EDD ကေလး ဘယ္ေတာ့ေမြးမလဲ

(ကန္ေတာ့)

၁။ မဂၤလာပါဆရာ ကြၽန္မအသက္က ၂၆ႏွစ္ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ပါ႐ွင့္။ ကိုယ္ဝန္က LMP နဲ႔တြက္ရင္ ဒီေန႔ဆို 21weeks 5days ႐ွိပါၿပီ။ Ultrasound ႐ုိက္တာ ၂ ႀကိမ္႐ွိပါၿပီ။ ပထမအႀကိမ္ Ultrasound ႐ုိက္တာက ကိုယ္ဝန္ ၈ပတ္မွာ႐ုိက္တာပါ။ ဒါေပမဲ့ ultrasound result မွာက ကိုယ္ဝန္က ၇ပတ္ဘဲျပပါတယ္႐ွင္။ ဒုတိယအႀကိမ္ Ultrasound ႐ုိက္တာက ကိုယ္ဝန္ ၂၁ပတ္မွာပါ။ ဒါေပမဲ့ ultrasound result မွာက ကိုယ္ဝန္က ၁၈ပတ္ေက်ာ္ဘဲျပပါတယ္။

၂။ မဂၤလာပါဆရာ။ သမီးအသက္က ၂၄ ႏွစ္ပါ။ အိမ္ေထာင္ရွိပါတယ္။ ခု သားဦးကိုယ္ဝန္ေဆာင္ထားပါတယ္ရွင့္။ OG နဲ႔ျပေတာ့ 4months + လို႔ေျပာပါတယ္။ သမီးက အပတ္ေရနဲ႔တိတိက်က်သိခ်င္လို႔ပါဆရာ။ ဘယ္လိုတြက္ရတာလဲဆိုတာ ေျပာျပေပးပါဦးဆရာ။

၃။ ဆရာ ကြ်န္မအသက္ ၃၀ ႏွစ္ပါ။ အိမ္ေထာင္ရွိပါတယ္။ ယခု ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ထားပါတယ္။ ပထမဦးဆံုးကိုယ္ဝန္ပါ။ ကိုယ္ဝန္သြားအပ္ရင္ ဆရာဝန္က ေနာက္ဆံုးရာသီေပၚခဲ့တဲ့ရက္နဲ႔ပဲတြက္ၿပီး due date မွန္းၾကပါတယ္။ အဲ႔ဒီရက္ အနီးတဝိုက္မွာ (ကန္ေတာ့ပါဆရာ) အမ်ိဳးသားနဲ႔ အတူေနတာမရွိခဲ႔ပဲ ရက္ေတာ္ေတာ္ျခားၿပီးမွ အတူတူေနခဲ႔တာရွိၿပီး အတူေနခဲ့တဲ့ရက္ကိုလဲ ေသေသခ်ာခ်ာ မွတ္မိတယ္ဆိုရင္ အဲ႔ဒီရက္ကို ကိုယ္ဝန္စရွိတဲ႔ရက္လို႔ သတ္မွတ္လို႔ရပါသလားရွင့္။

၄။ ဆရာ မဂၤလာပါ႐ွင္။ သမီးက အသက္ ၂၈ႏွစ္။ သားဦးကိုယ္ဝန္ပါဆရာ သမီးနားမလည္တာေလးေမးခ်င္လို႔ပါဆရာ။ OG သြားအပ္ေတာ့ ရာသီရက္ေမးပါတယ္။ စလာတာ ၂.၁၁.၂၀၁၆ ၿပီးဆံုးရက္ ၄.၁၁.၂၀၁၆ ေျပာပါတယ္။ အဲ့ဒါနဲ႔ DD ကို ၈.၈.၂၀၁၇ ေျပာတယ္ဆရာ။ ေနာက္ခ်ိန္းရက္ျပျပီး ၇.၂.၂၀၁၇ ရက္က်ေတာ့ Ultrasound ႐ိုက္ပါတယ္။ Ultrasound က 8 week 3 day ဆရာ။ အဲ့ဒါ OG က သမီးရာသီလာရက္မွားတယ္တဲ့ DDက ၉ လပိုင္း လဆန္းလို႔ေျပာပါတယ္ဆရာ။ သမီးကရာသီလာရက္ကို အဲ့ေနာက္ပိုင္း လာ မလာ မမွတ္မိဘူးျဖစ္ေနတယ္ဆရာ။ အဲ့ဒါ Ultrasound အေျဖက မွန္ဖို႔ မ်ားတယ္မဟုတ္လားဆရာ။ DD နီးလာလို႔ စိတ္ထဲမတင္မက်ျဖစ္ေနလို႔ပါဆရာ။ DD ေက်ာ္သြားမွာစိုးရိမ္ေန႔ပါဆရာ။ ကိုယ္ဝန္ ၃၀ ပတ္မွာ ultrasound ထပ္႐ိုက္ေတာ့ ၈.၉.၂၀၁၇ ပါဆရာ။ စာ႐ွည္သြားရင္ေတာင္းပန္ပါတယ္ဆရာ။

