Endometrial hyperplasia သားအိမ္ထူျခင္း

၁။ ဆရာရွင့္ အေရးတၾကီးဆုံးျဖတ္ရမွာမုိ႔ ဆရာရဲ့ျပန္စာကို ေမ်ွာ္ေနပါတယ္။ က်မအသက္(၄၆)ပါ။ ၂၀၁၇ ဒီဇင္ဘာအထိ ရာသီမွန္မွန္လာပါတယ္။ ေန႔ရက္မမွန္တာဘဲရွိပါတယ္။ ၂၀၁၈ ဇန္နဝါရီမွာ ရာသီမလာပါ။ ေဖေဖာ္ဝါရီ (၁၁)ရက္မွစျပီး တစက္တစက္နဲ႔ စလာပါတယ္။ OG ကိုျပေတာ့ ULTRASOUND ရုိက္ရပါတယ္။ သားအိမ္ 16.3mm ထူေနလို႔ ျခစ္ခိုင္းပါတယ္။ တျခားေသြးစစ္ခိုင္းတာအေျဖေတြ ေကာင္းပါတယ္ရွင့္။ မတ္လ (၁)ရက္ေန႔မွာ သားအိမ္ျခစ္ပါတယ္။ ေဖေဖာ္ဝါရီ (၁၁)ရက္ကေန တစက္တစက္လာေနတဲ့ရာသီက ေဖေဖာ္ဝါရီ (၂၈)ရက္ညေနပိုင္းမွ ရပ္သြားပါတယ္ရွင့္။ သားအိမ္ျခစ္ျပီး ဒီေန႔အထိလည္း ရာသီမလာေတာ့ပါ။ သားအိမ္ဝလည္းထူတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ သားအိမ္ျခစ္ျပီး အသားစစစ္တာ သားအိမ္ဝကဘာမွမျဖစ္ဘူး သားအိမ္ကေတာ့ Endometrial hyperplasia without atypia လို႔ ေျပာပါတယ္။ ကင္ဆာကိုေျပာင္းနိုင္တာမို႔ သားအိမ္ထုတ္ရမယ္တဲ့။ သားအိမ္ကိုျခစ္တုန္းက သားအိမ္ဝထူလို႔ မီးလည္း တုိ႔ထားတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ Facebook ကေနသားအိမ္ထူျခင္းအေျကာင္းေတြကိုရွာဖတ္ဖို႔ ေျပာပါတယ္။ OG ဆရာမက သားအိမ္ထုက္ဖို့ေျပာပါတယ္။ တခ်ဳိ႕သားအိမ္မထိုတ္ျခင္သူေတြျကေတာ့ တလတလရာသီမွန္ေအာင္လုပ္ျပီး ေသြးဆုံးေတာ့ သားအိမ္ေျခာက္သြားမယ္လုိ႔ ေျပာပါတယ္ရွင့္။ က်မေတြေဝျပီး ဘာလုပ္ရမွန္းမသိ ျဖစ္ေနပါတယ္ရွင္။ ခြဲစိက္ရမွာ ေျကာက္ေနတာလည္းပါပါတယ္ရွင္။ အမ်ဳိးသားက အေဝးမွာအလုပ္လုပ္ပါတယ္။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ဆရာရွင့္။

