Medicines for donation ေဆးအလွဴ

ဆရာရွင့္ သာေပါင္းမွာလွဴခဲ့တဲ့ ဘုန္းၾကီးေက်ာင္းမွာ ခုိလွဳံေနတဲ့ ေရေဘးဒုကၡသည္ေတြဟာ အခုဖ်ားနာ၊ တုတ္ေကြး၊ အေအးမိ၊ ေခ်ာင္းဆိုးျဖစ္တာမ်ားလို႔ ဆရာေတာ္က ဖုန္းဆက္ျပီး ေဆးဝါးနွင့္ ေရသန္႔ေဆးျပား အလွဴခံတာ လိုအပ္တဲ့ေဆးမ်ား လွဴေပးခ်င္တာေၾကာင္ါ ဘယ္ေဆးေတြ လွဴေပးလို႔ရတာကို ဘယ္လိုေသာက္သုံးသင့္တာ ညြန္ၾကားေပးပါဦး ဆရာရွင့္။

၁။ Cetirizine
(အလာဂ်ီ) အတြက္သံုးတယ္။ အေအးမိေပ်ာက္ေဆး၊ ေခ်ာင္းဆိုးေပ်ာက္ေဆး စတာေတြထဲမွာ ပါတယ္။ မေသာက္ဘူးသူ မရွိသေလာက္ အသံုးမ်ားလွတဲ့ေဆးျဖစ္တယ္။ (အင္တီဟစ္တမင္း) ေဆးအုပ္စု၊ ဒုတိယမ်ိဳးဆက္ျဖစ္တယ္။ အရင္ေပၚ ပဌမမ်ိဳးဆက္ ဥပမာ Burmeton လို မအိပ္ခ်င္ဘူးဆိုေပမဲ့ နဲနဲေတာ့ အိပ္ခ်င္တာပါဘဲ။ အင္းဆက္ေကာင္ေတြ ကိုက္တာအတြက္လဲ သံုးတယ္။ ဘယ္ေနရာက ဘာလို႔ယားယား ဒီေဆးဘဲ သံုးတာမ်ားတယ္။

ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေတြက မဆိုးပါ။ အိပ္ခ်င္၊ အားယုတ္၊ အာေခါင္ေျခာက္၊ အိမ္ရ၊ ေခါင္းကိုက္၊ အာေခါင္ေရာင္၊ ဗိုက္နာ၊ ငို၊ စိတ္ဆိုး၊ အိပ္မရ၊ အားနည္း၊ မအီမသာျဖစ္။

၆ လမွ ၂ ႏွစ္ = 2.5 mg တေန႔ ၁ ၾကိမ္။ ၁၂ လအထက္ကိုလိုအပ္ရင္ တေန႔ ၂ ၾကိမ္။
၂ ႏွစ္မွာ ၅ ႏွစ္ = 2.5 mg တေန႔ ၁ ၾကိမ္။ ၁၂ လအထက္ကိုလိုအပ္ရင္ 5 mg/day အထိတိုးႏိုင္။
၆ ႏွစ္အထက္ = 5 to 10 mg တေန႔ ၁ ၾကိမ္။

