Amniotic fluid ေရျမြာရည္

၁။ ဆရာရွင့္ က်မ ခုကိုယ္ဝန္ ၃၆ပတ္ရိွပါျပီရွင့္ ၇လမွာ PE ရပါတယ္အ့ဲကတည္းက Nephitapine 20mg BD labitalol tds ေသာက္ေနရပါတယ္ USG ရိုက္တယ္ ၂ပတ္တခါ  AFI ကနည္းနည္းလာတယ္ခု 9.2 ဘဲရိွေတာ့တယ္ဆရာ OG ကတပတ္ဘဲထပ္ေစာင့္မယ္ေျပာပါတယ္ ကေလးလည္းေကာင္းေကာင္းလႈပ္ေနတယ္ အ့ဲဒါ AFI ကဘယ္ေလာက္ေလာက္ဆို ဂိတ္ဆုံးနည္းလို႔ရပါသလဲဆရာ  က်မ ၂ပတ္ေလာက္ထပ္ေစာင့္ခ်င္လို႔ပါ

အသက္ မေျပာပါ။ အတိုေကာက္ေတြကို မွန္းယူရတာ မသင့္။ စမ္းသပ္ကုသေပးေနတဲ့ဆရာဝန္က လိုတာညႊန္မယ္ ထင္ပါတယ္။

အသက္က ၂၉ ပါရွင့္ဆရာ preclamsia ရတာပါရွင့္ AFI က Liqour intent ကိုေျပာတာလုိ႔ေျပာပါတယ္ AFI level က အနည္းဆုံးဘယ္ေလာက္ရိွရမွာလဲရွင႔္ဆရာ ေမြးခါနီးခန္းခန္းသြားတာလား dribling လည္းမရဘဲန႔ဲေလ

Dribbling လို႔ေရးရတယ္။ Content လို႔ ေရးရတယ္။

AFI အတိုေကာက္ကို ကိုယ္စားျပဳတာေတြ အမ်ားၾကီးရွိတယ္။
AFI = Anthems for Insubordinates (band)
AFI = Allied Forces Italy
AFI = Ah, Forget It (polite form)
AFI = American Forest Institute
ေနာက္ထပ္ ၅၇ ခုရွိေသးတယ္။

PE မွာလည္း Professional Engineer ကအစ ၁ဝဝ ေက်ာ္ရွိတယ္။ သားဖြားပညာမွာ PET လို႔သာသံုးၾကတာမ်ားတယ္။

၂။ ဆရာရွင့္ ေရမႊာ 9.5 ဆိုဗိုက္နာတဲ့ထိေစာင့္လို႔ရလားရွင့္။ ခုကိုယ္ဝန္က ၃၈ ပတ္ပါ။ (အသက္ မေျပာပါ။)
၃။ ေရမြန္းတာကို English လိုဘယ္လိုေျပာရပါလဲဆရာ (အခ်ပ္အလက္ တခုမွ မေျပာပါ။)

ေရမြန္းတယ္လို႔ေတာ့ မေခၚပါ။ ေရျမြာေစာေပါက္တာရွိတယ္။ ကေလးမြမ္းတာရွိတယ္။ ေရျမြာရည္ေသြးေၾကာပိတ္တာ ရွိတယ္။

ကိုယ္ဝန္ေဆာင္တိုင္းမွာ ကေလးကျမြာရည္အိတ္ထဲမွာ ရွိတယ္။ ကေလး လြတ္လြတ္လပ္လပ္လႈပ္ရွားေနႏိုင္တယ္။ အကာကြယ္ေပးထားတယ္။ ဖြံ႔ျဖိဳးမႈကိုေကာင္းေစတယ္။ အပူခ်ိန္ထိန္းေပးတယ္။ ေရျမြာရည္ဆိုတာ ၾကည္လင္ေနျပီး နည္းနည္းေလးဝါတယ္။ ကိုယ္ဝန္ ၃၄ ပတ္မွာ အမ်ားဆံုးရွိတယ္။ ပ်မ္းမွ် ၈ဝဝ စီစီ ရွိတယ္။ ေမြးကာနီး ၄ဝ ပတ္မွာ ၆ဝဝ စီစီရွိတယ္။ အမႊာဆို ပိုမ်ားမယ္။ polyhydramnios မ်ားတာလည္း မေကာင္း။ oligohydramnios နည္းတာလည္း မေကာင္း။ စာ ၂ ပုဒ္ေရးထားပါတယ္။

