UTI in children ကေလးေတြဆီးလမ္းပိုးဝင္ျခင္း

ဆရာရွင့္ ကြ်န္မသားေလး ဒီေန႔ပဲ အသက္တနစ္နဲ႔ႏွစ္လျပည့္ပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့တပတ္ေလာက္ကစျပီး သားေလး ဆီးနည္းနည္းကို အၾကိမ္မ်ားမ်ားသြားျပီး ဆီးသြားဝမ္းသြားတိုင္း က်င္သလိုတုန္ခါသြားတတ္ပါတယ္။ ေကာင္းသြားမွာပါ ဆိုျပီး ေစာင့္ၾကည့္တာ အခုထိမသက္သာေသးတာမို႔ ကေလးအထူးကုဆီသြားလိုက္ပါတယ္။ ဆရာဝန္မၾကီးက ဆီးလမ္းေၾကာင္းပိုးဝင္တာလို႔ေျပာျပီး ေသာက္ေဆးတမ်ိဳးေပးလာပါတယ္။ 5 ml တရက္ နစ္ၾကိမ္ တပါတ္တိုက္တဲ့။ ကြ်န္မသိခ်င္တာက ဒီအရြယ္ကေလးငယ္ေတြ ဆီးလမ္းေၾကာင္းပိုးဝင္တတ္ပါသလား။ ဘာေၾကာင့္ ျဖစ္တတ္ပါသလဲ။ ဘယ္လိုသတိထားေရွာင္ရပါမလဲ။ diaper သံုးျခင္းနဲ႔လဲသက္ဆိုင္ပါသလား။ ကြ်န္မသားေလးကို ညတိုင္းသံုးေပးပါတယ္။ ေပါင္ဒါ ေပါင္ၾကား ျဖဴးေပးတာကလဲျဖစ္တတ္ပါသလား။ ဆရာအခ်ိန္ရရင္ ဗဟုသုတအေနနဲ႔ မွတ္သားထားခ်င္လို႔ ျပန္ေျဖေပးပါေနာ္။ ကေလးအထူးကုသမားေတာ္ကို ဘာလို႔ဒီေမးခြန္းေတြ မေမးလဲလို႔ ဆရာ ေတြးေနမိမယ္ထင္ပါတယ္။ ဆရာမၾကီးက ကေလးတေယာက္ကို ငါးမိနစ္ပဲအခ်ိန္ေပးပါတယ္ရွင္။ ဆရာ့ကို အျမဲရိုေသေလးစားလ်က္ပါ။

ကေလးေတြမွာ ဆီးလမ္းေၾကာင္းပိုးဝင္တာ ခပ္သင့္သင့္အျဖစ္မ်ားတယ္။ ဗက္တီးရီးယားကေနျဖစ္ေစတယ္။ သံုးေနၾက ပိုးေသေဆးနဲ႔ရတယ္။ ထပ္ထပ္ျဖစ္တာဆိုရင္ေတာ့ ဆီးလမ္းမွာခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ရွိေနသလား စစ္ရမယ္။ ဆီးလမ္းပိုးဝင္ရင္ နာမယ္၊ ဆီးခဏခဏသြားမယ္၊ သြားခ်င္ရင္အျမန္သြားခ်မယ္။ ကိုယ္ပူႏိုင္တယ္၊ ဆီးစပ္ေနရာနာႏိုင္တယ္။ အန္ႏိုင္တယ္။

ဆီးလမ္းေၾကာင္းဆိုတာ အထက္ဆံုးကေနစရင္ ေက်ာက္ကပ္၊ ဆီးဆင္းျပြန္၊ ဆီးအိမ္နဲ႔ ဆီးထြက္ျပြန္ျဖစ္တယ္။ ေနရာတိုင္းမွာ ပိုးဝင္ႏိုင္တယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ ေအာက္ဆံုးထြက္ေပါက္ကေန အထက္တက္လာတယ္။ ဆီးအိမ္မွာ ျဖစ္တာက အမ်ားဆံုး။ အသက္ ၅ ႏွစ္ကေလး မိန္းကေလးေတြမွာ ၈% နဲ႔ ေယာက္်ားေလးေတြမွာ ၁-၂% ျဖစ္တယ္။ မိန္းကေလးေတြမွာ ဆီးထြက္ေပါက္နဲ႔ ဆီးအိမ္ၾကားလမ္းကတိုလို႔ျဖစ္ရတယ္။

ဆီးလမ္းမွာ ေမြးရာပါခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ရွိသူ၊ အညစ္အေၾကးစြန္းတာမွာလိုအပ္ခ်က္ရွိသူ၊ မိသားစုရာဇဝင္ရွိသူ၊ သံုးတဲ့ဆပ္ျပာ စတာမွာ အဆင္မေျပတာပါေနသူေတြမွာ ပိုျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ေယာက္်ားေလးေတြဆိုရင္ ပန္းငံုေနသလားၾကည့္ပါ။ ပန္းအဖ်ားထိပ္ကေလးကို အေရျပားက လံုးလံုးဖံုးမေနရပါ။ ဆီးေကာင္းေကာင္းသြားႏိုင္ေအာင္ ပြင့္ေနရမယ္။ ဆီးသြားလို႔ ကေလးငိုရင္စစ္ပါ။ ခြဲသင့္တဲ့အခ်ိန္မွာခြဲရမယ္။ စာသပ္သပ္ေရးထားပါတယ္။

