Cancer tests ကင္ဆာစစ္ေဆးျခင္း လမ္းညႊန္သစ္

အခုစာတင္ေနခ်ိန္မွာ ကြ်န္ေတာ္နဲ႔ ဇနီးတို႔ စိန္႔ဖရန္႔စစ္ေဆးရံုၾကီးမွာေရာက္ေနၾကတယ္။ ေဒၚျမျမေအးကို ရင္သားကင္ဆာ ပံုမွန္စစ္ေဆးျခင္းအတြက္ (မင္မိုဂရမ္) လာရိုက္တာပါ။ ေစာင့္ေနရင္း သုတျဖစ္စရာေလးေတြ မွ်ေဝပါရေစ။ လူေစာင့္စရာ ေနရာတိုင္းမွာ ေခ်ာင္းဆိုးရင္ကာကြယ္ဘို႔အသံုးအေဆာင္၊ လက္ေဆးပိုးသတ္ရည္၊ ထီးမိုးစိုလာရင္ထည့္စရာ စတာေတြပါ အဆင္သင့္လုပ္ေပးထားတာေတြကို အလြန္သေဘာက်လို႔ပါ။ ေဆးရံုထဲမွာ အမ်ားသံုး (ဝိုင္ဖိုင္) လည္း ရတယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔က အသက္ ၆၅ ႏွစ္ျပည့္သူေတြမို႔ Mediaid/Medicare ရၾကလို႔ ပိုက္ဆံမကုန္ပါ။ Mediaid taxi ေခၚျပီး သြားၾကတယ္။ ေဆးရံုၾကီးကအေတာ္ၾကီးေတာ့ (မင္မိုဂရမ္) ရိုက္တဲ့ေနရာ အတိအက်မသိေသးလို႔ (ရီဆက္ပရွင္) မွာ ဆင္းျပီးေမးရေတာ့လည္း ေဆးရံုက ဘတ္စ္ကားကေန ေနရာအထိလိုက္ပို႔ေပးတယ္။ ေကာင္းတာေတြခ်ည္း ေရးျပတယ္ေတာ့ မထင္ေစလိုပါ။ ဒီတိုင္းျပည္မွာ စိတ္ဖိအားမ်ားစရာေတြကိုလည္း အလ်ဥ္းသင့္တိုင္းေရးပါတယ္။

ကင္ဆာတိုင္းကို ျပည္တည္နာေပါက္တာမ်ိဳးလို ေပ်ာက္သြားေအာင္ကုသလို႔ မျဖစ္ႏိုင္ေသးပါ။ ကင္ဆာျဖစ္ျပီဆိုတာနဲ႔ ၅ ႏွစ္ အသက္ရွင္ႏွဳန္းကိုသာ တြက္ႏိုင္ပါေသးတယ္။ ကင္ဆာအမ်ားစုကို ေစာေစာသိလို႔ ေစာေစာေဆးကုသမႈ စနစ္တက် ခံယူေလ ရွင္ႏိုင္မ်ားေလေလျဖစ္တယ္။ တခ်ိဳ႕ဆိုေပ်ာက္တယ္လို႔ေတာင္ ေျပာႏိုင္လာပါတယ္။ ေစာေစာသိေအာင္ ၾကိဳတင္ ေဆးစစ္တာလုပ္ဘို႔ လမ္းညႊန္သစ္ေတြလုပ္ေပးထားပါတယ္။ ပညာရွင္ေတြက မတူတဲ့အယူအဆေတြရွိတယ္။ ႏွစ္ကာလ ေျပာင္းလာတာနဲ႔လဲ လမ္းညႊန္သစ္ေတြထုတ္ေပးပါတယ္။ ဒီစာမွာ ၂ဝ၁၄ ခုႏွစ္ဝက္က ထုတ္ထားတဲ့လမ္းညႊန္ျဖစ္ပါတယ္။

၁။ ရင္သားကင္ဆာ

လမ္းညႊန္ေဟာင္း = အသက္ ၄ဝ ေက်ာ္ရင္ အမ်ိဳးသမီးတိုင္း Memogram ႏွစ္စဥ္ရိုက္ပါ။ 

လမ္းညႊန္သစ္ = ၂ဝဝ၉ ကစျပီး USPSTF အဆိုအရ အသက္ ၅ဝ ကေနစျပီး Memogram ရိုက္ပါ။ ACS အဆိုအရ အရင္လမ္းညႊန္အတိုင္းသာလုပ္ပါ။ မိသားစုမွာ ရင္သားကင္ဆာရာဇဝင္ရွိသူတိုင္း ဆရာဝန္နဲ႔ေဆြးေႏြးပါ။