၂။ Cough Syrups ေခ်ာင္းဆိုးေပ်ာက္ေဆးမ်ား
သိပ္အားမကိုးသင့္ပါ။ ေခ်ာင္းဆိုးေစတဲ့အေၾကာင္းေတြက မတူပါ။ ရာသီဥတုေၾကာင့္ ျဖစ္တာက မ်ားတယ္။ (အလာဂ်ီ) အတြက္ေဆး (ေသာက္ေဆး) ကို ပိုအားကိုးရတယ္။ ကေလးေတြအတြက္ဆိုရင္ ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳးေတြသာမက ထိေရာက္မႈအတြက္ပါ ေမးစရာေတြ ရွိတယ္။ Antitussive medicines အမ်ိဳးအစားထဲမွာ (အင္တီဟစ္တမင္း)၊ dextromethorphan နဲ႔ (ကိုဒင္း) ေတြပါတယ္။ (ကိုဒင္း) ဆိုတာ မူးယစ္ေဆးတမ်ိဳးျဖစ္တယ္။ ေခ်ာင္းဆိုးေပ်ာက္ေဆး အမ်ားစုထဲမွာ အရက္ပါေသးတယ္။ ေခ်ာင္းဆိုးတာကလဲ အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိတယ္။ ေခ်ာင္းေျခာက္ဆိုးတာ၊ ခြ်ဲထြက္ျပီးဆိုးတာနဲ႔ ရင္က်ပ္ျပီးဆိုတာ။ ေရာဂါအလိုက္ ေရြးရမယ္။ ခြ်ဲရွိေနသူေတြကိုေပးတာက ခြ်ဲကိုတမင္ထြက္ေအာင္ လုပ္ေပးတာမ်ိဳး ျဖစ္တယ္။ ခြ်ဲဆိုတာ အထဲမွာရွိေနရင္ ထြက္လာမွ ေကာင္းတယ္။ လည္ေခ်ာင္းယားလို႔ ဆိုးတဲ့သူကို အဲလို ေခ်ာင္းဆိုးေပ်ာက္ေဆး မေပးရပါ။ ဗက္တီးရီးယားပိုးဝင္လို႔ေခ်ာင္းဆိုသူကို ပိုးေသေဆးေပးမွသာေပ်ာက္မယ္။

၃။ Paracetamol (acetaminophen) (ပါရာစီတေမာ)
ကိုယ္ပူ + အနာအကိုက္ + ေရာင္တာေတြကို သက္သာေစမယ္။ မဖ်ားလည္း တိုက္ဘို႔ လိုတာေတြရွိတယ္။ တခ်ိဳ႕မွာ မနာေပမယ့္ ေရာင္ေနရင္တိုက္ရတယ္။ ဥပမာ ကေလးနားထဲေရဝင္တာ။

325 MG ၂ ျပား၊ ၄-၆ နာရီျခား၊ တေန႔ (၂၄ နာရီ) အတြင္း ၁ဝ ျပားထက္မပိုရ။
500 MG ၂ ျပား၊ ၆ နာရီတၾကိမ္၊ တေန႔ (၂၄ နာရီ) အတြင္း ၆ ျပားထက္မပိုရ။
650 MG ၂ ျပား၊ ၈ နာရီတၾကိမ္၊ တေန႔ (၂၄ နာရီ) အတြင္း ၆ ျပားထက္မပိုရ။

(က) Infant paracetamol suspension (120 mg/5 mL) (ပါရာစီတေမာ) ကေလးေဆးရည္
၂-၃ လအရြယ္၊ လေစ့ေမြးထားတဲ့ကေလး၊ ၄ ေကဂ်ီေက်ာ္ကေလး၊ ကာကြယ္ေဆးထိုးလိ႔ ကိုယ္ပူတာ နဲ႔ ကိုယ္ပူတာ၊ နာတာေတြအတြက္ 2⋅5 mL တၾကိမ္၊ ဒါမွမဟုတ္ ၄-၆ နာရီျခားျပီး ေနာက္တၾကိမ္။ ၂ ေအာက္ကေလး မေပးရ၊ တေန႔မွာ ၂ ခါထက္ပိုမေပးရ၊ တခါနဲ႔တခါ ၄ နာရီထက္ မနီးရ။ ၃-၆ လအရြယ္၊ ကိုယ္ပူတာ၊ နာတာေတြအတြက္ 2⋅5 mL တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊ ၆-၂၄ လ အရြယ္၊ 5 mL တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊ ၂-၄ ႏွစ္ အရြယ္၊ 7⋅5 mL တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊ ၄-၆ ႏွစ္အရြယ္၊ 10 mL တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊ တေန႔ ၄ ၾကိမ္ထက္ မပိုေစရ၊ တၾကိမ္နဲ႔ တၾကိမ္ ၄ နာရီထက္ မနီးေစရ၊ ဆရာဝန္ကမညႊန္ဘဲ ၃ ရက္ထက္ပိုမေပးရ၊

