Speech ႏႈတ္ေကာင္းလွ်င္ ျပည္စိုး
သမိုင္းမွာ စကားေျပာေကာင္းတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြ အေတာ္မ်ားမ်ားေပၚထြန္းခဲ့ပါတယ္။ ဟစ္တလာက ဂ်ာမန္လူထုကို စည္းရံုးႏိုင္ခဲ့တယ္။ လက္ဝဲေခါင္းေဆာင္တခ်ိဳ႕က တျခားတိုင္းျပည္ကလူေတြကိုပါ စည္းရံုးႏိုင္ခဲ့တယ္။ အရင္ခတ္က ျမန္မာျပည္ကလူေတြ သူမ်ားတိုင္းျပည္ေတြကလူေတြေျပာတာကို ပိုျပီးသေဘာက်ၾကတယ္။ ဒီစာမွာ စကားအေၾကာင္းသာ ေရးပါမယ္။ အေျပာနဲ႔အလုပ္ ညီ-မညီ၊ လက္ေတြ႔ လုပ္-မလုပ္ေတြကို ထည့္မေရးေသးပါ။
စကားအမ်ိဳးအစား ၄ မ်ိဳး
(၁) အျပစ္ျဖစ္ေသာစကား၊
(၂) ဝါၾကြား၍ေျပာေသာစကား၊
(၃) အႏိုင္အထက္ေျပာေသာစကား၊
(၄) ခ်ီးမြမ္းစကား။
စကားအရာ အဂၤါ ၁ဝ ပါး
(၁) ကာလဝါဒီ = ေျပာဆိုခ်ိန္ေျပာခြင့္သင့္မွ ေျပာဆုိျခင္း၊
(၂) ဘူတဝါဒီ = ဟုတ္မွန္ေသာ စကားကိုသာ ေျပာဆုိျခင္း၊
(၃) ဓမၼဝါဒီ = တရားႏွင့္စပ္သည္ကိုသာ ေျပာဆုိျခင္း၊
(၄) အတၱဝါဒီ = အက်ိဳးနဲ႔စပ္သည္ကိုသာ ေျပာဆုိျခင္း၊
(၅) ပိယဝါဒီ = ခ်စ္ဖြယ္ေသာ စကားကိုသာ ေျပာဆိုျခင္း၊
(၆) မိဟိတပုဗၺဘာဏီ = ၿပံဳး႐ႊင္ျခင္း၊ကို ေ႐ွးဦးျပဳ၍ ေျပာဆုိျခင္း၊
(၇) မိတဘာဏီ = မပိုမလြန္ခ်င့္ခ်ိန္၍ ေျပာဆုိျခင္း၊
(၈) အတုရိတဝါဒီ = အေဆာတလ်င္မေျပာဆိုျခင္း၊
(၉) ေပါရီ = ၿမိဳ႕ႀကီးသူ ၿမိဳ႕ႀကီးသားတို႔၏ ဓေလ့ထံုးစံသို႔ လုိက္၍ေျပာဆိုျခင္း၊
(၁ဝ) ဝိသဝါဒီ = သန္႔႐ွင္းေသခ်ာ အကၡရာဌာန္က႐ိုဏ္းက်ေအာင္ ေျပာဆုိျခင္း၊
စကားႀကီး (၁ဝ) မ်ိဳး
ေရကူးညာတင္၊ ေကာက္ပင္ရိတ္လွီး၊ ေရစီးေဖာင္ဆန္၊ အိုးတန္ဆန္ခပ္၊ ဆီပြတ္က်ည္ေပြ႔၊ ဆင္ေဝွ႔ရန္ေရွာင္၊ ေတာင္သူယာခုတ္၊ ၾကက္ဆုတ္ခြပ္ပစ္၊ ေရစစ္ကရား၊ ခက္တင္ေမာင္းနင္း၊ ဆိုျခင္းစကား ဤဆယ္ပါး။