၂။ ဆရာရွင့္ သမီးအသက္က ၃၅ ႏွစ္ပါ။ Single ပါ။ ငယ္ငယ္ကတည္းက ရာသီမမွန္ခဲ့ပါ။ ၂ဝ၁၁ ခုႏွစ္မွာ ရာသီလာတာ အရမ္းမ်ားလို႔ OG နဲ႔ျပ  ultrasound ႐ိုက္ခဲ့ပါတယ္။ သားအိမ္နံရံထူေနလို႔ သားအိမ္ျခစ္ခဲ့ၿပီး အသားစစစ္ေဆးခဲ့ပါတယ္။ Endometrial hyperplasia လို႔ေျပာပါတယ္။ ေနာက္တႀကိမ္ရာသီမ်ားရင္ Primolute-N ကို ၆ လဆက္တိုက္ ေသာက္ဖို႔ ၫႊန္ၾကားခဲ့ပါတယ္။ ၂ဝ၁၂ မွာရာသီထပ္မ်ားလို႔ OG ရဲ႔ၫႊန္ၾကားခ်က္အတိုင္း ေဆးေသာက္ခဲ့ပါတယ္ရွင့္။ အဲဒိေနာက္ပိုင္း ဘာေဆးမွမေသာက္ခဲ့ပါဘူး။ ရာသီလာလိုက္ မလာလိုက္နဲ႔ ၂ဝ၁၄မွာ ရာသီ ၆ လေလာက္မလာလို႔ ထပ္ျပခဲ့ပါတယ္။ အိုဂ်ီက marvilon 28 ေသာက္ဖို႔ၫႊန္ၾကားခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီေဆးေသာက္တဲ့လမွာပံုမွန္ရာသီလာၿပီး ေဆးရပ္လိုက္ေတာ့ ရာသီမလာေတာ့ပါ။ အဲဒီေဆးမေသာက္တာ တႏွစ္ေက်ာ္ရွိပါျပီရွင့္။ ၆ လေလာက္တခါ ရာသီလာလိုက္ ၃ လေလာက္ေနမွ ရာသီလာလိုက္နဲ႔ ၂ဝ၁၆ ခု ၄ လပိုင္းမွာ ဝမ္းဗိုက္နဲ႔ေက်ာက္ကပ္ကို ultrasound ႐ိုက္ခဲ့ပါတယ္ရွင့္။ သားအိမ္နံရံ thickness က ၂ဝ၁၁ ခုႏွစ္ကလိုရွိေနျပန္ပါတယ္ရွင့္။ ျပီးခဲ့တဲ့ ၆ လေက်ာ္ရာသီမလာခဲ့ပါ။ ယခုလမွာ ရာသီျပန္လာေနပါတယ္ရွင့္။ ရာသီအရမ္းနည္းျပီး အခုထိမရပ္ေသးပါ။ သမီးဘာဆက္လုပ္ရမလဲ ၫႊန္ၾကားေပးပါဆရာရွင့္။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ရွင့္။

၃။ ဆရာရွင့္ သမီးအစ္မက အသက္ ၄၆ နွစ္ရွိပါၿပီ။ အပ်ိဳႀကီးပါ။ ယခုရာသီလာတာ တလအတြင္း ၂ ခါလာၿပီး ေသြးအရမ္းဆင္းတဲ့အျပင္ ရက္လည္းပိုၾကာပါတယ္။ အရင္က ၄ ရက္သာၾကာၿပီးယခု ၇ ရက္ၾကာပါတယ္။ OG နဲ႔ သြားျပေတာ့ ေဆးလည္းထိုးေပး ေသာက္ေဆးလည္းေပးမွရပ္ပါတယ္။ Ultrasound ရိုက္ၾကည့္ေတာ့ သားအိမ္နံရံက ထူေနလို႔ ထုတ္ပစ္သင့္တယ္ေျပာပါတယ္ဆရာ။ သမီးအစ္မက ခြဲစိတ္ရမွာအရမ္းေၾကာက္ေနပါတယ္။ မထုတ္ပဲထားရင္ စိုးရိမ္ရပါသလားဆရာ ေက်းဇူးျပဳၿပီးေျဖၾကားေပးပါဦးဆရာရွင့္။ သမီးေရးတဲ့အထဲမွားတာပါခဲ့လ်ွင္လည္းခြင့္လႊတ္ေပးပါရွင္။

