Chikungunya ဆင္ျဖဴေတာ္ တုပ္ေကြး
Oo Lay Gyi ကြၽွန္ေတာ္အမ်ိဳးသမီး ေလးဘက္နာသြားျပရင္းနဲ႔ ဆင္တုပ္ေကြးဆိုတာပါ (တစ္ခါမွေတာ့ မၾကားဘူးပါ) ေတြ႔လို႔ ထပ္ကုလိုက္ရေသးတယ္ဆရာ။ ဒီအတိုင္းဆို ၉၆ ပါးေက်ာ္ေလာက္ၿပီ။ ေရာဂါအဆန္းေတြမ်ားလာၿပီဆရာ။
နာမယ္အေခၚက တေက်ာင္းတဂါထာ၊ စာလံုးေပါင္းရတာကလဲ တရြာတပုဒ္ဆန္း၊ အသံကလည္း မွန္းထြက္ရတဲ့ တုပ္ေကြးေရာဂါ။ (ျမန္မာတိုင္းမ္) ကေတာ့ ဂ်ပန္တုပ္ေကြးသံုးတယ္။ အိႏၵိယက ၁၉-၁ဝ-၂ဝ၁ဝ သတင္းစာရဲ႕ က်န္းမာေရး သတိေပးခ်က္မွာ ေမ်ာက္ပံုနဲ႔ ေဖၚျပျပန္ေသးတယ္။ ေရဒီယိုေတြကေရာ၊ ျမန္မာလိုေရးၾကတဲ့ ဆိုဒ္ေတြကပါ အမ်ားဆံုး သံုးေနၾကတာကေတာ့ ဆင္တုပ္ေကြးတဲ့။ အမ်ားညီရင္ ဤကို ကြ်ဲလို႔ဖတ္ၾကတယ္မဟုတ္လား။ ဒီစာဖတ္ျပီး ကြ်ဲတုပ္ေကြး လို႔ေတာ့ မလုပ္လိုက္ၾကပါနဲ႔။
အဂၤလိပ္လို Chickungunya လို႔ အမွတ္မထင္ မွားေပါင္းထားတာ ဖတ္ရေသးတယ္။ အျပစ္တင္ဘို႔ မရွိပါ။ အဂၤလိပ္ စကားလံုးလည္း မဟုတ္ဘူး။ အသံထြက္လဲ သူတို႔လို မွန္ေအာင္ထြက္ဘို႔ မလြယ္ဘူး။ အဂၤလိပ္ေတြကလဲ ဗမာေတြလို ပါဘဲ၊ ကိုယ္နဲ႔ အဆင္ေျပတာ လုပ္တာပါဘဲ Chicken guinea လို႔မွားၾကသလို အခု CHIKV လို႔ အလြယ္ေခၚ ေခၚေနၾကတယ္။
https://www.youtube.com/watch?v=GEzJXSTXKFI အသံထြက္မွန္ = ခ်ီကန္ ဂြန္ ညာ
ျမန္မာတိုင္းမ္သတင္းေခါင္းစဥ္မွာ (ခ်ီကန္ကင္ညာ) လို႔ ဖတ္ရျပန္ေတာ့ စကားလံုးရဲ႕ (ေအာရီဂ်င္နယ္လ္) နဲ႔ဆို အထင္ မွားဦးမယ္။ Chikungunya ဆိုတာ (တန္ဇန္နီးယား) အေရွ႕ေတာင္ပိုင္း နဲ႔ (မိုဇမ္ဘစ္) ေျမာက္ပိုင္းေန လူေတြသံုးတဲ့ Makonde စကားျဖစ္ပါသတဲ့။ (ကင္ညာ) ရဲ႕ေတာင္ဘက္က်ပါတယ္။ ၁၉၅၂ တံုးက အဲဒီ ေတာင္ကုန္းလြင္ျပင္မွာ ကူးစက္ေရာဂါ စခဲ့ရာကေန ဒီနာမည္ရခဲ့တယ္။
ဘယ္လိုေခၚေခၚ၊ ဘယ္လိုထြက္ထြက္၊ ဘယ္လိုေပါင္းေပါင္း ေရာဂါအေၾကာင္းကေတာ့ လြဲမရပါ။ ဗိုင္းရပ္စ္ကေန ျဖစ္တယ္။ ျခင္ကေနကူးတယ္။ တိတိက်က်ေျပာရရင္ Alphavirus နဲ႔ Aedes mosquitoes ျခင္ေတြျဖစ္တယ္။ ေသြးလြန္-တုပ္ေကြးနဲ႔ ဆင္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဆင္တုပ္ေကြးလုပ္ၾကသလားမသိ။ ကြ်န္ေတာ္ကေတာ့ ေခတ္မီေအာင္ ဆင္ျဖဴေတာ္ တုပ္ေကြး ေခၚလိုက္မယ္။
