Menopause (1) ေသြးမဆံုးခင္နဲ႔ ေသြးဆံုးရင္ ျဖစ္ခ်င္တာေတြ (၁)
၂။ ဆရာ အမ်ိဳးသမီးေသြးဆံုးေရာဂါနဲ႔ပါတ္သက္ၿပီး ေရးထားတာရွိရင္ျပန္တင္ေပးပါဗ် ဆရာ့ page မွာ ေရးထားတာ မ်ားလြန္းေတာ့ ရွာရမလြယ္လို႔ပါ။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။
၃။ သမီး အေမျဖစ္တာပါ။ မီးယပ္ ေသြးဆံုးျဖစ္ၿပီး က်န္းမာေရး သိပ္မေကာင္းလုိ႔ပါ။ အိပ္ရာထဲ လဲေနတာ မဟုတ္ပါဘူး၊ သြားသြား လာလာပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ ပူလုိက္ ခ်မ္းလုိုက္ ေမာသလို ျဖစ္လုိက္ ဒူးနာလုိက္ အိပ္ မေပ်ာ္လုိက္ အဲလို ျဖစ္တာပါဆရာ။ ဘယ္လို အားေဆးမ်ိဳး ဘယ္လိုေဆးမ်ိဳး ေကၽြးရမလဲ။ ဘယ္လိုအစားအစာမ်ိဳးေကၽြးရမလဲ သိခ်င္တာပါ။
ျမန္မာလူမ်ိဳးေတြက ေသြးဆံုးသားဆံုးလို႔ တြဲသံုးတယ္။ သူမ်ားေတြကေတာ့ ေသြးဆံုးခ်ိန္နဲ႔ ေသြးဆံုးခါနီးလို႔ တြဲေရးတယ္။ ေသြးဆံုးတာဆိုတာ အမ်ိဳးသမီးတေယာက္မွာ ရာသက္ပန္ ရာသီမလာေတာ့တာျဖစ္တယ္။ ဘဝမွာ တကယ့္ အခ်ိဳးအေကြ႔တခု ျဖစ္တယ္။ ေရာဂါရလာတာ မဟုတ္ပါ။ ရာသီေသြးဆင္းတာလဲ မမွန္ေတာ့သလို လစဥ္ မ်ိဳးဥထြက္တာလဲ ပံုမွန္မဟုတ္ေတာ့ပါ။ ၾကားရက္မွာ ေသြးဆင္းမယ္။ မ်ိဳးဥကလည္း တခ်ိဳ႕လမွာထြက္မယ္။ တခါတေလမထြက္လာေတာ့ပါ။
ဒါေပမဲ့ ေနေကာင္းထိုင္သာရွိမႈမွာေတာ့ သက္ေရာက္မႈၾကီး ျဖစ္ေစတယ္။ မိန္းမဘဝမွာ ဆုလာဘ္ရသလိုျဖစ္လာတယ္လို႔ ယူတတ္ရင္ ယူဆႏိုင္တယ္။ ႏွလံုးေရာဂါ၊ အရိုးေရာဂါတို႔လို ျဖစ္လာႏိုင္စရာေတြကိုလဲ က်န္းမာေရးအသိရွိရွိနဲ႔ ကာကြယ္ႏိုင္ပါတယ္။ မ်က္ႏွာနီျမန္းတာ၊ ညေခြ်းထြက္တာ စတဲ့အသစ္ျဖစ္လာေတြ ခံစားရမွာျဖစ္ေပမဲ့ လစဥ္ဆိုတာ ပူစရာမလိုေတာ့ဘူး။ ရင့္က်က္-ျပည့္စံုလာျပီ။ ႏွလံုးေရာဂါ၊ အရိုးေရာဂါတို႔လို ျဖစ္လာႏိုင္စရာေတြကိုလဲ က်န္းမာေရး အသိရွိရွိနဲ႔ ကာကြယ္ႏိုင္ပါတယ္။