ကေလးက ေရျမြာရည္မ်ိဳခ်တယ္။ စြန္႔ထုတ္တယ္။ ၁၆ ပတ္မွာ ကေလးေက်ာက္ကပ္ျဖစ္လာလို႔ ဆီးျဖစ္လာျပီး အဲတာထဲမွာပဲ စြန္႔ထုတ္တယ္။ ေရျမြာရည္ထဲမွာ ေရ + ဓါတ္ဆားေတြ + (၁၂-၁၄ ပတ္ေနာက္မွာ ပရိုတင္း + ကာဗြန္ဟိုက္ဒရတ္ + အဆီ + ယူရီယာ) ေတြပါေနတယ္။ pH 7.0 ကေန 7.5 အထိရွိတယ္။ ဗဂ်ိဳင္းနာမွာ pH 3.8-4.5 ရွိတယ္။ အဲတာမ်ားေနရင္ ေရျမြာရည္စိမ့္ေနသလား စဥ္းစားရမယ္။ ေရျမြာအိတ္ေပါက္ရင္ စိမ့္ထြက္မယ္။ စီးထြက္မယ္။ ပန္းထြက္မယ္။ ေမြးခ်ိန္မတိုင္မီ ထြက္တာ မေကာင္းပါ။ ေမြးကာနီး အလိုလိုေပါက္မယ္။ ေစာေမြးေစလိုရင္ တမင္တကာ ေဖါက္ေပးႏိုင္တယ္။ ေဖာက္ျပီးတာနဲ႔ ကေလးနဲ႔ အျပင္ေလာကၾကီး လမ္းပြင့္သြားျပီ။ ကူးစက္ႏိုင္တာေတြက ကေလးဆီေ ရာက္လာႏိုင္ျပီ။ ကေလးကဆီးကိုပါမ်ိဳးခ်လို႔ meconium (မီကိုးနီးယမ္း) ေခၚတာျဖစ္လာတယ္။ ကေလးဝမ္းကို ေျပာတာပါ။

Fetal distress ကေလးမြမ္းျခင္း
အျဖစ္နည္းပါတယ္။ ကေလးမွာ ေအာက္စီဂ်င္လံုေလာက္ေအာင္မရတာကိုေခၚတယ္။ ခန္႔မွန္းေမြးရက္ထက္ ေက်ာ္လာရင္ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ကိုယ္ဝန္ပံုမွန္မဟုတ္ရင္ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ကေလးႏွလံုးခုန္တာ ေစာင့္ၾကည့္ေနရတယ္။ လိုအပ္လာရင္ မိခင္ေလာင္းကို ေအာက္စီဂ်င္ေပးရမယ္။ ေသြးျပန္ေၾကာထဲ ေဆးရည္ သြင္းေပးရမယ္။ အေနအထားျပဳျပင္ေပးရမယ္။ ဥပမာ တဖက္ေစာင္းေနေစတာ။

ေရျမြာရည္အေရာင္ေျပာင္းလာတာဟာ ကေလးအေျခအေနကိုျပတာျဖစ္တယ္။ ပံုမွန္အေရာင္က နည္းနည္းသာဝါရာကေန စိမ္းဝါဝါ။ အစိမ္း။ အစိမ္းပုပ္ေရာင္ေတြဟာ ဆိုးလာတာကိုေျပေနတာျဖစ္တယ္။ ကေလးရဲ႕ ပဌမဆံုးသြားတဲ့ meconium ဝမ္းက ေရျမြာရည္ထဲမွာ အနည္းနဲ႔ အမ်ားပါေနလို႔ျဖစ္တယ္။ အေရာင္ရင့္ေလ ဆိုးေလ။ ကေလးက ေမြးဖြားျဖစ္စဥ္မွာ အဲတာကို ရွဴမိႏိုင္တယ္။ ေမြးေမြးခ်င္း ကေလးအသက္မရွဴတာကို meconium aspiration syndrome လို႔ေခၚတယ္။
ေရျမြာရည္ေနာက္တာအျပင္ မိခင္ေလာင္းက ကေလးလႈပ္တာနည္းလာတာudk သတိထားမိႏိုင္တယ္။ ကေလးႏွလံုးခုန္ ေႏွးလာ-ျမန္လာႏိုင္တယ္။ ကေလးႏွလံုးခုန္တာကို စက္နဲ႔ ေစာင့္ၾကည့္ႏိုင္ရင္ မးမမွန္တာ ေတြ႔လာႏိုင္တယ္။