(ခ) Paracetamol six plus suspension (250 mg/5 mL) အသက္ ၆ ႏွစ္အထက္ကေလးေတြအတြက္ (ပါရာစီတေမာ) ေဆးရည္ = ၆-၈ ႏွစ္ကေလး၊ 5 mL တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊ ၈-၁ဝ-ႏွစ္ကေလး၊ 7⋅5 mL တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊ ၁ဝ-၁၂ ႏွစ္ကေလး၊ 10 mL တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊ ၁၂-၁၆ ႏွစ္ကေလး၊ 10–15 mL တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊ တေန႔ ၄ ၾကိမ္ထက္ မပိုေစရ၊ တၾကိမ္နဲ႔ တၾကိမ္ ၄ နာရီထက္ မနီးေစရ၊ ဆရာဝန္ကမညႊန္ဘဲ ၃ ရက္ထက္ပိုမေပးရ၊ ၆ ႏွစ္ေအာက္ကေလး မေပးရ၊

(ပါရာစီတေမာလ္) ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳးေတြ
• ေဆးမ်ားမ်ားေပးရင္ (တေန႔မွာ 2,000 mg ထက္ပိုရင္) အစာအိမ္ကေန ေသြးယိုလာႏိုင္တယ္။
• ေဆးကို သိပ္ၾကာၾကာသံုးရင္ ေက်ာက္ကပ္မေကာင္းရင္လဲ မေပးသင့္ဘူး။
• အသည္းကို ထိခိုက္ေစတယ္။
• ေဆးကို ခဏခဏသံုးတာ မ်ားလာရင္ ေဆးအဆတိုးမွ သက္သာေစတယ္။
• အရက္ေသာက္တာ၊ အစာမစားဘဲေနတာ၊ အစာစားခ်င္စိတ္ မရွိသူေတြမွာ ေဆးရဲ႕ ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳး ပိုရေစႏိုင္တယ္။
• တီဘီ ေဆးေတြထဲက Isoniazid (INH) နဲ႔ တြဲမေပးသင့္ဘူး။
• ကိုယ္ဝန္ေဆာင္နဲ႔ ကေလးႏို႔တိုက္ေနသူေတြ ဆရာဝန္နဲ႔ တိုင္ပင္ေသာက္ရမယ္။
• ေသြးက်ဲေဆး၊ ကိုယ္ဝန္တားေဆးေတြနဲ႔ အတူေသာက္ရင္ ဆရာဝန္နဲ႔ တိုင္ပင္ပါ။

လူၾကီး (၁၂ ႏွစ္အထက္) အနာ + အဖ်ားအတြက္ = 325 မွ 650 mg မွ 1000 mg ကို ၄-၆ နာရီျခား
ကေလးအနာအတြက္ = တလေအာက္ = 10 to 15 mg/kg/dose ကို ၄-၆ နာရီျခား။ တလမွ ၁၂ ႏွစ္အထိ = 10 to 15 mg/kg/dose ကို ၄-၆ နာရီျခား (၂၄ နာရီအတြင္း ၅ ၾကိမ္ထက္မမ်ားရ)
ကေလးအဖ်ားအတြက္ = ၄ လမွ ၉ ႏွစ္ = 30 mg/kg စေနစတိုက္ပါ။ ေနာက္ 15 mg/kg ဆက္တိုက္ပါ။

၃။ အေအးမိတာအတြက္ အသင့္ေပါင္းစပ္ထားျပီးသားေဆးေတြက အမ်ိဳးအမည္အေတာ္မ်ားတယ္။ (ႏွာရည္ယိုတာ + ႏွာေျခတာ + လည္ေခ်ာင္းယားတာအတြက္ေဆး)၊ (အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆး + ကိုယ္ပူက်ေဆး)၊ (ေခ်ာင္းဆိုးေပ်ာက္ေဆး) ေရာထားတာေတြျဖစ္တယ္။ Cold tablet, Sneeza, No-Cold, M Cold, Coricidin စတဲ့ နာမည္ေတြနဲ႔လာတယ္။ ခပ္ဆင္ဆင္ေတြျဖစ္တယ္။ အိပ္ခ်င္တာကိုသတိထားပါ။

အေအးမိရင္ ေဆးမပါဘဲ သက္သာေဆစတဲ့နည္းေတြရွိတယ္။ ေကာင္းေကာင္းအနားယူပါ။ ေရ-အရည္ မ်ားမ်ား ေသာက္ေပးပါ။ ဆားရည္ခပ္ေႏြးေႏြးနဲ႔ ပလုပ္က်ဥ္းပါ။

