သားအိမ္အဝကင္ဆာ ကာကြယ္ေဆး
မဂၤလာပါဆရာ ကန္ေတာ့ပါဆရာ သမီးအခုအသက္က ၂၂ပါဆရာ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာကာကြယ္ေဆး ထိုးခ်င္လို႔ပါဆရာ မထိုးခင္ သားအိမ္ကိုစစ္တယ္လို႔ေျပာလို႔ပါ သမီးသူငယ္ခ်င္းေတြက ရပ္ကြက္မွာလာထိုးတုန္းက ထိုးၿပီးသြားပါၿပီ သမီးကမမွီလိုက္လို႔ပါဆရာသူတို႔ထိုးတာေတာ့မစစ္ပဲထိုးတာပါတဲ့ သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာ ကာကြယ္ေဆးက သားအိမ္ကိုစစ္ၿပီးထိုးမွထိေရာက္တာပါလားဆရာ႐ွင့္ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ဆရာ႐ွင့္ ဆရာေျဖၾကားမဲ့အခ်ိန္ေလးေစာင့္ေမ်ွာ္ေနပါ့မယ္႐ွင့္
MON 8:18AM
ေမးထားတာကို အခုမွသာေတြ႔။ ေဆာရီး။ လိုေသးထပ္ေမးႏိုင္။
MON 9:48PM
ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ ဆရာေရ
TUE 6:54AM
ဆရာေရသမီးအေပၚကေမးခြန္းေလးေတြကိုသိခ်င္လို႔ပါ႐ွင့္
သားအိမ္ဝကင္ဆာကာကြယ္ေဆးထိုးခ်င္သူကို အပ်ိဳျဖစ္ျပီးလား မေမး။ အိမ္ေထာင္က်ျပီလား မေမး။ ေဆးစစ္တာ မလုပ္ပါ။ အသက္ေတာ့ ေမးတယ္။
ကြ်န္ေတာ္က သားအိမ္အဝလို႔ေရးတယ္။ အမ်ားကသားအိမ္ေခါင္းလို႔ေရးတယ္။ ဘယ္သူမွမတိက်ပါ။ Cervix ဆိုတာ လည္ပင္း။ လည္ပင္းလို႔ဘာသာျပန္ရင္ နားလည္ရခက္မယ္။ အမွန္ေျပာရရင္ သားအိမ္ရဲ႕ ရာသီဆင္းတဲ႔၊ ကေလးေမြးတဲ့ အေပါက္က ႏႈတ္ခမ္းလိုေနရာမွာျဖစ္တယ္။ ႏႈတ္ခမ္းလို႔ မေရးၾကပါ။ စူေနတဲ့ႏႈတ္ခမ္းနဲ႔ ပိုတူတယ္။ အဝေပါက္ရွိတယ္။ အဝဖံုးပတ္လည္ႏႈတ္ခမ္းသားရွိတယ္။ အဲတာက နည္းနည္းေလးရွည္တယ္။
အေမရိကားမွာ ႏွစ္တိုင္း အမ်ိဳးသမီးေပါင္း ၁၂ဝဝဝ ေယာက္မွာ သားအိမ္အဝကင္ဆာ ေတြ႔ေနျပီး၊ ၄ဝဝဝ ေလာက္ ေသဆံုးၾကရတယ္။ မ်ိဳးပြါးႏိုင္တဲ့အရြယ္ရွိ မိန္းမ၊ ေယာက္်ား ၁% မွာ လိင္လမ္းၾကြက္ႏို႔ရွိၾကတယ္။သားအိမ္အဝကင္ဆာ ကာကြယ္ေဆး (၂) မ်ိဳးရွိတယ္။ ကင္ဆာကိုျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ Human papillomavirus (HPV) ဗိုင္းရပ္စ္ေတြကို ကာကြယ္ေပးတယ္။ Cervarix ဆိုတာကို Bivalent vaccine လို႔ေခၚျပီး၊ Gardasil ကို Quadrivalent vaccine လို႔ ေခၚတယ္။
HPV Vaccine 0.5 mL ကို IM အသားေဆးထိုးရတယ္။ (၃) ခါထိုးရမယ္။ ဒုတိယေဆးကို ပဌမေဆးေနာက္ ၁-၂ လ အကြာမွာထိုးတယ္။ တတိယေဆးကို ပဌေမးထိုးျပီးေနာက္ ၆ လအၾကာမွာထိုးတယ္။ အနည္းဆံုး ၂၄ ပါတ္ျခာျပီး ထိုးတာလဲ ရွိတယ္။ ေဆးထိုးျပီး ၁၅ မိနစ္ၾကာနားေနသင့္တယ္။