၂။ အဆုပ္ကင္ဆာ

လမ္းညႊန္ေဟာင္း =  ေဆးလိပ္ေသာက္သူတိုင္း လူအစုလိုက္စစ္ေဆးျခင္း (ဆခရင္လုပ္ျခင္း) က အက်ိဳးမ်ားေစတယ္။ 

လမ္းညႊန္သစ္ = ၂ဝ၁၃ ကစျပီး USPSTF အဆိုအရ ေဆးလိပ္မ်ားမ်ားေသာက္သူေတြ အသက္ ၅၅ ေက်ာ္ရင္ CT scan လုပ္ပါ။ 

၃။ ေယာက္်ားဆီးက်ိတ္ကင္ဆာ

လမ္းညႊန္ေဟာင္း = ေယာက္်ား အသက္ ၅ဝ ေက်ာ္ရင္ PSA test + Rectal exam လုပ္ပါ။ အသက္ ၇၅ ေက်ာ္ရင္ မလို။

လမ္းညႊန္သစ္ = USPSTF အဆိုအရ PSA test မလို။ Rectal exam အစာေဟာင္းအိမ္ (စအိုကတဆင့္) လက္ေခ်ာင္းထည့္ စမ္းတာလုပ္ပါ။ ACS အဆို အသက္ ၅ဝ ေက်ာ္ရင္ ဆရာဝန္နဲ႔ေဆြးေႏြးပါ။

၄။ အေရျပားကင္ဆာ

လမ္းညႊန္ေဟာင္း = လူအစုလိုက္စစ္ေဆးျခင္း (ဆခရင္လုပ္ျခင္း) ကိုအားေပးတယ္။

လမ္းညႊန္သစ္ = USPFTF အဆို အဲလိုလုပ္ဘို႔မလိုပါ။ အသားအေရျဖဴသူေတြမွာ Melanoma အေရျပားကင္ဆာ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ ပိုမ်ားတယ္။ ACS အဆို ကိုယ့္ဖါသာ အေရျပားစစ္ၾကည့္ေနပါ။ ေျပာင္းလဲမႈထူးျခားတာေတြ႔ရင္ ဆရာဝန္ျပပါ။ 

၅။ သားအိမ္ဝ (ေခါင္း) ကင္ဆာ

လမ္းညႊန္ေဟာင္း = USPSTF အဆိုအရ အသက္ ၂၁ ႏွစ္ကေန ၆၅ ႏွစ္ၾကား အမ်ိဳးသမီးတိုင္း Pap smear စစ္ေဆးတာ ၃ ႏွစ္တခါ လုပ္ပါ။ 

လမ္းညႊန္သစ္ = လမ္းညႊန္ေဟာင္းအတိုင္း လိုက္နာပါ။ USPSTF အဆိုအရ စစ္ေဆးမႈလုပ္ရတာနည္းခ်င္သူေတြ အသက္ ၃ဝ ကေန ၆၅ ႏွစ္ၾကား Pap smear + HPV test တြဲျပီး ၅ ႏွစ္တခါလုပ္ပါ။

၆။ အူမၾကီးကင္ဆာ

လမ္းညႊန္ေဟာင္း = အသက္ ၅ဝ ေက်ာ္သူတိုင္း Colonoscopy ကိရိယာနဲ႔စစ္ေဆးတာခံယူပါ။ 

လမ္းညႊန္သစ္ = USPSTF အဆိုအရ အသက္ ၅ဝ ကေန ၇၅ ႏွစ္ရွိသူ ေယာက္်ားမိန္းမတိုင္း အစုလိုက္စစ္ေဆးမႈခံယူပါ။ ၇၆ ႏွစ္ေက်ာ္ရင္မလိုပါ။ မိသားစုရာဇဝင္မွာ အူမၾကီးကင္ဆာရွိထားရင္ ေစာျပီးစစ္ေဆးမႈခံယူပါ။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ

၄-၁ဝ-၂ဝ၁၄

၂၂-၂-၂ဝ၁၆