Pregnancy and First Para သားဦးေမြးမယ္

၁။ မဂၤလာပါဆရာရွင့္ ကြ်န္မက ရန္ကုန္ကပါ။ အသက္ ၂၅ႏွစ္၊ ကိုယ္ဝန္က ၃၅ပတ္ထဲမွာပါဆရာ။ due dateက ၁၁လပိုင္း လလယ္မွာပါရွင့္။ ၄လပိုင္းကတည္းက ေတာင္ဥကၠလာအမ်ိဳးသမီးေဆး႐ုံမွာ ကိုယ္ဝန္အပ္ထားၿပီး လစဥ္ေဆးစစ္မႈ ခံယူထားပါတယ္ရွင့္။ သို႔ေပမယ့္ ကိုယ့္ကိုေမြးေပးမယ့္ဆရာဝန္ရယ္လို႔တိတိက်က်မအပ္ရေသးပါဘူးရွင့္။ ပထမဆံုး ကိုယ္ဝန္မွာ အဲဒီလိုဆရာဝန္နဲ႔ေသေသခ်ာခ်ာအပ္ဖို႔ လိုအပ္ပါသလားရွင့္။ ၿပီးေတာ့ ကြ်န္မက ႐ိုး႐ိုးေမြးဖို႔ စီစဥ္ထားပါတယ္ရွင့္။ ပထမဆံုးကိုယ္ဝန္မို႔ ေမြးလမ္းေၾကာင္းခ်ဲ႕ရတယ္ဆိုတာက ဘယ္လိုမ်ိဳးပါလဲရွင့္။လူနာကို ထံုေဆးေပးပါသလားရွင့္။ အစိမ္းလိုက္ျဖတ္ၿပီး ျပန္ခ်ဳပ္တယ္လို႔ပဲၾကားေနမိလို႔ေမးမိတာပါဆရာ။ ထံုေဆးသံုးမသံုး အခုလက္ရွိျပေနတဲ့ ေဆး႐ုံမွာ ဘယ္လိုေဆြးေႏြးတိုင္ပင္ရမွန္းမသိလို႔ ဆရာ့ဆီေမးတာပါဆရာ။ ေက်းဇူးျပဳ၍ ျပန္လည္ေျဖၾကားေပးပါဆရာ။ ေလးစားစြာျဖင့္

ဆရာတို႔ျပည္တြင္းမွာ ဆရာဝန္လုပ္ခဲ့စဥ္က ေဆးရံုလာေမြးလူနာတိုင္းကို ကိုယ္ဝန္တခုခ်င္းၾကည့္ျပီး ေမြးေပးတယ္။ ရိုးရိုးရတာကို ခြဲမေမြးပါ။ခ်ဳပ္စရာကို ထံုေဆးမပါဘဲ မခ်ဳပ္ပါ။ ဆရာတို႔ရွိစဥ္ကလည္း အိုဂ်ီကိုအပ္ထားတဲ့လူနာကိုေတာ့ အိုဂ်ီကကိုယ္တိုင္ၾကည့္တယ္။ လႊဲစရာလိုလည္း လက္ေထာက္ဆရာဝန္ေတြကို ခိုင္းပါတယ္။ နယ္ေဆးရံုေတြမွာေတာ့ ဆရာဝန္ကို အပ္တာ မအပ္တာရယ္လို႔ မရွိပါ။ ေတာနယ္ေတြမွာ သားဖြါးဆရာမေတြနဲ႔သာ ေမြးၾကတာလည္း မနည္းပါ။ အခုေခတ္အေျခအေနေတာ့ မသိပါ။ အခုေခတ္မွာလည္း အဆင္ေျပေအာင္ေဆာင္ရြက္ေပးၾကမယ္လို႔ ယံုၾကည္ပါတယ္။ မစိုးရိမ္ပါနဲ႔။ စိတ္ကိုအျပဳသေဘာထားပါ။

၂။ သမီးကေလးေမြးတုန္း ရိုးရိုးေမြးတာပါ။ ေမြးတဲ့အခ်ိန္တုုန္းက မိန္းမကိုယ္ကိုနဲနဲခြဲရပါတယ္။ ျပန္ခ်ဳပ္ထားတဲ့ေနရာက အခုထိ မေပ်ာက္ေသးပဲနာေနလို႔ပါ။ ေဆးရံုကိုျပန္သြားရမွာလဲေၾကာက္လို႔ပါ။

