Endometrial thickness သားအိမ္အတြင္းလႊာ အထူအပါး
(ကန္ေတာ့ပါ)
၁။ ဆရာရွင့္ သမီးအသက္က ၃၁ႏွစ္ပါ။ အိမ္ေထာင္ရွိပါတယ္။ အိမ္ေထာင္သက္က ၅ ႏွစ္ရွိပါၿပီ။ ကေလးလိုခ်င္လို႔ပါဆရာ။ အိမ္ေထာင္က်က်ျခင္းမွာ ၃လခံေဆး ၃ႀကိမ္ထိုးဘူးပါတယ္ဆရာ။ OG နဲ႔ျပၿပီး Ultrasound ႐ိုက္ျဖစ္ပါတယ္။ Ultrasound အေျဖေလးသိခ်င္လို႔ပါဆရာ။ ေလးစားစြာျဖင့္။
သားအိမ္အတြင္းလႊာ = ပါး။ အသည္း အဆီဖံုး။
၂။ သားအိမ္ထူတာ စိုးရိမ္ရလာဆရာ။ သမီးဟာအပိ်ဳေပၚစဝင္ကတဲက ရာသီလာတာ မမွန္ပါဘူး။ ၆ လ တခါ ၃ လ တခါမွ လာတာပါ။ လာရင္လည္း ကြ်ဲသတ္ႏြားသတ္လာတာ။ တလတိတိပါဆရာ။ ႏွစ္နဲခ်ီပါျပီ။ သမီးအသက္ ၂၉ ႏွစ္ပါ။ ျပီးခဲ့တဲႏွစ္မွ ဆရာဝန္မနဲ႔ျပၾကည့္ေတာ့ သားအိမ္နံရံထူတယ္လို႔ ေျပာျပီး ေဆးေသာက္ခိုင္းတယ္။ orofer တေန႔တလုံး။ primolut N ကတေန႔ ႏွစ္လုံး။ azeptil တပတ္စာ တေန႔ ၂ လုံး။ ဆရာ အဲဒီေဆးေတြက သမီးနဲ႔အဆင္ေျပပါမလား။ ေသာက္သင့္မေသာက္သင့္အၾကံဥာဏ္ေပးပါအုံး။
၃။ မဂၤလာပါဆရာ သမီးအသက္က ၂၈ နွစ္ပါ။ လြန္ခ့ဲတ့ဲတလေလာက္ကစၿပီး အျဖဴဆင္းတာခုထိပါပ။ဲ ၿပီးေတာ့ ဗိုက္ရ့ဲ ဘယ္ဘက္က တခ်က္ခ်က္ေအာင့္ပါတယ္။ ေဘးဘက္ေလာက္ကပါေအာင့္တ့ဲအခါစူးၿပီးေတာ့ထိုးသလိုပါပဲ။ အျဖဴစဆင္းတုန္းကဆို ေတာ္ေတာ္ကိုမ်ားၿပီး မိန္းမကိုယ္ကပါ ယားၿပီး ေရာင္သလိုျဖစ္လို႔ Antibiotic ေသာက္လိုက္တာ ေလ်ာ့ေတာ့သြားေပမယ့္ နည္းနည္းဆီေတာ့ဆင္းေနတုန္းပါပဲ။ Ultrasound ရိုက္ၾကည့္ေတာ့ သားအိမ္နံရံထူတယ္ ေျပာပါတယ္။ 17mm ေလာက္ရွိပါတယ္။ အ့ဲအခ်ိန္က ရာသီလာၿပီး ၃ ပတ္ေျမာက္မွာပါဆရာ။ အ့ဲဒါေၾကာင့္ ခုေတာ့ ေနာက္တႀကိမ္ ရာသီမလာခင္မို႔လို႔လို႔ေတြးၿပီး ရာသီလာတာေစာင့္ေနခဲ့ပါတယ္။ သားအိမ္အတြက္ စိုးရိမ္ရလား သိခ်င္လို႔ပါ။ သမီးကအိမ္ေထာင္မျပဳရေသးပါဘူး။
သားအိမ္အတြင္းလႊာ အထူအပါးအေရးၾကီးပါတယ္။ Ultrasound (trans-vaginal) အာလ္ထြာေဆာင္းနဲ႔ျဖစ္ျဖစ္ MRI ရိုက္လို႔ျဖစ္ျဖစ္ သိႏိုင္တယ္။ ေသြးမဆံုးေသးခ်ိန္နဲ႔ ေနာက္ပိုင္းမွာ အထူအပါးမတူပါ။