၅။ ဆရာ႐ွင့္ ကုိယ္ဝန္ EDD နဲ႔ Gestational age ကုိတြက္တာကုိ မေက်မလည္ ခံစားရပါတယ္။ က်မတုိ႔ကုိ သင္ေပးလုိက္တာ First day of LMP ကုိ ကုိးလနဲ႔တပတ္ သုိ႔မဟုတ္ အပတ္ေလးဆယ္ ေပါင္းရင္ EDD မဟုတ္လားဆရာ။ အာ့ဆုိ တကယ့္ ကုိယ္ဝန္ duration က ၃၈ ပတ္ပဲျဖစ္ရမွာေပါ့ေနာ္ဆရာ။ ဘာလုိ႔ဆုိ LMP ၿပီးေနာက္ႏွစ္ပတ္ခန္႔မွ သားဥေႂကြၿပီး ကုိယ္ဝန္ စရႏုိင္မွာေလ။ ဒါေပမဲ့ က်မတုိ႔ EDD ပဲတြက္တြက္ GA ပဲတြက္တြက္ ဒီ LMP ကပဲတြက္ယူရလဲ နားမလည္ဘူးဆရာ။ ဘယ္သူမွလည္း မေျဖ႐ွင္းေပးၾကဘူး။ က်မပဲနားလည္မႈလြဲေနတာလားဆရာ။ ဥပမာဆုိရင္ LMP ေနာက္ဆံုးရာသီလာရက္ = 10.3.2015 နဲ႔ Ovulation day မ်ိဳးဥထြက္တဲ့ရက္ = 24.3.2015 ျဖစ္ရင္ GA သေႏၶအသက္ = 9.4.2015 ဆိုတာ (၄) ပါတ္လား၊ (၂) ပါတ္လား။ LMP နဲ႔ ovulation ရက္ၾကားႏွစ္ပတ္ခန္႔ကုိ ထည့္တြက္ေတာ့ ကုိယ္ဝန္သက္က အမွန္မဟုတ္ပဲ ႏွစ္ပတ္ပုိေနမွာေပါ့ဆရာ။ မ႐ုိမေသပါဆရာ LMP = 10.3.2016 ဆိုရင္ေကာဆရာ။

လူနာကို အတူေနရက္ ေမးေလ့မရွိပါ။ ေသခ်ာတဲ့ရက္က ေနာက္ဆံုးရာသီလာရက္ျဖစ္တယ္။ အဲတာလည္း ပဌမဆံုး ေသြးဆင္းရက္ကိုယူတယ္။ ရာသီျပီးတဲ့ရက္ဆိုတာ သိပ္တိက်တာမဟုတ္။ ရက္နဲ႔တြက္နည္းထက္ အာထြာေဆာင္းနည္းက ပိုေသခ်ာတယ္။ အာထြာေဆာင္းမရိုက္ေသးခင္ ဒါမွမဟုတ္ မရိုက္ႏိုင္ရင္ ေနာက္ဆံုးေပၚခဲ့တဲ့ ရာသီရက္ကိုသာယူရတယ္။ အာထြာေဆာင္းမွာလည္း သိပ္ေစာရင္နဲ႔ ေနာက္က်ရင္ လြဲႏိုင္တယ္။ ဘယ္နည္းနဲ႔တြက္တြက္ ေရွ႕-ေနာက္ ၁-၂ ပတ္ ကြာႏိုင္တယ္။ အမွန္ဆံုးဟာ ကိုယ္ဝန္သက္ ၈ ပတ္နဲ႔ ၁၈ ပတ္အတြင္းရိုက္တဲ့ အာလ္ထြာေဆာင္းအေျဖျဖစ္ပါတယ္။

Expected due date (EDD) = ကေလးဘယ္ေတာ့ေမြးမလဲခန္႔မွန္းခ်က္။
Gestational age = အထဲက ကေလးအသက္။

