Gangrene (ဂင္ဂရင္း) အသားေသသြားျခင္း
Gangrene (ဂင္ဂရင္း) ဘာေၾကာင့္ျဖစ္ရသလည္း
ေသြးကအဓိကျဖစ္တယ္။ သက္ရွိဆဲလ္တိုင္းက ေသြးမရလို႔မျဖစ္ပါ။ ေသြးထဲမွာ အာဟာရဓါတ္ေတြပါတယ္။ ခုခံအားေတြ ပါတယ္။ ေသြးမရရင္ အဲလိုဟာေတြမရေတာ့ပဲ ဆဲလ္ေတြေသမယ္။
ဒီေရာဂါရွိသူေတြမွာ ဂင္ဂရင္းျဖစ္လာတတ္တယ္။
- Diabetes ဆီးခ်ိဳေရာဂါ၊
- Atherosclerosis ေသြးေၾကာက်ဥ္းေရာဂဂါ၊
- Peripheral arterial disease အဖ်ားအနားေသြးေၾကာေရာဂါ၊
- Smoking ေဆးလိပ္ေသာက္သူ၊
- Trauma or serious injury ဖိခိုက္ဒဏ္ရာရျခင္း၊
- Obesity အဝလြန္ျခင္းနဲ႔
- Raynaud's phenomenon ေရာဂါ။
အမ်ိဳးအစားမ်ား
၁။ Dry gangrene အေျခာက္အမ်ိဳးအစား
ဆီးခ်ိဳရွိသူေတြနဲ႔ ေအာ္တိုအင္ျမဴးေရာဂါေခၚ ခုခံအားကေမာက္ကမျဖစ္တာရွိသူေတြမွာျဖစ္တယ္။ ပိုးဝင္လာရာကေန အစိုမ်ိဳးေျပာင္းသြားတာလည္းရွိတယ္။
၂။ Wet gangrene အစိုမ်ိဳး
ပိုးဝင္လို႔ျဖစ္ရတယ္။ မီးေလာင္နာ၊ ထိခိုက္မိတာကေန ခုခံအားနည္းျပီး ပိုးဝင္လို႔ျဖစ္ရတယ္။ ေရာင္လာမယ္။ အပူဖူး ေပါက္လာမယ္။ ျပန္႔လာမယ္။ အသက္ကိုရန္ရွာႏိုင္တယ္။
အစိုမ်ိဳးထဲမွာ မ်ိဳးခြဲေတြရွိေသးတယ္။
(က) Internal gangrene အတြင္းစိုမ်ိဳး
ကိုယ္အတြင္းထဲမွာ ေသြးမရလို႔ျဖစ္တယ္။ ဥပမာ အူအတက္၊ အူမၾကီး။
(ခ) Gas gangrene
ဓါတ္ေငြ႔ထက္အမ်ိဳးအစား
ကိုယ္အတြင္းခပ္နက္နက္ေနရာမွာျဖစ္တယ္။ အတြင္းကၾကြက္သား၊ အဂၤါအစိတ္အပိုင္းမွာ ထိခိုက္မိရာကေနျဖစ္တယ္။ clostridia (ကေလာ္စထြိဳက္ဒီးယား) ဗက္တီးရီးယားကေန ဓါတ္ေငြ႔ထြက္ေစတယ္။ အဆိပ္ေငြ႔ျဖစ္တယ္။ အလြန္နံတယ္။ အေရျပားအေရာင္ ေဖ်ာ့လာမယ္။ ဖိၾကည့္ရင္ ေအာက္မွာေလရွိတာသိတယ္။ အေရးေပၚျဖစ္တယ္။ ၄၈ နာရီအတြင္း အသက္ကိုရန္ရွာႏိုင္တယ္။
(ဂ) Fournier's gangrene ဖိုးနီးယားအမ်ိဳး
ရွားတယ္။ လိင္အဂၤါေနရာမွာျဖစ္တယ္။ ေယာက္်ားေတြမွာပိုျဖစ္တယ္။ ေသြးထဲေရာက္ရင္ အသက္ကိုရန္ရွာမယ္။
ဘယ္လိုသိမလည္း
