Ancient Burma ေရွးျမန္မာေတြ

ကေန႔ျမန္မာျပည္ေနရာကို လူေတြ အေစာဆံုးေနထိုင္ခဲ့တာဟာ ႏွစ္ေပါင္း ၁၁ဝဝဝ ရွိျပီ။ ေရွးေဟာင္းသုေတသန အေထာက္အထားအရေတာ့ ဘီစီ ၂၅ဝဝ ကစတယ္လို႔သာ ေတြ႔ထားေသးတယ္။ ေၾကးေခတ္ျဖစ္တယ္။ ဘုတလင္ျမိဳ႕ အေနာက္ဖက္ ေညာင္ကန္မွာ ေၾကးေခတ္လက္ရာေတြ ေတြ႔ထားတယ္။ မႏၲေလးအနားက စမုန္ေဒသမွာ ဘီစီ ၅ဝဝ နဲ႔ ေအဒီ ၂ဝဝ ၾကားလို႔သိလာတယ္။ ဧရာဝတီလြင္ျပင္မွာ ဘီစီ ၁၅ဝဝ ကတည္းက သံထည္ေတြေတြ႔ထားတယ္။

ဥေရာပမွာ ျမိဳ႕ျပႏိုင္ငံေတြ ေပၚေပါက္လာခဲ့တာက ဒိထက္ေနာက္က်မယ္။ ယဥ္ေက်းမႈျဖစ္ထြန္းခဲ့တာမွာ မြန္က အေစာဆံုးျဖစ္တယ္။ မြန္ေတြက သထံုကို ဘီစီ ၃ဝဝဝ ေလာက္မွာတည္ခဲ့တယ္။ ဗမာလူမ်ိဳးအစလို႔ေျပာႏိုင္တဲ့ ပ်ဴလူမ်ိဳးေတြက ျပည္တဝိႈက္မွာ ေနခဲ့ၾကတယ္။ သေရခတၲရာနဲ႔ ဗိႆႏိုးမွာေတြ႔ထားတယ္။ တရုပ္ျပည္ (ကြင္) နဲ႔ (ဟန္) မင္းဆက္နဲ႔ ကူးလူး ဆက္ဆံခဲ့တယ္။

ကာလသတ္မွတ္မႈ
- ၇၅ဝဝဝ - ၂၇၅ဝဝဝ = Lower Palaeolithic men (early Anyathian) ဧရာဝတီျမစ္ကမ္းေဘး။
- ၂၇၅ဝဝဝ - ၂၅ဝဝဝ = Palaeolithic men (late Anyathian) ဧရာဝတီျမစ္ကမ္းေဘး + အလယ္ပိုင္း။
- ၁၁ဝဝဝ = Upper Palaeolithic men ျပဒါးလင္းဂူ၊ ရြာငန္ျမိဳ႕နယ္၊ ရွမ္းျပည္နယ္။
- ၇ဝဝဝ - ၂ဝဝဝ = Neolithic men ကခ်င္၊ ရွမ္း၊ မြန္၊ တနသၤာရီ၊ ခ်င္းတြင္းျမစ္ေဘး၊ ဧရာဝတီျမစ္ေဘး။
- ၁ဝဝဝ - ၈ဝဝ =Bronze Age Culture ေၾကးေခတ္။
- ၆ဝဝ - ၅ဝဝ = Iron Age Culture သံေခတ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံေနရာကို လူေတြဘယ္အရပ္ေဒသေတြကေန ေျပာင္းေရြ႕ေနထိုင္လာခဲ့ၾကသလည္း
(က) တရုပ္ျပည္ကတဆင့္
(ေအာ္စထိုေအးရွန္း) ေတြက လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ေပါင္း ၈ဝဝဝ မွာ တရုပ္ျပည္မၾကီးနဲ႔ တိုင္ဝမ္အထိ ေရာက္လာတယ္။ ေျပာတဲ့ ဘာသာစကားေကာက္ခ်က္အရ အဲလိုယူဆတာျဖစ္တယ္။ (ဟန္) တရုပ္ေတြ တိုင္ဝမ္ကို ေရာက္လာေတာ့ တိုင္းရင္းသား လူနည္းစုေတြျဖစ္ၾကတဲ့ ေနာင္မွာ (တိဗက္တိုဗားမင္း + ရွမ္း + မြန္) လို႔ ျဖစ္လာၾကမယ့္သူေတြက တရုပ္ျပည္ ေတာင္ဖက္ကို ေျပာင္းေရႊ႕လာခဲ့ၾကရတယ္။ ျမစ္ဝါျမစ္ေျမာက္ဖက္ကို အရင္ေရာက္လာၾကတယ္။ တခ်ိဳ႕ သုေတသနက ျမစ္ဝါျမစ္ေျမာက္ဖက္ကို ဘီစီ ၂၅၁၅ မွာ ေရာက္တယ္လို႔ဆိုတယ္။ တရုပ္မွတ္တမ္းမွာ ဘီစီ ၈၅ဝ လို႔ေတြ႔ရတယ္။

