Amphetamines ရာမဇာတ္လမ္းတပုဒ္

ဆရာရွင့္ ကြ်န္မနာမည္ ႕႕႕႕႕ လို႔ေခၚပါတယ္ရွင့္။ ရန္ကုန္ျမဳိ့ ႕႕႕႕႕ မွာေနပါသည္။ ဆရာ့ရဲ့ ဘေလာ့ကို အခုဖတ္ရွုခြင့္ ရျခင္းဟာ ကြ်န္မအတြက္ေတာ့ ေမ်ွာ္လင့္ခ်က္အလင္းတန္းတခုကို ရုတ္တရက္ေတြ႔ျမင္လိုက္ရသကဲ့သို႔ ခံစားရပါတယ္ရွင့္။ ဒါေပမယ့္ ကြ်န္မရဲ့ မိုက္မဲမိခဲ့သမ်ွေတြဟာ အခုအခ်ိန္မွာ ေနာင္တေတြနဲ႔အတူ မ်က္ရည္ေတြနဲ႔အတူ ေနာက္က်ခဲ့ရျပီ။ အခ်ိန္ေနွာင္းခဲ့ရျပီလား မသိေတာ့ပါဘူးဆရာရွင့္။ ကြ်န္မဟာ အခုဆိုရင္ ကိုယ္ဝန္လြယ္ထားတာ ခုနွစ္လေက်ာ္ ရွစ္လနီးပါး ရွိပါျပီရွင့္။ ဒါေပမယ့္ ကြ်န္မပာ မူးယစ္ေဆးရဲ့သားေကာင္ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ရာမလို႔ေခၚတဲ့ စိတ္ၾကြေဆးျပားမ်ားကို ကိုယ္ဝန္ စလြယ္ထားစဥ္ကတည္းက ေန႔စဥ္ေန႔တိုင္းမဟုတ္ေပမဲ့ တစ္လလံုးလွ်င္ ခုနွစ္ရက္မွ ဆယ္ရက္ခန္႔ သံုးစြဲရွဴရွဳိက္မိပါသည္။ ကြ်န္မရဲ့ မိုက္မဲမႈ အသိပညာေလ့လာလိုက္စားမွူ ဗဟုသုတေလ်ာ့နဲမႈမ်ားေၾကာင့္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ ဒီလိုမူးယစ္ေဆးဝါး သံုးစြဲတာ သေႏၶသားကို ဘာဆိုးက်ိဳးမွ သြားမေပးနိုင္ေလာက္ဘူးလို႔ ထင္ခဲ့မိပါတယ္။ အေတာ္ဆံုးဆိုတဲ့ အိုဂ်ီနဲ႔ အပ္ေပးထားတဲ့ ေတာက္ေလ်ာက္မွာလည္း မိခင္က်န္းမာေရးေရာ ကေလးက်န္းမာေရး ဖြံ႔ျဖိဳးမႈအေျခအေနေတြပါ ဖြံျဖိဳးတိုးတက္ ေကာင္းမြန္ခဲ့ေတာ့ လြယ္လြယ္ေလးေတြးျပီး ေပါ့ေပါ့ေလးေနခဲ့မိပါတယ္ဆရာ။ ေသြးေတြစစ္ေတာ့လည္း ကိုလက္စထေရာ နည္းနည္းေလးမ်ားေနတာကလြဲလို႔ က်န္တဲ့ေဆးစစ္ခ်က္ေတြအားလံုး အိုေကဆိုေတာ့ သတိမမူပဲ ေနခဲ့မိပါတယ္။

အခုေမြးခါနီးလာေတာ့မွပဲ စိတ္ဖိအားေတြနဲ႔အတူ စိုးရိမ္စိတ္ေတြ ေၾကာက္စိတ္ေတြ ျပည့္နွက္ေနခဲ့ပါျပီ။ ကိုယ့္မိသားစုကိုလည္း ဒီအေၾကာင္းအရာဆုိးၾကီးကို ခ်မျပခ်င္ေတာ့ပါဘူးဆရာ။ ကိုယ္တိုင္လည္း ေၾကာက္ရြံနာက်ည္းစြာနဲ႔ အျပီးသတ္ရုန္းထြက္ခဲ့ပါျပီ။ ကယ္ပါဦးဆရာ ႕႕႕႕႕ ကြ်န္မလို အျဖစ္ဆိုးမ်ိုးနဲ႔ အမ်ိုးသမီးေတြ ဒီေလာကထဲမွာ ဒီအသိုင္းအဝိုင္းထဲမွာ အမ်ားၾကီးရွိေနပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ဘယ္လိုဆိုးက်ိဳးေတြျဖစ္မလဲ။ ဘယ္လို ၾကိဳတင္ ျပင္ဆင္မႈမ်ိုးေတြ ျပင္ဆင္ထားရမလဲ။ ဆရာ့ေဆးပညာအေတြ႔အၾကံဳေကာင္းေတြနဲ႔ ေဖးမေပးပါဆရာရယ္။