၃။ ဆရာရွင့္ ခြဲေမြးတဲ့သူနဲ႔ ႐ိုးေမြးတဲ့သူက အရမ္းကြာတယ္ဆိုတာ ဟုတ္ပါသလား။ တခ်ဳိ႕ေတြက ေျပာၾကတယ္။ ခြဲေမြးတဲ့က မိန္းမအဂၤါမပ်က္စီးဘူး၊ ႐ိုးရိုးေမြးတဲ့သူေတြက မိန္းမအဂၤါပ်က္စီးတယ္လို႔ေျပာပါတယ္၊ အဲဒါဟုတ္ပါသလား။ ၂ ေယာက္ေမြးရင္ ပိုဆိုးတယ္ေျပာတယ္။ ဒါေပမဲ့ ႕႕႕႕႕ မွာေတာ့ ေသေရးရွင္ေရးမွသာ ခြဲေမြးေပးတယ္။ ပိုက္ဆံတက္ႏိုင္လဲ မေမြးေပးဘူး။ သမီးကိုရွင္းျပေပးပါရွင့္။

၄။ က်မ အခုကိုယ္ဝန္ ၆ လ ေက်ာ္ပါၿပီ။ သားဦး ကိုယ္ဝန္ပါ။ အသက္ ၃၃ နွစ္ ေက်ာ္ပါၿပီ။ ေမြးၿပီးတဲ့သူေတြ တခ်ဳိ႕က ေၿပာတယ္ ခြဲေမြးတာ ပိုေကာင္းတယ္၊ ရုိးရုိးေမြးတာ ပိုေကာင္းတယ္။ ရုိးရုိးေမြးရင္ ေမြးလမ္းေၾကာင္းခ်ဲ႕ရတယ္လို႔ ေၿပာပါတယ္။ အဲဒီခါက်ရင္ ေမြးလမ္းေၾကာင္းကို ၿပန္ခ်ဳပ္တာ အထဲထိၿပန္ခ်ဳပ္ပါသလား။ တခ်ဳိ႕က ေၿပာတာ အဝပဲ ၿပန္ခ်ဳပ္ၿပီး ခ်ဳပ္ရုိးၿပန္ေၿပတတ္တယ္လို႔ ေၿပာၾကလို႔ပါဆရာ။

သားဦးေမြးတဲ့အခါ ေမြးလမ္းေၾကာင္း ခ်ဲ႕ရတတ္ပါတယ္။ မိခင္ေလာင္း အရပ္အေမာင္းေကာင္း၊ အထဲကကေလး အရြယ္ေသး၊ ေမြးဖြါးျဖစ္စဥ္ ပံုမွန္တိုးတက္၊ ေမြးေပးတဲ့ ဆရာဝန္-ဆရာမေတြ စိတ္ရွည္၊ ေမြးလမ္းအဝနား ေရေႏြးတ္ကပ္၊ အဆီတခုခုနဲ႔ ေခ်ာဆီသံုး စတာေတြလုပ္ေပးရင္ သားဦးေပမဲ့ ခ်ဲ႕စရာမလိုဘဲ ေမြးႏိုင္ပါတယ္။ ေမြးလမ္းေၾကာင္းခ်ဲ႕ရတာ Episiotomy လို႔ ေခၚတယ္။ ျပန္ခ်ဳပ္ရင္ ၃ ထပ္ ခ်ဳပ္ေပးပါတယ္။ ပဌမထပ္က ေမြးလမ္း-အဖံုးလႊာ၊ ဒုတိယ ၾကြက္သားနဲ႔ အျပင္ဆံုးက အေရျပား ျဖစ္တယ္။ ေမြးလမ္းကို ခဲ်႕ေတာ့ ထံုေဆး အရင္ ထိုးပါတယ္။ တခ်ိဳ႕က ထံုေဆးေၾကာင့္ အနာက်က္မွာ ေႏွးတယ္၊ ေမြးလူနာက ညႇစ္ေနတံုး အခ်ိန္ကိုက္ အစိမ္းကိုက္လို႔ ေျပာတာ မမွန္ပါ။ ျပန္ခ်ဳပ္ေတာ့လဲ ထံုေဆးထိုးရတာဘဲ။ မနာပါ။ ခ်ဳပ္ေပးေနရင္းနဲ႔ အသစ္စက္စက္ ကေလးအေမကို ဘယ္ျမိဳ႕သူလဲ ေမးတယ္။ ဘယ္ျမိဳ႕ကေပါ့။ ေအး အဲဒီျမိဳ႕သားေတြ သိပ္သတၲိေကာင္းတာဘဲ ထံုေဆးနဲ႔ဆိုရင္ တခ်က္မွ မေအာ္ဘူးလို႔ ေျပာလိုက္တဲ့အခါ ကေလးငိုသံၾကားျပီး ပီတိျဖာေနတဲ့အေမ ျပံဳးပါေလေရာ။

