Progesterone ပရိုဂ်က္စတီရုန္း

၁။ ဆရာရွင့္ ကြ်န္မအသက္က ၄ဝ ပါ။ ဆီးခ်ိဳရွိပါတယ္။ ကိုယ္ဝန္က ၅ ပါတ္ပါရွင့္။ metformin ေသာက္ေနပါတယ္။ A1C က 5.1 ရွိပါတယ္ရွင္။ OG နဲ႔လည္းျပေနပါတယ္ရွင္။ ကိုယ္ဝန္ ၂ ႀကိမ္ပ်က္ဖူးပါတယ္။ OG က ကြ်န္မကို progesterone 100mg ကို တစ္ေန႔ႏွစ္ႀကိမ္ေသာက္ခိုင္းပါတယ္။ ဒီေဆးရဲ႕ေကာင္းက်ိဳးဆိုးက်ိဳးကိုသိခ်င္ပါတယ္ရွင္။

၂။ ရန္ကုန္ခဏျပန္တုန္း အိုဂ်ီနဲ႔ျပခဲ့တယ္။ ဆရာဝန္က folid acid နဲ႔ အားေဆး တစ္မ်ိဳး တဲြေသာက္ခိုင္းတယ္။ အခု ႕႕႕႕႕ ေရာက္ေတာ့ အားေဆးဝယ္မရလို႔ ဘယ္လိုေဆး ေသာက္ရမလဲ ေျပာျပပါဆရာ။ Progesterone Test Result က 1.36mg/ml ဆိုတာ ဘာကိုဆိုလိုတာလဲ ဆရာရွင္းျပေပးပါဦး။

၃။ ဆရာ Utrogestan ေဆးက ကေလးယူဖို႔ၾကိဳးစားေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ေသာက္လို႔ရပါသလားရွင့္။ side effect ေကာ ဘယ္လိုရွိပါသလဲ။

၄။ ဆရာ သမီးက ႕႕႕႕႕ ျမိ့ဳကပါ။ အခုေဆးဘဲေပးလိုက္ပါတယ္။ ကေလးျမဲေဆးပါတဲ့။ ဒီေဆးနဲ႔ ေလာေလာဆယ္ အဆင္ေျပလားသိခ်င္ပါတယ္။ susten 100 ေဆးလံုး အျဖဴေလးေတြပါ။ ၂ ပတ္ေသာက္ခိုင္းပါတယ္ရွင့္။ တျခားသူေတြ ေျပာတာ သားအိမ္ခိုင္ေဆးထိုးေပးတယ္တဲ့။ ဆရာမကစားေဆးပဲေပးတယ္။ လံုေလာက္ပါသလားဆရာ။ သမီး TV စေလာင္းမွာ Home heath လိုင္းမွာဆို သားဖြားဆရာဝန္ေတြက လူနာကိုျဖစ္စဥ္ အက်ိဳးအေႀကာင္း ရွင္းျပတင္ပင္တယ္။ ဒီမွာက အားကိုးလို႔ OG နဲ႔ျပမွ ပိုဆိုးတယ္။ ျမန္ျမန္ျပျပီး ျပန္ထြက္လာရတယ္။ သေဘာေလာက္ဘဲ သိရေတာ့ ဘဝင္မက်ဘူး။ သမီးရဲ႕ စစ္ခ်က္ေတြကိုလဲ ပို႔ေပးျပီးေမးပါရေစ။ မေန႔ကဆို ေဆးဆိုင္ေရာက္မွ 100 အားလား 200 အားလားေမးျပီး ေဆးဝယ္ရတယ္။ အရင္ေဆးစာေရးထဲကမပါဘူး။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ဆရာ။

ပရိုဂ်က္စတီရုန္းဟာ အမ်ိဳးသမီးေဟာ္မုန္္းတမ်ိဳးျဖစ္ျပီး ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေဟာ္မုန္းလို႔ေခၚႏိုင္တယ္။ မရွိလို႔မျဖစ္ပါ။ နည္းရင္ မ်ားရင္လည္း မေကာင္းပါ။ IVF ကိုယ္ဝန္ေအာင္ျမင္ေစေအာင္ အေထာက္အကူေပးနည္းေတြမွာသံုးတယ္။ တေန႔ ၁ ခါ တင္ပါးမွာထိုးတယ္။ အဆီနဲ႔ လုပ္ထားတယ္။ အပ္ရွည္သံုးတာေကာင္းတယ္။

ေမးခြန္းထဲက Utrogestan ေဆးေရာ Susten ေဆးဟာ ပရိုဂ်က္စတီရုန္းျဖစ္တယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေနစဥ္ ေသြးနည္းနည္းဆင္းတာလည္း ေပးတယ္။ ကေလးရေစေအာင္လည္းေပးတယ္။ သားအိမ္အတြင္းဆံုးအလႊာ ေအာက္မွာ ရွိေနတဲ့ အက်ိတ္ေရာဂါနဲ႔ သားအိမ္ကင္ဆာအတြက္လည္းသံုးတယ္။ Susten (progesterone) ကို တေန႔ ၁-၂ ၾကိမ္ ေပးတယ္။ ထိုးေဆး၊ စားေဆးအျပင္ ေမြးလမ္ေၾကာင္းထဲ ထည့္ေဆးအေနနဲ႔လည္းလာတယ္။