ဘယ္လိုဆိုးက်ိုးေတြ ျဖစ္လာနုိင္မလဲဆိုတာကို ကြ်န္မ ရင္နင့္စြာနဲ႔ ဆရာ့အေျဖကို ေစာင့္ေမ်ာ္ေနပါ့မယ္။ ဒီအေၾကာင္းအရာ ဗဟုသုတနဲ႔ပတ္သတ္ျပီး ကြ်န္မတို ့တိုင္းျပည္မွာ ေတာ္ေတာ္ေလးကို ဗဟုသုတနည္းၾကသေလာက္ အဲလိုျဖစ္ပ်က္ေနတဲ့ လူတန္းစား ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားရွိေနျပီဆိုတာ ကိုယ္ေတြ႔ပါဆရာ။ မ်ွေဝျပီး ကယ္တင္ပါဦးဆရာ။ အခုအခ်ိန္မွာ ကြ်န္မ ဘာမွမတတ္နို္င္ေတာ့ဘူးလားဆရာ ႕႕႕။ ကြ်န္မ ဘာလုပ္ရမလဲဆရာ ႕႕႕။ ကြ်န္မ ေနာင္တေတြ အရွံုးတရားေတြနဲ႔ ငိုေနရပါျပီဆရာ။ ဆရာ့ကို ရိုေသစြာေက်းဇူးတင္ ဦးထိပ္ထားလ်က္ ႕႕႕႕႕

ရာဘ (ယာဘ) လို႔ေခၚတဲ့ Amphetamines (အင္ဖက္တမင္း) မူးယစ္ေဆးကို ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မွာသံုးစြဲရင္ သေႏၶသားကို ထိခိုက္ႏိုင္တယ္။ FDA သတ္မွတ္ခ်က္အရ (စီ) အဆင့္ျဖစ္တယ္။ ဆိုလိုတာက တိရစာၧန္ေတြမွာ ေမြးရာပါခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ ျဖစ္တယ္။ လူေတြကိုေတာ့ တိတိက်က်ျဖစ္မယ္လို႔ ေကာက္ခ်က္မရွိေသးပါ။ အစီရင္ခံစာေတြအရ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မွာ ယာဘ သံုးသူေတြမွာ ေစာေမြးတယ္၊ ကေလးအေလးခ်ိန္နည္းမယ္၊ ဖြံထြားမႈနည္းတယ္၊ ႏွလံုးခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ရွိတယ္၊ ေမြးျပီးေသြးဆင္းတာလဲ ျဖစ္တယ္။ ေဆးကအလြန္စြဲတယ္။ ေဆးစြဲေနသူက ရုတ္တရက္ျဖတ္ရင္ ေဆးျဖတ္လကၡဏာေတြ ခံရလို႔ ခ်က္ခ်င္း ျဖတ္နည္းကို သံုးေလ့မရွိပါ။

ေမြးျပီးလို႔ကေလးႏို႔တိုက္ရင္လဲ ႏို႔ထဲကိုေဆးေရာက္တယ္။ ႏို႔စို႔ကေလးကို စိတ္က်ေရာဂါ၊ အအိပ္ခက္တာနဲ႔ ADHD ေခၚ ပတ္ဝန္းက်င္ကို သတိမမူတဲ့ စိတ္ေရာဂါေတြရလာေစႏိုင္တယ္။ အားနည္းတာနဲ႔ စိတ္တိုတာလဲျဖစ္တယ္။ အစီရင္ခံစာ တခုထဲမွာ ကေလးကိုယ္အေလးခ်ိန္သာမက အရပ္နဲ႔ ေခါင္းအတိုင္းအတာနည္းတာေတြ႔ရတယ္။ ေလ့လာမႈတခုမွာ (အင္ဖက္တမင္း) သံုးစြဲတဲ့ မိခင္ကေမြးတဲ့ ကေလး ၆၅ ေယာက္ကို ၁၉၇၆-၇၇ အတြင္းက လုပ္ထားတယ္။ ကေလးေတြ အသက္ ၁၊ ၄ နဲ႔ ၈ ႏွစ္မွာျပန္ေလ့လာတယ္။ ၁ဝ ႏွစ္မွာ ေကာက္ခ်က္ေတြဆြဲတယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ ပံုမွန္ ဥာဏ္ရည္ရွိတယ္။ ၁ဝ ႏွစ္သားေတြထဲက ၁ဝ% ကေတာ့ အတန္းတတန္းနိမ့္တာမွာသာ စာသင္ၾကရတယ္။ ၄ ႏွစ္သားေတြထဲက ၃၅% ဟာ ၾကမ္းတမ္းစိတ္ရွိေနတယ္။ ၈ ႏွစ္မွာ အဲလိုျဖစ္ေနတာ ၂၃% ရွိတယ္။ အသက္ ၄-၈ ႏွစ္အတြင္းမွာ ထိန္းညႇိတတ္မႈ အားနည္းၾကတယ္။ အရပ္ပုျပီး ပိန္ၾကတယ္။