ဘာလို႔ျဖစ္လာသလဲ။ အသက္ေၾကာင့္ပါ။ ကေလးမရႏိုင္ေတာ့ဘူး။ မ်ိဳးဥအိမ္ကေန အပ်ိဳျဖစ္ကတည္းက လုပ္ေပးေနခဲ့၊ ထုတ္ေပးေနခဲ့တာမွန္သမွ် ေလွ်ာ့ခ်လိုက္ျပီ။ အသက္ေၾကာင့္ မဟုတ္ဘဲ မ်ိဳးဥအိမ္ ႏွစ္ဖက္လံုး ထုတ္ရတာ၊ ကင္ဆာေဆး ေပးတာ၊ တင္ပါးဆံုေနရာကို ဓါတ္ကင္တာေတြ ကေနလဲ ေစာျပီး ေသြးဆံုးႏိုင္ပါတယ္။ သားအိမ္ထုတ္ရေပမဲ့ မ်ိဳးဥအိမ္ ခ်န္ထားရင္ ေဟာ္မုန္းတန္ခိုးေတြ ဆက္ရွိေနပါအံုးမယ္။ ရာသီေသြးမလာေတာ့ဘူး။ ကေလးလဲမရႏိုင္ေတာ့ဘူး။
ေသြးဆံုးခ်ိန္ဟာ ၄၅ ႏွစ္လို႔ ႏုတ္က်ိဳးေနတယ္။ ပ်မ္းမွ် ၅၁ ႏွစ္ျဖစ္တယ္။ ၄ဝ ကတည္းကဆံုးသူနဲ႔ ၆ဝ က်မွ ဆံုးသူေတြလဲ ရွိပါတယ္။ ဆရာဝန္ေတြ ဘယ္ေလာက္ေတာ္ေနေန အမ်ိဳးသမီးလူနာ ဘယ္ေတာ့ ေသြးဆံုးမယ္၊ ဘာေတြ ျဖစ္လာမယ္ဆိုတာ မွန္းလို႔ မရပါ။ ၁၂ လတာဆက္တိုက္ ရာသီ မလာတာကိုမွ ေသြးဆံုးအမ်ိဳးသမီးစာရင္းထဲ ထည့္ပါမယ္။ ေသြးဆံုးဆိုတာ တေျဖးေျဖးျဖစ္လာတယ္။ အဲလို မူမမွန္ ျဖစ္လာေနခ်ိန္ကို ေသြးမဆံုးခင္ျဖစ္တာေတြလို႔ ေခၚတယ္။ ဒီအေတာအတြင္းလဲ ကေလး ရႏိုင္ေသးတယ္။
ျဖစ္တာေတြက တေယာက္နဲ႔တေယာက္မတူပါ။ တခ်ိဳ႕မွာ ေျပာင္းသြား၊ ရပ္သြားမွန္းမသိ ျဖစ္တယ္။ တခ်ိဳ႕ၾက ခံလိုက္ရတာလို႔ ေျပာတယ္။ ရာသီရက္ တိုလာတာ၊ တလနဲ႔တလ ပိုျခာလာတာ၊ ဆင္းတာက နည္းလာတာ၊ တခ်ိဳ႕ ပိုမ်ားတာေတြ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ဒါေတြျဖစ္တိုင္း ေဆးကုဘို႔မလိုပါ။ ဆရာဝန္ျပရင္ေတာ့ ပိုေကာင္းပါတယ္။ သဘာဝနည္းနဲ႔ မဟုတ္ဘဲ မ်ိဳးဥအိမ္ကို ေဆးေပး၊ ခြဲစိတ္၊ ဓါတ္ကင္နည္းနဲ႔လုပ္လို႔ ေသြးဆံုးတာမ်ိဳးက ရုတ္တရက္ၾကီးခံရတယ္။
မ်က္ႏွာနီျမန္းတာကို အျဖစ္ၾကရဆံုးဘဲ။ ပူေႏြးတာ ခံစားရမယ္။ မ်က္ႏွာ၊ လည္ပင္း၊ လက္ေမာင္း၊ ေက်ာ၊ ရင္ပတ္ေတြမွာ နီရဲရဲျဖစ္မယ္။ ေခြ်းပိုထြက္မယ္၊ အိပ္ေရးပ်က္ႏိုင္တယ္။ ခ်မ္းႏိုင္တယ္။ မီးယပ္ခ်မ္းလို႔ ေျပာၾကတာထဲ ဒါလဲ ပါမလားဘဲ။ ၁ဝ-၃ဝ စကၠန္႔ၾကာႏိုင္တယ္။ ေအးတဲ့ေနရာ၊ ပန္ကာ၊ သာမန္ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္တာ၊ အပူအစပ္ေလွ်ာ့စားတာ၊ စိတ္ဖိအား ေလွ်ာ့တာေတြ လုပ္သင့္တယ္။