• Menstrual phase ရာသီလာေနစဥ္ (၁-၄ ရက္) = ပါး၊ Epithelium မရွိ။
• Proliferative phase (၄-၁၄ ရက္) = အသင့္အတင့္ထူ၊ Epithelium = Columnar
• Secretory phase (၁၅-၂၈ ရက္) = ထူ၊ Epithelium = Columnar
Pre-menopausal ေသြးမဆံုးေသးခ်ိန္
• ရာသီလာေနစဥ္ = 2 - 4 mm
• ရာသီလာျပီးလတဝက္ (၆-၁၄ ရက္) = 5-7 mm
• မ်ိဳးဥထြက္ကာနီး = 11 mm
• ေနာက္ပိုင္း = 7-16 mm
• ကိုယ္ဝန္ပ်က္ျပီးစ၊ သားအိမ္ျခစ္ျပီးကာစ = < 5 mm
Post-menopausal ေသြးဆံုးျပီး
• ေဟာ္မုန္းေဆးမေသာက္သူ = < 5 mm
• ေမြးလမ္းကေနေသြးဆင္း၊ ကင္ဆာသံသယရွိသူ = > 5 mm 8
• ေမြးလမ္းကေနေသြးဆင္း၊ ကင္ဆာသံသယမရွိသူ = > 11 mm 8
• ေဟာ္မုန္းေဆးေပးေနသူ = 8-15 mm upper limit
• Tamoxifen ေဆးေပးေနသူ = < 6 mm (> 8 mm 7)
သားအိမ္အတြင္းလႊာေရာဂါမ်ား
• Adenomyosis သားအိမ္အတြင္းလႊာက ၾကြက္သားလႊာထဲတိုးဝင္ေနျခင္း၊
• Endometriosis သားအိမ္အတြင္းလႊာ တစ္ရွဴးေတြ တျခားေနရာေတြကိုေရာက္ေနျခင္း၊
• Endometrial hyperplasia သားအိမ္အတြင္းလႊာမ်ားျပားေနျခင္း၊
• Endometrial cancer ကင္ဆာ၊
• Asherman's syndrome (Intrauterine adhesions) သားအိမ္ျခင္းလို႔၊ ကိရိယာထည့္လို႔၊ ပိုးဝင္လို႔ ပ်က္စီးျခင္း၊
သားအိမ္အတြင္းလႊာ အထူက 7 mm ထက္နည္းေနရင္ IVF ကေလးရေအာင္ တျခားနည္းနဲ႔ ၾကိဳးစားတာအတြက္ ကိုယ္ဝန္ရလမ္းနည္းတယ္။ ထူေနရင္ ရာသီမ်ားမယ္။ ရက္ၾကာမယ္။ ၾကားရက္ေသြးဆင္းမယ္။
ထူေနတာ (၂) မ်ိဳးရွိတယ္။
Hyperplasia with atypical changes ဆဲလ္ေတြမူမမွန္ျဖစ္တာပါရွိတာနဲ႔ Hyperplasia without atypical changes အဲလိုမရွိတာ။ ရွိေနရင္ တခ်ိန္မွာ သားအိမ္ကင္ဆာျဖစ္လားအထိစဥ္းစားရတယ္။ ၁ဝ-၂ဝ% ရွိႏိုင္တယ္။ ေသြးဆံုးျပီးခ်ိန္မွာ အလားအလာပိုတယ္။
Thin Uterine Lining သားအိမ္အတြင္းလႊာပါးတာဘာေၾကာင့္ျဖစ္သလဲ
၁။ Low Estrogen အီစထိုဂ်င္ေဟာ္မုန္းနည္းျခင္း