ပိုးရွိတဲ့ျခင္ အကိုက္ခံရျပီးေနာက္ ၂-၅ ရက္အတြင္း ဖ်ားမယ္။ အဖ်ား ဒီဂရီ ၁ဝ၂ အထိ တက္ႏိုင္တယ္။ (ဆဲလ္စီယပ္စ္) နဲ႔ ဆိုရင္ ၄ဝ ဒီဂရီေပါ့။ ကိုယ္လက္ ကိုက္ခဲတယ္။ အဆစ္ေတြနာတာ ထူးျခားတယ္။ ေသြးလြန္-တုပ္ေကြးနဲ႔ ဆင္တာက Petechial, Maculopapular rash ေသြးျခည္ဥ နဲ႔ အနီျပင္ ထြက္တတ္လို႔။ တခ်ိဳ႕ ေခါင္းကိုက္ႏိုင္တယ္၊ မ်က္စိနာႏိုင္တယ္၊ အားယုတ္ႏိုင္တယ္၊ ပ်ိဳ႕-အန္ခ်င္မယ္၊ အိပ္မရတာ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ၂ ရက္ဆိုရင္ အဖ်ားက်ျပီ။ ၅-၇ ရက္ဆို ေပ်ာက္ပါျပီ။ အဖ်ားေပ်ာက္တဲ့ ေနာက္မွာပါ အဆစ္က ဆက္နာေန ေသးတယ္။ အသက္အႏၲရာယ္ မစိုးရိမ္ရဘူး။ ကိုယ္ဝန္မွာျဖစ္လဲ ျပႆနာ ထူးမျဖစ္ပါ။
က်န္းမာေရးဌာနအတြက္ Serological tests ေသြးစစ္ျပီး ဗိုင္းရပ္စ္ ဟုတ္မဟုတ္ လုပ္ရေသးတယ္။ မကူးေအာင္က ျခင္မကိုက္ေအာင္သာ ဂရုစိုက္ရတာပါ။ ေဆးကုရတာ လကၡဏာ သက္သာေဆးသာ ရွိတယ္။ ကာကြယ္ေဆး မရွိေသးပါ။ ငယ္သူေတြက နာလံထတာ ျမန္ပါတယ္။ Chikungunya ဗိုင္းရပ္စ္ကို Biological weapon ဇီဝပိုးမႊား လက္နက္အေနနဲ႔ စမ္းသပ္မႈေတြ လုပ္ဖူးတယ္။ အရင္ကပါ။
Dr. တင့္ေဆြ
နာမယ္အေခၚက တေက်ာင္းတဂါထာ၊ စာလံုးေပါင္းရတာကလဲ တရြာတပုဒ္ဆန္း၊ အသံကလည္း မွန္းထြက္ရတဲ့ တုပ္ေကြးေရာဂါ။ (ျမန္မာတိုင္းမ္) ကေတာ့ ဂ်ပန္တုပ္ေကြးသံုးတယ္။ အိႏၵိယက ၁၉-၁ဝ-၂ဝ၁ဝ သတင္းစာရဲ႕ က်န္းမာေရး သတိေပးခ်က္မွာ ေမ်ာက္ပံုနဲ႔ ေဖၚျပျပန္ေသးတယ္။ ေရဒီယိုေတြကေရာ၊ ျမန္မာလိုေရးၾကတဲ့ ဆိုဒ္ေတြကပါ အမ်ားဆံုး သံုးေနၾကတာကေတာ့ ဆင္တုပ္ေကြးတဲ့။ အမ်ားညီရင္ ဤကို ကြ်ဲလို႔ဖတ္ၾကတယ္မဟုတ္လား။ ဒီစာဖတ္ျပီး ကြ်ဲတုပ္ေကြး လို႔ေတာ့ မလုပ္လိုက္ၾကပါနဲ႔။
အဂၤလိပ္လို Chickungunya လို႔ အမွတ္မထင္ မွားေပါင္းထားတာ ဖတ္ရေသးတယ္။ အျပစ္တင္ဘို႔ မရွိပါ။ အဂၤလိပ္ စကားလံုးလည္း မဟုတ္ဘူး။ အသံထြက္လဲ သူတို႔လို မွန္ေအာင္ထြက္ဘို႔ မလြယ္ဘူး။ အဂၤလိပ္ေတြကလဲ ဗမာေတြလို ပါဘဲ၊ ကိုယ္နဲ႔ အဆင္ေျပတာ လုပ္တာပါဘဲ Chicken guinea လို႔မွားၾကသလို အခု CHIKV လို႔ အလြယ္ေခၚ ေခၚေနၾကတယ္။