လင္မယားအတူေနတာမွာလဲ အေျပာင္းအလဲေတြ ရွိလာမယ္။ အီစထိုဂ်င္ေဟာ္မုန္း နည္းလာလို႔ ဗဂ်ိဳင္းနားက ေျခာက္လာတာမို႔ အရင္ပံုစံနဲ႔ ဆက္ဆံရင္ နာမယ္။ ေခ်ာဆီေဆးကို သံုးႏိုင္ပါတယ္။ လိင္စိတ္လဲ ေျပာင္းတယ္။ စိတ္နည္းလာၾကသူက အေရအတြက္မ်ားတယ္။ မနည္းသူ၊ ပိုအဆင္ေျပသူလဲ ရွိေသးတယ္။ စိတ္ဖိအား၊ ရုပ္က်န္းမာေရး၊ အိမ္ေထာင္ေရးစတာေတြအေပၚ မူတည္လို႔ မတူၾကတာျဖစ္တယ္။ အရင္ကလိုေနသူေတြကို သတိေပးစရာရွိတာက လိင္ကတဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါေတြက ေသြးဆံုးတာကို မသိၾကပါ။
ဘယ္လိုအေျပာင္းကေန ျပႆနာရွိရွိ ဆရာဝန္နဲ႔ညွိပါ။ ေဟာ္မုန္းေဆး ေပးမလား၊ မေပးဘူးလား ခ်ိန္ဆမယ္။ ေဟာ္မုန္း အစားထိုးကုသနည္း ေခၚတယ္။ ေနာက္တနည္းက ေဟာ္မုန္းနဲနဲသာပါတဲ့ ကိုယ္ဝန္ တားေဆးေပးႏိုင္တယ္။ စိတ္က်ေဆး၊ ေသြးက်ေဆး၊ ေမြးလမ္းထဲထည့္ရတဲ့ အီစထိုဂ်င္ေဟာ္မုန္းေဆးေတြလဲ ေပးႏိုင္တယ္။ ဘိုင္အိုအိုင္ဒန္တီကယ္ ေဟာ္မုန္း ေပးနည္းလဲ ရွိတယ္။
ေသြးဆံုးသူေတြအတြက္ စိုးရိမ္စရာေတြက ႏွလံုးေရာဂါ နဲ႔ အရိုး မသန္မာမႈေတြ ျဖစ္တယ္။ က်န္းမာေနဘို႔ရာ ေဆးစစ္ပါ။ ေသြးဖိအား၊ ကိုလက္စေထာ၊ ဆီးခ်ိဳေတြ စစ္ပါ။ ရင္သားကင္ဆာအတြက္ မင္မိုဂရမ္ရိုက္ပါ။ သားအိမ္ကင္ဆာအတြက္ ပက္ပ္ တက္စ္လုပ္ပါ။ အစာအာဟာရ၊ ကိုယ္လက္လႈတ္ရွားမႈ နဲ႔ စိတ္ေျဖေလွ်ာ့နည္းေတြ ျဖည့္ေပးပါ။
ေသြးဆံုးတာနဲ႔ ေဘဆိုမိုတာလကၡဏာေတြျဖစ္တဲ့ ညေခြ်းထြက္မယ္၊ ေျခဖဝါး-လက္ဖဝါး-ကိုယ္ခႏၶာ ေခြ်းထြက္မယ္၊ အိပ္လို႔မေကာင္း ျဖစ္မယ္။ ဒီလိုျဖစ္တာေတြကို ေဘဆိုမိုတာလကၡဏာေတြလို႔ ေခၚတယ္။ အမ်ိဳးသမီး ၈၅% မွာ ျဖစ္ၾကတယ္။ စိတ္ပိုင္းသက္ေရာက္မႈေတြကလည္း အေတာ္သိသိသာသာ ဆိုးဆိုးဝါးဝါးျဖစ္ႏိုင္တယ္။ စိတ္ဓါတ္က်မယ္၊ စိုးရိမ္စိတ္မ်ားမယ္၊ စိတ္တိုမယ္၊ အားယုတ္မယ္၊ အာရံုစိုက္ရတာ ခက္ခဲမယ္။
ဘယ္လို အဆင္ေျပေအာင္လုပ္မလဲ -
(၁) ေယဘုယ်
• အဝတ္အစား ေအးတာေရြးဝတ္ပါ။