ဒိုင္ယာပါကို အၾကိမ္ေရမ်ားလဲေပးသင့္တယ္။ အရြယ္အရ ကေလးေတြ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ဂရုစိုက္တတ္ေအာင္သင့္ေပးပါ။ မိန္းကေလးေတြ ဆီးသြားျပီးတိုင္းေရေဆးေစပါ။ အဲလိုေနရာကို သန္႔ရွင္းေရးလုပ္ရင္ လူၾကီးေရာ ကေလးပါ လက္ကို ေရွ႕ကေန ေနာက္ဖက္ဆီကိုသာ တလမ္းသြးလုပ္ပါေစ။ ဆပ္ျပာစတာေတြကို အရိုးရွင္းဆံုးသာသံုးပါ။ စိုေနတာကို အဝတ္မဝတ္မီ ေျခာက္ေသြ႔ေစပါ။ အတြင္းခံကို သဘာဝထြက္ျခည္အမ်ိဳးမစားသာသံုးပါ။ ဆီးကုိကုန္ေအာင္သြားေစပါ။

ကေလးငယ္ေလးေတြက မေျပာတတ္လို႔ ဒါေတြျဖစ္ေနရင္ သတိျပဳပါ။ ဘာလို႔မွန္မသိဘဲ ကိုယ္ပူမယ္၊ ဆီးအနံ႔ မေကာင္းျဖစ္မယ္၊ အစားပ်က္မယ္၊ အန္မယ္၊ အမူအယာ တမ်ိဳးျဖစ္မယ္။ ၁၁ ႏွစ္သမီးေတြ ၃% နဲ႔ ၁၁ ႏွစ္သားေတြ ၁% မွာ ဆီးလမ္း ပိုးဝင္တယ္။ အိမ္သာထဲမွာ ၾကာေနရင္ သတိထားၾကည့္ပါ။ တခ်ိဳ႕ကေလးေတြမ်ာ ေမြးရာပါ ဆီးလမ္း အားနည္းခ်က္ ရွိေနႏိုင္တယ္။ ေရအိမ္သြားနည္း သင္ထားေပးပါ။ ေရ-အရည္မ်ားမ်ားေသာက္ပါ။ ဆီးသြားခ်င္ရင္ ေအာင့္မထားပါနဲ႔။

ပဋိဇီဝေဆးနဲ႔ေပ်ာက္တယ္။ ေဆးတမ်ိဳးမ်ိဳးကို ၃ ရက္ ေပးပါ။ ျပန္ျပန္ျဖစ္ေနရင္ ပဋိဇီဝေဆးနည္းနည္းကို ၾကာရွည္ေသာက္ပါ။
၁။ Amoxicillin/clavulanate (Augmentin) 25 to 45 mg per kg per day တေန႔ ၂ ၾကိမ္။ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳး = ဝမ္းပ်က္၊ ပ်ိဳ႕-အန္၊ အႏီုျပင္ထြက္၊
၂။ Cefixime (Suprax) 8 mg per kg တေန႔ ၁-၂ ၾကိမ္။ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳး = ဝမ္းပ်က္၊ ဗိုက္ေအာင့္၊ အႏီုျပင္ထြက္၊
၃။ Cefpodoxime 10 mg per kg per day တေန႔ ၁ ၾကိမ္။ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳး = ဝမ္းပ်က္၊ ဗိုက္ေအာင့္၊ အႏီုျပင္ထြက္၊ ပ်ိဳ႕၊
၄။ Cefprozil (Cefzil) 30 mg per kg per day တေန႔ ၂ ၾကိမ္။ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳး = ဝမ္းပ်က္၊ ဗိုက္ေအာင့္၊ အႏီုျပင္ထြက္၊ ပ်ိဳ႕၊
၅။ Cephalexin (Keflex) 25 to 50 mg per kg per day တေန႔ ၂-၄ ၾကိမ္ခြဲတိုက္။ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳး = ဝမ္းပ်က္၊ ဗိုက္ေအာင့္၊ အႏီုျပင္ထြက္၊ ပ်ိဳ႕၊
၆။ Trimethoprim/sulfamethoxazole (Bactrim, Septra) 8 to 10 mg per kg per day တေန႔ ၂ ၾကိမ္။ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳး = ဝမ္းပ်က္၊ ဗိုက္ေအာင့္၊ အႏီုျပင္ထြက္၊ ပ်ိဳ႕၊

Dr. တင့္ေဆြ
၂၇-၆-၂ဝ၁၅