Kidneys ေက်ာက္ကပ္ကို ကိုယ္တိုင္ေစာင့္ေရွာက္ျခင္း

(၁) ဆရာ ေက်းဇူးျပဳၿပီး ေက်ာက္ကပ္ေက်ာက္အေၾကာင္းေလး တင္ေပးပါခင္ဗ်ာ။
(၂) ေက်ာက္ကပ္အေၾကာင္းေလးသိခ်င္လုိ႔ပါဆရာ။ သူ႔ေက်ာက္ကပ္က efficiency က်ေနၿပီး၊ ဆရာဝန္က ေက်ာက္ကပ္ သက္တမ္းက ေနာက္ ၁ဝ ႏွစ္ေလာက္ထိပဲ ရေတာ့မယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ သူကေတာ့ စိတ္ဓါတ္က်ၿပီၤး အိမ္လည္းမေျပာဘူး၊ ေဆးလည္းမကုဘူး ဒီတိုင္းပဲေပေနပါတယ္။ အသက္က ၃ဝ ေက်ာ္ ေယာက္က်ားေလးပါ။ အစားထိုးကုဖို႔မလြယ္ဘူး၊ ကုလည္းမကုခ်င္ဘူးေျပာပါတယ္။ တစ္ျခား ဘယ္လိုနည္းလမ္းမ်ားရွိမလဲ သိခ်င္ပါတယ္။ ေဆးေသာက္ယံုနဲ႔ ေက်ာက္ကပ္ အခ်ိန္တိုတိုအတြင္းမွာ ပ်က္စီးမသြားေအာင္ေရာ ထိန္းလို႔ရပါသလား။ ဘာေတြစားၿပီး ဘယ္လိုေနထိုင္စားေသာက္ရမလဲ သိခ်င္ပါတယ္ဆရာ။

လူေတြမွာရွိတဲ့ ေကာင္းေနတဲ့ ေက်ာက္ကပ္ႏွစ္လံုးက စစ္ထုတ္ေပးေနတာဟာ အသက္ ၃ဝ-၄ဝ ေက်ာ္လာတာနဲ႔ ေလ်ာ့နည္း က်ဆင္းလာတယ္။ ေနာက္ထပ္ ၁ဝ ႏွစ္ရွိတိုင္း ၁ဝ% က်ေလ်ာ့လာတယ္။ အဲဒီဇရာျဖစ္စဥ္ကို ကိုယ္တိုင္ ဆင္ျခင္ျပီး ေက်ာက္ကပ္ကို ေရာဂါေတြမရေစေအာင္ ထိန္းသိမ္းႏိုင္ၾကပါတယ္။

၁။ Manage diabetes, high blood pressure and heart disease ဆီးခ်ိဳ၊ ေသြးတိုးနဲ႔ ႏွလံုးေရာဂါေတြရွိေနရင္ စနစ္တက် ေဆးဝါး + အစားအေသာက္ + လူေနမႈပံုစံ ျပဳျပင္ေနပါ။ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါ အမ်ားစုဟာ မူရင္းေရာဂါတခုခု ဥပမာ ဆီးခ်ိဳ၊ ႏွလံုးေရာဂါ နဲ႔ ေသြးတိုးကေနဆက္ျဖစ္တယ္။ ထိန္းရမွာေတြကေတ့ သၾကားဓါတ္၊ (ကိုလက္စေထာ) နဲ႔ ဆားျဖစ္တယ္။ ေရာဂါရွိေနရင္ေတာ့ သက္ဆိုင္ရာေဆးေတြကိုလဲ ပံုမွန္ေသာက္ေနရမယ္။

၂။ Reduce the intake of salt ဆား (ဆိုဒီယမ္) ေလ်ာ့ပါ။ ေသြးတိုးတက္ေစတယ္။ ေက်ာက္ျဖစ္ဘို႔ အလားအလာ ရွိတယ္။

၃။ Drink lots of water every day ေရကိုေန႔တိုင္ ေသာက္ႏိုင္သမွ်ေသာက္ေပးပါ။ ကိုယ္ထဲကအဆိပ္အေတာက္ေတြကို ဆီးထဲစြန္႔ထုတ္ေပးတဲ့အလုပ္ကို အေထာက္အကူရေစမယ္။ ေသြးထုထည္ကိုလဲ မနည္းေစဘဲ၊ ေသြးေစးပ်စ္တာကိုလဲ ကာကြယ္ရာက်တယ္။ အစာေခ်တာကိုလဲ ကူညီမယ္။ ကိုယ္အပူခ်ိန္လဲ ထိန္းထားေပးမယ္။ တေန႔ ေရ (၁ဝ) ခြက္ ေသာက္ပါ။

