Misuse and Abuse of Prescription Drugs တရားဝင္ေဆး တလြဲသံုးျခင္း
တရားဝင္ထုတ္တဲ့ေဆးေတြကို ဆရာဝန္ညႊန္ၾကားခ်က္နဲ႔အညီသံုးလို႔ရတဲ့အေၾကာင္း ေျပာပါရေစ။ ေဆးေတြမွာ ဘိန္းကေနထုတ္တာေတြလည္းရွိပါတယ္။ မျဖစ္မေနသံုးရပါတယ္။ ဥပမာ ကင္ဆာေဝဒနာ အၾကီးအက်ယ္ ခံစားေနရသူေတြ၊ ေသလုေမ်ာပါး နာက်င္မႈနဲ႔ ရုပ္ပိုင္း စိတ္ပိုင္းေဒဒနာခံစားေနရသူေတြကို မူးယစ္နြယ္ေဆးေတြ မျဖစ္မေနေပးရပါတယ္။ ဆရာဝန္ေတြက (အက္သစ္) ေခၚ က်င့္ဝတ္အရ ေဆးညႊန္ေပးရပါတယ္။
အခုလိုေခ်ာင္းဆိုးေပ်ာက္ေဆးကိုလည္း ေပးသင့္သူေတြကို ေဆးကို အသက္၊ ေရာဂါကိုၾကည့္ျပီး ဆရာဝန္ကေန ေဆးညႊန္နဲ႔ ေပးႏိုင္ပါတယ္။ Misuse တလြဲသံုးျခင္းက ေနာက္အေၾကာင္းအရာတခုပါ။ အဲလိုအျဖစ္ေတြက ႏိုင္ငံတိုင္းမွာ ရွိပါတယ္။ အေရးယူတာ၊ ကာကြယ္တားဆီးတာက ေနာက္အေၾကာင္းအရာတခုပါ။ တရားဝင္ေဆးေတြကို တရားမဝင္ မူးယစ္ေဆးေတြနဲ႔ တန္းတူေတာ့ ထားလို႔မရပါ။
FDA ကေနတရားဝင္ခြင့္ျပဳထားတဲ့ေဆးကို နည္းလမ္းတက် (ေဆးလက္မွာနဲ႔ဝယ္ရတာနဲ႔ အလြတ္ဝယ္ႏိုင္) ဝယ္သံုးရင္ Misuse တလြဲအသံုးျပဳတယ္လို႔မေခၚပါ။ သူ႔အတြက္ ဆရာဝန္ကညႊန္မထားတာကို ေရာင္းရင္ ဝယ္သံုးရင္ေတာ့ တလြဲသံုးတာ မည္ပါတယ္။ ဆရာဝန္ညႊန္တျ့အတိုင္းထက္ပိုသံုးရင္လည္း တလြဲသံုးျဖစ္တယ္။ အဲဒီထဲမွာ euphoric feeling စိတ္ကို ေပ်ာ္ေစတဲ့သတၲိရွိတဲ့ေဆးေတြပါဝင္တယ္။ အိပ္ေပ်ာ္ေစတဲ့ေဆးလည္းပါတယ္။ နာတာသက္သာေစတဲ့ ေဆးေတြလည္း ပါတယ္။ အဲလိုသံုးတာမွန္သမွ် က်န္းမာေရးကိုထိခိုက္ေစပါမယ္။
ေဆးတိုင္းမွာ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေတြရွိေသးတယ္။ Opioids ဘိန္းပါတဲ့ေဆးကိုတလြဲသံုးရင္ ေသဆံုးတဲ့အထိျဖစ္ႏိုင္တယ္။
Benzodiazepines ေဆးမ်ိဳးကိုတလြဲသံုးရင္ ေဆးျဖတ္လိုက္ရင္ တက္တာျဖစ္လာႏိုင္တယ္။ Attention deficit hyperactivity disorder (ADHD) အတြက္သံုးတဲ့ေဆးကေန ေသြးတိုးေစမယ္။
ဒီလိုေဆးတလြဲသံုးတဲ့ျပႆနာကၾကီးမားပါတယ္။ အေမရိကန္ Substance Abuse and Mental Health Services Administration (SAMHSA) ဖက္ဒရယ္က်န္းမာေရးေအဂ်င္စီ ၂ဝဝ၈ အစီရင္ခံစာအရ အသက္ ၁၂ ႏွစ္အဖထက္ ၅၂ သန္း တသက္မွာ အနည္းဆံုးတၾကိမ္ေဆးတလြဲသံုးေနၾကတယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ ၁၉၉၈ ကေန ၂ဝဝ၈ အထိ ၄ဝဝ% တိုးလာပါသတဲ့။ ေဆးေတြက ဘိန္းပါတဲ့ အနာသက္သာေဆးေတြကမ်ားတယ္။
