First Aid for Seizure တက္ေနသူ ျပဳစုနည္း

မဂၤလာပါဆရာ။ သားအသက္ ၂ ႏွစ္ ၁လပါဆရာ။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၁၄ ရက္ေန႔က ဖ်ားၿပီး တက္ပါတယ္ဆရာ။ ေဆး႐ုံမွာ ၁၈ ရက္ေန႔ထိ ေဆးကုလိုက္ရပါတယ္။ ဆရာဝန္ေတြကတက္တဲ့ေရာဂါက ၅ ႏႏွစ္ေက်ာ္မွ ေပ်ာက္တာလို႔ေျပာပါတယ္။ ကေလးကိုအဖ်ားမခံနဲ႔ေျပာပါတယ္။ ကိုယ္ပူလာရင္ေရပတ္တိုက္ေပးရမယ္။ ပါရာစီတီေမာ့ရည္တိုက္ရမယ္လို႔လဲ မွာထားပါတယ္။ မေန႔ညကသားျပန္ဖ်ားတယ္ဆရာ။ ဆရာဝန္ေျပာသလိုလုပ္ေပးလိုက္တာ ျပန္ေကာင္းသြားတယ္ဆရာ။ သားမွာငယ္ငယ္ကတည္းက တခါမွမတက္ဖူးပါဘူးဆရာ။ ပထမဆံုးအႀကိမ္ျဖစ္တာပါ။ ကြၽန္မတို႔မိဘေတြမွာလည္း တခါမွမျဖစ္ဖူးပါဘူးဆရာ။ သားရဲ႕ေသြးအေျဖလည္း႐ွိပါတယ္ဆရာ။ ေပးထားတဲ့ေဆးမွတ္တမ္းလည္း႐ွိပါတယ္။ တက္တဲ့ေရာဂါကိို ေပ်ာက္ေအာင္ကုလို႔မရဘူးလားဆရာ။ ကေလးတက္လာရင္လည္း သတိလည္ေအာင္ ဘယ္လို ျပဳစုေပးရမလဲဆရာ။ စံုေအာင္႐ွင္းျပေပးပါဆရာ။ ကြၽန္မသားေလး တကယ္ေရာ ငါးႏွစ္ေက်ာ္မွ ကိုယ္ပူႀကီးတိုင္းတက္တာ ေပ်ာက္ေတာ့မွာလားဆရာ။ ပထမဆံုးအႀကိမ္ တက္တက္ျခင္း ေဆး႐ုံသြားလိုက္တာပါဆရာ။ အရပ္ထဲကိုကယ္ပါယူပါ ေအာ္လိုက္ေတာ့ အရပ္ေဆးနည္းနဲ႔ သတိျပန္လည္လာတာပါ။ ျပီးမွေဆး႐ုံသြားတာပါဆရာ။ ဘာေၾကာင့္ ကေလးေတြ တက္ရတယ္။ ကေလးတက္လာရင္ ေ႐ွးဦးသူနာျပဳအေနနဲ႔ ဘယ္လိုေစာင့္ေ႐ွာက္ရမယ္ဆိုတာ ေျဖေပးပါေနာ္ဆရာ။ ဆရာက်န္းမာခ်မ္းသာပါေစ။

အတက္ေရာဂါနဲ႔ ဖ်ားလို႔တက္တာ ၂ မ်ိဳးရွိတယ္။ ဒါအျပင္ ဦးေႏွာက္ေရာင္၊ ဦးေႏွာက္အဖံုးလႊာေရာင္ေရာဂါေတြရွိတယ္။ ေမးခြန္းထံက ကေလးမွာ ကိုယ္ပူလို႔တက္တာသာျဖစ္ပါမယ္။ သိပ္မစိုးရိမ္ပါနဲ႔။ ေရွးဦးသူနာျပဳစာ (၂) ပုဒ္ပို႔ပါမယ္။

တက္ေနရင္ ျပဳစုသူက စိတ္တည္ျငိမ္ပါ။ တက္ေနမွေတာ့ ေရွးဦးသူနာျပဳစုနည္းနဲ႔ ရပ္ေအာင္ လုပ္လို႔မရပါ။

လုပ္ႏိုင္တာေတြရွိတယ္။ တက္ပံုတက္နည္း နည္းနည္းမတူတာရွိတယ္။ အသံထြက္ေအာ္ျခင္း၊ လဲက်-လိမ့္က်ျခင္း၊ ေျခလက္ေတြ ေကး-တန္းျခင္း၊ ေတာင္းတင္းျခင္း၊ ေဘးမွာဘာရွိသလဲ မသိပါ။ လူနာဟာ သတိလစ္ေနတယ္။ လဲက်-လိမ့္က်ႏိုင္တယ္။ ေဘးမွာ-ေအာက္မွာ-အနားမွာ ရွိတာေတြနဲ႔ ထိခိုက္မိမယ္။