ဘာေၾကာင့္ျဖစ္သလဲ
အသက္ရွဴလမ္းအခက္အခဲ။ ကေလးအေနအထားမူမမွန္ချခင္း။ ကေလးမ်ားျခင္း Shoulder dystocia ကေလး ပခံုးၾကပ္ေနျခင္း။ Nuchal cord ခ်က္ၾကိဳးလည္ပင္းပတ္ေနျခင္း။ Placental abruption အထဲမွာ အခ်င္းကြာျခင္း။ fetal ductus arteriosus ေခၚေသြးလႊတ္ေၾကာ ေစာပိတ္သြားျခင္း Uterine rupture သားအိမ္ကြဲျခင္း။ Intrahepatic cholestasis မိခင္အသည္းမေကာင္းျဖစ္လာျခင္း။

အဲလိုျဖစ္လာေတြကိုေစာင့္ၾကည့္ျပီး ကေလးကို ျမန္ျမန္ေမြးလာေအာင္လုပ္ေပးရမယ္။ လိုအပ္လာရင္ ခ်က္ခ်င္း ခြဲေမြးေပးရမယ္။ ေမြးလာတဲ့ကေလးကိုလည္း အသက္ရွဴႏိုင္ေအာင္။ ႏွလံုးခုန္ႏိုင္ေအာင္နဲ႔ တျခားလိုတာေတြ ဆက္လုပ္ေပးရမယ္။

Early Rupture of Membranes ေရျမြာေစာေပါက္ျခင္း
ေရျမြာဆင္းတာက ေရျမြာအိတ္ေပါက္လို႔ျဖစ္တယ္။ မေမြးခင္မွာ ေရဆင္းတယ္၊ အဝတ္ကိုစိုလာတယ္ဆိုရင္ ေရျမြာအိတ္ေပါက္တာျဖစ္မယ္။ ကိုယ္ဝန္အားလံုးရဲ႕ ၃% မွာ ျဖစ္တတ္တယ္။ စိုးရိမ္စရာမလိုတာေရာ ခ်က္ခ်င္းလုပ္ေပးရမွာပါရွိတယ္။

ကေလးကို ဂရုစိုက္ရမယ္။ စိမ္းေပါက္တာသာဆိုရင္ ေစာင့္လို႔ရတယ္။ ေရျမြာအိတ္ကိုခ်ဳပ္တယ္လို႔ေတာ့ ဆရာ မသိပါ။ သားအိမ္ေစာပြင့္တာကိုသာ ျပန္ခ်ဳပ္ရပါတယ္။ ကေလးလႈတ္ေနရင္ ေကာင္းတယ္။ ေစာေမြးရင္ ကေလးကို အထူး ဂရုစိုက္ရတယ္။ ေစာေမြးလည္း ကေလးေကာင္းတာေတြ မ်ားပါတယ္။ Premature labor ကေလးေစာေမြးျခင္းစာ ဖတ္ႏိုင္တယ္။

Premature rupture of membranes (PROM) ဆိုတာ ကိုယ္ဝန္ ၃၇ ပါတ္ေနာက္မွာ ေရ-အရည္ ဆင္းတာကို ေခၚတယ္။ ဗိုက္မနာေသးဘူး။ ေသြးလဲမဆင္းေသးဘူး။ Preterm premature rupture of membranes (PPROM) ဆိုတာ ၃၇ ပတ္ မတိုင္ခင္အဲလိုျဖစ္တာ။ Spontaneous premature rupture of the membranes (SPROM) ဆိုတာ ပံုမွန္၊ ေရျမြာလည္းေပါက္မယ္။ ေမြးဘို႔ျဖစ္တာတယ္။