(၁) ေရကူးညာတင္စကား = လိုရာဆိပ္ကမ္းကို ေရညာက တင္ႀကိဳ၍ ကူးမွေရာက္သကဲ့သို႔ မိမိလိုရာ ေရာက္ေအာင္ ႀကိဳတင္၍ စကားပိုျဖင့္ ေျပာဆိုျခင္း၊
(၂) ေကာက္ပင္ရိတ္လွီးစကား = ေကာက္ပင္ကို လက္တဖက္ျဖင့္ ၿမဲၿမံစြာဆုပ္၍ တံစဥ္ျဖင့္ အရင္းက ရိတ္ျဖတ္လွ်င္ လက္တြင္႐ွိသမွ် စပါးကို ရသကဲ့သို႔ သူဆိုေသာ စကားမိေအာင္ ဖမ္းကိုင္ၿပီးမွ ျပတ္စဲေအာင္ေျပာဆုိျခင္း၊
(၃) ေရစီးေဖာင္ဆန္စကား = လိုအင္ဆႏၵ႐ွိသမွ်ေသာအရာဝတၳဳတို႔ကို ေဖာင္တြင္ တင္၍ ျဖည္းညွင္းစြာ ဆန္တက္သြားလွ်င္ ကိစၥၿပီးသကဲ့သို႔ ေျခသိမ္း၊ ေခါင္းပိုက္၊ ပမာ၊ ပမည္းဟပ္ စပ္၍ ၿပီးျပတ္ေအာင္ေျပာဆိုျခင္း၊
(၄) အိုးတန္ဆန္ခတ္စကား = အိုးႏွင့္ဆန္ တန္႐ုံထည့္၍ခ်က္လွ်င္ ေကာင္းစြာက်က္နပ္သကဲ့သို႔ ကိုယ္ႏွင့္ဂုဏ္အင္တန္႐ုံ မယုတ္မလြန္ေျပာဆိုျခင္း၊
(၅) ဆီပြတ္က်ည္ေပြ႔စကား = က်ည္ေပြ႕ျဖင့္ အႀကိမ္ႀကိမ္အထပ္ထပ္ဆီပြတ္လွ်င္ ဆီထြက္၍ မိမိလိုဘတ္ကိစၥ ၿပီးသကဲ့သို႔ လိုရာကိစၥၿပီးေစျခင္း၊ငွာ ထိုစကားကိုပင္ အထပ္ထပ္ေျပာဆိုျခင္း၊
(၆) ဆင္ေဝွ႔ရန္ေ႐ွာင္စကား = ဆင္ထိုးေဝွ႔မည္ အလုိက္ခံရလွ်င္ တိမ္းေ႐ွာင္ဖယ္ေသြလြတ္ရာ၌ ေျပးလႊားကာေနရသကဲ့သို႔ ကိုယ့္ထံသို႔ေရာက္မည့္စကားကို ေ႐ွာင္လႊဲ၍ ေျပာဆိုျခင္း၊
(၇) ေတာင္သူယာခုတ္စကား = ေတာင္သူလယ္သမားတို႔သည္ မိမိတို႔ တည္ခုတ္မည့္ လယ္ယာေျမကြက္၌ ေ႐ွးဦးစြာ ၿခံဳပိတ္ေပါင္းႏြယ္သစ္ပင္ငယ္တို႔ကို ခုတ္ထြင္႐ွင္းလင္းၿပီးမွ သစ္ပင္ႀကီးတို႔ကို ခုတ္ထြင္ဖိလွဲသကဲ့သို႔ စကားငယ္ (အေရး မႀကီးေသာစကား) ကို ေျပာဆိုၿပီးမွ စကားႀကီး (အဓိကေျပာမည့္စကား) ကို ဖိစီး၍ ေျပာဆိုျခင္း၊
(၈) ၾကက္ခုတ္ခြပ္ပစ္စကား = ၾကက္ခြပ္ရာ၌ ေနာက္ဆုတ္ဟန္ျပဳ၍ ခြပ္သာမွ ခြပ္ပစ္သကဲ့သို႔ သူ႔စကားအလိုသို႔ လုိက္တန္က လုိက္၍စီးသာမွ စီးလ်က္ၿပီးျပတ္ေအာင္ ေျပာဆိုျခင္း၊