မခ်ဲ႕ရင္ စုတ္ျပဲတတ္တယ္။ အဲလိုျဖစ္သြားတာမွာ ၃ မ်ိဳး ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ တရက္ထဲမွာ ေမြးလူနာ ႏွစ္ေယာက္ လာတယ္။ တေယာက္က ဒုတိယကိုယ္ဝန္၊ ေနာက္တေယာက္က ကေလး ၃ ေယာက္၊ ၂ ခါပ်က္၊ ဆဌမကိုယ္ဝန္။ အဆင္မသင့္ျခင္ေတာ့ ႏွစ္ေယာက္လံုး နဲနဲစီစုတ္လို႔ ခ်ဳပ္ေပးရေသးတယ္။ နဲနဲဆိုတာ ပဌမအဆင့္စုတ္ျပဲျခင္းျဖစ္တယ္။ ေမြးလမ္းအဖံုးလႊာနဲ႔ အျပင္အေရျပားစုတ္တာေခၚတယ္။ ဒါေတြအျပင္ ၾကြက္သားပါ စုတ္ျပဲတာကို ဒုတိယဆင့္ေခၚတယ္။ အဆိုးဆံုးက စအိုအထိန္းၾကြက္သားကိုပါထိတာျဖစ္တယ္။ တမင္ခ်ဲ႕ေပးတာဟာ ဒုတိယအဆင့္မ်ိဳးသာျဖစ္ပါတယ္။

ဘယ္လိုအထိ ျဖစ္သြားသြား ျပန္ျပင္ရင္ အေကာင္းျဖစ္ေစပါမယ္။ နာတာကလဲ မေထာင္းတာပါ။ ပဋိဇီဝေဆးနဲ႔ အနာ သက္သာေဆး ၄-၅ ရက္နဲ႔ ေကာင္းတာခ်ည္းသာျဖစ္တယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္တံုးမွာ ေမးခိုင္ကာကြယ္ေဆး တလံုးနဲ႔တလံုး ၁ လျခား ၂ ခါ ထိုးထားရင္ ေမးခိုင္ျဖစ္မွာလဲ စိုးရိမ္စရာမလိုေတာ့ပါ။ ခ်ဳပ္ထားတဲ့ေနရာဟာ ၾကာေလေကာင္းေလျဖစ္လို႔ ေနာက္ဆိုရင္ ခ်ဳပ္ထားမွန္းေတာင္မသိေတာ့ပါ။

ခ်ဲ႕တာျဖစ္ျဖစ္ စုတ္လို႔ ခ်ဳပ္တာျဖစ္ျဖစ္ အေနအထိုင္ေတာ့ ဂရုစိုက္ပါ။ ပိပိယိယိ ထိုင္ပါ။ အနာေနရာကို အပူခပ္သင့္သင့္ ကပ္ေပးႏိုင္တယ္။ ဝမ္းခ်ဳပ္တာ မေကာင္းသလို ဝမ္းမမာေအာင္ ေရမ်ားမ်ားေသာက္၊ အသီးအႏွံ၊ အသီးအရြက္မ်ားမ်ား စားေပးပါ။ ဝမ္းသြားဆီးသြားျပီးတိုင္း Dettol စတဲ့ ခပ္ေေပ်ာ့ေပ်ာ့ပိုးသတ္ေဆးရည္ကို ေရနဲ႔ေရာျပီးေဆးပါ။