ေစာေမြးတာေတြရဲ႕ ၈၅% မွာ ကေလးမက်န္းမာတာနဲ႔ ေသဆံုးတာျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ၃ဝ-၄ဝ% က PPROM ကေန ေစာေမြးတာျဖစ္တယ္။ ေမြးလမ္းကို လက္နဲ႔စမ္းတာ မလုပ္ပဲထားရတယ္။ ေပါက္တာေသခ်ာဘို႔ ေမြးလမ္းထဲကိရိယာ ထည့္ၾကည့္မယ္။ အရည္က အယ္လ္ကာလိုင္းဓါတ္ရွိတာကို Nitrazine paper နဲ႔စမ္းႏိုင္တယ္။ အာလ္ထြာေဆာင္း ရိုက္ႏိုင္တယ္။ ေရျမြာရည္၊ ကေလးအသက္၊ အေလးခ်ိန္၊ အေနအထား၊ စတာေတြကိုသိရမယ္။

ေရျမြာေပါက္ျပီးရင္ ၉ဝ% က ဆက္ေမြးတယ္။ ၂၄ နာရီသာၾကာတတ္တယ္။ ေပါက္ေနတာၾကာရင္ ပိုးဝင္တာကို သတိထားရေတာ့မယ္။ chorioamnionitis ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ကေလးအတြက္ သတိထားရမွာေတြကေတာ့ ပိုးဝင္တာ၊ အခ်င္းအထဲမွာကြာတာ၊ ကေလးမြန္းတာ၊ ကေလးခ်ိဳ႕ယြင္းတာ၊ အထဲ ဒါမွမဟုတ္ အျပင္ေရာက္မွ ကေလးမရွင္တာေတြ ျဖစ္တယ္။ ၁% ေသဆံုးႏိုင္တယ္။

ေမြးေပးရေတာ့မလား၊ ေစာင့္ႏိုင္ေသးလား ခ်ိန္ဆရတယ္။ လေစ့ေနရင္ ေမြးေပးသင့္တယ္။
1. IV Antibiotics — Ampicillin 2 g q6h and Erythromycin 250 mg q6h ထိုးေပးမယ္။
2. စားေဆး Erythromycin တမ်ိဳးတည္းျဖစ္ျဖစ္၊ amoxicillin clavulanic acid တမ်ိဳးတည္းျဖစ္ျဖစ္၊ amoxicillin clavulanic acid + erythromycin ျဖစ္ျဖစ္သံုးႏိုင္တယ္။ ၇ ရက္အမ်ားဆံုးေပးတယ္။

မေမြးခင္ စတီရြိဳက္ေဆးေပးျခင္း
Corticosteroids ေဆးကို ကေလး ၂၄-၃၄ ပါတ္မွာ အဆုပ္အားေကာင္းေအာင္ေပးႏိုင္တယ္။ ေဆးရံုတင္ဘို႔လိုႏိုင္တယ္။ ကေလးအေျခအေနေတြလည္း ၾကည့္ေနရမယ္။
1. betamethasone 12 mg IM twice in a 24-hour interval ဒါမွမဟုတ္
2. dexamethasone 6 mg q12h 4 doses ေပးတယ္။
3. Tocolytics ေဆးလဲသံုးတယ္။ ေလ့လာမႈမစံုေသးပါ။

ကိုယ္ဝန္ေဆာင္အမ်ိဳးသမီးရဲ႕ ေမြးလာမယ့္ကေလးဟာ မိခင္သားအိမ္ထဲမွာ ေရျမြာရည္အျပည့္ရွိတဲ့ အိတ္ေလးထဲမွာ ေနတယ္။ ေရျမြာရည္ဆိုတာ ေသြးလိုပဲ အျမဲလည္ပတ္ေနတယ္။ ကိုယ္ဝန္သက္ထက္ဝက္ရွိတဲ့ေနာက္မွာ ေရျမြာရည္ဆိုတာ ေန႔စဥ္ ကေလးဆီး 700ml/day နဲ႔ အဆုပ္ကေနစြန္႔ထုတ္ရည္ 350ml/day ပါဝင္ေနတယ္။ ကေလးကအဲတာကို မ်ိဳခ်တယ္။ မိခင္ေသြးလွည့္စနစ္ထဲျပန္ေရာက္တယ္။ ေရျမြာရည္အိတ္နံရံကေသြးေၾကာေလးေတြကေန ခ်က္ၾကိဳးေသြးေၾကာထဲေရာက္တယ္။