EDD ခန္႔မွန္းေမြးမယ့္ရက္တြက္နည္း
(၁) LMP ေနာက္ဆံုးရာသီလာခဲ့စဥ္က ပဌမဆံုး ေသြးဆင္းတဲ့ရက္ကိုယူျပီး (၉) လနဲ႔ (၇) ရက္ေပါင္းထည့္ေပးနည္းကို အမ်ားဆံုးသံုးပါတယ္။ ကမာၻေပၚမွာ အာလ္ထြာေဆာင္းကို လက္လွမ္းမမီတဲ့ကိုယ္ဝန္ေဆာင္အေရအတြက္က အမ်ားၾကီး ပိုမ်ားပါတယ္။

(၂) အာလ္ထြာေဆာင္းမွာလည္း တခါရိုက္ရင္ တခါ EDD ထြက္တယ္။ အေမရိကန္ သားဖြါးမီးယပ္ေကာလိပ္ သံုးခုက ေျပာတာက ကိုယ္ဝန္ (၁၃) ပတ္ + (၆) ရက္ေန႔ အာလ္ထြာေဆာင္းရိုက္လို႔သိရတာက အတိက်ဆံုးျဖစ္တယ္။ ဒိထက္ေစာတာနဲ႔ ကိုယ္ဝန္ရင့္တာေတြမွာ ကြဲလြဲခ်က္ နည္းနည္းပိုမ်ားတယ္။

(၃) မ်ိဳးဥထြက္ရက္ကို Ovulation tests စမ္းနည္းလုပ္သူမွာသာ သိမယ္။ အဲလိုလုပ္ရသူက အလြန္နည္းတယ္။ IUI and IUTPI ျပင္ပသေႏၶတည္ေစနည္းလုပ္ရသူေတြနဲ႔ ကေလးမရႏိုင္လို႔ မ်ိဳးဥထြက္ေဆးေပးနည္းလုပ္လို႔သာ မ်ိဳးဥထြက္ရက္ တြက္ၾကရပါတယ္။ သူတို႔မွာ မ်ိဳးဥထြက္ရက္သိမယ္။ သေႏၶျဖစ္တဲ့ေန႔ဆိုတာ က်ားသုက္ပိုးနဲ႔ မ မ်ိဳးဥေတြတဲ့ရက္လို႔ ေျပာႏိုင္တယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲလိုေတြ႔မွာက မ်ိဳးဥထြက္တဲ့ေန႔ လို႔ အေသယူလို႔မရပါ။ သုက္ပိုးနဲ႔ေတြ႔မွာက မ်ိဳးဥထြက္တဲ့ေန႔ ဟုတ္ခ်င္မွဟုတ္မယ္။ ေရွ႕ ေနာက္ ၂-၃-၄ ရက္ ကြာႏိုင္တယ္။ အဲတာလည္း ေျပာစရာရွိပါေသးတယ္။ သုက္ပိုးနဲ႔ မ်ိဳးဥတြ႔ျပီးေနာက္ ခန္႔မွန္းေခ် (၆) ရက္ေနမွ သေႏၶဟာ သားအိမ္အတြင္းနံရံမွာ လာတြယ္ကပ္မယ္။ အဲတာေၾကာင္ မ်ိဳးဥထြက္ရက္သိတိုင္းလည္း တိက်ျပီလို႔ ေျပာမရေသးပါ။

တကယ္ေမြးမယ့္ရက္ဟာ (၁) LMP ေနာက္ဆံုးရာသီလာခဲ့စဥ္က ပဌမဆံုး ေသြးဆင္းတဲ့ရက္၊ (၂) Ovulation မ်ိဳးဥ ထြက္တဲ့ရက္နဲ႔ (၃) Ultrasound အာလ္ထြာေဆာင္းနည္း သံုးနည္းလံုးကတြက္ခ်က္ထားတဲ့ EDD ခန္႔မွန္းထားတဲ့ရက္နဲ႔ ေရွ႕-ေနာက္ ၁-၂ ပတ္ကြာမွာသာျဖစ္တယ္။

