E. coli အီး-ကိုလိုင္ ဗက္တီးရီးယား

ဆရာရွင့္ မဂၤလာပါ။ ကြ်န္မရဲ႕သမီး အသက္ ၉ လ ေက်ာ္၊ ဟိုရက္က ဖ်ားၿပီးတက္သြားလို႔ ေဆးရံုတက္ရပါတယ္။ Virus ေတြ႔တယ္ဆိုလို႔ ပိုးသတ္ေဆး ၇ ရက္ထိုးရပါတယ္။ ဒီၾကားထဲ ဆီးယူၿပီး စစ္ထားပါတယ္။ ဆီးက ပိုးေမြးၿပီးမွ စစ္ရတာမို႔ ၁ ပါတ္ၾကာမွ အေျဖသိရတယ္ရွင့္။ E.coli ပိုးေတြ႔တယ္ဆိုလို႔ ေနာက္ထပ္ ပိုးသတ္ေဆး ၅ ရက္ ခုထပ္ထိုးေနရပါတယ္ဆရာ။ E.coli ပိုးက စိုးရိမ္ရပါသလားဆရာ။ ဘာေၾကာင့္ျဖစ္တတ္တယ္ဆိုတယ္ရယ္ ေနာက္မျဖစ္ေအာင္ ဘာေတြ ေရွာင္ရ သတိထားရမယ္ဆိုတာေလး သိခ်င္လို႔ပါ ဆရာ။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ရွင့္ ။

Escherichia coli (E. coli) အီး-ကိုလိုင္ ဗက္တီးရီးယားေတြဟာ လူေတြနဲ႔ တိရစာၧန္ေတြရဲ႕ အစာလမ္းေၾကာင္းထဲမွာ ရွိေနၾကတယ္။ သူတို႔ထဲက Shiga toxin-producing strains of E. coli အဆိပ္တမ်ိဳးထုတ္တဲ့အေကာင္ေတြဟာ အစာဆိပ္သင့္တာကိုျဖစ္ေစတယ္။

E. coli O157:H7 ရယ္ E. coli O145 နဲ႔ E. coli O121:H19 တို႔ကေန Shiga toxin ရွီဂါအဆိပ္ထုတ္ေပးတယ္။
E. coli O157:H7 ေတြကႏြားေတြမွာ အမ်ားဆံုးရွိတယ္။ ၾကံ၊ သမင္၊ သိုးနဲ႔ဝက္ေတြထဲမွာလဲေနတယ္။ အသားေတြကေန ကူးစက္ႏိုင္တယ္။ Unpasteurized milk ပါစျခာရိုက္စ္ လုပ္မထားတဲ့ႏြားႏို႔၊ ဒိန္ခဲေတြကေနလဲကူးစက္ႏိုင္တယ္။ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ေတြ၊ အသီးေဖ်ာ္ရည္၊ ေရေတြကေနလဲကူးႏိုင္ေသးတယ္။
• အစားအစာ = 69%
• ေရ = 18%
• တိရစာၧန္-လူ = 8%
• လူ-လူ 6% ကူးစက္တယ္။

ကူးစက္ခံရရင္ ခံစားရတာေတြက အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိႏိုင္တယ္။ ၂-၅ ရက္အတြင္းျဖစ္လာမယ္။ ဗိုက္နာမယ္။ ၂၄ နာရီအတြင္း ဝမ္းေလွ်ာမယ္။ အရည္ေတြသြားမယ္။ ေသြးပါလာႏိုင္တယ္။ ပ်ိဳ႕ခ်င္မယ္။ ေခါင္းကိုက္မယ္။ တခ်ိဳ႕မ်ာ ကုိယ္ပူးမယ္။ ခ်မ္းမယ္။ ရွားရွားပါးပါး Hemolytic Uremic Syndrome (HUS) ဆိုတာျဖစ္ႏိုင္တယ္။ E. coli O157:H7 ေတြေၾကာင့္ ၁ဝ% ျဖစ္တယ္။ Shiga toxins အဆိပ္ေတြက ေသြးထဲဝင္လာႏိုင္လို႔ျဖစ္တယ္။ ဝမ္းစစ္ေဆးလို႔သိႏိုင္တယ္။

ျဖစ္ရင္ တပါတ္အတြင္းေပ်ာက္ပါမယ္။ ေရရွည္စိုးရိမ္စရာမရွိပါ။ ေရ-ဆားဓါတ္ခ်ိဳ႕ယြင္းတာကိုေတာ့ သတိထား ျပဳျပင္ေပးရပါမယ္။ Antibiotics ပိုးေသေဆးေတြ မသံုးပါ။ HUS ကိုပိုျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။