ရာသီမမွန္ျဖစ္မယ္။ ေသြးဆံုးသူေတြမွာ ရာသီမလာေတာ့ပါ။ ကေလးမရေသးတာ ဒါ့ေၾကာင့္ဆိုရင္ ေဟာ္မုန္းအစားျဖည့္ရမယ္။
၂။ Inadequate Blood Flow ေသြးလံုေလာက္ေအာင္မရျခင္း
လူေနမႈပံုစံက လႈပ္ရွားမႈနည္းလြန္းသူ၊ သားအိမ္ေစာင္းေနသူ၊ သားအိမ္အက်ိတ္ရွိသူ၊ သားအိမ္သြားေသြးေၾကာေရာဂါရွိသူ၊
၃။ Poor Health of the Endometrial Tissue သားအိမ္အတြင္းလႊာေရာဂါ
ပိုးဝင္ျခင္း၊ ခြဲစိတ္ထားရျခင္း၊ နာတာရွည္က်န္းမာေရးမေကာင္းျခင္း၊ PID ေခၚတင္ပါးဆံုးတြင္းအဂၤါေတြေရာင္ျခင္း၊ လိင္ကတဆင့္ကူစက္ေရာဂါရွိျခင္း၊ သားအိမ္ျခစ္ထားရျခင္း၊ မ်ိဳးပြါးလမ္းတီဘီ၊
၄။ Repeated Use of Clomid မ်ိဳးဥထြက္ေဆးတာရွည္သံုးျခင္း
၅။ Progestin ပရိုဂ်က္စတင္ပါတားေဆး
Endometrial hyperplasia သားအိမ္ထူျခင္း http://doctortintswe.blogspot.com/2014/12/endometrial-hyperplasia.html ကိုလဲ ဖတ္ႏိုင္ပါတယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၁။ ဆရာရွင့္ သမီးအသက္က ၃၁ႏွစ္ပါ။ အိမ္ေထာင္ရွိပါတယ္။ အိမ္ေထာင္သက္က ၅ ႏွစ္ရွိပါၿပီ။ ကေလးလိုခ်င္လို႔ပါဆရာ။ အိမ္ေထာင္က်က်ျခင္းမွာ ၃လခံေဆး ၃ႀကိမ္ထိုးဘူးပါတယ္ဆရာ။ OG နဲ႔ျပၿပီး Ultrasound ႐ိုက္ျဖစ္ပါတယ္။ Ultrasound အေျဖေလးသိခ်င္လို႔ပါဆရာ။ ေလးစားစြာျဖင့္။
သားအိမ္အတြင္းလႊာ = ပါး။ အသည္း အဆီဖံုး။
၂။ သားအိမ္ထူတာ စိုးရိမ္ရလာဆရာ။ သမီးဟာအပိ်ဳေပၚစဝင္ကတဲက ရာသီလာတာ မမွန္ပါဘူး။ ၆ လ တခါ ၃ လ တခါမွ လာတာပါ။ လာရင္လည္း ကြ်ဲသတ္ႏြားသတ္လာတာ။ တလတိတိပါဆရာ။ ႏွစ္နဲခ်ီပါျပီ။ သမီးအသက္ ၂၉ ႏွစ္ပါ။ ျပီးခဲ့တဲႏွစ္မွ ဆရာဝန္မနဲ႔ျပၾကည့္ေတာ့ သားအိမ္နံရံထူတယ္လို႔ ေျပာျပီး ေဆးေသာက္ခိုင္းတယ္။ orofer တေန႔တလုံး။ primolut N ကတေန႔ ႏွစ္လုံး။ azeptil တပတ္စာ တေန႔ ၂ လုံး။ ဆရာ အဲဒီေဆးေတြက သမီးနဲ႔အဆင္ေျပပါမလား။ ေသာက္သင့္မေသာက္သင့္အၾကံဥာဏ္ေပးပါအုံး။