ေရျမြာရည္ အနည္း-အမ်ားကို Prolactin နဲ႔ Prostaglandins ေဟာ္မုန္းေတြကေနသက္ေရာက္တယ္။ osmotic နဲ႔ hydrostatic forces အရည္သဘာဝဖိအားေၾကာင့္လည္းပါတယ္။ ကေလးအေျခအေနလည္းပါတယ္။ မိခင္ ေရေသာက္နည္းတာနဲ႔လည္းဆိုင္တယ္။ ေန႔စဥ္ နည္းနည္းေျပာင္းေနတယ္။ ေမြးကာနီးလာရင္ နည္းနည္းလာတယ္။ အဲတာပံုမွန္ျဖစ္စဥ္ျဖစ္တယ္။

ေရျမြာရည္မ်ားလြန္းတာကို Polyhydramnios ေခၚတယ္။ နည္းလြန္းတာကို Oligohydramnios ေခၚတယ္။ အနည္း-အမ်ား အာလ္ထြာေဆာင္းအေျဖမွာေပၚတယ္။ Amniotic Fluid Index လို႔ေခၚတယ္။ ဥပမာ Amniotic Fluid Index (AFI) = 10cm လို႔ေရးမွတ္တယ္။ ဘယ္ေလာက္အတိုင္းအတာကို နည္းတယ္ မ်ားတယ္ေခၚမလဲ ေျပာရတာမတိက်လွပါ။ ေပါ့ကက္ ေခၚ အိတ္ ေလးခန္းရွိတယ္။

ေရျမြာရည္နည္းရင္ ဗိုက္ေပၚကေနကေလးကိုစမ္းရတာ သိသာေနမယ္။ ကေလးလႈပ္ရွားမႈလည္းနည္းမယ္။ မ်ားေနရင္ ဗိုက္အရြယ္အစားပိုၾကီးမယ္။ ကေလးကိုစမ္းရတာခက္မယ္။ အျပင္ကေန ကေလးႏွလံုးခုန္သံနားေထာင္ရတာခက္တယ္။ မိခင္အေနရခက္တယ္။ အသက္ရွဴခက္မယ္။ မိန္မကိုယ္မွာ ေသြးျပန္ေၾကာေဖါင္းတာ။ ကိုယ္ေရာင္တာ၊ အစာအိမ္အေနရခက္တာေတြ ရွိႏိုင္တယ္။

ေရျမြာရည္ထုထည္ 500mls ထက္နည္းတာ၊ သို႔မဟုတ္ <2cm maximum pool သို႔မဟုတ္ AFI <5ကို ေရျမြာရည္နည္းတယ္လို႔ ေခၚတယ္။ ကိုယ္ဝန္ ၃% ကေန ၅% ဟာ ေရျမြာရည္နည္းၾကတယ္။ နည္းတာက ၂ မ်ိဳးရွိေသးတယ္။

Physiological oligohydramnios ဇီဝကမၼအရနည္းျခင္း၊
ပံုမွန္ကိုယ္ဝန္မွာ ၃၇ ပတ္၊ ေမြးကာနီးလာရင္ျဖစ္တယ္။ ခန္႔မွန္းရက္ထက္ေနာက္က်သူေတြမ်ာလည္းနည္းတယ္။ နည္းတိုင္း အခက္အခဲရွိမယ္လို႔ တန္းမေျပာႏိုင္ပါ။

Pathological oligohydramnios ေရာဂါရွိတဲ့ေရျမြာရည္နည္းျခင္း
ကေလးဆီကစြန္႔ထုတ္မႈနည္းလို႔ျဖစ္တယ္။ မိခင္ကိုယ္ဝန္ပံုမမွန္မဟုတ္လို႔လည္းျဖစ္တယ္။ ကေလးဖြံထြားမႈ အကန္႔အသတ္ရွိမယ္။