• လူနာကို ၾကမ္းျပင္မွာ လဲေလ်ာင္းေနေအာင္လုပ္ပါ။ တဖက္ဖက္ကို ေစာင္းထားေပးပါ။ ေခါင္းေအာက္မွာ ခပ္ေပ်ာ့ေပ်ာ့ တခု ဥပမာ ဂ်က္ကက္၊ မ်က္ႏွာသုပ္ပုဝါ ခံထားေပးပါ။ မ်က္မွန္တပ္သူ ျဖဳတ္ယူထားပါ။ သူ႔အဝတ္အစားေတြ ေခ်ာင္ခ်ိေစပါ။ အနီးအနားကေန ဖယ္စရာရွိတာ ဖယ္ပါ။ ခုခံေပးစရာလိုတာ လုပ္ေပးပါ။ ခြ်န္ထက္တာေတြ ဖယ္ရွားပါ။ အသက္ရွဴလမ္းမွာ ဆို႔မေနေအာင္ သတိထားပါ။ လဲမက်-လိမ့္မက်ေအာင္ သတိထားပါ။ ေရနား၊ မီးနား သတိထားပါ။

• လွ်ာကိုက္မိမယ္။ ပါးစပ္နဲ႔ ႏွာေခါင္းကေန အရည္၊ အျမွဳပ္ထြက္တာ သန္႔ရွင္းေပးပါ။ ေသြးနည္းနည္းထြက္တာ မစိုးရိမ္ပါနဲ႔။ လူနာမွာ ေသြးကေန ကူးစက္ႏိုင္တာ (HIV နဲ႔ အသည္းေရာင္စီ၊ ဘီ) ရွိရင္ ျပဳစုသူလက္အိတ္သံုးပါ။

• အထက္သြားနဲ႔ ေအာက္သြားၾကားမွာ ထည့္လို႔ရတာတခုခု ထည့္လို႔ရရင္ ထည့္ပါ။ မရရင္ သည္အတိုင္းသာ ထားပါ။ ျပဳစုသူလက္ မထည့္ပါနဲ႔။ ျဖစ္တတ္တဲ့လူနာဆိုရင္ အေနေတာ္တာတခုခု အဆင္သင့္လုပ္ထားပါ။ ဥပမာ သစ္သားျပားမွာ အဝတ္စ၊ ပတ္တီးပတ္ထားတာ။ ဇြန္းအျမီးပိုင္း။ ဒါေပမဲ့ ဒီနည္း မသင့္လို႔ ေနာက္ပိုင္းမွာ အၾကံေပးခ်က္အသစ္ ထြက္လာပါတယ္။

• လူနာလႈပ္ရွားမႈေတြကို ရပ္တန္႔သြားေအာင္ မၾကိဳးစားပါနဲ႔။ အလိုက္သင့္သာေနပါေစ။ ႏွိပ္တာ နင္းတာ ခ်ိဳးဖဲ့တာ မလုပ္ပါနဲ႔။ သတိရတဲ့အခါ အဲဒီဒဏ္ေတြခံေနရမယ္။

• ပါးစပ္ျခင္းေတ့ ေလမႈတ္ေပးစရာ မလိုပါ။ ရင္ပတ္ကိုဖိျပီး CPR လုပ္စရာမလိုပါ။

• လူနာအနားက မခြါပါနဲ႔။ တက္တာ အခ်ိန္မၾကာပါ။ သတိလည္လာမယ္။ အလိုလို ျပန္ေကာင္းလာတာပါ။ ေနသာသလို ေနပါေစ။ စကားၾကားႏိုင္ျပီဆိုရင္ အားေပးႏွစ္သိမ့္ပါ။ အဝတ္အစားေပတာရွိရင္ လဲလွယ္ေပးပါ။ လူနာ ပင္ပန္းေနတယ္။ သတိေကာင္းေကာင္းမရမျခင္း ေသာက္စရာ စားစရာ မေပးပါနဲ႔။

Fever First Aid အဖ်ားရွိသူ ေရွးဦးသူနာျပဳနည္း http://doctortintswe.blogspot.com/2016/07/fever-first-aid.html

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၂၃-၁၂-၂ဝ၁၆