(၉) ေရစစ္ပမာစကား = ဓမၼက႐ိုက္ေခၚ ေရစစ္ကို ေရတြင္ ႏွစ္ခါ ျပည့္မွ အေပါက္ကိုပိတ္၍ ဆြဲယူလုိက္လွ်င္ ေရမထြက္ႏုိင္သကဲ့သို႔ သူတပါးေျပာဆိုခြင့္မရေအာင္ ပိတ္ဆို႔၍ေျပာဆိုျခင္း၊
(၁ဝ) ခက္တင္ေမာင္းနင္း = ေမာင္းနင္းေသာသူသည္ တဖက္လုိက္ပါတိမ္းေစာင္းလြန္းလွ်င္ အတင္ခက္၍ မတိမ္းမေစာင္း နင္းရသကဲ့သို႔ ဟုတ္သည္လည္းမေျပာ၊ မဟုတ္ဟုလည္းမေျပာ၊ မတင္မက်ေျပာဆုိျခင္း၊
စကားၾကီး ၆ ခြန္း လူ၌ထြန္း ၄ ခြန္းကိုပယ္၊ ၂ ခြန္းလြယ္ (၄ ခြန္းေ႐ွာင္ခြာ ၂ ခြန္းသာ)
(၁) ဟုတ္မွန္၍ အက်ိဳး႐ွိၿပီး သူမ်ားလည္းနာလိုေသာ စကား၊
(၂) သူမ်ားမနာလိုေသာ္လည္း ဟုတ္မွန္၍ အက်ိဳး႐ွိေသာ စကား၊
(၃) ဟုတ္မွန္၏၊ အက်ိဳးမ႐ွိ သူမ်ားလည္း မနာလိုေသာ စကား၊
(၄) မဟုတ္မမွန္ အက်ိဳး႐ွိ၍ သူမ်ားနာလိုႏွစ္သက္ေသာ စကား၊
(၅) မဟုတ္မမွန္ အက်ိဳးမ႐ွိ သူမ်ားနာလိုႏွစ္သက္ေသာ စကား၊
(၆) မဟုတ္မမွန္ အက်ိဳးလည္းမ႐ွိ သူမ်ားလည္း မနာလိုမႏွစ္သက္ေသာ စကား၊
ဝစီဒုစ႐ိုက္ (၄) ပါး
(၁) မုသာဝါဒါ = မဟုတ္မမွန္ေသာစကားကို ေျပာဆိုျခင္း၊
(၂) ပိသုဏဝါစာ = သူႏွစ္ဦးအခ်စ္ကို ပ်က္ေအာင္ ကုန္းေခ်ာျခင္း၊
(၃) ဖ႐ုသာဝါစာ = ၾကမ္းတမ္းသျဖင့္ နားမခံသာတဲ့စကားကို ေျပာဆုိျခင္း၊
(၄) သမၺပၸလာပဝါစာ = နိဗၺာန္မွ ဖီလာျဖစ္ေသာ သိမ္ဖ်ဥ္းေသာစကားကို ေျပာဆုိျခင္း၊
စကားပံုမ်ား
• စကားကၽြံေသာ္ ႏုတ္မရ၊
• စကားစကား ေျပာပါမ်ား စကားထဲကဇာတိျပ၊
• စကားေနာက္ တရားပါ၊
• ဝစီေဗဒ ထိတိုင္းရွ၊
• ႏႈတ္ခ်ဳိ သွ်ဳိတပါး၊
• ႏႈတ္ေကာင္းလွ်င္ ျပည္စိုး၊
• ႏႈတ္ေၾကာင့္ေသ လက္ေၾကာင့္ေၾက၊
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
Comments
Post a Comment