ခ်ဳပ္ရိုးကို ၅-၆-၇ ရက္မွာ ေျဖပါမယ္။ တခ်ိဳ႕ကို ခ်ဳပ္ရိုးေျဖစရာမလိုတာနဲ႔ ခ်ဳပ္တတ္တယ္။ အေရျပားကို ႏိုင္လြန္၊ ဒါမွမဟုတ္ ပိုးၾကိဳး၊ ဒါမွမဟုတ္ ျခည္ၾကိဳးနဲ႔ ခ်ဳပ္တယ္။ ျပန္ျဖည္ေပးရတယ္။ ျခည္ၾကိဳးက အေကာင္းဆံုး ထင္တယ္။ ႏိုင္လြန္က လွေတာ့ လွတယ္။ လူနာအတြက္ စူးရွရင္ အေနရခက္မယ္။ ပိုးၾကိဳးကလဲ လွတာဘဲ။ ဒါေပမဲ့ ခ်ည္ထံုးတဲ့အခါ ေလ်ာ့ေျပတတ္လို႔ သတိၾကီးရမယ္။ အထဲႏွစ္ထပ္ကို အသားျဖစ္ခ်ဳပ္ၾကိဳး Catgut ေၾကာင္အူၾကိဳးနဲ႔ ခ်ဳပ္တယ္။ အမွန္က ဆိတ္၊ သိုး၊ ျမင္းစတဲ့ တိရစၧာန္အူကေန ထုတ္လုပ္ထားတာပါ။ ေစာေစာပိုင္းမွာ ေၾကာင္ကေနရတာေနမယ္။ ဂီတ-တူရိယာ ပစၥည္းေတြရဲ႕ၾကိဳးကလဲ ဒါကိုသံုးတာပါဘဲ။ လူမ်ိဳးတိုင္းက အယူသီးၾကတယ္။ ေၾကာင္ကိုလာဘ္မေကာင္းဘူး ယူဆသူေတြရွိေတာ့ Cattlegut လို႔ ေျပာၾကတယ္။ ခုေခတ္မွာ Synthetic polymer fibers လူလုပ္-ခ်ဳပ္ၾကိဳးေတြ သံုးေနၾကပါျပီ။

ကံေကာင္းတာက ေမြးလမ္းဟာ အဲလိုကာလအတြင္း ေသြးေလွ်ာက္တာ သိပ္ေကာင္းေတာ့ အနာက်က္လြယ္တယ္။ အဆင္မေျပလို႔ အနာရင္းရင္ ပိုနာမယ္။ အရည္တခုခုပါ ထြက္ႏိုင္တယ္။ ကိုယ္ပူႏိုင္တယ္။ စစ္ၾကည့္ရင္ ခ်ဳပ္ရိုးမွာ နီရဲျပီး ေဖါင္ေနးမယ္။ အလိုျဖစ္ရင္ ဆရာဝန္ ျပန္ျပပါ။ လိုအပ္ရင္ ေဆးေျပာင္းေပးမယ္။ ခ်ဳပ္ရိုး တခ်ိဳ႕ျဖစ္ျဖစ္ အကုန္ျဖစ္ျဖစ္ ျဖဳတ္ေပးမယ္။ ေဆးထည့္စရာ ေပးမယ္။

အဲလိုျဖစ္လဲ စိတ္မပူပါနဲ႔။ အနာေကာင္းေကာင္းက်က္သြားရင္ ေအးေအးေဆးေဆး ရက္ေရြးျပီး၊ အနာသစ္လုပ္၊ ျပန္ခ်ဳပ္ေပးပါမယ္။ အေကာင္းပကိ ျဖစ္ပါတယ္။ လိုေသးရင္ မအိုေသးတဲ့သူလို ျဖစ္ေအာင္ ျပင္ေပးလို႔ ရပါေသးတယ္။ လူနာကလဲ Pelvic floor exercise တင္ပဆံုတြင္း-အဂၤါေတြ သန္မာေစတဲ့ ေလ့က်င့္ခန္း လုပ္ပါေလ။ Kegel exercise ေရးထားပါတယ္။

ခ်ဳပ္ရိုးရာ ၾကည့္ရင္ ခြဲေပးတဲ့ဆရာဝန္ ဘယ္သန္လား၊ ညာသန္လား (ရွားေလာ့ဟုမ္း) လုပ္လို႔ ရတယ္။ ညာသန္ ဆရာက လူနာရဲ႕ ေမြးလမ္းအဝ ညာဘက္ ၄၅ ဒီဂရီ ေစာင္းေစာင္းခ်ဲ႕မယ္။ ဘာလို႔ေစာင္းရသလဲ။ ေအာက္တည့္တည့္က စအိုအဝ ရွိလို႔ပါ။ ဒါ့ေၾကာင့္ လုိအပ္တာကို မခဲ်႕ဘဲေမြးေပးရင္ စုတ္ျပဲတဲ့အခါ စအိုဆီကို စုတ္တယ္။ ခ်ဲ႕တာနည္းရင္လဲ အဲလိုဘဲ။