Centers for Disease Control and Prevention (CDC) ဌာနေလ့လာမႈတခုအရ အထက္တန္း (၁၂ တန္းအထိ) ေက်ာင္းသား ၅ ေယာက္မွာ ၁ ေယာက္ ဆရာဝန္လက္မွတ္မပါတဲ့ေဆးမ်ိဳးသံုးစြဲတယ္လို႔ ေတြ႔ရတယ္။ အဲတာက ၁၉၉၂ ကေန ၂ဝဝ၈ အထိဆိုရင္ ၂ဝ% ေလ်ာ့က်လာပါတယ္။
အမ်ားဆံုးတလြဲသံုးၾကတာ ေဆးအမ်ိဳးအစား (၄) မ်ိဳးရွိတယ္။
(၁) Pain relievers အနာအကိုက္သက္သာေဆးေတြ၊ (၂) Tranquilizers စိတ္ျငိမ္ေဆးေတြ၊ (၃) Stimulants စိတ္ၾကြေဆးေတြနဲ႔ (၄) Sedatives အိပ္ေဆးေတြျဖစ္ပါတယ္။
အေမရကန္ ၃၅ သန္းတို႔ဟာ ဘိန္းပါတဲ့အနာအကိုက္သက္သာေဆး Hydrocodone (Vicodin), Oxycodone (OxyContin, Percodan, Percocet) နဲ႔ Fentanyl (Duragesic) ေဆးတမ်ိဳးမ်ိဳးကို တသက္မွာ တခါေတာ့ သံုးဘူးၾကတယ္။
၂၁႕၅ သန္းဟာ စိတ္ျငိမ္ေဆး Diazepam (Valium), Alprazolam (Xanax) နဲ႔ Clonazepam (Klonapin) တမ်ိဳးမ်ိဳးကို တသက္မွာ တခါေတာ့သံုးဘူးၾကတယ္။
၂၁႕၂ သန္းဟာ စိတ္ၾကြေဆး Amphetamine (Adderall), Methylphenidate (Ritalin, Concerta, and Daytrana), နဲ႔ Methamphetamine (ယာဘ) ေဆးတမ်ိဳးမ်ိဳးကို တသက္မွာ တခါေတာ့သံုးဘူးၾကတယ္။ ၁၃ သန္းေလာက္ဟာ (ယာဘ) ေဆးသံုးတယ္။
၉ သန္းဟာ အိပ္ေဆး Amobarbital (Amytal), Pentobarbital (Nembutal) နဲ႔ Secobarbital (Seconal) ေဆးတမ်ိဳးမ်ိဳးကို တသက္မွာ တခါေတာ့သံုးဘူးၾကတယ္။
ထိန္းခ်ဳပ္ေရးလုပ္ရင္ အဖက္ဖက္ကၾကည့္ရမယ္။ သတင္းပူေလာင္တာေလးတခုနဲ႔ ေဆးမီးတိုနဲ႔ေတာ့ ကုစားလို႔မရပါ။ အေမရိကန္လို ဥပေဒစိုးမိုးမႈ အားေကာင္းတဲ့ႏိုင္ငံမွာေတာင္ ခက္ခဲလွပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာ ေဆးဝါးတလြဲသံုးျခင္းကို ကိုင္တြယ္ဘို႔ လူတိုင္းမွာတာဝန္ရွိပါတယ္။ တရားဝင္ေဆးေတြနဲ႔ တရားမဝင္ေဆးေတြကိုလည္း ခြဲျခားနားလည္ရပါမယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၁၉-၁-၂ဝ၁၆
Comments
Post a Comment