၃။ မဂၤလာပါဆရာ သမီးအသက္က ၂၈ နွစ္ပါ။ လြန္ခ့ဲတ့ဲတလေလာက္ကစၿပီး အျဖဴဆင္းတာခုထိပါပ။ဲ ၿပီးေတာ့ ဗိုက္ရ့ဲ ဘယ္ဘက္က တခ်က္ခ်က္ေအာင့္ပါတယ္။ ေဘးဘက္ေလာက္ကပါေအာင့္တ့ဲအခါစူးၿပီးေတာ့ထိုးသလိုပါပဲ။ အျဖဴစဆင္းတုန္းကဆို ေတာ္ေတာ္ကိုမ်ားၿပီး မိန္းမကိုယ္ကပါ ယားၿပီး ေရာင္သလိုျဖစ္လို႔ Antibiotic ေသာက္လိုက္တာ ေလ်ာ့ေတာ့သြားေပမယ့္ နည္းနည္းဆီေတာ့ဆင္းေနတုန္းပါပဲ။ Ultrasound ရိုက္ၾကည့္ေတာ့ သားအိမ္နံရံထူတယ္ ေျပာပါတယ္။ 17mm ေလာက္ရွိပါတယ္။ အ့ဲအခ်ိန္က ရာသီလာၿပီး ၃ ပတ္ေျမာက္မွာပါဆရာ။ အ့ဲဒါေၾကာင့္ ခုေတာ့ ေနာက္တႀကိမ္ ရာသီမလာခင္မို႔လို႔လို႔ေတြးၿပီး ရာသီလာတာေစာင့္ေနခဲ့ပါတယ္။ သားအိမ္အတြက္ စိုးရိမ္ရလား သိခ်င္လို႔ပါ။ သမီးကအိမ္ေထာင္မျပဳရေသးပါဘူး။
သားအိမ္အတြင္းလႊာ အထူအပါးအေရးၾကီးပါတယ္။ Ultrasound (trans-vaginal) အာလ္ထြာေဆာင္းနဲ႔ျဖစ္ျဖစ္ MRI ရိုက္လို႔ျဖစ္ျဖစ္ သိႏိုင္တယ္။ ေသြးမဆံုးေသးခ်ိန္နဲ႔ ေနာက္ပိုင္းမွာ အထူအပါးမတူပါ။
• Menstrual phase ရာသီလာေနစဥ္ (၁-၄ ရက္) = ပါး၊ Epithelium မရွိ။
• Proliferative phase (၄-၁၄ ရက္) = အသင့္အတင့္ထူ၊ Epithelium = Columnar
• Secretory phase (၁၅-၂၈ ရက္) = ထူ၊ Epithelium = Columnar
Pre-menopausal ေသြးမဆံုးေသးခ်ိန္
• ရာသီလာေနစဥ္ = 2 - 4 mm
• ရာသီလာျပီးလတဝက္ (၆-၁၄ ရက္) = 5-7 mm
• မ်ိဳးဥထြက္ကာနီး = 11 mm
• ေနာက္ပိုင္း = 7-16 mm
• ကိုယ္ဝန္ပ်က္ျပီးစ၊ သားအိမ္ျခစ္ျပီးကာစ = < 5 mm
Post-menopausal ေသြးဆံုးျပီး
• ေဟာ္မုန္းေဆးမေသာက္သူ = < 5 mm
• ေမြးလမ္းကေနေသြးဆင္း၊ ကင္ဆာသံသယရွိသူ = > 5 mm 8
• ေမြးလမ္းကေနေသြးဆင္း၊ ကင္ဆာသံသယမရွိသူ = > 11 mm 8
• ေဟာ္မုန္းေဆးေပးေနသူ = 8-15 mm upper limit
• Tamoxifen ေဆးေပးေနသူ = < 6 mm (> 8 mm 7)
သားအိမ္အတြင္းလႊာေရာဂါမ်ား
• Adenomyosis သားအိမ္အတြင္းလႊာက ၾကြက္သားလႊာထဲတိုးဝင္ေနျခင္း၊
• Endometriosis သားအိမ္အတြင္းလႊာ တစ္ရွဴးေတြ တျခားေနရာေတြကိုေရာက္ေနျခင္း၊
