Saluting ျမန္မာစေတး

အာဇာနည္ေန႔မွာ အေလးျပဳနည္းေတြ မတူၾကပါ။ သတ္မွတ္ထားသလို အေလးျပဳၾကရတယ္။

နာမာစေတးလို႔ မၾကားရတဲ့ေန႔ မရွိခဲ့တဲ့ အိႏၵိယျပည္မွာ ၂၄ ႏွစ္ၾကာခဲ့တယ္။ အဲဒီႏွစ္ေတြက ကိုယ့္ေမြးတဲ့ တိုင္းျပည္မွာ ျမန္မာစေတးလုပ္ေနၾကတာေတြ ျမင္ရတယ္။ ဘုန္းၾကီးရဟန္းမဟုတ္ပဲ လက္အုပ္ခ်ီရတာ။

ေဒလီကိုေရာက္စမွာ အံ့ၾသခဲ့ရတယ္။ လက္အုပ္ခ်ီႏႈတ္ဆက္ၾကတယ္။ ဘုန္းၾကီးလည္း မဟုတ္။ ဘာလူၾကီးမွလည္း မဟုတ္၊ ဘယ္ယူနီေဖါင္းမွလည္း ဝတ္မထားသူေတြပါ။ အဲဒီကာလ ျမန္မာျပည္မွာ လူၾကီးကို လက္အုပ္မခ်ီရင္ ေျမမ်ိဳေတာ့မေလာက္ ျဖစ္ကုန္ၾကျပီေကာ။

အစဥ္အလာယဥ္ေက်းမႈအရ လက္အုပ္ခ်ီတာက ကန္ေတာ့တာ။ အရိုအေသေပးတာ၊ ပူေဇာ္တာ။ လက္အေနအထား၊ လူကိုယ္ဟန္လဲ ျခားနားႏိုင္တယ္။ Greeting ႏႈတ္ဆက္တာ၊ Bowing ဂါရဝျပဳတာ၊ Saluting အေလးျပဳတာနဲ႔ Prostration ထိုင္ကန္ေတာ့တာေတြက မတူၾကပါ။

လူမႈေရးမွာ လက္ဝါးျဖန္႔ျပီး ပူးကပ္ထာတဲ့လက္က ႏွလံုးေနရာမွာကပ္ထားရတယ္။ သင့္ကိုေတြ႔ရတာ ဝမ္းသာပါတယ္။ ကြ်ႏ္ုပ္ရ့ဲႏွလံုးကေနပါလို႔ဆိုလိုတယ္။ လူၾကီးသူမကို အရိုအေသေပးရာမွာသံုးတယ္။ Humility သေကၤတလို႔ဆိုပါတယ္။ လူသားဆန္တယ္။ တခ်ိဳ႕ယဥ္ေက်းမႈမွာ ရိုေသသမႈနဲ႔ဆိုရင္ ၾကီးတဲ့သူရ့ဲ ေျခေထာက္ကို လာထိရတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီလိုလုပ္နည္းဟာ ဘာသာေရး၊ ယဥ္ေက်းမႈ၊ ဓေလ့ထံုးစံ၊ စည္းကမ္းေတြအရ မူကြဲၾကတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ ဗုဒၶဘာသာထံုးစံျဖစ္တဲ့ အရိုအေသေပးသူက ၾကမ္းျပင္မွာထိုင္ခ်ျပီးမွ လက္အုပ္ခ်ီရတယ္။ ထိျခင္းငါးပါးနဲ႔ ျပည့္စံုမွသာ စနစ္က်တယ္လို႔ သတ္မွတ္ထားတယ္။ ထိုင္းႏိုင္ငံမွာလည္း ေထရဝါဗုဒၶဘာသာေပမဲ့ မတ္တတ္ရပ္ေနရင္း လက္အုပ္ခ်ီၾကတယ္။ မဟာယာနဗုဒၶဘာသာဝင္ တိဘက္ေတြ ဘုရားေရွ႕ဝတ္ျပဳတာက တရားက်င့္နည္းတခုအေနနဲ႔ ဝမ္းလ်ားေမွာက္ ဒိုက္ထိုးသလိုလုပ္ရတယ္။ လက္ႏွစ္ဖက္ကိုေခါင္းေပၚအထိေျမႇာက္ျပီး လက္အုပ္ခ်ီ၊ လူကိုယ္က ၾကမ္းေပၚမွာ ေမွာက္ခ်ရတယ္။ အေရအတြက္မ်ားေလ ေကာင္းေလတဲ့။

လက္ႏွစ္ဖက္ကို တခုနဲ႔တခုဆုပ္ကိုင္၊ ရင္မွာအပ္၊ ေခါင္းကိုငံုျပီး၊ အျပန္အလွန္လုပ္နည္းက တရုပ္ေရွးယဥ္ေက်းမႈတခု ျဖစ္ပါတယ္။ အျပန္အလွန္ေလးစာသမႈနဲ႔ ဂါရဝျပဳတာျဖစ္တယ္။ Zhou Dynasty ေဇာင္မ်ိဳးဆက္မွာစခဲ့တယ္။ Rites of Zhou နည္းနာေတြမွာ အဆင့္အတန္းအရ မတူတာေတြရွိတယ္။ ခရစ္ယန္ Bible ဘိုင္ဘယ္မွာ လက္အုပ္ခ်ီရမယ္လို႔ မပါဘူးဆိုျပီး ေထာက္ျပတာရွိတယ္။ God ဘုရားသခင္ကို အရိုအေသေပးနည္းေတြေတာ့ အမ်ိဳးမ်ိဳးလက္ခံ က်င့္သံုးေနၾကပါတယ္။

အိႏၵိယမွာက အဲလိုလုပ္တာကို Namaste နာမာစေတးလို႔ေခၚတယ္။ Namaskar နာမာစကား လို႔လဲ မူကြဲရွိတယ္။ nama = bow နဲ႔ te = you ဆိုတဲ့ Sanskrit ဆန္းစ္ခရစ္ (သကၠတ) စကားလံုး ၂ ခု ေပါင္းထားတာျဖစ္တယ္။ သင္နဲ႔ကြ်ႏ္ုပ္ အတူတူပါလို႔ သေဘာေဆာင္တယ္။ အသင္ (အရွင္) သည္ ကြ်ႏ္ုပ္ထက္ျမတ္ပါေပ၏လို႔ မဆိုလိုပါ။

အဖိုးအဖြါး၊ မိဘ၊ ဆရာ မဟုတ္သူေတြကို မတ္တတ္ရပ္ရာကေန လက္အုပ္ခ်ီရတာကို ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈလို႔ ေျပာရင္ မမွန္ပါ။ အဲဒီဓေလ့ထံုးစံ အရင္ကမရွိခဲ့ပါ။ ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈကိုဖ်က္ဆီးေနတာ။ စစ္အစိုးရတက္ေတာ့မွ လုပ္လာတာ။ တိတိက်က်ေျပာရရင္ အတင္းရိုက္သြင္းေပးထားတဲ့ ဥပေဒကဲသို႔ အာဏာတည္ေစတဲ့ စနစ္သာ ျဖစ္ပါတယ္။

နာမာစေတးလို ျမန္မာစေတးလို႔ ေခၚမလား။ စေတးတယ္ဆိုတာ သတ္တာ။ ယဇ္ပူေဇာ္တာ။ မမွန္တဲ့အက်င့္ကိုသာ စေတးပါေလ။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၁၉-၇-၂၀၁၉