၄။ ဆရာခင္ဗ်ား ကြ်န္ေတာ့္နာမည္က ႕႕႕႕႕ ပါ။ ကြ်န္ေတာ့္အတြက္ အေရးႀကီးဆုံးျဖတ္ရမယ့္ အိမ္ေထာင္ေရးကိစၥတခု ရွိလာလို႔ ဆရာ့ဆီက အႀကံဥာဏ္ရယူလိုပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ့္မွာ အိမ္ေထာင္ဖက္အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ထားတဲ့ခ်စ္သူရွိပါတယ္။ သူက အသက္ ၃ဝ ရွိပါျပီ။ ခ်စ္သူသက္တမ္း ေလးႏွစ္နီးပါးရွိပါျပီ။ ဒီသုံးႏွစ္အတြင္း ကြ်န္ေတာ့္ခ်စ္သူက ေပါင္ ၁၄ဝ အထိ ဝလာပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ သူ႔ကို ေဆးစစ္ၾကည့္ဖို႔ အႀကံေပးခဲ့ပါတယ္။ ေဆးစစ္ခ်က္အရ သူမရဲ႕ သားအိမ္ဟာ သာမန္ထက္ ပိုထူေနတာေၾကာင့္ ဓမၼတာလည္းမမွန္ပဲ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ဖို႔ ခက္ခဲႏိုင္ေၾကာင္း၊ အဲဒါေၾကာင့္လည္း ပိုျပီးဝလာရတာျဖစ္ေၾကာင္း၊ ဒါ့အျပင္ သူမဝလာတဲ့အတြက္ အသည္းအဆီဖုံးလည္း ျဖစ္ေနတယ္လို႔ ဆရာဝန္က ေျပာေၾကာင္းေျပာျပီး၊ ကြ်န္ေတာ္ လက္ထပ္ဖို႔ကိစၥကို ျပန္စဥ္းစားပါလို႔ ေျပာလာပါတယ္ဆရာ။ ကြ်န္ေတာ္ဘာ ဆက္လုပ္သင့္လဲဆရာ။ အိမ္ေထာင္ျပဳတဲ႔အခါ သူ႔ေရာဂါေၾကာင့္ ကေလးရႏိုင္ မရႏိုင္နဲ႔ ရႏိုင္ရင္ ဘယ္လို ေဆာင္ရြက္သင့္လဲ။ သားအိမ္နံရံထူေနတာနဲ႔ အသည္းအဆီဖုံးေနတာ ႏွစ္ခုကို ဘယ္လိုနည္းလမ္းနဲ႔ သက္သာ ေပ်ာက္ကင္းေအာင္ ကုသႏိုင္ပါသလဲ။

၅။ ဆရာ႐ွင္ အရင္ကသားအိမ္မွာအသားလံုးတည္တယ္ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမဲ့စိတ္ပူစရာမလိုဘူး 22mm ဆိုေတာ့ စစ္ၾကည့္လို႔ အေျဖသိရပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ ၁ႏွစ္ေလာက္ကပါ။ အခုေနာက္ပိုင္း ဗိုက္ေအာင့္တာနဲ Ultrasound ႐ိုက္လိုက္ေတာ့ သားအိမ္မွာ အလံုးလဲမ႐ွိဘူးေျပာတယ္ဆရာ။ အသက္ကလည္း ၃၂ ပါ။ အေျဖက သားအိမ္ထူတယ္ က်ယ္တယ္ ေျပာတယ္ဆရာ။ ေနာက္ၿပီး ဆရာမက၂ ႀကိမ္တိတိေမးပါတယ္။ အိမ္ေထာင္႐ွိလား မ႐ွိဘူးဘဲေျဖပါတယ္။ ရာသီလာရက္မွန္ပါတယ္။ သားအိမ္ထူတာဘာျဖစ္တတ္လဲေမးေတာ့ မသိဘူးတဲ့။ သမီးကအိမ္ေထာင္သည္လဲမဟုတ္ဘူး single ကိုထူတယ္ဆိုေတာ့ မေျပာတတ္ဘူးဆိုတဲ့ တိက်တဲ့အေျဖဘဲထြက္လာပါတယ္။ သိခ်င္တာက ဘာဆိုးက်ဳိးမ်ား ႐ွိတတ္လဲဆိုတာပါ စိတ္ပူလို႔ပါဆရာ။ ေဆးကုလို႔ေရာေပ်ာက္ႏိုင္ပါသလား။ တခ်ဳိ႕က ကေလးမရတတ္ဘူးလို႔လဲ ေျပာၾကပါတယ္ဆရာ။