၄။ Don’t resist the urge to urinate ဆီးသြားခ်င္လာရင္ ေအာင့္မထားပါနဲ႔။ ေသြးကိုစစ္ထုတ္မႈ လုပ္ရာကေန ဆီး ျဖစ္လာတယ္။ ျဖစ္လာတဲ့ဆီးကို ဆီးအိမ္ထဲမွာသိုေလွာင္ထားတယ္။ ဆီးအိမ္တင္းလာရင္ ဆီးသြားခ်င္လာမယ္။ ဆီးအိမ္က ဆီေတြအမ်ားၾကီးဆန္႔ေပမဲ့ ၁၂ဝ-၁၅ဝ စီစီရွိလာတာနဲ႔ ဆီးသြားခ်င္စိတ္ျဖစ္လာမယ္။ အဲဒီအခါ ဆီးသြားလိုက္ပါ။

၅။ Eat right အစားအေသာက္မွန္ကန္ပါေစ။ ျပဳျပင္စီမံထားတဲ့၊ ဆိုင္မွာအလြယ္ရအစားအေသာက္ေတြ၊ Junk food ေခၚ ေခတ္ေပၚအစားအေသာက္ေတြ၊ ပိုးသတ္ေဆး၊ ေဟာ္မုန္းေဆးသံုးျပီး စိုက္ထား၊ ေမြးထားတဲ့ အသားနဲ႔ အသီးအရြက္ေတြဟာ က်န္းမာေရးနဲ႔ မညီညြတ္ပါ။ ငါး၊ ကညြတ္၊ အေစ့အဆံေတြ၊ ၾကက္သြန္ျဖဴ၊ စတာေတြသင့္တယ္။

၆။ Drink healthy beverages ေသာက္စရာေရြးပါ။ လတ္ဆတ္တဲ့ အသီးေဖ်ာ္ရည္ေတြေသာက္ပါ။ ေကာ္ဖီ၊ အရက္၊ ေကဖင္းပါေဖ်ာ္ရည္ေတြ ေရွာင္ပါ။ (ေအာက္ဇဲလစ္အက္စစ္) ပါတာမ်ာတဲ့ ဟင္းႏုႏြယ္ရြက္၊ မရမ္းေရာင္မံုလာဥ၊ မသင့္ပါ။ ေက်ာက္ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ အုန္းရည္ေကာင္းတယ္။

၇။ Avoid alcohol and smoking အရက္နဲ႔ ေဆးလိပ္ျဖတ္ပါ။ အရက္ကေန ဓါတ္ဆားအခ်ိဳးအဆကို ေျပာင္းေစတယ္။ ေက်ာက္ကပ္ကို သက္ေရာက္ေစမဲ့ ေဟာ္မုန္းကိုလဲ ေျပာင္းလဲေစတယ္။ ေဆးလိပ္ကေန ေက်ာက္ကပ္ကို တိုက္ရိုက္ မသက္ေရာက္ေပမဲ့ ေက်ာက္ကပ္အလုပ္ကို ေႏွးေစတယ္။ တျခားေရာဂါရလာရင္ ပိုဆိုးေစမယ္။

၈။ Exercise daily ကိုယ္လက္လႈတ္ရွားမႈ ပံုမွန္ (ေန႔စဥ္ ဒါမွမဟုတ္ တပါတ္မွာ ၅ ရက္) လုပ္ပါ။ ကိုယ္အေလးခ်ိန္မ်ားတာ ေက်ာက္ကပ္အတြက္လဲ မေကာင္းေစပါ။

၉။ Avoid self medication ေဆးကို ကိုယ္ၾကိဳက္သလိုေသာက္တာ မလုပ္ပါနဲ႔။ ေဆးေတြကို မ်ားေသာအားျဖင့္ ေက်ာက္ကပ္ကေန စစ္ထုတ္ေပးေနတယ္။ ေဆးအဆ (အေလးခ်ိန္)၊ ဘယ္ေလာက္ၾကာၾကာေသာက္မယ္ဆိုတာကို စနစ္တက်သိထားျပီး လိုက္နာပါ။

၁ဝ။ Think before you take supplements and herbal medicine အားေဆးတို႔ ဟာဗယ္ေဆးတို႔သံုးခ်င္ရင္ ႏွစ္ခါျပန္ စဥ္းစားပါ။ ဗီတာမင္ မ်ားတာကအစ မသင့္ပါ။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