ဒိေနာက္မွာ အာရွအလယ္ပိုင္းကေန လာသူေတြက အရင္ေရာက္ေနသူေတြကို ေတာင္ဖက္ဆီေမာင္းထုတ္လိုက္တယ္။ ျမစ္ဝါနဲ႔ ယန္စီျမစ္ၾကား ေရာက္လာၾကတယ္။ ယူနန္ေဒသအထိပါတယ္။ ဆက္ဆင္းရင္ ကေန႔ျမန္မာႏိုင္ငံျဖစ္ပါတယ္။ တရုပ္ျပည္ေျမာက္ပိုင္းမွာ တရုပ္မဟုတ္တဲ့ ဘုရင္ႏိုင္ငံ ၁၆ ခုထူေထာင္ခဲ့တယ္။ တာ့ခ္၊ မြန္ဂိုးလီးယန္းနဲ႔ တိဗက္တန္ေတြ ျဖစ္ၾကတယ္။ ယူနန္သမိုင္းနဲ႔ ျမန္မာ့သမိုင္း ဆက္စပ္ေနတယ္။ (ယြန္မို) လူသားေတြကစတယ္။ ဘီစီ ၁ဝ၉ မွာ အင္ပါယာ (ဝူ) ကေန စစ္သူၾကီး (ဂိုခ်န္း) ကို ယူနန္ေတာင္ဖက္လႊတ္ေတာ့ လက္ေအာက္ခံတိုင္းျပည္ငယ္ ၂၄ ခုျဖစ္ထြန္းလာတယ္။ ျမန္မာနဲ႔အိႏၵိယကို ကုန္ကူးဘို႔ျဖစ္တယ္။ (တိုင္) ေတြနဲ႔ ဆက္စပ္ေနတယ္လို႔ယံုၾကည့္ၾကတယ္။ (ယူနန္) ကို (ဟန္) ေတြက သိမ္းပိုက္လိုက္ေတာ့ အင္ဒီးယန္းလူမ်ိဳးစုေတြေနခဲ့တဲ့ အေထာက္အထားေတြ႔ရတယ္။ (မြန္ဂို) ေတြက ယူနန္ကို အုပ္စိုးတယ္။ ၁၂၅၃ မွာ မြန္ဂိုဘုရင္ (ကုဗလခန္) ယူနန္ကိုသိမ္းတယ္။ ဌာေနလူေတြကို အေဝးႏွင္တယ္။

တိဗက္သမိုင္းနဲ႔ ျမန္မာ့သမိုင္းလည္း ဆက္စပ္ေနတယ္။ တိဗက္ေရာျမန္မာတို႔ဟာ တရုပ္နဲ႔ အိႏၵိယၾကားမွာညပ္ေနရျပီး အခ်င္ခ်င္း ဟိမဝႏၲာနဲ႔ တိဗက္ကုန္းျပင္ျမင့္က ပိုင္းျခားထားခံရတယ္။ (တိဗက္တို-ဗားမင္း) ဘာသာစကာအုပ္စုကို ေျပာဆိုၾကတယ္။