၆။ ဆရာရွင့္ ေလးစားစြာျဖင့္စာေရးလိုက္ပါတယ္။ ဆရာ့စာေတြမျပတ္ဖတ္ပါတယ္။ ဗဟုသုတတိုးရ၍ေက်းဇူးအထူးပါ။ ဆရာရွင့္ သားအိမ္ထူတဲ့အေႀကာင္းကို ရွင္းျပေပးေစလိုပါတယ္ရွင္။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။

၇။ သမီးကုိ OG က အာလ္ထြာေဆာင္း ရုိက္တဲ့အေျဖမွာ Endometrial wall thickness = 7.6mm ျဖစ္လုိ႔ သားအိမ္ထူတယ္တဲ့။ သားအိမ္ျခစ္မွကေလးရနိင္မယ္တဲ့။ မျခစ္ဘဲနဲ႔ ေဆးေတြဘာေတြေသာက္လုိ႔ရလားဆုိေတာ့ မရဘူးတဲ့။ သားအိမ္ျခစ္ျခင္းရ့ဲေကာင္းက်ိဳးဆုိးကိ်ဳးကုိလည္းရွင္းျပပါေပးပါဆရာ။ ျခစ္သင့္ မျခစ္သင့္ အၾကံေပးပါဆရာ။

Endometrial hyperplasia သားအိမ္အတြင္းဆံုးလႊာ ထူေနျခင္းဟာ ပံုမွန္မဟုတ္ပါ။ သူ႔မွာရွိတဲ့ (ဂလင္း) ေခၚအိတ္ေတြက ရွိသင့္တာထက္ မ်ားေနမယ္။ အရြယ္ေရာက္စ မိန္းကေလးေတြမွာနဲ႔ ေသြးဆံုးကာနီး အမ်ိဳးသမီးၾကီးေတြမွာ ျဖစ္ၾကတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ အႏၲရာယ္မျဖစ္ေစပါ။

အႏုၾကည့္မွန္ဘီလူးနဲ႔စစ္ေဆးရင္ ပံုမွန္မဟုတ္တဲ့ဆဲလ္ေတြရဲ႕ ႏူကလီယပ္စ္ေတြက မူမွန္မဟုတ္တာေတြ႔ႏိုင္တယ္။ Atypical adenomatous hyperplasia ျဖစ္ေနရင္ေတာ့ ကင္ဆာမျဖစ္ခင္အဆင့္လို႔သတ္မွတ္တယ္။ Endometrial cancer သားအိမ္ကင္ဆာကို ၁ဝ-၂ဝ% ေျပာင္းလာတတ္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ေဟာ္မုန္းေဆးနဲ႔ ခြဲစိတ္ကုသမႈေတြကေန ကင္ဆာကို တားႏိုင္တာမ်ားတယ္။

ဘာလို႔ျဖစ္ပါသလဲ
• Estrogen (အီစထိုဂ်င္) ေဟာ္မုန္းမ်ားေနျခင္း၊ အသက္မၾကီးေသးသူေတြမွာျဖစ္တယ္။
• Estrogen replacement therapy ေသြးဆံုးသူေတြကို ကုသေပးတဲ့ (အီစထိုဂ်င္) ေဟာ္မုန္းကို Progesterone (ပရိုဂ်က္စတီရုန္း) ေဟာ္မုန္းနဲ႔ ထိန္ညွိတာလိုျခင္း၊
• ရာသီေပၚစမိန္းကေလး၊ ရာသီမမွန္တဲ့အမ်ိဳးသမီး။