သုက္ပိုးေတြ သားအိမ္ထဲဝင္လာတဲ့အခါ သားအိမ္ညွစ္အားေၾကာင့္ သုက္ပိုးေတြဟာ သားအိမ္ျပြန္ဆီကို ကူးခတ္ျပီး ေရာက္လာေစတယ္။ သုက္လႊတ္ျပီး နာရီပိုင္းသာၾကမယ္။ မ်ိဳးဥနဲ႔မေတြ႔ေသးလည္း သုက္ပိုင္းေတြက ေနာက္ထပ္ (၅) ရက္ အထိရွင္ေနႏိုင္ၾကတယ္။ မ်ိဳးဥအိမ္ကေန မ်ိဳးထြက္လာျပီးရင္ (မ်ိဳးဥထြက္တဲ့ရက္) သားအိမ္ျပြန္ အဖ်ားထိပ္က လက္ေခ်ာင္းေလးေတြနဲ႔ တူတာကေန ဖမ္းယူျပီး ျပြန္ထဲသြင္းေပးတယ္။ သားအိမ္ျပြန္ညွစ္အားနဲ႔ အေမြးေလးေတြကေန မ်ိဳးဥကို သြားလာမႈမွာ ကူညီေပးတယ္။ အဲဒီခရီးဟာ နာရီ (၃ဝ) ၾကာတယ္။ မ်ိဳးဥဟာ မ်ိဳးအိမ္ကေနထြက္လာျပီးေနာက္ (၁၂) နာရီကေန (၂၄) နာရီအတြင္းမွာသာ သုက္ပိုးနဲ႔ေတြရင္ သေႏၶျဖစ္လာေစႏိုင္တယ္။ မ်ိဳးစပ္မႈဟာ သားအိမ္ျပြန္တဲ့ (အမ္ျပဴလာ-အစ္စမစ္) ဆံုရာေနရာမွာျဖစ္တယ္။ အဲဒီေနရာမွာ ေနာက္ထပ္နာရီေပါင္း (၃ဝ) ေနေသးတယ္။ Fertilization မ်ိဳးစပ္မႈျဖစ္ျပီးရင္ေတာ့ သားအိမ္ထဲကို ခပ္ျမန္ျမန္ဆင္းလာမယ္။ သားအိမ္ထဲကိုဆင္းလာျပီး သင့္ေတာ္ရာေနရာတခုမွာ သားအိမ္အတြင္းဆံုးအလႊာမွာ နစ္ျမဳပ္ျခင္းျဖစ္တာကို Implantation သေႏၶကပ္ျပီလို႔ ေခၚတယ္။ မ်ိဳးစပ္မႈျဖစ္ျပီးေနာက္ (၅) ရက္ကေန (၆) ရက္အခ်ိန္ၾကာမယ္။

ကိုယ္ဝန္မွာ အနည္းဆံုး ၃၇ ပတ္ရွိရင္ ကေလးဖြံျဖိဳးမႈ ျပည့္စံုပါျပီ။ အခုရွင္းျပတာဟာ ေဆးသိပၸံအေထာက္အထားေတြအရ ျဖစ္ျပီး တကယ့္သက္ရွိေလာကမွာ မထင္တာေတြျဖစ္မလာဘူး မေျပာႏိုင္ပါ။ အုဝဲသံၾကားတဲ့ေန႔မွာ အတိအက်ေမြးပါမယ္။

EDD ကေလး ဘယ္ေတာ့ေမြးမလဲ
အာလ္ထြာေဆာင္း ရီပို႔တ္ေရးတဲ့ ဆရာဝန္ေတြက ရက္-လ-ႏွစ္လို႔ မေရးၾကတာ ဂြက်တယ္။ ရက္သတၲပတ္နဲ႔ ရက္ကိုပဲ ေရးတယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မွတ္တမ္းမွာ ရက္သတၲပတ္ကိုသာ ယူတယ္။ လကိုမယူဘူး။ ႏုတ္တဲ့အခါ သခၤ်ာေတာ့ သံုးရတယ္။ ရက္-လ-ခုႏွစ္ ကိုက္ေအာင္ ရက္သတၲပတ္ နဲ႔ ရက္ ကို လဖြဲ႔ယူရတယ္။ တျခားေနရာမွာ ဘာသံုးသံုး ေမြးလူနာကို သခ်ၤာတြက္ရင္ တလမွာ ၄ ပတ္ထား တြက္ၾကရတယ္။ ျပကၡဒိန္ကို မၾကည့္ပါနဲ႔။ ဘယ္နည္းနဲ႔တြက္တြက္ ကြက္တိေမြးလာတာ နည္းတယ္။

ကေလးကိုတိုင္းထြာျပီး ကြန္ျပဴတာပါ အညႊန္းကိန္းေတြအရ ပ်မ္းမွ်တြက္ခ်က္ေပးတယ္။
(၁) (CRL) ေခါင္းထိပ္ကေန တင္ပါးစြန္းအထိအရွည္၊ ကိုယ္ဝန္ ၇-၁၃ ပတ္မွာစတိုင္းလို႔ရတယ္။ တိက်တယ္။ ေနာက္တခါ ထပ္ရိုက္ေပမဲ့ ဒီကိန္ဂဏန္းက မေျပာင္းရဘူး။

