Plantar fasciitis ေျခဖေနာင့္နာေရာဂါ

ဆရာ က်မေမေမက လမ္းကိုအေဝးႀကီးေလ်ွာက္ရင္ ေျခဖဝါးကမခံနိုင္ေအာင္ နာတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္ဆရာ။ ဘာျဖစ္လို႔ နာတယ္၊ ဘယ္လိုကုရမလဲဆိုတာ အႀကံျပဳေပးပါဦးဆရာ။

ေျခဖေနာင့္ေနရာနာတာကို အမ်ားဆံုးျဖစ္ေစတာက Plantar fasciitis ေျခဖဝါးမွာရွိတဲ့အရြတ္ျပားေရာင္လို႔ျဖစ္တယ္။ ဒီအရြတ္ျပားဟာ ဖေနာင့္နဲ႔ေျခေခ်ာင္းေတြကိုဆက္ေပးထားတယ္။ ေျခဖဝါးကိုခံုးခံုးေလးျဖစ္ေနေစတယ္။ အဲတာ ေရာင္ေနရင္ အလြန္နာတယ္။ လူလတ္ပိုင္းမွာအျဖစ္မ်ားတယ္။ ေျခေထာက္အသံုးမ်ားသူေတြ ဥပမာ စစ္သား၊ အားကစားသမားေတြမွာ အျဖစ္မ်ားတယ္။ တဖက္ေရာ ႏွစ္ဖက္လံုးပါျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ၾကာရင္ အရြတ္ျပား စုတ္ျပဲတာျဖစ္လာႏိုင္တယ္။

ေျခဖဝါးကို အတြင္းဘက္ကိုခြင္ရင္၊ ခြါျမင့္ဖိနပ္စီးရင္၊ ဖိနပ္မေကာင္းတာစီးေနရရင္၊ အၾကာၾကီး ရပ္-သြား-ေျပးရရင္၊ လူကဝရင္၊ နင္းရတဲ့ ေျမျပင္-ၾကမ္းျပင္ မာရင္ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အေတာ္မ်ားမ်ား အိပ္ယာကေနထ ပဌမေျခလွမ္းမွာ ပိုသိသိသာသာနာတယ္။ အိပ္ေနတံုးမွာ နာတာဆိုရင္ အဆစ္နာေရာဂါ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ tarsal tunnel syndrome အာရံုေၾကာေရာဂါျဖစ္ႏိုင္တယ္။

ကုသနည္းမ်ား
၁။ Nonsurgical Treatment ခြဲစိတ္စရာမလိုတဲ့နည္း
၉ဝ% ဟာ ၁ဝ ရက္အတြင္းသက္သာေပ်ာက္ကင္းလာမယ္။ ဖိနပ္လိုရင္အသစ္လဲပါ။ ခြါျမင့္မစီးပါနဲ႔။ ၾကမ္းျပင္ညီတာေပၚမွာသာ သြားလာလႈပ္ရွားပါ။ Rest နားပါ။ Ice ေရခဲတင္ေပးပါ။ မိနစ္ ၂ဝ ၾကာ၊ တေန႔ ၃-၄ ခါတင္ေပးပါ။ Non-steroidal anti-inflammatory medication အနာ-အေရာင္သက္သာ ေဆးေသာက္ပါ။ ibuprofen နဲ႔ naproxen ေဆးေတြသံုးႏိုင္တယ္။ အဲလိုေဆးၾကာၾကာေသာက္ရသူေတြ အစာအိမ္နာမျဖစ္ေအာင္သတိထားပါ။ (စာတပုဒ္ ေရးထားပါတယ္။)

၂။ Exercise ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ပါ။ Calf stretch နည္းျဖစ္ပါတယ္။
(က) Foot stretches ေလ့က်င့္ခန္း
နံရံကိုမ်က္ႏွာျပဳျပီးရပ္ပါ။ ေနာက္ေျခဆန္႔ျပီး ေျခဖဝါးကို ၾကမ္းျပင္မွာ ျပားလိုက္ထားပါ။ တင္ပါးကိုေရွ႕ဖက္ဆီယူပါ။ ဆန္႔ထားတဲ့ေျခေထာက္ ေျခသလံုးၾကြက္သားေတြတင္းတဲ့အထိအဲလိုလုပ္ပါ။ တၾကိမ္မွာ ၃ဝ စကၠန္႔ၾကာ။ ေနာက္တဖက္ကို အဲလိုလုပ္ပါ။

(ခ) Calf stretch ေလ့က်င့္ခန္း
နံရံကိုမ်က္ႏွာမူရပ္။ ေျခတဖက္ကို ဒူးဆန္႔ျပီး ေျခဖဝါးကိုၾကမ္းျပင္မွာကပ္ထားပါ။ တျခားေျခေထာက္ကိုေရွ႕မွာ ဒူးေကြးထားပါ။ တင္ပါးကို နံရံဆီကိုတြန္းယူပါ။ ၁ဝ စကၠန္႔ေနပါ။ နားပါ။ ေျခတဖက္ကို အၾကိမ္ ၂ဝ စီလုပ္ပါ။ အလိုလုပ္ေနခ်ိန္မွာ ေျခသလံုးၾကြက္သားေတြကိုဆြဲယူတာခံစားရမယ္။

(ဂ) Plantar fascia stretch ေလ့က်င့္ခန္း
ထိုင္လုပ္ရမယ္။ ျဖစ္တဲ့ဖက္ကို တျခားူးဒေပၚတင္ပါ။ ျဖစ္တဲ့ဖက္က ေျခမကိုကိုင္ျပီး ဆြဲယူပါ။ ေျခမအထိလက္လွမ္းမမီရင္ ပုဝါစသံုးပါ။ တျခားလက္ကို ျဖစ္တဲ့ေျခဖုဝါးကိုကိုင္ထားပါ။ တင္းထားခ်ိန္ကို ၁ဝ စကၠန္႔ေနပါ။ နားပါ။ ေျခတဖက္ကို အၾကိမ္ ၂ဝ စီလုပ္ပါ။

၃။ Cortisone injections ေကာ္တီဇုန္းေဆးထိုးနည္း
ဆရာဝန္ကေန ဘယ္ႏွစ္ၾကိမ္ထိုးသင့္လဲဆံုးျဖတ္မယ္။ ခဏခဏထိုးရင္ ထိခိုက္မႈမ်ားႏိုင္တယ္။

၄။ Supportive shoes and orthotics

(က) Night splints ညပိုင္းအခုအခံသံုးပါ။

(ခ) Soft heel pads အခုအခံသံုးနည္း။

(ဂ) အထူးျပဳလုပ္ထားတဲ့ ဖိနပ္သံုးပါ။ အပိုကူရွင္လိုဟာထည့္ထားတယ္။

၅။ Physical therapy ဖစ္ဇစ္ကယ္သာရာပီနည္း
Extracorporeal shockwave therapy နည္း အင္နာဂ်ီအမ်ားသံုး ေရွာ့ခ္လိႈင္းသံုးျပီးလုပ္ေပးတယ္။ လူသံုးမမ်ားလွပါ။

၆။ Surgical Treatment ခြဲစိတ္ကုသနည္းကို ၁၂ လေနလို႔မေပ်ာက္သူေတြအတြက္လုပ္ေပးမယ္။
(က) Gastrocnemius recession ခြဲစိတ္နည္း၊
(ခ) Plantar fascia release ခြဲစိတ္နည္း။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၂၅-၈-၂ဝ၁၆
၂၅-၈-၂ဝ၁၈