၄။ Ibuprofen
NSAIDs (စတီရြိဳက္) မပါ အနာသက္သာေဆး အမ်ိဳးအစား ျဖစ္တယ္။ အသံုးမ်ားတယ္။ Heart attack or Stroke ႏွလံုးနဲ႔ ဆိုင္တာကို အထူးသတိထားရတယ္။ NSAIDs ေတြကေန အစာအိမ္အနာ၊ ေသြးယိုတာေတြက အမ်ားဆံုးျဖစ္တတ္တဲ့ ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳးျဖစ္တယ္။

• Ibuprofen 400 mg အျပင္းစားကို နာတာ၊ နာတာ၊ ေရာင္တာ၊ အရိုးေရာင္လို႔နဲ႔ (ရူမက္တစ္) အဆစ္ေတြမွာ တင္းခဲေနတာေတြ သက္သာေစဘို႔ သံုးတယ္။ နဲနဲကေန အသင့္အတင့္ နာတာ ဥပမာ ရာသီလာလို႔နာတာ၊
• Ibuprofen 200 mg အေပ်ာ့စားကို ကိုယ္ပူ၊ ေခါင္းကိုက္၊ ၾကြက္သားနာ၊ အဆစ္နာ၊ အေအးမိ၊ သြာကိုက္၊ ခါးနာတာေတြအတြက္ သံုးတယ္။ Ankylosing spondylitis, Gouty arthritis, Psoriatic arthritis ေခၚတဲ့ အဆစ္နာမ်ိဳးေတြမွာလဲ သံုးတယ္။
• ေဆးကို အစား ဒါမွမဟုတ္ ႏို႔နဲ႔ေသာက္ရမယ္။ အခ်ိန္မွန္ အခ်ိန္တူေသာက္သင့္တယ္။ တျခားေဆးေတြနဲ႔လဲ တြဲလာတာရွိေသးတယ္။

Ibuprofen ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳးမ်ား = ဝမ္းခ်ဳပ္၊ ဝမ္းပ်က္၊ ေလထ၊ အစာမေက်၊ ေခါင္းမူး၊ စိတ္လႈတ္ရွား၊ နားထဲအသံေတြၾကား၊ ေဆးမတည့္ရင္ အနီျပင္ထြက္၊ ယား၊ ကိုယ္ပူ၊ ကိုယ္ေရာင္စတာေတြျဖစ္မယ္။ သိပ္ဆိုရင္ (ေရွာ့ခ္) လိုျဖစ္မယ္။ အသဲထိခိုက္ရင္ အသားဝါမယ္။

၅။ Influenza တုပ္ေကြး
(ပါရာစီတေမာ) ေဆးအမ်ားဆံုးေပးတယ္။ ႏွာေစးေနရင္၊ (အင္တီဟစ္စ္တမင္း) ပါတဲ့ေဆး၊ ေခ်ာင္းဆိုရင္ ေခ်ာင္းဆိုး ေပ်ာက္ေဆး။ ကိုက္တာ၊ ဖ်ားတာအတြက္ (ပါရာစီတေမာ) ေသာက္ပါ။ ကေလးျဖစ္ျဖစ္၊ လူၾကီးမွာ ေလနာရွိရွိ ေသာက္ႏိုင္လို႔ပါ။ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးအတြက္လဲ စိတ္ခ်ရတယ္။ ကေလးနဲ႔ လူငယ္ေတြကို Aspirin မေပးသင့္ဘူး။ ပဋိဇီဝေဆး မတိုးပါ။ တုပ္ေကြးမိေနရင္း ဗက္တီရီးယားေၾကာင့္ ႏူမိုးနီးယားရရင္ေတာ့ ပိုးေသေဆးပါေပးရမယ္။ အရက္ေလွ်ာ့-ေရွာင္ပါ၊ ေဆးလိပ္ေလွ်ာ့-ေရွာင္ပါ။ တုပ္ေကြးမိရင္ ေနေရာင္က ေကာင္းတယ္။ ပိုးကို ေသေစႏိုင္တယ္။ လက္ေဆး-ကုိယ္လက္ သုတ္သင္တာ မၾကာမၾကာ လုပ္တာ ေကာင္းတယ္။ တုပ္ေကြးမိသူ ေရမ်ားမ်ား ေသာက္ရတယ္။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၁၄-၈-၂ဝ၁၅