Matching blood group before marriage လက္မထပ္ခင္ ေသြးအုပ္စု စစ္ဘို႔ အေရးၾကီးသလား

၁။ Fri, May 8, 2015 at 10:27 AM
က်မအသက္ ၂၉။ အမ်ိဳးသား ၃ဝ။ ကိုယ္ဝန္ရွိေနျပီဆရာ။ က်မေသြးက A ေသြးအမ်ိဳးအစား။ RH negative ပါ။ အမ်ိဳးသားကေတာ့ အိုေသြးပါဆရာ။ Rh ေတာ့မသိပါ။ ရာသီလာမဲ့ရက္ထက္ ၃ ရက္ ေနာက္က်လို႔အိမ္မွာဆီးစစ္ႂကည့္တာ မ်ဥ္း ၂ ေႂကာင္း ထင္းေနေအာင္ေပၚပါတယ္။ ဆရာ့စာေတြထဲ ေအေသြးအႏုတ္ဆို စိုးရိမ္ရတယ္လို႔ဖတ္ဖူးလို႔ပါ။ သားဦးကိုယ္ဝန္ပါ။ လမ္းညႊန္ေပးပါဆရာ။ ဆရာသက္ရွည္က်န္းမာပါေစ။

၂။ ဆရာရွင့္ သမီးက အသက္ ၂၇ ႏွစ္ပါ၊ အိမ္ေထာင္ရွိပါတယ္။ အိမ္ေထာင္သက္က ၁ ႏွစ္ပါ။ အမ်ိဳးသားက ၂၇ ႏွစ္ပါ။ သူက O ေသြး သမီးက AB ေသြးပါ။ ကေလးယူဖို႔ စဥ္းစားေနပါတယ္ရွင့္။ ဒါေပမဲ့ ၾကားဖူးတာက ကေလးအေဖ နဲ႔ ကေလးအေမနဲ႔ ေသြးမတည့္ရင္ ကေလးေမြးျပီးတာနဲ႔ ေသတယ္လို႔ ၾကားဖူးထားလို႔ပါ။ အဲဒါကို ေၾကာက္ေနပါတယ္။ ကေလး မယူခင္ ေသြးတည့္-မတည့္ စမ္းၾကည့္လို႔ ရပါသလားရွင့္။ သမီးက ၿမန္မာနိုင္ငံမွာပဲ ေနတာပါ။

Matching blood group before marriage is important လက္မထပ္ခင္ ေသြးအုပ္စု တည့္-မတည့္ သိဘို႔ အေရးၾကီးတယ္နဲ႔ Blood group match for marriage is unnecessary အဲလိုစစ္ေနဘို႔ မလိုအပ္လွပါ။ က်န္းမာေရး အယူအဆ ႏွစ္မ်ိဳးလံုး ေတြ႔ႏိုင္ပါတယ္။

အေရးၾကီးတယ္ဆိုတာ Rh incompatibility မတူျဖစ္မွာကို တားဘို႔အတြက္ ျဖစ္တယ္။ မသိဘဲ အိမ္ေထာင္က်လို႔ ကိုယ္ဝန္ရတဲ့အခါ ကေလးမွာ Hemolytic disease of the newborn-HDN ဆိုတာ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ Erythroblastosis fetalis လို႔လဲေခၚတယ္။ Antigen-antibodies reaction ေခၚတဲ့ ဓါတ္ျပဳမႈေၾကာင့္ ျဖစ္ရတယ္။ Maternal antibodies မိခင္ရဲ႕ (အင္တီေဘာ္ဒီ) ေတြက အခ်င္းကတဆင့္ ကေလးဆီကူးလာတယ္။

မိခင္ဟာ Rh negative မျဖစ္ရင္ ဘာမွ စိုးရိမ္စရာ မရွိပါ။ Rh -ve ဆိုတဲ့သေဘာက သူ႔ရဲ႕ ေသြးနီဥေတြ မ်က္ႏွာျပင္မွာ D antigen ဒါမွမဟုတ္ Rh factor မရွိတာ ျဖစ္တယ္။ မိန္းမက RH-ve နဲ႔ ေယာက္်ားက RH+ve ျဖစ္ေနရင္ သူတို႔ကေန ေမြးမဲ့ကေလးဟာ RH+ve ျဖစ္ဘို႔ အခြင့္အလမ္း ၅ဝ% ရွိႏိုင္တယ္။ အဲလို ျဖစ္ေနမွ ျပႆနာတက္မယ္။ ကေလးရဲ႕ေသြးနဲ႔ မေအေသြးေတြ အမ်ိဳးမတူၾကဘူး။

ေမြးလာတဲ့ကေလးမွာ Erythroblastosis fetalis ေရာဂါရမယ္ဆိုရင္ Exchange transfusion ေသြးလဲတာ လုပ္ရတယ္။ Hemolytic disease of the newborn ေမြးစကေလးမွာ ဒီေရာဂါျဖစ္မွာကို Intrauterine transfusion ဗိုက္ထဲကတည္းက ေသြးလဲတာနဲ႔ ကုႏိုင္ေသးတယ္။ Direct antiglobulin test (DAT, Direct Coomb's test ) စမ္းသပ္နည္းနဲ႔ HDN ရွိ-မရွိ စစ္ေဆးတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ လက္မထပ္ခင္ ေသြးအုပ္စု တည့္-မတည့္ သိဘို႔ အေရးမၾကီးဘူး ေျပာတာျဖစ္တယ္။