• Endometrial hyperplasia သားအိမ္အတြင္းလႊာမ်ားျပားေနျခင္း၊
• Endometrial cancer ကင္ဆာ၊
• Asherman's syndrome (Intrauterine adhesions) သားအိမ္ျခင္းလို႔၊ ကိရိယာထည့္လို႔၊ ပိုးဝင္လို႔ ပ်က္စီးျခင္း၊
သားအိမ္အတြင္းလႊာ အထူက 7 mm ထက္နည္းေနရင္ IVF ကေလးရေအာင္ တျခားနည္းနဲ႔ ၾကိဳးစားတာအတြက္ ကိုယ္ဝန္ရလမ္းနည္းတယ္။ ထူေနရင္ ရာသီမ်ားမယ္။ ရက္ၾကာမယ္။ ၾကားရက္ေသြးဆင္းမယ္။
ထူေနတာ (၂) မ်ိဳးရွိတယ္။
Hyperplasia with atypical changes ဆဲလ္ေတြမူမမွန္ျဖစ္တာပါရွိတာနဲ႔ Hyperplasia without atypical changes အဲလိုမရွိတာ။ ရွိေနရင္ တခ်ိန္မွာ သားအိမ္ကင္ဆာျဖစ္လားအထိစဥ္းစားရတယ္။ ၁ဝ-၂ဝ% ရွိႏိုင္တယ္။ ေသြးဆံုးျပီးခ်ိန္မွာ အလားအလာပိုတယ္။
Thin Uterine Lining သားအိမ္အတြင္းလႊာပါးတာဘာေၾကာင့္ျဖစ္သလဲ
၁။ Low Estrogen အီစထိုဂ်င္ေဟာ္မုန္းနည္းျခင္း
ရာသီမမွန္ျဖစ္မယ္။ ေသြးဆံုးသူေတြမွာ ရာသီမလာေတာ့ပါ။ ကေလးမရေသးတာ ဒါ့ေၾကာင့္ဆိုရင္ ေဟာ္မုန္းအစားျဖည့္ရမယ္။
၂။ Inadequate Blood Flow ေသြးလံုေလာက္ေအာင္မရျခင္း
လူေနမႈပံုစံက လႈပ္ရွားမႈနည္းလြန္းသူ၊ သားအိမ္ေစာင္းေနသူ၊ သားအိမ္အက်ိတ္ရွိသူ၊ သားအိမ္သြားေသြးေၾကာေရာဂါရွိသူ၊
၃။ Poor Health of the Endometrial Tissue သားအိမ္အတြင္းလႊာေရာဂါ
ပိုးဝင္ျခင္း၊ ခြဲစိတ္ထားရျခင္း၊ နာတာရွည္က်န္းမာေရးမေကာင္းျခင္း၊ PID ေခၚတင္ပါးဆံုးတြင္းအဂၤါေတြေရာင္ျခင္း၊ လိင္ကတဆင့္ကူစက္ေရာဂါရွိျခင္း၊ သားအိမ္ျခစ္ထားရျခင္း၊ မ်ိဳးပြါးလမ္းတီဘီ၊
၄။ Repeated Use of Clomid မ်ိဳးဥထြက္ေဆးတာရွည္သံုးျခင္း
၅။ Progestin ပရိုဂ်က္စတင္ပါတားေဆး
Endometrial hyperplasia သားအိမ္ထူျခင္း http://doctortintswe.blogspot.com/2014/12/endometrial-hyperplasia.html ကိုလဲ ဖတ္ႏိုင္ပါတယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
Comments
Post a Comment