အေရျပားအေရာင္ေျပာင္းလာမယ္။ ေျခာက္ေနမယ္။ ျပာရာကေန မည္းနက္လာမယ္။ ကြာက်မယ္။ ေအးစက္ေနမယ္။ နာခ်င္မွနာမယ္။ အစိုမ်ိဳးဆိုရင္ ေရာင္ေနျပီး နာမယ္။ အေရာင္က ညိဳရာက မည္းနက္လာမယ္။ မန္းရည္နဲ႔ ျပည္ထြက္မယ္။ ဖ်ားမယ္။ ဖိၾကည့္ရင္ ေအာက္မွာေလရွိေနတာ သိမယ္။ ကိုယ္တြင္းပိုင္းမွာျဖစ္တာဆိုရင္ ျဖစ္တဲ့ေနရာမွာနာမယ္။ ဆိုင္ရာ ေရာဂါလကၡဏာေတြပါ တြဲရွိတယ္။
သတိထားရမယ့္အေျခအေန
ေသြးဖိအား BP က်လာမယ္။ ႏွလံုးခုန္ျမန္လာမယ္။ အသက္ရွဴတိုလာမယ္။ ကိုယ္အပူခ်ိန္ေျပာင္းလာမယ္။ ေခါင္းထဲ ေပါ့ေနမယ္။ ကိုယ္ေတြနာမယ္။ အနီျပင္ထြက္ႏိုင္တယ္။ စိတ္ရႈတ္ေထြးလာမယ္။ အေရျပားေအးစက္ေနမယ္။ ေျဖာ့ေတာ့ေနမယ္။
ဘယ္လိုကုသမလည္း
ေသသြားတဲ့ တစ္ရွဴးေတြကို ဖယ္ထုတ္ရမယ္။ ေရာဂါပိုးမျပန္႔ေအာင္ ပိုးေသေဆးေပးရမယ္။ ျဖစ္ေစတဲ့ အေၾကာင္းခံကို ကုသေပးရမယ္။ ျမန္ေလေကာင္းေလ။ ျဖတ္ျပစ္သင့္ရင္ျဖတ္ရမယ္။ ေလာက္ေကာင္တက္ေနတာရွိရင္ ကုသရမယ္။ ေအာက္စီဂ်င္လိုႏိုင္တယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၂၇-၆-၂ဝ၁၅
ေသြးကအဓိကျဖစ္တယ္။ သက္ရွိဆဲလ္တိုင္းက ေသြးမရလို႔မျဖစ္ပါ။ ေသြးထဲမွာ အာဟာရဓါတ္ေတြပါတယ္။ ခုခံအားေတြ ပါတယ္။ ေသြးမရရင္ အဲလိုဟာေတြမရေတာ့ပဲ ဆဲလ္ေတြေသမယ္။
ဒီေရာဂါရွိသူေတြမွာ ဂင္ဂရင္းျဖစ္လာတတ္တယ္။
- Diabetes ဆီးခ်ိဳေရာဂါ၊
- Atherosclerosis ေသြးေၾကာက်ဥ္းေရာဂဂါ၊
- Peripheral arterial disease အဖ်ားအနားေသြးေၾကာေရာဂါ၊
- Smoking ေဆးလိပ္ေသာက္သူ၊
- Trauma or serious injury ဖိခိုက္ဒဏ္ရာရျခင္း၊
- Obesity အဝလြန္ျခင္းနဲ႔
- Raynaud's phenomenon ေရာဂါ။
အမ်ိဳးအစားမ်ား
၁။ Dry gangrene အေျခာက္အမ်ိဳးအစား
ဆီးခ်ိဳရွိသူေတြနဲ႔ ေအာ္တိုအင္ျမဴးေရာဂါေခၚ ခုခံအားကေမာက္ကမျဖစ္တာရွိသူေတြမွာျဖစ္တယ္။ ပိုးဝင္လာရာကေန အစိုမ်ိဳးေျပာင္းသြားတာလည္းရွိတယ္။
၂။ Wet gangrene အစိုမ်ိဳး
ပိုးဝင္လို႔ျဖစ္ရတယ္။ မီးေလာင္နာ၊ ထိခိုက္မိတာကေန ခုခံအားနည္းျပီး ပိုးဝင္လို႔ျဖစ္ရတယ္။ ေရာင္လာမယ္။ အပူဖူး ေပါက္လာမယ္။ ျပန္႔လာမယ္။ အသက္ကိုရန္ရွာႏိုင္တယ္။
