Dehiscence After Surgery ခြဲျပီးလူနာ ဗိုက္ပြင့္ထြက္ျခင္း

မဂၤလာပါဆရာ ဒီေန႔ ဆရာ့ facebook Page မွာ ခြဲစိတ္ခ်ဳပ္ၾကိဳးမ်ားအေၾကာင္း ဖတ္လိုက္ ရပါတယ္ရွင့္။ သမီးအေမက အသက္ ၅၄ ႏွစ္၊ ကေလး ၄ ေယာက္မိခင္။ အစာအိမ္အနာၿဖင့္ ၂၃-၁ဝ-၂ဝ၁၆ တြင္ ဆံုးပါးခဲ့ပါတယ္။ ခြဲစိပ္တာလဲ ေအာင္ၿမင္ခဲ့ပါတယ္ရွင့္။ အနာခ်ဳပိရိုးက ၈ လက္မေလာက္ရွိပါတယ္ရွင့္။ ခ်ုပ္ရိုးကို သမီးတို႔ၿမင္ေနၾကပံုစံမ်ိုဳး ၿဖင့္ခ်ဳပ္ထားၿခင္း မဟုတ္ပါဘူးရွင့္။ (မၿမင္ဖူးတာလဲ ၿဖစ္ႏိုင္ပါသည္။) ေအာက္ေဖာ္ၿပပါပံုေတြထဲက Staples ပံုစံခ်ဳပ္ထားတာေတြ႔ရပါတယ္။ ခြဲစိပ္ျပီး ၃ ရက္အၾကာမွာ ေဆးရံုမွ ဆင္းခိုင္းေသာေၾကာင့္ ဆင္းခဲ့ပါတယ္။ ရန္ကုန္ေဆးရံုႀကီးမွ ႕႕႕႕႕ သို႔ ကားၿဖင့္ဆင္းခဲ့ပါတယ္။ အိမ္ေရာက္ေသာ္ ေခ်ာင္းဆိုးေသာေႀကာင့္ ခ်ုပ္ရိုးနဲနဲပြင့္ခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ေန႔ နံနက္တြင္ေဆးရံုၿပန္တတ္ခဲ့ပါတယ္။ လူနာကုတင္မွာပင္ ခ်ုပ္ရိုးကို အားလံုးၿပန္ဖြင့္ျပီး အတြင္းခ်ုပ္ရိုးေၿပ မေၿပ ကို ၂ ပါတ္ခန္႔ ဒီတိုင္းထားျပီး (ေဆးထည့္ေပးျပီး ပတ္တီးအုပ္/ေန႔စဥ္) ေစာင့္ၾကည့္ေနခ့ဲပါတယ္။ ၂ ပတ္ေၿမာက္ေန႔တြင္ အနာကိုပိုးဝင္ကာ ပိုးအဆိပ္တတ္ျပီး ဆံုးပါးခဲ့ရပါတယ္။ သမီးစိတ္ထဲတြင္ ခ်ဳပ္ရိုးကို ႀကိဳးၿဖင့္ခ်ုပ္ခဲ့လွ်င္ ဒီလိုအၿဖစ္မ်ိဳး ၿဖစ္မည္မထင္ပါ။ (ေဆးပညာ အတတ္ပညာမရွိေသာေႀကာင့္) သမီးအယူအဆမွားရင္ ႀကိဳပီးေတာင္းပန္ပါတယ္ရွင့္။ မၿဖစ္သင့္ပဲ ၿဖစ္ခဲ့သည္ဟု ထင္ပါသည္။ ဒီအၿဖစ္အပ်က္ေပၚတြင္ ဆရာ၏ႏွစ္သိမ့္စကားႏွင့္ အၿမင္ကို ေၿပာၿပေစလိုပါတယ္ရွင့္။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ဆရာ။