Genital HPV ၾကြက္ႏို႔ဗိုင္းရပ္စ္ဟာ လိင္ဆက္ဆံရာကေန အေရျပားခ်င္းထိေတြ႔မိလို႔ ကူးစက္တယ္။ အေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ဒီပိုးဝင္တာ ခံရေပမဲ့ ပိုးရွိေနမွန္းမသိၾကတာဘူး။ ငယ္ရြယ္သူေတြမွာ ပိုမ်ားၾကတယ္။ ပိုးအမ်ိဳးအစားေပါင္း ၄ဝ ေလာက္ ရွိတယ္။ အမ်ားစုကေတာ့ ေရာဂါမရေစပါ။ ကူးစက္လာလဲ သူ႔ဖါသူ ေပ်ာက္သြားႏိုင္တယ္။ တခ်ိဳ႕အမ်ိဳးအစားေတြကေန သားအိမ္အဝ၊ လိင္တံ၊ ေမြးလမ္းေၾကာင္း၊ မိန္းမကိုယ္၊ အာေခါင္ ကင္ဆာ ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ တခ်ိဳ႕အမ်ိဳးအစားေတြက ေယာက္်ားေရာမိန္းမပါ လိင္လမ္းၾကြက္ႏို႔ ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ အသက္ကို ရန္မရွာပါ။ ဒါေပမဲ့ စိတ္မသန္႔ျဖစ္ေနမယ္။ ကုသရတာလဲခက္တယ္။
မိန္းကေလးေတြ အသက္ ၁၁-၁၂-၁၃ ႏွစ္မွာ ထိုးသင့္ၾကတယ္။ မထိုးရေသးရင္လဲ ၂၆ ႏွစ္အထိ ထိုးႏိုင္တယ္။ အငယ္ဆံုး ၉ ႏွစ္သမီးေတြထိုးႏိုင္တယ္။ လိင္ကိစၥနဲ႔လံုးဝ မပတ္သက္ခင္မွာ ထိုးရတာ ျဖစ္တယ္။ ၂၆ ႏွစ္ေက်ာ္ရင္ သိပ္မထူးေတာ့လို႔ မထိုးေစတာပါ။
ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေနရင္ ကာကြယ္ေဆးမထိုးေသးဘဲ ေနသင့္တယ္။ သုေတသနေတြက မျပည့္စံုေသးပါ။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ကာကြယ္ေဆး ထိုးမိရင္လဲ ကိုယ္ဝန္က်ဖ်က္ျပစ္ဘို႔ မလိုအပ္ပါ။ ဆက္ထိုးရမဲ့ေဆးကိုေတာ့ ကေလးေမြးျပီးမွ ထိုးသင့္တယ္။ ေဆးမထိုးခင္ သားအိမ္အဝကင္ဆာရွိ-မရွိစစ္တဲ့ Pap test ေရာ၊ HPV test ပါ စစ္ၾကည့္ဘို႔ မလိုအပ္ပါ။ ဒါေပမဲ့ ေဆးထိုးထားလဲ ေဆးကအကုန္လံုးကို ကာကြယ္ႏိုင္တာမဟုတ္လို႔ သားအိမ္အဝကင္ဆာ ရွိ-မရွိဆိုတာကို စစ္ဘို႔ေတာ့ လိုအပ္ပါမယ္။ ပိုးဝင္ထားျပီးသူေတြက ေရာဂါျဖစ္ခ်င္ျဖစ္လာႏိုင္တယ္။ ပိုးကိုေရာ ေရာဂါကိုပါ ကာကြယ္ေဆးက ေပ်ာက္ေအာင္လုပ္မေပးႏိုင္ပါ။
သုေတသနေတြ ဆက္လုပ္ေနပါတယ္။ ေဆး ၃ လံုးထိုးထားျပီးရင္ ၆ ႏွစ္အထိကာကြယ္တာ ေသခ်ာတယ္။ ဒိေနာက္လဲ ကာကြယ္ႏိုင္စြမ္း မေလွ်ာ့ေသးပါ။ တျခားလိင္ကတဆင့္ကူးစက္တဲ့ေရာဂါေတြကို မကာကြယ္ႏိုင္ပါ။ ကာကြယ္ေဆး ၁ လံုး၊ ၂ လံုးတည္းထိုးရင္ ကာကြယ္ေပးႏိုင္မႈနည္းမယ္။