အစိုမ်ိဳးထဲမွာ မ်ိဳးခြဲေတြရွိေသးတယ္။
(က) Internal gangrene အတြင္းစိုမ်ိဳး
ကိုယ္အတြင္းထဲမွာ ေသြးမရလို႔ျဖစ္တယ္။ ဥပမာ အူအတက္၊ အူမၾကီး။
(ခ) Gas gangrene
ဓါတ္ေငြ႔ထက္အမ်ိဳးအစား
ကိုယ္အတြင္းခပ္နက္နက္ေနရာမွာျဖစ္တယ္။ အတြင္းကၾကြက္သား၊ အဂၤါအစိတ္အပိုင္းမွာ ထိခိုက္မိရာကေနျဖစ္တယ္။ clostridia (ကေလာ္စထြိဳက္ဒီးယား) ဗက္တီးရီးယားကေန ဓါတ္ေငြ႔ထြက္ေစတယ္။ အဆိပ္ေငြ႔ျဖစ္တယ္။ အလြန္နံတယ္။ အေရျပားအေရာင္ ေဖ်ာ့လာမယ္။ ဖိၾကည့္ရင္ ေအာက္မွာေလရွိတာသိတယ္။ အေရးေပၚျဖစ္တယ္။ ၄၈ နာရီအတြင္း အသက္ကိုရန္ရွာႏိုင္တယ္။
(ဂ) Fournier's gangrene ဖိုးနီးယားအမ်ိဳး
ရွားတယ္။ လိင္အဂၤါေနရာမွာျဖစ္တယ္။ ေယာက္်ားေတြမွာပိုျဖစ္တယ္။ ေသြးထဲေရာက္ရင္ အသက္ကိုရန္ရွာမယ္။
ဘယ္လိုသိမလည္း
အေရျပားအေရာင္ေျပာင္းလာမယ္။ ေျခာက္ေနမယ္။ ျပာရာကေန မည္းနက္လာမယ္။ ကြာက်မယ္။ ေအးစက္ေနမယ္။ နာခ်င္မွနာမယ္။ အစိုမ်ိဳးဆိုရင္ ေရာင္ေနျပီး နာမယ္။ အေရာင္က ညိဳရာက မည္းနက္လာမယ္။ မန္းရည္နဲ႔ ျပည္ထြက္မယ္။ ဖ်ားမယ္။ ဖိၾကည့္ရင္ ေအာက္မွာေလရွိေနတာ သိမယ္။ ကိုယ္တြင္းပိုင္းမွာျဖစ္တာဆိုရင္ ျဖစ္တဲ့ေနရာမွာနာမယ္။ ဆိုင္ရာ ေရာဂါလကၡဏာေတြပါ တြဲရွိတယ္။
သတိထားရမယ့္အေျခအေန
ေသြးဖိအား BP က်လာမယ္။ ႏွလံုးခုန္ျမန္လာမယ္။ အသက္ရွဴတိုလာမယ္။ ကိုယ္အပူခ်ိန္ေျပာင္းလာမယ္။ ေခါင္းထဲ ေပါ့ေနမယ္။ ကိုယ္ေတြနာမယ္။ အနီျပင္ထြက္ႏိုင္တယ္။ စိတ္ရႈတ္ေထြးလာမယ္။ အေရျပားေအးစက္ေနမယ္။ ေျဖာ့ေတာ့ေနမယ္။
ဘယ္လိုကုသမလည္း
ေသသြားတဲ့ တစ္ရွဴးေတြကို ဖယ္ထုတ္ရမယ္။ ေရာဂါပိုးမျပန္႔ေအာင္ ပိုးေသေဆးေပးရမယ္။ ျဖစ္ေစတဲ့ အေၾကာင္းခံကို ကုသေပးရမယ္။ ျမန္ေလေကာင္းေလ။ ျဖတ္ျပစ္သင့္ရင္ျဖတ္ရမယ္။ ေလာက္ေကာင္တက္ေနတာရွိရင္ ကုသရမယ္။ ေအာက္စီဂ်င္လိုႏိုင္တယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၂၇-၆-၂ဝ၁၅
Comments
Post a Comment