ေဆာရီး။ ဆရာတို႔ေခတ္မွာ အပ္ျခည္ၾကိဳးနဲ႔သာခ်ဳပ္ခဲ့ရတယ္။ ပိုးၾကီး၊ ႏိုင္လြန္ၾကိဳးေတာင္ရွားတယ္။ ဆရာကေတာ့ (ေကာ္တြန္) ျခည္ၾကိဳးကိုၾကိဳက္တယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ ပိုျပီးဆန္းတာ ေကာင္းတာေတြကိုသံုးလာတယ္။ တျခား တိုင္းျပည္ေတြမွာလည္း အဲလိုပဲ။ ခြဲစိတ္မႈတိုင္းမွာ ေနာက္ဆက္တြဲ သတိထားစရာေတြျဖစ္တယ္။ အခုလို ခ်ဳပ္ရိုးတခုလံုး ပြင့္ထြက္တာလည္း အပါအဝင္ျဖစ္တယ္။ ပိုးဝင္တာနဲ႔ ေသြးထြက္တာေတြလည္းပါတယ္။

ကြ်န္ေတာ္ ခြဲေပးရသူေတြထဲမွာ ဗိုက္ပြင့္ထြက္တာ ၂-၃ ေယာက္ၾကံဳခဲ့ရတယ္။ ေတာနယ္မွာသာတာဝန္က်တာ မ်ားတယ္။ ပဌမဆံုးျဖစ္တဲ့လူနာကို မေမ့ပါ။ ျမိဳ႕သာမွာ။ ကြ်န္ေတာ္က ငယ္ေသးတယ္။ အေတြ႔အၾကံဳနည္းေသးတယ္။ ခ်ဳပ္ရိုးအကုန္ပြင့္ျပီး အူေတြထြက္လာတယ္။ ခ်က္ခ်င္း ျပန္ခြဲစိတ္ဘို႔ျပင္ရတယ္။ ေတာနယ္မွာ ခြဲစိတ္ခန္း အဆင္သင့္ျပင္ထားဘို႔မေျပာနဲ႔ ခြဲခန္းဆိုတာ (အိုပီဒီ) ျပင္ပလူနာၾကည့္တဲ့ေနရာကိုရွင္း၊ တံခါးမၾကီးကိုပိတ္ျပီး ခြဲစိတ္ခန္း လုပ္ရတာ။ လွ်ပ္စစ္မီးကမရွိ။ ေစတနာေကာင္းတဲ့ ဆီစက္ပိုင္ (ဦးလွေသာင္း + ေဒၚေကာင္းလွ) က ဆီစက္လည္ေပးလို႔ မီးရတယ္။

လူနာကို ခြဲခန္းတင္ျပီး အကုန္ျပန္ခ်ဳပ္ရတယ္။ အဲလိုလူနာကို ထံုးစံဗိုက္ပိတ္နည္းလို ေလးထပ္ တထပ္ျပီးတထပ္ မခ်ဳပ္ရပါ။ ေလးထပ္လံုးတပါတည္း အပ္ေကာက္ၾကီးၾကီးနဲ႔ အပ္ျခည္ၾကိဳး၂ ပင္ပူးနဲ႔ ခ်ဳပ္ရတယ္။ ခ်ဳပ္ရိုးၾကားထဲမွာ အားျဖည့္ခ်ဳပ္ရိုး ထပ္ခ်ဳပ္ရေသးတယ္။ ခ်က္ခ်င္းဆိုသလိုခ်ဳပ္လို႔ ပိုးမဝင္လိုက္ပါ။ ေတာမွာ ကြန္ကရစ္ခင္းမရွိတဲ့ ေျမၾကီးေပၚမွာ ခ်ိနဲ႔နဲ႔ သစ္သားကုတင္ေတြေပၚမွာပဲ လူနာေတြကေနၾကရတာ။ (အိုင္စီယူ) ဆိုတာ မၾကားဘူးေသးတဲ့ေခတ္မွာေပါ့။ တခ်ိဳ႕ခြဲစိတ္ဆရာဝန္ေတြကေတာ့ တထပ္ခ်င္းခ်ဳပ္နည္းသံုးပါတယ္။ သမားရိုးက်ပိတ္နည္းကိုေတာ့ အားျဖည့္ရပါမယ္။