ဘာေတြခံစားရမလဲ
• ၾကားရက္ေသြးဆင္းျခင္း၊ ေသြးဆံုးျပီးေနာက္ေသြးျပန္ဆင္းျခင္း၊
• ရာသီဆင္းေသြးမ်ားျခင္း၊
• ရာသီဆင္းေနတဲ့ရက္ရွည္ျခင္း၊
• အတူေနရင္ မနာသင့္ဘဲနာျခင္း၊
• (ကိုယ္ဝန္မရွိဘဲ) ရာသီမလာျခင္း၊
• ရာသီလာေပမဲ့ မ်ိဳးဥမထြက္ျခင္း။

ဘယ္လိုကာကြယ္မလဲ
• ျဖစ္ခ်င္တာကိုေတာ့ ကာကြယ္လို႔မရပါ။ ဒါေပမဲ့ ထူးျခားမႈလို႔သံသယရွိအမ်ိဳးသမီးတိုင္း စစ္ေဆးမႈခံယူသင့္တယ္။
• ေသြးဆံုးသူကို လိုအပ္လို႔ ေဟာ္မုန္းအစားထိုးေပးရင္ Progestational agent ကိုပါေရာေပးသင့္တယ္။
• ကိုယ္အေလးခ်ိန္မ်ားေနသူေတြက ေလွ်ာ့ခ်သင့္တယ္။
• ကိုယ္လက္ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္သင့္တယ္။
• က်န္းမာေရးနဲ႔ညီညြတ္တဲ့အစားအေသာက္ကိုသာ စားေသာက္ပါ။

ဘယ္လိုလုပ္ရင္ ေရာဂါရွိတာသိမလဲ
• Pap smear သားအိမ္အဝကို ကင္ဆာအတြက္စစ္ေဆးတာလုပ္သင့္တယ္။ (စာတပုဒ္ေရးထားပါတယ္။)
• Biopsy of endometrial tissue သားအိမ္အတြင္းဆံုးလႊာကို ျဖစ္ယူစစ္ေဆးျခင္း၊
• Dilatation and curettage (D&C) သားအိမ္အဝကို ခ်ဲ႕ျပီး ျခစ္ျခင္း၊
• Ultrasound အာလ္ထြာေဆာင္းရိုက္သင့္တယ္၊
• Hysteroscopy ကိရိယာနဲ႔စစ္ေဆးျခင္း၊

ဘယ္လိုကုသမလဲ
ေသြးမဆံုးေသတဲ့အမ်ိဳးသမီးကို ကိုယ္ဝန္တားစားေဆးျဖစ္ျဖစ္၊ Depo-Provera ကိုယ္ဝန္တားထိုးေဆးျဖစ္ျဖစ္ေပးတယ္။ ဘယ္ႏွစ္ၾကိမ္ထိုးမလဲဆိုတာ တဦးခ်င္းကို ၾကည့္ရတယ္။ အသက္ငယ္ျပီး atypical cell changes မရွိသူဆိုရင္ progesterone ေဟာ္မုန္းတမ်ိဳးေပးျပီး oestrogen ေဟာ္မုန္းကို မွ်ေစႏိုင္တယ္။ ေသြးလည္းဆံုးျပီဆိုရင္ ကင္ဆာလည္းမျဖစ္ေအာင္ သားအိမ္ထုတ္တာေကာင္းတယ္။ ေသြးဆင္းမ်ားသူေတြမွာ ၾကာလာရင္ ေသြးအားနည္းတာျဖစ္လာႏိုင္တယ္။

ထူေနတာ (၂) မ်ိဳးရွိတယ္။ Atypical changes ဆဲလ္ေတြမူမမွန္ျဖစ္တာပါရွိတာနဲ႔ အဲလိုမရွိတာ။ ရွိေနရင္ တခ်ိန္မွာ သားအိမ္ကင္ဆာျဖစ္လားအထိစဥ္းစားရတယ္။ ၁ဝ-၂ဝ% ရွိႏိုင္တယ္။ ေသြးဆံုးျပီးခ်ိန္မွာ အလားအလာပိုတယ္။

Endometrial thickness သားအိမ္အတြင္းလႊာ အထူအပါး http://doctortintswe.blogspot.com/2014/12/endometrial-thickness.html

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