ရာသီမမွန္တဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြအတြက္ပါသံုးတယ္။ ရာသီမလာသူေတြကို Progesterone 5-10 mg ကို ၆-၈ ရက္ဆက္ ထိုးေပးတယ္။ မ်ိဳးဥအိမ္ကေဆးကို တုန္႔ျပန္မႈ ရွိသူေတြမွာ ေဆးထိုးျပီး ၂-၃ ရက္ေနရင္ ေသြးဆင္းမယ္။ ေနာက္လေတြမွာ ပံုမွန္ျပန္ျဖစ္ႏိုင္တယ္။

(က) ကိုယ္ဝန္မေဆာင္မီသံုးျခင္း
လလယ္ရက္မွာ မ်ိဳးဥထြက္ျပီးတာနဲ႔ ပရိုဂ်င္စတီရုန္းထြက္လာရမယ္။ မ်ိဳးဥအိမ္ကေန သဘာဝအတိုင္း ထုတ္ေပးေနတဲ့ ေဟာ္မုန္း နည္းေနရင္။ ဒါမွမဟုတ္ လံုးဝထုတ္မေပးရင္လည္း ပရိုဂ်င္စတီရုန္းကိုေပးရတယ္။ သူရွိမွသာ သားအိမ္ အတြင္းဆံုးလႊာက ေကာင္းမယ္။

(ခ) ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ခ်ိန္သံုးျခင္း
ပရိုဂ်င္စတီရုန္းကေန သေႏၡသားဖြံ႔ထြားေစဘို႔ကူညီတယ္။ သေႏၡသားက သားအိမ္အတြင္းလႊာမွာ လာကပ္ျပီးတာနဲ႔ ဆက္ျပီးတည္ျမဲေနေစဘို႔ လိုအပ္တယ္။ ကိုယ္ဝန္ ၈-၁ဝ ပါတ္ေနာက္မွာ အခ်င္းျဖစ္လာျပီး ပရိုဂ်င္စတီရုန္းထုတ္ေပးဘို႔ တာဝန္ယူလာတယ္။

ပရိုဂ်င္စတီရုန္းအမ်ိဳးမ်ိဳး
၁။ Vaginal gel ဗဂ်ိဳင္းနားထည့္ရတဲ့ ဂ်ဲလ္ကို တေန႔ ၁ ခါထည့္ရတယ္။ မ်ိဳးဥအလွဴခံတဲ့နည္းကိုယ္ဝန္နဲ႔ ေအးခဲထားတဲ့ သေႏၡကို ေျပာင္းပို႔တာမ်ိဳးအတြက္ ကိုယ္ဝန္ ၁၂ ပါတ္အထိ ထည့္ေစတယ္။

၂။ Vaginal suppositories ဗဂ်ိဳင္းနားထဲထည့္ေဆး
တေန႔မွာ ၂-၃ ခါထည့္ႏိုင္တယ္။

၃။ Vaginal inserts ဗဂ်ိဳင္းနားထဲထည့္ေဆး
အသက္ ၃၅ ႏွစ္ေအာက္ အမ်ိဳးသမီးေတြကိုသံုးတာမ်ားတယ္။ တေန႔မွာ ၂-၃ ခါထည့္ႏိုင္တယ္။

၄။ Progesterone oral capsules ေသာက္ေဆး
တေန႔မွာ ၃ ခါထည့္ႏိုင္တယ္။ ေမြးလမ္းထဲထည့္ဘို႔ မညႊန္းပါ။

ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးမ်ား = ၾကားရက္ေသြးဆင္းတာ၊ အစက္ကေလးသာဆင္းတာ၊ အရင္ကနဲ႔ မတူတာ။ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ေျပာင္း (ပိန္-ဝ) တာ၊ ကိုယ္ေရာင္တာ၊ သားအိမ္ဝကအျဖဴဆင္းတာ၊ အသားဝါ၊ ရင္သား တင္းနာတာ၊ ေဆးထိုးတဲ့ေနရာ နာတာ-ယားတာ၊ ဝက္ျခံထြက္တာ၊ အေမႊးထူတာ၊ စိတ္က်တာ၊ ကိုယ္ပူတာ၊ အိပ္မေပ်ာ္တာ၊ ပ်ိဳ႕တာေတြျဖစ္ႏိုင္တယ္။

ဘယ္လိုအမ်ိဳးသမီးေတြကို ဒီေဆးမေပးသင့္သလဲ
ေသြးျပန္ေၾကာေရာင္သူ၊ အသည္းမေကာင္းသူ၊ ရင္သားနဲ႔ မ်ိဳးပြါးလမ္း ကင္ဆာရွိသူ၊ ေမြးလမ္းေၾကာင္းကေန အေၾကာင္းမွန္ မသိရဘဲ ေသြးဆင္းေနသူ၊ Missed abortion ကိုယ္ဝန္ပ်က္သူ။