• ပန္ကာ၊ ဝါတာကူလာ၊ ေလေအးစက္ သံုးပါ။
• ေအးတဲ့ေရ၊ ေဖ်ာ္ရည္၊ အစားအေသာက္ေရြးစားပါ။ ေကဖင္းပါတာ ေလွ်ာ့စားပါ။ အရက္ ေလွ်ာ့ေသာက္ပါ။ အပူးအစပ္ ေလွ်ာ့စားပါ။ အဆီ ေလွ်ာ့စားပါ။ ေဆးလိပ္ျဖတ္ပါ။
• ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္လို႔ သက္သာတာေရာ၊ မထူးတာပါရွိတယ္။
• ေယာဂလုပ္ပါ။ အႏွိပ္ခံပါ။ တရားထိုင္ပါ။ အထူးေရခ်ိဳးနည္းလုပ္ပါ။ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ခ်ပါ။
• ဗီတာမင္ ဘီ ၆ ေသာက္ေပးတာ တခ်ိဳ႕မွာ သက္သာတယ္။
• ဗီတာမင္အီးကေတာ့ နည္းနည္း အက်ိဳးရွိတယ္။
(၂) ေဆးသံုးနည္း
• Estrogen Replacement Therapy အီစထိုဂ်င္အစားထိုးေပးနည္း ၈ဝ-၉ဝ% သက္သာေစတယ္။
• Progesterone transdermal cream (20 grams/day) ပရိုဂ်က္စတင္လိမ္းေဆး
• (SSRIs) အက်ိဳးရွိတာေတြ႔ရတယ္။ ဥပမာ Venlafaxine (Effexor) 12.5 mg ကို တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ဒါမွမဟုတ္ 75 mg ကို ညအိပ္ရာဝင္ေသာက္ပါ။ Paroxetine (Paxil CR) 12.5 to 25 mg ကို တေန႔ ၄ ၾကိမ္ေသာက္ပါ။ Gabapentin (Neurontin) 300 mg ကို တေန႔ ၃ ၾကိမ္။ Aldomet 250 mg ကို တေန႔ ၂ ၾကိမ္။
(၃) ဟာဘယ္လ္ေဆးေတြ
• Black Cohosh နဲ႔ Soy ပဲပုတ္ အက်ိဳးရွိတာေတြ႔ရတယ္။ ဒါေပမဲ့
• Dong Quai, Evening Primrose Oil နဲ႔ Red Clover ေတြက မထူးတာေတြ႔ရတယ္။
Menopause (1) ေသြးမဆံုးခင္နဲ႔ ေသြးဆံုးရင္ ျဖစ္ခ်င္တာေတြ (၁) https://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/menopause-1.html
Menopause (2) ေသြးမဆံုးခင္နဲ႔ ေသြးဆံုးရင္ ျဖစ္ခ်င္တာေတြ (၂) https://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/menopause-2.html
Healthy Ladies အမ်ိဳးသမီးၾကီးေတြ က်က္သေရရွိၾကပါေစ https://doctortintswe.blogspot.com/2016/04/healthy-ladies.html
Dr. တင့္ေဆြ
Comments
Post a Comment