(ခ) အိႏၵိယကတဆင့္
အေစာဆံုးက ပါကစၥတန္ျမိဳ႕ေတာ္ အစၥလမ္မာဘတ္အနားမွာ ေက်ာက္ေခတ္အစအနေတြေတြ႔ရတယ္။ ၁၅ဝဝဝ ႏွစ္ၾကာျပီ။ ဘီစီ ၃၃ဝဝ ကတည္းက အိႏၵဳျမစ္ဝွမ္းယဥ္ေက်းမႈျဖစ္ထြန္းခဲ့တယ္။ အဲဒီေနရာကေန ႏွစ္ေပါင္း ၆ဝဝဝ ကစျပီး လူေတြ ေျပာင္းေရႊ႕ထြက္ခြါၾကတယ္။ အိႏၵိယေျမာက္ပိုင္းဆီ (အင္ဒိုအာရိယန္) ေျပာင္းေရႊ႕ျခင္းရွိလာတယ္။ ဘီစီ ၁၈ဝ ကတည္းက အာရွအလယ္ပိုင္းကလူေတြ ထိုးေဖါက္လာတယ္။ ပထမ (ရာဂ်င္ဒရာ ခ်ိဳလား) ကေန သီရိလကၤာ၊ အေနာက္ဘဂၤလား၊ ျမန္မာနဲ႔ စုမားတရားတစိတ္တပိုင္းေတြကိုသိမ္းခဲ့တယ္။ ဘီစီ ၅ဝဝ ကတည္းက ဗုဒၡဘာသာဝင္ (ၾသရိသ) ကိုလိုနီေတြ ျမန္မာျပည္ျဖစ္လာမယ့္ ဧရာဝတီျမစ္ဝွမ္းအထိရွိခဲ့တယ္။ ဘုရားေစတီေတြတည္ခဲ့တယ္။ ဘီစီ ၁၈ဝ မွာ (တယ္လူဂူ) ဟင္ဒူကိုလိုနီေတြ ျမန္မာျပည္ျဖစ္လာမယ့္ ဟံသာဝတီမြန္ျမိဳ႕နဲ႔ သန္လွ်င္ျမိဳ႕ကိုေရာက္တယ္။ ျမန္မာျပည္က တေကာင္းမင္းဆက္မွာ ဒြတၲေဘာင္မင္းရဲ႕မိဘေတြဟာ ဗိႆႏိုးဘုရင္မနဲ႔ အမ်ိဳးစပ္ထားတယ္ဆိုတာ မခိုင္မာဘူး။ ဒီရာဇဝင္ေတြဟာ ဗုဒၡဘာသာနဲ႔ ဟင္ဒူကိုးကြယ္မႈအရျဖစ္ေနပံုရတယ္။

၂ ရာစုကတည္းက ျမန္မာျပည္က ပင္လယ္ခရီးသြားေတြဟာ အိႏၵိယေတာင္ပိုင္းနဲ႔ဆက္ခဲ့တဲ့ အေထာက္အထားေတြ ရွိတယ္။ ဗုဒၡဘာသာလဲ အဲဒီနည္းနဲ႔ ျမန္မာျပည္ထဲေရာက္လာတယ္လို႔ ယူဆၾကတယ္။ ၄ ရာစုကတည္းက ျပည္ျမိဳ႕နားမွာ ဗုဒၡဘာသာေရာက္ေနျပီ။

