ၊ ေမြးလမ္းက အျဖဴဆင္း၊ အသက္ရွဴမဝျဖစ္မယ္၊

ေမးျမန္းစစ္ေဆးတာေတြ အကုန္လုပ္မယ္၊ ေသြးဖိအား၊ ႏွလံုးခုန္ႏွဳန္း၊ အသက္ရွဴႏွဳန္း၊ ကိုယ္ပူခ်ိန္၊ ဓါတ္မွန္နဲ႔ ECG ရိုက္ႏိုင္တယ္။ ေသြးထဲက ေအာက္စီဂ်င္ အေျခအေန စစ္ႏိုင္တယ္။

ျဖစ္ေစတဲ့ အေၾကာင္းခံအလိုက္ ေဆးကုသမႈေတြလိုမယ္။ လူေနမႈပံုစံေျပာင္းတာက အေရးပါတယ္။ ေဆးလိပ္ေသာက္ေနသူ ျဖတ္ပါ။ ေလထုဝန္းက်င္သန္႔ရာမွာ ေနထိုင္ပါ။ လက္ကိုမၾကာခဏေဆးပါ။ ေရ အရည္ပိုေသာက္ပါ။ ေဆးေတြကေတာ့ ပဋိဇီဝေဆး ေရြးေပးမယ္။ ေလျပြန္က်ယ္ေဆး လိုသူကိုေပးမယ္။ အဖ်ားသက္သာေဆးေပးမယ္။ ေခ်ာင္းဆိုးေပ်ာက္ေဆး ေရြးေပးမယ္။ နာတာသက္သာေအာင္ Indomethacin or Naproxen, Ibuprofen နဲ႔ Aspirin ေတြ ေသာက္ႏိုင္တယ္။ ဒါနဲ႔ မသက္သာေသးရင္ Codeine, Hydrocodone or Oxycodone ေတြ လိုႏိုင္တယ္။ အေရမ်ားေနရင္ စုတ္ထုတ္ရမယ္။

ဗိုင္းရပ္စ္ေၾကာင့္ ျဖစ္တာဆိုရင္ တပတ္နဲ႔ ေပ်ာက္ပါမယ္။ ပိုေသးေဆးမလိုပါ။ အားကုန္လို႔ အာဟာရျဖစ္တာေတြ စားေသာက္ဘို႔လိုတယ္။ အစားေၾကာင့္ေတာ့ ေလျပြန္ေတြ မေရာင္ပါ။

• Respiratory tract infections (1) အသက္ရွဴလမ္း ပိုးဝင္ျခင္း (၁) http://dts-medicaleducation.blogspot.com/2011/11/respiratory-tract-infections-1.html
• Respiratory tract infections (2) အသက္ရွဴလမ္း ပိုးဝင္ျခင္း (၂) http://dts-medicaleducation.blogspot.com/2011/11/respiratory-tract-infections-2-pleurisy.html
• Respiratory tract infections (3) အသက္ရွဴလမ္း ပိုးဝင္ျခင္း (၃) http://dts-medicaleducation.blogspot.com/2011/11/respiratory-tract-infections-3.html
• Respiratory tract infections (4) အသက္ရွဴလမ္း ပိုးဝင္ျခင္း (၄) http://dts-medicaleducation.blogspot.com/2011/11/respiratory-tract-infections-4.html

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၁၆-၈-၂ဝ၁၇
၂-၁၂-၂ဝ၁၇
၂-၂-၂ဝ၁၈
၂၂-၉-၂ဝ၁၈