ကာကြယ္ေဆးေတြက အမ်ားဆံုးျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ ဗိုင္းရပ္စ္ အမ်ိဳးအစားေတြကို ပစ္မွတ္ထားတယ္။ Gardasil ေဆးကေန လိင္လမ္းၾကြက္ႏို႔ျဖစ္ေစတဲ့ ဗိုင္းရပ္စ္ေတြကိုပါ ကာကြယ္မယ္။ ကာကြယ္ေဆး ၂ မ်ိဳးလံုးကေန ကင္ဆာျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ပိုး အမ်ားစုကိုထိထိေရာက္ေရာက္ကာကြယ္မႈေပးပါမယ္။ အမ်ိဳးသမီးငယ္တေယာက္ဟာ တကယ္လို႔ ကာကြယ္ေဆး မထိုးခင္က HPV ပိုးတမ်ိဳး ဒါမွမဟုတ္ တမ်ိဳးမကနဲ႔ ထိေတြ႔ဘူးျပီးသားျဖစ္ေနရင္ ကာကြယ္ေဆးရဲ႕ ထိေရာက္မႈ နည္းႏိုင္ပါတယ္။ ကာကြယ္ေဆးေတြက ပိုးေၾကာင့္ျဖစ္ေနျပီးသား ေရာဂါကိုေတာ့ မကာကြယ္ႏိုင္ပါ။
Gardasil ေဆးဟာ HPV 6, 11, 16 နဲ႔ 18 အမ်ိဳးအစား ဗိုင္းရပ္စ္ေတြကို ကာကြယ္ေပးႏိုင္တဲ့ တမ်ိဳးတည္းေသာေဆး ျဖစ္တယ္။ Cervarix ကာကြယ္ေဆးကေတာ့ HPV 16 နဲ႔ 18 ေတြကို ကာကြယ္ေပးႏိုင္တဲ့ မိန္းကေလးေတြအတြက္ေဆး ျဖစ္တယ္။ Gardasil ေဆးကို အသက္ ၉ ႏွစ္ကေန ၂၆ ႏွစ္ၾကား မိန္းကေလးတိုင္းထိုးၾကဘို႔ ၂ဝဝ၆ ခုႏွစ္ကတည္းက သတ္မွတ္ထားခဲ့တာပါ။ ေယာက္်ားေလးေတြကိုေတာ့ အဲဒီအရြယ္ေတြမွာပဲထိုးေစဘို႔နဲ႔ Cervarix ေဆးကိုေတာ့ မိန္းကေလး ၁ဝ ႏွစ္ကေန ၂၅ ႏွစ္အရြယ္ေတြကို ထိုးေပးဘို႔ ၂ဝဝ၉ မွာ သတ္မွတ္ခဲ့ပါတယ္။
1. Ca Cx vaccine သားအိမ္ဝကင္ဆာ ကာကြယ္ေဆး https://doctortintswe.blogspot.com/2015/08/ca-cx-vaccine.html
2. Cervarix သားအိမ္ဝကင္ဆာ ကာကြယ္ေဆး http://doctortintswe.blogspot.com/2015/03/cervarix.html
3. Gardasil vaccine သားအိမ္အဝကင္ဆာ ကာကြယ္ေဆး http://doctortintswe.blogspot.com/2015/03/gardasil-vaccine.html
4. HPV vaccine and Marriage သားအိမ္ကင္ဆာ ကာကြယ္ေဆးႏွင့္ လက္ထပ္ျခင္း http://doctortintswe.blogspot.com/2014/12/hpv-vaccine-and-marriage.html
5. HPV Vaccine for Ca Cx သားအိမ္အဝကင္ဆာ ကာကြယ္ေဆး http://doctortintswe.blogspot.com/2014/10/hpv-vaccine-for-ca-cx.html
6. Pregnancy and HPV Vaccination သားအိမ္-ကင္ဆာ ကာကြယ္ေဆး နဲ႔ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/pregnancy-and-hpv-vaccination_4.html
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၂၇-၆-၂ဝ၁၈
Comments
Post a Comment