မေန႔က လူနာေတြက တမ်ိဳး။ တေယာက္ တမ်ိဳး။ တေယာက္က ပခံုးေမြးေတာ့ အေနအထား မမွန္လို႔ စုတ္တာ။ ေနာက္ တေယာက္က ကေလးေမြးခဲ့တာမ်ားေတာ့ သားအိမ္ညႇစ္အား ေကာင္းေဆး သြင္းရတယ္။ ကေလးထြက္ေတာ့လဲ ညႇစ္အား နည္းေနေသးလို႔ Forceps delivery ညႇပ္ဆြဲေပးရတယ္။ ကေလးကလဲ ထြားေတာ့ နဲနဲေလးစုတ္သြားတယ္။

ေမြးလမ္းခ်ဲ႕ေမြးေပးတာကို သင္ေပးရတာမွာ စာေတြ႔လဲခက္တယ္။ ပံုဆြဲျပလဲ နားမလည္တတ္ဘူး။ ခ်ဲ႕ရတာက တေစာင္း၊ ေမြးျပီးကာစ ေသြးေတြလဲ ထြက္ေနေတာ့ လက္ေတြ႔ျပတာလဲ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း မျမင္ႏိုင္ဘူး။ ေမြးလမ္း (ဗဂ်ိဳင္းနား) ကို ဖံုးေနတဲ့ အလႊာက ပန္းႏုေရာင္၊ ကန္႔လန္႔စဥ္းေလးေတြ ရွိတယ္။ ၾကြက္သားက နီရဲျပီး ေသြးလဲ ထြက္ေနတယ္။ ေမြးလမ္းနဲ႔ အျပင္အေရျပား ဆက္စပ္ေနတဲ့ ေနရာေလးက ခပ္ျပာျပာေလးေနတယ္။ ဘယ္ဘက္က အဲလိုေနရာနဲ႔ ညာဘက္က ေနရာ တိတိတည့္တည့္ က်ေအာင္ခ်ဳပ္ရင္ သိပ္လွတဲ့ခ်ဳပ္ရိုးရမယ္။ တေစာင္းခ်ဲ႕တာမို႔ တရိဂံလိုျဖစ္သြားတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဘယ္နဲ႔ညာ မ်ဥ္း ၂ ေၾကာင္းက ဒီအတိုင္းၾကည့္ရင္ အရွည္ မတူၾကလို႔ လက္ႏုသူေတြက လွေအာင္ခ်ဳပ္ဘို႔ ခက္တတ္တယ္။ ခိုးယူရတယ္ဆိုတာ ဒီေနရာမွာ အေကာင္းေျပာတာ၊ တိုတဲ့မ်ဥ္းဘက္ကိုနဲနဲ၊ ရွည္တဲ့ဘက္က မ်ားမ်ားယူခ်ဳပ္ပါမွ အဝ ေရာက္ရင္ တိတိက်က်ရမယ္။

ဘယ္အရာ၊ ဘာလုပ္လုပ္ အေတြ႔အၾကံဳမ်ားတာ ေကာင္းတယ္မဟုတ္ပါလား။ ျပဳျပင္ေပးတဲ့ ဆရာဝန္ေတြလဲ အဲလိုဘဲ။ ဘာခက္တာမွတ္လို႔ဆိုျပီးလုပ္တာ မေကာင္းပါ။ ခြဲစိတ္ဆရာဝန္တဦးရွိအပ္တဲ့ အရည္အခ်င္းသံုးရပ္ထဲမွာ ျခေသၤ့လို က်င့္တတ္ပါဆိုတာ အေရးအၾကီးဆံုးျဖစ္တယ္။ သားေကာင္ကိုဖမ္းရာမွာ ငယ္လို႔၊ ေသးလို႔ဆိုျပီး ဝီရိယမေပါ့ရပါ။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၁၂-၁ဝ-၂ဝ၁၇