Polyhydramnios ေရျမြာရည္မ်ားျခင္း
ထုထည္ 2000 mls ဝန္းက်င္ သို႔မဟုတ္ >8cm maximum pool သို႔မဟုတ္ AFI >25cm အထိရွိတာကိုေခၚတယ္။ ကိုယ္ဝန္ ၁% ကေန ၃% ရွိတာကိုေခၚတယ္။ သူတို႔ထဲက ၆ဝ% မွၾ ဘာေၾကာင့္အဲလိုျဖစ္ရသလဲ မသိပါ။ ကေလးက ဆီးသြားမ်ားတာ၊ မ်ိဳခ်တာနည္းတာ၊ အခ်င္းကတဆင့္ေရပို႔စနစ္မ်ားတာေတြကေနျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ မိခင္မွာ ဆီးခ်ိဳရွိေနရင္၊ Rh ေသြးအုပ္စုအဆင္မသင့္ရင္၊ ကေလးေမြးရာပါခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ေတြကေနဆက္ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အမ်ားစုမွာ အခက္အခဲမရွိ ေမြးပါတယ္။ တခ်ိဳ႕မွာ ေစာေမြးတယ္။ ကေလးအေနအထား ေျပာင္းႏိုင္တယ္။ ခ်က္ၾကိဳးကြ်ံက်တတ္တယ္။ အထဲမွာ အခ်င္းကြာတတ္တယ္။ အဲလိုကိုယ္ဝန္ေဆာင္ကို ဗိုက္မနာခင္ ေဆးနဲ႔ ေမြးေအာင္ လုပ္ေပးရတတ္တယ္။

နယူးေဒလီမွာ ျမန္မာျပည္ကဒုကၡသည္ေတြအတြက္ ယမုန္ေဆးခန္းေလးမွာ ၂ဝဝ၆ ႏိုဝဘၤာလကေန ၂ဝ၁၄ စက္တဘၤာလအထိ ေမြးလူနာေတြ ၾကည့္ေပး၊ ေမြးေပးခဲ့တယ္။ စုစုေပါင္း ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ (၃၄၉) ေယာက္။ Blue baby ေခၚ ေမြးေမြးျခင္း အသက္မရွဴ ျပာႏွမ္းေနတဲ့ကေလးေပါင္း (၇) ေယာက္ရွိခဲ့တယ္။ ကြ်န္ေတာ့္ေဆးခန္းမွာ ေအာက္စီဂ်င္ မရွိပါ။ ဘာစက္မွမရွိပါ။ ဆရာမေတြကလည္း ကြ်န္ေတာ္သင္ေပးထားတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြ။ ကေလးေတြကံနဲ႔ ဆရာဝန္ကံသာ အားကိုးရတယ္။ အဲဒီကေလးေတြအသက္ရွင္ခဲ့ပါတယ္။ လက္နဲ႔ပုတ္ရတယ္။ ေဆးလိုတာထိုးရတယ္။ ပါးစပ္နဲ႔ေတ့မႈတ္ရတယ္။ အဲတာ Life kiss အစစ္။

1. Amniotic fluid embolism ေရျမြာရည္ ေသြးေၾကာပိတ္ျခင္း https://doctortintswe.blogspot.com/2017/09/amniotic-fluid-embolism.html
2. Amniotic fluid ေရျမြာရည္ https://doctortintswe.blogspot.com/2016/12/amniotic-fluid.html
3. Early Rupture of Membranes ေရျမြာေစာေပါက္ျခင္း http://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/early-rupture-of-membranes.html
4. Oligohydramnios ေရႁမႊာရည္နည္းျခင္း https://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/pregnancy-oligohydramnios.html
5. Polyhydramnios ေရျမြာရည္ မ်ားေနျခင္း https://doctortintswe.blogspot.com/2014/11/polyhydramnios.html
6. Premature labor ကေလးေစာေမြးျခင္း http://doctortintswe.blogspot.com/2015/02/premature-labor.html

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၅-၁၂-၂ဝ၁၆
၆-၉-၂ဝ၁၇
၂၉-၉-၂ဝ၁၇
၂၉-၃-၂ဝ၁၈