ဗမာအစ
သံလြင္ျမစ္နဲ႔ မဲေခါင္ျမစ္ေတြက ရွည္လ်ားၾကတယ္။ တိဗက္ကုန္းျမင့္ကေန ျမစ္ဖ်ားခံျပီး ယူနန္၊ ျမန္မာ၊ လာအိုးစ္၊ ထိုင္းနဲ႔ ကေမာၻဒီးယားကို စီးဝင္တယ္။ ဒီျမစ္ေတြရဲ႕ျမစ္ဝွမ္းေတြနဲ႔ ျမစ္လက္တက္ေတြကလည္း ဒီတိုင္းျပည္ေတြရဲ႕ နယ္နိမိတ္ေတြ ျဖစ္တယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ အိႏၵိယနဲ႔တရုပ္ၾကား အေဝးေျပးလမ္းမၾကီးနဲ႔တူတယ္။ ဒီႏိုင္ငံၾကီးႏွစ္ခုမွာ ယဥ္ေက်းမႈၾကီးေတြ ထြန္းကားခဲ့တယ္။ ခရီးသြားေတြ၊ ကုန္သြယ္မႈေတြမ်ားျပားလို႔ ျမန္မာလူမ်ိဳးေတြဟာ အဲဒီႏိုင္ငံေတြကေန ေျပာင္းေရႊ႕အေျခခ် ေနထိုင္သူေတြျဖစ္မယ္။ ယူနန္မွာေနၾကတဲ့ လူနည္းစုတိုင္းရင္းသား အေတာ္မ်ားမ်ားလည္း ျမန္မာျပည္မွာ ေနထိုင္ၾကတယ္။ ကူမင္း (ေကြ႔မင္) တိုင္းရင္းသားျပတိုက္မွာ ျမန္မာျပည္က တိုင္းရင္းသားေတြအတိုင္းပဲ ရွိတယ္။

ဗမာေတြက တိဘက္တို-ဗားမင္းစကားေျပာတယ္။ ကေန႔ ယူနန္ထဲက Yi (Nuosu) ယီ (ႏူဆူ) နဲ႔ ဆင္တယ္။ ဒီလို ဆင္တူသူေတြဟာ ယူနန္၊ ဇီခြ်မ္ေတာင္ပိုင္းနဲ႔ ဗမာေတြျဖစ္ၾကတယ္။ (ဟန္) မင္းဆက္ကာလမွာ ယူနန္ကို အဲလို Burmese-Yi ျမန္မာ-ယီစကားေျပာသူေတြက Dian (ဒုိင္ယန္) နဲ႔ Yelang (ရဲလန္း) ႏိုင္ငံေတြရွိခဲ့ၾကတယ္။ Tang (တန္) မင္းဆက္တံုးက ယူနန္နဲ႔ ျမန္မာျပည္ အထက္ပိုင္းကို ျမန္မာ-ယီစကားေျပာ Nanzhao နန္ေခ်ာင္မင္းေတြ အုပ္စိုးခဲ့ၾကတယ္။ အဲဒီကာလမွာပဲ ဧရာဝတီျမစ္ေၾကာင္းကေန ျမန္မာျပည္ျဖစ္လာမယ့္ဆီကို အေျမာက္အျမား ေရာက္လာၾကတယ္လို႔ ယူဆရတယ္။

ဒိေနာက္ ပုဂံကုိတည္ေထာင္တယ္။ နာမည္ေပးပံုကလည္း နန္ေခ်ာင္မင္းေတြနဲ႔ ဆင္တူတယ္။ ဟန္လင္းမွာေတြ႔တဲ့ ရုပ္တုေတြကလည္း နန္ေခ်ာင္မင္းဆက္က ရုပ္တုေတြနဲ႔တူတယ္။ ယူနန္ေျမာက္ဖက္က Xixia (ဇီဇီယာ) Tanguts (တန္းဂတ္စ္) ေတြကလည္း တိဘက္တိုဗားမင္း စကားမ်ိဳးေျပာၾကတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျမန္မာျပည္ကလူမ်ိဳးစု အေတာ္မ်ားမ်ားက ယူနန္ကေနလာတဲ့ နန္ေခ်ာင္ဆက္ေတြျဖစ္မယ္။

တိဘက္တို-ဗားမင္းဆိုတာ လူမ်ိဳးကုိေရာ ဘာသာစကားကိုပါသံုးတယ္။ ဗမာ (ျမန္မာ) စကားဟာ တိဘက္တို-ဗားမင္း ျဖစ္ေပမယ့္ ေရးတဲ့စာလံုးက အိႏၵိယေတာင္ပိုင္းက Telugu (တယ္လူဂူ) စာနဲ႔ ဆင္တူတယ္။ ျမန္မာသဒၵါက ဟင္ဒီနဲ႔ အေတာ္တူတယ္။ က၊ ခ၊ ဂ၊ ဃ၊ င။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၅-၄-၂ဝ၁၅
Map = 1667, Map of India Orientalis from the Center for Burma Studies, Northern Illinois University