Maternal Risks မိခင္မွာ ဘာျဖစ္ႏိုင္သလဲ
• Rh negative မိခင္ကေန Rh positive ကေလးကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေနရင္ မိခင္ရဲ႕ ေရာဂါျပီး စနစ္ကေန ကေလးရဲ႕ Rh positive ေသြးနီဥေတြကို ရန္သူလိုသေဘာထားလိမ့္မယ္။ ဒါေၾကာင့္ မိခင္ရဲ႕ေသြးထဲမွာ ဒါကိုဆန္႔က်င္တဲ့ (အင္တီေဘာ္ဒီ) ေတြထြက္လာျပီး တိုက္ခိုက္လိမ့္မယ္။ ယဥ္ပါးေအာင္လုပ္တာလို႔ ေဆးစာနဲ႔ ေခၚတယ္။
• ပဌမကိုယ္ဝန္မွာ မဆိုးတာမ်ားတယ္။ ဒုတိယကေလးဆိုရင္ RH+ve ျဖစ္ဘို႔ ၂၅-၅ဝ% ရွိတယ္။ ပဌမ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္တံုးက ေသြးထဲမွာ ျဖစ္ေနခဲ့ျပီးသား (အင္တီေဘာ္ဒီ) ေတြဟာ မ်ားေနျပီမို႔ ဒုတိကိုယ္ဝန္ျဖစ္ေနတဲ့ အထဲက ကေလးကို ဆိုးဆိုးဝါးဝါး တိုက္ခိုက္ေတာ့မယ္။
• Rh negative မိခင္မွာ ကိုယ္ဝန္ပ်က္တာ၊ သားအိမ္ျပင္ပသေႏၶတည္တာ၊ ကိုယ္ဝန္ဖ်က္တာေတြကေန ကေလးရဲ႕ေသြးကလဲ အခ်င္းကတဆင့္ မေအဆီေရာက္ႏိုင္လို႔ မေအမွာ Sensitization ယဥ္ပါးေအာင္လုပ္တာျဖစ္မယ္။
• ကိုယ္ဝန္ရင့္ခ်ိန္မွာ Amniocentesis ေရျမြာရည္ ေဖါက္ယူစစ္ေဆးလို႔လဲ နည္းနည္းျဖစ္ႏိုင္ေသးတယ္။

ကေလးအတြက္ အႏၠရာယ္ေတြ
• မိခင္ရဲ႕ ဆန္႔က်င္တဲ့ (အင္တီေဘာ္ဒီ) ေတြကတိုက္ခိုက္ခံရေတာ့ ေသြးနီဥေတြ နည္းပါးလို႔ ေသြးအားနည္းမယ္၊ အသားဝါေရာဂါရမယ္၊ ဉာဏ္ရည္ညံ့မယ္၊ ၾကာရင္ ႏွလံုးေရာဂါရမယ္။
• ေသြးအား အလြန္နည္းတာနဲ႔ အသားဝါ အလြန္ဆိုးတာ ခံစားရမယ္။ ဒီအသားဝါျဖစ္တာက ေမြးစကေလးတိုင္းျဖစ္တဲ့ အသားဝါထက္ ဆိုးတယ္။
• ဗိုက္ထဲမွာတင္ ေသႏိုင္တယ္။ ေမြးျပီး မၾကာခင္လဲ ေသႏိုင္တယ္။ Hemolytic Disease of the Newborn ေရာဂါလို႔ ေခၚတယ္။

Rhogam ေဆး နဲ႔ ကိုယ္ဝန္
Rh negative ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ကို Rhogam ေဆး IM ထိုးေပးရတယ္။ Anti-D globulin (RhoGAM) ေဆးေပးရင္ Rh negative မိခင္ေလာင္း ၉၉% မွာ Anti-Rh antibodies ေတြ ျဖစ္မလာေစႏိုင္ဘူး။ ကိုယ္ဝန္ ၂၈ ပါတ္မွာ နဲ႔ ေမြးျပီး ၇၂ နာရီအတြင္း ေပးတယ္။ ဒီလိုနည္းေတြ ေပၚလာလို႔ ကေန႔ေခတ္မွာ Erythroblastosis fetalis ေရာဂါ နည္းလာေနျပီျဖစ္တယ္။

Rh-ve ျဖစ္သူအေရအတြက္ နည္းပါတယ္။ Rh-ve factor ရွိသူအခ်င္ခ်င္း အိမ္ေထာင္ျပဳတာ ဘာမွစိုးရိမ္စရာမရွိပါ။ ABO blood types (A, B, AB, O) ေအ-ဘီ-အို ေသြးအုပ္စုမတူသူေတြ လက္ထပ္လို႔ ဘာမွမျဖစ္ပါ။ လက္မထပ္ခင္၊ ကေလးမယူခင္ HIV နဲ႔ Hepatitis B ေတြ စစ္ေဆးတာက ပိုလိုေသးတယ္လို႔ ဆိုႏိုင္တယ္။

Dr. တင့္ေဆြ
၂၃-၉-၂ဝ၁၁
၈-၅-၂ဝ၁၅