လူနာကံေကာင္းတယ္။ ဆရာဝန္လည္း ကံေကာင္းခဲ့တယ္။ လူနာက သတၲိပါေကာင္းတယ္။ မိတ္ေဆြေတြက ရီစရာေျပာၾကတယ္။ ႕႕႕႕ ဆိုတဲ့သူ ဗိုက္ထဲကအူေတြကို လက္နဲ႔ေပြ႔ထားျပီး ဆရာ ကြ်န္ေတာ္ ဘာမွမျဖစ္ပါဘူးေနာ္တဲ့။

ခြဲစိတ္ကုသျပီး ဗိုက္ပြင့္ထြက္တာကို Dehiscence လို႔ေခၚတယ္။ ပြင့္တာ ေသးေသးေလးျဖစ္ေပမဲ့ နဲ႔ အထဲကရွိသမွ်က အျပင္ထြက္ဘို႔လုပ္မယ္။ အျပင္ကလည္း ဝင္ခ်င္တာအကုန္ဝင္စရာအႏၲရာယ္ရွိလာတယ္။ အေရးေပၚခြဲစိတ္ပညာတခု ျဖစ္တယ္။ ျပန္ခ်ဳပ္ရမယ္။ အေပၚမွာ (ရွိရင္) ကပ္စကာပလာစတာေကာင္းေကာင္းနဲ႔ ကပ္ေပးထားရမယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ေခတ္မွာ steri-strips မေပၚေသးပါ။

Evisceration After Surgery ဆိုတာက ပြင့္ထြက္နဲ႔ခ်ဳပ္ရိုးကေန အထဲကကလီစာေတြ အျပင္ထြက္တာကိုေခၚတယ္။ အျဖစ္နည္းေတာ့ နည္းပါတယ္။ ပြင့္တာနဲ႔ ေသးေသး ၾကီးၾကီး တခုလံုးျဖစ္ျဖစ္ ပိုးသန္႔နည္းနဲ႔ အနာကို ဖံုးအုပ္ေပးရမယ္။ အေရးေပၚကုသနည္းလာရမယ္။ ခ်ုဳပ္ရိုးအကုန္ပြင့္ထြက္လို႔ ဗိုက္ထဲက အဂၤါအစိတ္အပိုင္းေတြ ထြက္တာကို စိုထိုင္းတဲ့ ပိုးသန္႔ျပီးအဝန္တဲ႔ဖံုးထားေပးရမယ္။ ေပါင္းအိုးထဲမွာ ပိုးသန္႔ေပးထားတဲ့အဝတ္ကို ေျပာတာ ျဖစ္တယ္။ အဲဒီအဝတ္ေျခာက္ကို ပိုးသန္႔ျပီးသားေရဆြတ္ျပီး သံုးရတယ္။ ဘာမွမရွိရင္ ဖြပ္ေလွ်ာ္ျပီးသားအဝတ္စကို ေရေႏြးထဲစိမ္ျပီး အပူခ်ိန္အေနေတာ္ (၉၈႕၆ အက္ဖ္ထက္မနည္း) ကိုသံုးပါ။

ဝမ္းဗိုက္ကိုခြဲစိတ္ရင္ အထပ္လိုက္ခြဲတယ္။ ျပန္ပိတ္ရင္လည္း အဲဒီအတိုင္းအထပ္လိုက္ တလႊာျခင္းခ်ဳပ္ေပးရတယ္။ အတြင္းဆံုးက အတြင္းဗိုက္ဖံုးလြာေခၚ ပယ္ရီတိုနီယမ္၊ ေနာက္ ၾကြက္သားေနာက္အရြတ္ျပား။ အဲတာက ဗိုက္ကိုထိန္းရာမွာ အေရးၾကီးတယ္။ အဲတာပြင့္ရင္ ဗိုက္ပြင့္မယ္။ ေနာက္ ဗယ္လီၾကြက္သား။ အဲတာအားမေကာင္းသူေတြက ဗိုက္စူၾကတယ္။ ေနာက္ အဆီလႊာနဲ႔ ေနာက္ဆံုးက အေရျပား။

