Drugs and Kidneys ေက်ာက္ကပ္အေပၚ သက္ေရာက္ေစတဲ့ ေဆးေတြ

ဆရာရွင့္ ေဆးျပင္းေတြေသာက္ရင္ ေက်ာက္ကပ္ပ်က္စီးတတ္တယ္လို႔ ေျပာၾကပါတယ္။ ကိုယ္ဝန္တားေဆးေတြကေရာ ေက်ာက္ကပ္ကို ပ်က္စီးေစပါသလား။ ျပီးေတာ့ ဘယ္လိုအေၾကာင္းေတြက ေက်ာက္ကပ္ကို ပ်က္စီးေစပါသလဲရွင့္။

ေဆးမွန္သမွ် ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳး အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိတယ္။ သက္ေရာက္မႈ၊ ထိခိုက္မႈေနရာေတြ မတူၾကဘူး။ ေက်ာက္ကပ္တခုထဲ ကြက္ျပီး ေရးပါမယ္။

ႏွလံုး၊ အသည္း၊ ေက်ာက္ကပ္မေကာင္းေတာ့တာကို ေဆးစာလို Failure က်ရံႈးသြားတယ္လို႔ေျပာပါတယ္။ ေက်ာက္ကပ္ ဘာလို႔က်ရံႈးသလဲ။

၁။ Nephrons ေခၚတဲ့ စစ္ထုတ္တာလုပ္ေပးတဲ့ေနရာကို သြားထိခိုက္လို႔ ျဖစ္ရတယ္။ အျမန္အဆန္ ျဖစ္တာက ထိခိုက္လို႔၊ အဆိပ္သင့္လို႔ျဖစ္တယ္။ ေျဖးေျဖးျဖစ္တာက ဆီးခ်ိဳနဲ႔ ေသြးတိုးေရာဂါေတြျဖစ္တယ္။ ေသြးတိုးက်ေဆးေတြထဲက ACE inhibitors and ARBs ေဆးအုပ္စုေတြက ေက်ာက္ကပ္ကို တျခားေဆးေတြထက္ အကာအကြယ္ေပးႏိုင္တယ္။ မ်ိဳးရိုးလိုက္တတ္တာလဲ မွတ္သားမိတယ္။

၂။ Glomerular Diseases ေခၚတဲ့ေရာဂါေတြေၾကာင့္လဲ ေက်ာက္ကပ္ ပ်က္စီးေစႏိုင္တယ္။ Autoimmune diseases ရယ္ Infection-related diseases နဲ႔ Sclerotic diseases ေတြပါတယ္။ ေက်ာက္ကပ္ထဲက ေသြးေၾကာ ေသးေသးေလးေတြ စုေဝးေနတဲ့ေနရာကို ထိတာပါ။ ဆီးစစ္ရင္ ဆီးထဲမွာ Proteinuria အနယ္ပါေနမယ္။ Hematuria ေသြးပါေနမယ္။ ဒီေရာဂါကို ကုတဲ့အခါ Immunosuppressive drugs or Steroids ေတြေပးရျပန္တယ္။

၃။ Inherited and Congenital Kidney Diseases ေမြးရာပါ၊ မ်ိဳးဗီဇေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါေတြလဲ ေက်ာက္ကပ္ပ်က္စီးေစတဲ့ေရာဂါေတြထဲမွာပါတယ္။ ဥပမာ Polycystic kidney disease (PKD) ေရာဂါ။

Immunosuppressive drugs ဆိုတဲ့ ေရာဂါျပီးစနစ္ကို သက္ေရာက္ေစတဲ့ ေဆးအမ်ိဳးအစားကလဲ ေက်ာက္ကပ္ကို ထိတယ္။ Glucocorticoids, Cytostatics, Antibodies, Drugs acting on immunophilins ေတြနဲ႔ တျခား ေဆးေတြ ျဖစ္တယ္။ ဒီေဆးမ်ိဳးေတြက ေက်ာက္ကပ္၊ ႏွလံုး၊ အသဲ၊ ရိုးတြင္းျခင္ဆီ လဲရသူေတြကို ေပးတာပါ။ ေနာက္ျပီး Rheumatoid arthritis, Multiple sclerosis, Myasthenia gravis, Systemic Lupus Erythematosus, Crohn's disease, Pemphigus, Ulcerative colitis ဆိုတဲ့ေရာဂါေတြအတြက္ ေပးတယ္။ နာတာရွည္ အလာဂ်ီနဲ႔ ဆက္ေနတဲ့ ပန္းနာေရာဂါမွာလဲ သံုးတတ္တယ္။