(၂) (BPD) ေခါင္းေဘးႏွစ္ဘက္အကြာအေဝး၊ ကိုယ္ဝန္ ၁၃ ပတ္ေနာက္ဆိုရင္ တိုင္းလို႔ရတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ 2.4 cm ရွိေနရာကေန ေမြးခြနီးရင္ 9.5 cm ရွိလာမယ္။ ကေလးေခါင္းအရြယ္အစား မတူတတ္တာမ်ားလို႔ ေမြးမဲ့ရက္တြက္ဘို႔ရာ ဒီဂဏန္းကို သိပ္အားမကိုးထိုက္ဘူး။

(၃) (FL) ေပါင္ရိုးအရွည္၊ ကေလးေတြက အရပ္ရွည္မွာ မတူတတ္တာမ်ားလို႔ ေမြးမဲ့ရက္တြက္ဘို႔ရာ ဒီဂဏန္းကို သိပ္အားမကိုးထိုက္ဘူး။ ၁၄ ပတ္မွာ 1.5 cm ရွိရာကေန ေမြးကာနီးရင္ 7.8 cm ရွိလာမယ္။

(၄) (AC) ဗိုက္အဝန္း၊ အေရးၾကီးဆံုး ကိန္းဂဏန္းျဖစ္တယ္။ ကေလး အသက္ထက္ အရြယ္အစားနဲ႔ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ကို ပိုသိသာတယ္။ ေမြးမဲ့ရက္တြက္တာမွာေတာ့ သိပ္အားမကိုးရဘူး။

ေစာေမြးတဲ့ကိုယ္ဝန္
• ကိုယ္ဝန္ ၂၃ ပတ္ = ၁၇%
• ကိုယ္ဝန္ ၂၄ ပတ္ = ၃၉%
• ကိုယ္ဝန္ ၂၅ ပတ္ = ၅ဝ%
• ကိုယ္ဝန္ ၂၆ ပတ္ = ၈ဝ%
• ကိုယ္ဝန္ ၂၇ ပတ္ = ၉ဝ%
• ကိုယ္ဝန္ ၂၈-၃၁ ပတ္ = ၉ဝ-၉၅%
• ကိုယ္ဝန္ ၃၂-၃၃ ပတ္ = ၉၅%
• ကိုယ္ဝန္ ၃၄ ပတ္ေက်ာ္ = ၁ဝဝ% အသက္ရွင္လမ္းရွိသည္။

ယမုန္နာေဆးခန္းေလးမွာ ေမြးျပီးသူ ၂ဝ၄ ေယာက္ထဲမွာ အတိအက်ေမြးသူ ၅ ေယာက္ပဲ ရွိတယ္။
• ၁ ရက္ေစာေမြး ၃ ေယာက္ (က်ား = ၁၊ မ = ၂)
• ၁ ရက္ေနာက္က်ေမြး ၈ ေယာက္ ( က်ား = ၃၊ မ = ၅)
• ၂ ရက္ေစာေမြး ၃ ေယာက္ (က်ား = ၁၊ မ = ၂)
• ၂ ရက္ေနာက္က်ေမြး ၁ ေယာက္ (က်ား = ၁)
• ၃ ရက္ေစာေမြး ၂ ေယာက္ (က်ား = ၁၊ မ = ၁)
• ၃ ရက္ေနာက္က်ေမြး ၂ ေယာက္ (က်ား = ၁၊ မ = ၁)
• ၄ ရက္ ေစာေမြး ၁ ေယာက္ (မ = ၁)
• ၄ ရက္ ေနာက္က်ေမြး ၄ ေယာက္ (က်ား = ၃၊ မ = ၁)
• ရက္အတိအက် ေမြးသူ ၅ ေယာက္ (က်ား = ၂၊ မ = ၃)
• ဒီစစ္တမ္းက ေဒလီမွာေနၾကရတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံသား၊ ၉ဝ% ခ်င္းတိုင္းရင္းသားေတြ ျဖစ္တယ္။ ျမန္မာတႏိုင္ငံလံုးကို အဲလိုစစ္ႏိုင္ရင္ သိပ္စိတ္ဝင္စားဘို႔ေကာင္းတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြ သိႏိုင္တယ္။

1. EDD and Gestational age သေႏၶသက္တမ္း ခန္႔မွန္းျခင္း https://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/pregnancy-and-expected-due-date-edd.html
2. Overdue pregnancy ရက္ၾကာေနတဲ့ကိုယ္ဝန္ https://doctortintswe.blogspot.com/2015/11/overdue-pregnancy.html
3. Pregnancy and Expected due date (EDD) ကေလး ဘယ္ေတာ့ေမြးမလဲ https://doctortintswe.blogspot.com/2016/04/edd-and-gestational-age.html

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၂၉-၉-၂ဝ၁၅
၂၆-၁၂-၂ဝ၁၇