ကာကြယ္ဘို႔ဆိုတာ အစားအေသာက္မွန္သမွ် သန္႔ရွင္းဘို႔ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီပိုးေတြက မ်က္ႏွာျပင္ေတြေပၚမွာ ၾကာၾကာ ရွင္ေနႏိုင္တယ္။ လက္ေတြ မၾကာမၾကာေဆးေၾကာေပးပါ။ အသီးေတြကို ေရေဆးပါ။ အခြံခြါစားပါ။ မီးဖိုေခ်ာင္၊ စားေသာက္ဆိုင္ေတြ သန္႔ရွင္းမႈ သတိျပဳပါ။ အသားစိမ္းေတြနဲ႔ တျခားအစားအစာေတြမထိမိပါေစနဲ႔။ ဝမ္းေလ်ာေနသူနဲ႔ ကေလးေတြ ေဝးေဝးေနပါေစ။ တိရစာၧန္ေတြ အထူးသတိထားပါ။ ဝမ္းေလ်ာေနတဲ့ကေလးကို အတြင္းခံအဝတ္လဲရင္ တခါသံုးလက္အိတ္ သံုးပါ။ ဟမ္းဘာဂါကို အပူခ်ိန္ အနည္းဆံုး160°F အထိေပးပါ။ ကလိုရင္းခပ္မထားတဲ့ေရ မေသာက္ပါနဲ႔။

E. Coli အတြက္ ပိုးေသေဆးမ်ား
• Doxycycline (Vibramycin, Adoxa, Doryx, Morgidox, Monodox)
ခရီးသြားစဥ္ဝမ္းပ်က္ျခင္းမွာေပးတယ္။

• Trimethoprim/sulfamethoxazole (Bactrim, Bactrim DS, Septra DS, Sulfatrim)
ခရီးသြားစဥ္ဝမ္းပ်က္ျခင္းမွာ ၅ ရက္ေပးတယ္။ ဆီးလမ္းပိုးဝင္တာကို ၃ ရက္ေပးတယ္။ ပိုဆိုးရင္ ၁ဝ-၁၄ ရက္ေပးတယ္။ က်ားဆီးက်တ္ေရာင္တာကို ၆-၁၂ ပါတ္ၾကာေပးတယ္။

• Ciprofloxacin (Cipro)
ဆီးလမ္းပိုးဝင္တာကို ၇-၁၄ ရက္ေပးတယ္။ ဆီးအိမ္ပိုးဝင္တာကို ၃ ရက္ေပးတယ္။ ေယာက္်ားဆီးက်ိတ္ေရာင္တာကို ၄-၆ ပါတ္ေပးတယ္။

• Levofloxacin (Levaquin)
လူစုလူေဝးကေနရတဲ့ႏူမိုးနီးယားကို ၇-၁၄ ရက္ေပးတယ္။ ဆီးလမ္းပိုးဝင္တာကို ၁ဝ ရက္ေပးတယ္။ ခရီးသြားဝမ္းပ်က္တာကို ၅ ရက္ေပးတယ္။

• Amoxicillin (Moxatag)
ဆီးလမ္းပိုးဝင္တာကို ၇ ရက္ေပးတယ္။ ေက်ာက္ကပ္ေရာင္တာကို ၁ဝ-၁၄ ရက္ေပးတယ္။

• Aztreonam (Azactam)
ဆီးလမ္း + ေက်ာက္ကပ္ေရာင္တာကို ၇-၁၄ ရက္ေပးတယ္။ ဗိုက္အတြင္းေရာင္တာကို ၁၄-၂၁ ရက္ေပးတယ္။ ႏူမိုးနီးယားကို ၁၄ ရက္ေပးတယ္။

• Ampicillin and sulbactam (Unasyn)
ဗိုက္အတြင္းေရာင္တာကို ၁၄-၂၁ ရက္ေပးတယ္။

• Nitrofurantoin (Macrodantin, Macrobid, Furadantin)
ဆီးလမ္းပိုးဝင္တာကို ၇ ရက္ေပးတယ္။

• Meropenem (Merrem IV)
ဗိုက္အတြင္းေရာင္တာကို ၁၄-၂၁ ရက္ေပးတယ္။

• Ceftriaxone (Rocephin)
ဦးေႏွာက္ေျမွးေရာင္တာနဲ႔ ဗိုက္အတြင္းေရာင္တာကို ၁၄-၂၁ ရက္ေပးတယ္။ ႏူမိုးနီးယားနဲ႔ ဆီးလမ္းပိုးဝင္တာကို ၁၄ ရက္ေပးတယ္။

• Piperacillin and tazobactam (Zosyn)
ဗိုက္အတြင္းေရာင္တာကို ၁၄-၂၁ ရက္ေပးတယ္။

• Imipenem and cilastatin (Primaxin)
ႏူမိုးနီးယားနဲ႔ ဆီးလမ္းပိုးဝင္တာကို ၁၄ ရက္ေပးတယ္။ ဗိုက္အတြင္းေရာင္တာကို ၁၄-၂၁ ရက္ေပးတယ္။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