အနာတိုင္းမွာ ခြဲစိတ္တာျဖစ္ျဖစ္ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရတာျဖစ္ျဖစ္ ျပန္က်က္တဲ့ျဖစ္စဥ္လာတယ္။ အနာမက်က္မီ အသားႏုတက္တယ္လို႔ေခၚတယ္။ အဲတာကို granulating tissue လို႔ေခၚတယ္။ ဒီအဆင့္မွာ နဂိုတစ္ရွဴးေတြလို အားမေကာင္းေသးပါ။ မခိုင္မာေသးပါ။ ပြင့္ထြက္ႏိုင္ေသးတယ္။ ခ်ဳပ္ရိုးအဆင္မေျပျဖစ္လို႔စူတာရွိ မရွိ ခြဲျပီး ၂ ပတ္မွာ သတိထားၾကည့္ရတယ္။ တစိတ္တပိုင္းသာျဖစ္တာကို Incisional hernia ခ်ဳပ္ရိုးအူကြ်ံတယ္လို႔ေခၚတယ္။

ဘာလို႔ျဖစ္သလဲ။ ခြဲျပီးစမွာ ႏွာေခ်တာ၊ ေခ်ာင္းဆိုးတာ၊ အေလးအပင္မတာ၊ ကိုယ္အေနအထား အားစိုက္ ျပဳျပင္တာေတြကေန ဆက္ျဖစ္တယ္။ ဝမ္းညွစ္ရတာကလည္းျဖစ္တယ္။ ေနာက္တခ်က္က အာဟာရဓါတ္နည္းျခင္း။ လူနာဟာ ေရာဂါရွိေနခဲ့လို႔ အစားအေသာက္ မစားႏိုင္တာ၊ မစားပဲေနခိုင္းတာ၊ အရင္ကတည္းက အစားေရြးလြန္းတာ ေတြကေန အာဟာရဓါတ္နည္းႏိုင္တယ္။ တတိယအခ်က္က ပိုးဝင္ျခင္း။ ပိုးဝင္ရင္ အနာက်က္ျဖစ္စဥ္ကို ေႏွးေစတယ္။ အားေကာင္းမႈကို နည္းေစတယ္။ ခႏၶာကိုယ္က ပိုးကိုတိုက္ထုတ္ေရးကိုအာရံုစိုက္ေနရလို႔ အနာက်က္ဘို႔ကို ဦးစားမေပးႏိုင္ျဖစ္ရတယ္။ ေနာက္တခ်က္က လူနာကအဝလြန္ျခင္း။ ဗိုက္ေခါက္ထူလို႔ ခြဲကတည္းက အဆီလႊာကို အထူၾကီးခြဲရတယ္။ ျပန္ခ်ဳပ္ရင္ တခ်ိဳ႕ဆို အဆီျပင္ကို တထပ္မကခ်ဳပ္ေပးရတယ္။

ကာကြယ္နည္း
မခြဲမီနဲ႔ ခြဲျပီး အေအးမိတာ၊ ေခ်ာင္းဆိုးတာ၊ အန္ခ်င္တာေတြ သတိထားပါ။ ရယ္ေမာတာလည္း ပါတယ္။ ဝမ္းမခ်ဳပ္ေအာင္ ဝမ္းေပ်ာ့ေစမဲ့အစားအေသာက္စားေသာက္ပါ။ လိုအပ္ရင္ ဝမ္းေပ်ာ့ေဆးေပးမယ္။ ခြဲစိတ္နာကို စနစ္တက်ဂရုျပဳပါ။ လူတိုင္း အစားအေသာက္ (လံုေလာက္ + မွ်တ) ေအာင္စားေသာက္ပါ။ ခြဲျပီး မရီနဲ႔၊ မငိုနဲ႔။

ေမးတဲ့သူမိခင္ အဲလို ဘာေၾကာင့္ျဖစ္သလဲ။ အေၾကာင္းတခုမကရွိတယ္။ ခ်ဳပ္ရိုးမခိုင္လို႔ေတာ့ မဟုတ္ပါ။ ေနာက္ဆံုးေတာ့ ကံတရားေပါ့။ အျဖစ္အပ်က္တိုင္းမွာ သခၤန္းစာယူႏိုင္ရင္ အက်ိဳးရပါတယ္။

Dr. တင့္ေဆြ
၂ဝ-၁၂-၂ဝ၁၆