ယူအက္စ္မွာ ကိုကိန္းနဲ႔ အမ္ဖက္တမင္းေတြဟာ ကိုယ္ဝန္နဲ႔ဆက္စပ္ၾကတာကိုအမ်ားဆံုးေတြ႔ရတယ္။ ေမြးလာတဲ့ ကေလးကို ကိုကိန္းေဘဘီ၊ ခရက္ေဘဘီနဲ႔ စပိေဘဘီလို႔ေခၚတယ္။ အမူအယာအားနည္းျခင္းနဲ႔ ေလ့လာမႈအားနည္းျခင္း ၂ မ်ိဳး ျဖစ္လာၾကတယ္။ ကေလးတိုင္းမွာ အဲလိုျဖစ္လာမယ္လို႔ေတာ့ ဆိုလိုတာမဟုတ္ပါ။ ကိုယ္ဝန္အတြက္နဲ႔ ေမြးကင္းစ ကေလးအတြက္ အႏၲရာယ္ေတြ ရွိႏိုင္တာကိုေျပာတာျဖစ္တယ္။

ဒီေဆး၂ မ်ိဳးလံုးကေနျဖစ္လာေစႏိုင္တာေတြက အေတာ္ကိုဆင္တူၾကတယ္။ ဘာလို႔လည္းဆိုေတာ့ ဒီမူးဟစ္ေဆးေတြမွာ ေဆးဝါးေဗဒအလိုအရ ဗဟိုအာရံုေၾကာစနစ္ကိုႏိုးဆြေစလို႔ျဖစ္တယ္။ သူတို႔ကေနထြက္ေစတဲ့ ဓါတ္ေပါင္းေတြကေတာ့ မတူၾကပါ။ အဲတာေတြကေန ဖြံ႔ျဖိဳးေနဆဲ အာရံုေၾကာစနစ္ကို သက္ေရာက္ၾကတယ္။ ဒုတိယအခ်က္ကေတာ့ ရင့္သန္မႈ အားနည္းျခင္းနဲ႔ ဖြံ႔ျဖိဳးမႈေႏွးေကြးျခင္းကိုျဖစ္ေစတယ္။ တတိယအခ်က္ကေတာ့ ကေလးေမြးျပီးေနာက္ ေဆးရွဴတာကေန တဆင့္ခံ ေဆးေငြ႔က ကေလးဆီေရာက္မယ္။ ေနာက္တခ်က္ကေတာ့ မိခင္ရ့ဲကိုယ္ပိုင္ထူးျခားခ်က္ေတြျဖစ္တဲ့ အရက္၊ ေဆးလိပ္၊ ပညာေရးနဲ႔ စိတ္က်န္းမာေရးေတြ အေပၚမွာမူတည္တယ္။ ပဥၥမအခ်က္က ကေလးအေပၚမွာ သူ႔မိခင္ရ့ဲ အမူအယာကေန ဘယ္လိုသက္ေရာက္သလည္းဆိုတာ ျဖစ္တယ္။ ဥပမာ ကေလးကိုလိုသေလာက္ ဂရုမစိုက္ႏိုင္တာ။

သိပ္အစိုးရိမ္မၾကီးေစလိုတာလည္း ရွိပါတယ္။ အဲလိုမိခင္တိုင္းကေန မူမမွန္ကေလးေမြးလာမယ္လို႔ တိတိပပေျပာမရပါ။ ေမြးလာတိုင္းလည္း မူးယစ္ေဆးေၾကာင့္လို႔ ရာႏွဳန္းျပည့္ေျပာဘို႔ေဆးပညာအရမေျပာႏိုင္ပါ။ တျခားစဥ္းစားရမွာေတြလည္း ရွိတယ္။ မ်ိဳးဗီဇ၊ သဘာဝဝန္းက်င္၊ လိင္ကတဆင့္ကူးစက္ေရာဂါ စတာေတြ။

ေမးတဲ့သူက က်က်နနေရးျပတာကို ဖတ္ရသူေတြက သခၤန္းစာယူႏိုင္ၾကလို႔ အဲဒီကုသိုလ္ကိုပါ ခံစားႏိုင္ပါေစ။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၂၃-၆-၂ဝ၁၅