မူးယစ္ေဆးေတြျဖစ္တဲ့ Heroin, Inhalants, MDMA, PCP ေတြသံုးရင္ေတာ့ သိသာတယ္။ ေက်ာက္ကပ္ ေကာင္းေကာင္း ဖြံ႔ထြားမႈ မရွိေသးတဲ့ ကေလးငယ္ေတြမွာ Vasoactive or Diuretic drugs (Furosemide) ဆိုတဲ့ ဆီးသြားေစမဲ့ေဆးေတြ ကေလးေပးရင္ျဖစ္ျဖစ္ မေအကေနတဆင့္ရတာျဖစ္ျဖစ္၊ Postnatal anuria ဆိုတဲ့ ဆီးမသြားေရာဂါအထိ ရေစႏိုင္တယ္။ ကိုယ္ဝန္တားေဆးေတြက ေက်ာက္ကပ္ကိုထိခိုက္ေစတယ္လို႔ မွတ္မွတ္သားသားမရွိပါ။

ေဆးဆိုင္ေတြမွာ အလြယ္ဝယ္လို႔ရတဲ့ ေဆးေတြထဲမွာ ေက်ာက္ကပ္ကို ထိခိုက္တာေတြ ပါတယ္။ ဆရာဝန္ကေန ညႊန္းမွ ဝယ္ရတာေတြထဲမွာလဲ ပါတယ္။
• Diclofenac အနာ-အကိုက္ေပ်ာက္ေဆး၊
• Furosemide or Frusemide (Lasix) ဆီးအတင္းသြားေစတဲ့ေဆး၊
• Amicip, Amikacin sulphate, Amikacin, Amoxicillin, Ampicillin, Carbenicillin, Cloxacillin, Colistin, Dicloxacillin, Gentamicin, Gentamicin, Kanamycin, Nafcillin, Neomycin, Neomycin, Netilmicin, Oxacillin, Penicillin G, Penicillin V, Piperacillin, Polymyxin B, Streptomycin, Streptomycin, Ticarcillin, Tobramycin ပဋိဇီဝေဆးေတြ
• Cox Kit တီဘီေဆး၊

အမ်ားသိ၊ အျမဲေသာက္ ေဆးေတြထဲက အနာ-အကိုက္-အဖ်ား သက္သာေဆး Pain killers ေတြကို သတိထား ေစခ်င္တယ္။ Non-Steroidal Antiinflammatory Drugs (NSAID) လို႔ ေခၚတယ္။
၁။ ေက်ာက္ကပ္ထဲဝင္တဲ့ ေသြးစီးဆင္းမႈ၊
၂။ စစ္ယူေပးႏွဳန္း၊
၃။ (ဆိုဒီယမ္) နဲ႔ (ပိုတက္စီယမ္) ေတြ စြန္႔ထုတ္ေပးမႈ၊ ဆိုတာေတြအေပၚ သက္ေရာက္ေစတယ္။

သက္ၾကီးလူနာ ၇၅ ေယာက္ကို Paracetamol 1000 mg IV ထိုးျပီးစမ္းသပ္လို႔ ေျပာႏိုင္တာပါ။ အဆိုးၾကီးေတာ့ မဟုတ္ပါ။ နဂိုအခံကိုက ေက်ာက္ကပ္မေကာင္းသူေတြမွာသာ ပိုသိသာတယ္။ ကိုယ္ေရာင္တာ၊ အရည္ေတြ ေအာင္းေနတာ ျဖစ္လာတယ္။ မသိသာလွပါဘူး ၅% ေလာက္သာ မ်က္စိနဲ႔ ျမင္ရတယ္။ ေဆးျဖတ္လိုက္ရင္ ျပန္ေကာင္းပါတယ္။

လိုေတာ့လဲ ေဆးခါးၾကီးေသာက္ၾကရတာပဲမဟုတ္ပါလား။

Dr. တင့္ေဆြ
၂၉-၁ဝ-၂ဝ၁ဝ