https://www.youtube.com/watch?v=GEzJXSTXKFI အသံထြက္မွန္ = ခ်ီကန္ ဂြန္ ညာ
ျမန္မာတိုင္းမ္သတင္းေခါင္းစဥ္မွာ (ခ်ီကန္ကင္ညာ) လို႔ ဖတ္ရျပန္ေတာ့ စကားလံုးရဲ႕ (ေအာရီဂ်င္နယ္လ္) နဲ႔ဆို အထင္ မွားဦးမယ္။ Chikungunya ဆိုတာ (တန္ဇန္နီးယား) အေရွ႕ေတာင္ပိုင္း နဲ႔ (မိုဇမ္ဘစ္) ေျမာက္ပိုင္းေန လူေတြသံုးတဲ့ Makonde စကားျဖစ္ပါသတဲ့။ (ကင္ညာ) ရဲ႕ေတာင္ဘက္က်ပါတယ္။ ၁၉၅၂ တံုးက အဲဒီ ေတာင္ကုန္းလြင္ျပင္မွာ ကူးစက္ေရာဂါ စခဲ့ရာကေန ဒီနာမည္ရခဲ့တယ္။
ဘယ္လိုေခၚေခၚ၊ ဘယ္လိုထြက္ထြက္၊ ဘယ္လိုေပါင္းေပါင္း ေရာဂါအေၾကာင္းကေတာ့ လြဲမရပါ။ ဗိုင္းရပ္စ္ကေန ျဖစ္တယ္။ ျခင္ကေနကူးတယ္။ တိတိက်က်ေျပာရရင္ Alphavirus နဲ႔ Aedes mosquitoes ျခင္ေတြျဖစ္တယ္။ ေသြးလြန္-တုပ္ေကြးနဲ႔ ဆင္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဆင္တုပ္ေကြးလုပ္ၾကသလားမသိ။ ကြ်န္ေတာ္ကေတာ့ ေခတ္မီေအာင္ ဆင္ျဖဴေတာ္ တုပ္ေကြး ေခၚလိုက္မယ္။
ပိုးရွိတဲ့ျခင္ အကိုက္ခံရျပီးေနာက္ ၂-၅ ရက္အတြင္း ဖ်ားမယ္။ အဖ်ား ဒီဂရီ ၁ဝ၂ အထိ တက္ႏိုင္တယ္။ (ဆဲလ္စီယပ္စ္) နဲ႔ ဆိုရင္ ၄ဝ ဒီဂရီေပါ့။ ကိုယ္လက္ ကိုက္ခဲတယ္။ အဆစ္ေတြနာတာ ထူးျခားတယ္။ ေသြးလြန္-တုပ္ေကြးနဲ႔ ဆင္တာက Petechial, Maculopapular rash ေသြးျခည္ဥ နဲ႔ အနီျပင္ ထြက္တတ္လို႔။ တခ်ိဳ႕ ေခါင္းကိုက္ႏိုင္တယ္၊ မ်က္စိနာႏိုင္တယ္၊ အားယုတ္ႏိုင္တယ္၊ ပ်ိဳ႕-အန္ခ်င္မယ္၊ အိပ္မရတာ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ၂ ရက္ဆိုရင္ အဖ်ားက်ျပီ။ ၅-၇ ရက္ဆို ေပ်ာက္ပါျပီ။ အဖ်ားေပ်ာက္တဲ့ ေနာက္မွာပါ အဆစ္က ဆက္နာေန ေသးတယ္။ အသက္အႏၲရာယ္ မစိုးရိမ္ရဘူး။ ကိုယ္ဝန္မွာျဖစ္လဲ ျပႆနာ ထူးမျဖစ္ပါ။
က်န္းမာေရးဌာနအတြက္ Serological tests ေသြးစစ္ျပီး ဗိုင္းရပ္စ္ ဟုတ္မဟုတ္ လုပ္ရေသးတယ္။ မကူးေအာင္က ျခင္မကိုက္ေအာင္သာ ဂရုစိုက္ရတာပါ။ ေဆးကုရတာ လကၡဏာ သက္သာေဆးသာ ရွိတယ္။ ကာကြယ္ေဆး မရွိေသးပါ။ ငယ္သူေတြက နာလံထတာ ျမန္ပါတယ္။ Chikungunya ဗိုင္းရပ္စ္ကို Biological weapon ဇီဝပိုးမႊား လက္နက္အေနနဲ႔ စမ္းသပ္မႈေတြ လုပ္ဖူးတယ္။ အရင္ကပါ။
Dr. တင့္ေဆြ
Comments
Post a Comment