အမ်ိဳးသမီးရဲ႕ မ်ိဳးဥအိမ္ေဖၚလီကယ္ကေန ေန မ်ိဳးဥထြက္ျပီးတဲ့က်န္တာကို ေကာပတ္စ္ လူတီယမ္ေခၚတယ္။ သူကေန ပရိုဂ်က္စတီရုန္းေဟာ္မုန္း ၁၂-၁၆ ရက္ၾကာ ထုတ္ေပးတယ္။ သားအိမ္ကို သေႏၶျဖစ္လာရင္ လာျပီး တြယ္ကပ္ေစဘို႔ ျပင္ဆင္ေပးတာျဖစ္တယ္။ မ်ိဳးဥနဲ႔ သုက္ပိုးေတြဆံု-ေပါင္းစပ္မႈျဖစ္ျပီးၾကရင္လဲ အဲဒီကေန ပရိုဂ်က္စတီရုန္းေဟာ္မုန္းကို ကိုယ္ဝန္ ၁ဝ ပါတ္အထိ ဆက္ထုတ္ေပးေနအံုးမယ္။

ပရိုဂ်က္စတီရုန္းဟာကိုယ္ဝန္အတြက္ အလြန္အေရးၾကီးပါတယ္။ ေကာပတ္စ္ လူတီယမ္ကေန လံုေလာက္ေအာင္ ထုတ္မေပးႏိုင္ရင္ ကိုယ္ဝန္ျမဲပါ။ သူကေန ခုခံမႈစနစ္ကို တားေပးမယ္၊ ပရိုစတက္ဂလင္ဒင္နည္းေစမယ္၊ သားအိမ္ အခ်ိန္မတန္ဘဲ ညွစ္မွာကို တားထားမယ္။ ကိုယ္ဝန္ရွိ-မရွိစမ္းတဲ့ hCG အခ်င္းေဟာ္မုန္းနဲ႔အတူ ပရိုဂ်က္စတီရုန္း ေဟာ္မုန္းတို႔ဟာ ပံုမွန္ကိုယ္ဝန္ဟုတ္-မဟုတ္ကို တိုင္းတာစရာေတြတယ္။

ပရိုဂ်က္စတီရုန္းက ၂-၃ ရက္မွာ 1-3 mg/ml တိုးတိုးလာရမယ္။
• ကိုယ္ဝန္ ႏုကာစမွာ 10 mg/ml အနည္းဆံုးရွိေနသင့္တယ္။
• ကိုယ္ဝန္ ၅-၆ ပါတ္မွာ 12-20 mg/ml ရွိေနသင့္တယ္။
• ကိုယ္ဝန္ ပဌမ ၃ လ = 9-47 mg/ml (11.2-90.0 mg/mL)
• ကိုယ္ဝန္ ဒုတိယ ၃ လ = 17-147 mg/ml (25.6-89.4 mg/mL)
• ကိုယ္ဝန္ တတိယ ၃ လ = 55-200 mg/ml (49-300 mg/ml)
• ရာသီစက္ဝန္းထဲမွာလဲ ေျပာင္းေနတယ္။
• ရာသီရက္ ၁-၁၄ ရက္ = >1 to 1.5ng/ml
• ရာသီရက္ ၁၅-၂၈ ရက္ = 2-28 mg/ml (5 to 20 mg/mL)

ပရိုဂ်က္စတီရုန္းကို မ်ိဳးဥအိမ္၊ ေက်ာက္ကပ္အထက္မွာအဖံုးလိုကပ္ေနတဲ့ အဒရီနယ္ဂလင္းနဲ႔ ဦးေႏွာက္ေအာက္နားက အိတ္ကေလးေတြကေန အလိုလိုထုတ္ေပးေနတာျဖစ္တယ္။ ကိုယ္ဝန္ ၈ ပါတ္ကစျပီး အခ်င္းကေနထုတ္ေပးတယ္။ သူ႔ေၾကာင့္လည္း ဆီးပိုသြားေစတယ္။ စိတ္မက်ေအာင္လည္းလုပ္ေပးတယ္။ လိင္စိတ္ပိုေစတယ္။ စိုးရိမ္စိတ္ နည္းေစတယ္။ Feel good hormone ေနလို႔ထိုင္လို႔ေကာင္းေစတဲ့ေဟာ္မုန္းလို႔လည္းေခၚၾကတယ္။

Progesterone ပရိုဂ်က္စတီရုန္း http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/progesterone.html
Susten 100 ကိုယ္ဝန္မွာသံုးတဲ့ေဆးတမ်ိဳး http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/susten-100.html
Miscarriage Prevention ကိုယ္ဝန္မပ်က္ေအာင္ http://doctortintswe.blogspot.com/2014/12/miscarriage-prevention.html

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