Neck Lumps လည္ပင္း အလံုးအက်ိတ္

အဂၤလိပ္စာလံုးေတြကို ေက်ာ္ဖတ္ႏိုင္ပါတယ္။ ေဆာရီး။

၁။ မဂၤလာပါ ဆရာ။ ကြၽန္မတျခားအမ်ိဳးသမီးအတြက္ေမးေပးတာပါ႐ွင့္။ အမ်ိဳးသမီးရဲ႕အသက္က25 ႏွစ္ ေပါင္ခ်ိနိ 100 ရာသီေသြးမွန္ပါတယ္ အိမ္ေထာင္မ႐ွိပါ။ လည္ပင္း ဂုတ္ပိုးေနရာမွာ အက်ိတ္ ျဖစ္ေနတာ 2 လေလာက္႐ွိပါၿပီ။ ေဆးခန္း သြားျပခ်င္လို႔ ေဟာ္မုန္းနဲ႔သက္ဆိုင္ရာသြားရမလား။ လည္ေခ်ာင္းနဲ႔သက္ဆိုင္ရာသြားရမလား႐ွင့္။ အက်ိတ္ရဲ႕ အမ်ိဳးအစားကိုလည္းသိခ်င္လို႔ အက်ိတ္နဲ႔ပါတ္သက္တဲ့ က်န္းမာေရးဗဟုသုတေလး ေျပာျပေပးပါေနာ္ဆရာ။ ကင္ဆာအက်ိတ္လား၊ အဆီအက်ိတ္လား ခြဲျခားသိႏိုင္တဲ့နည္းေလးပါ ေျပာျပေပးပါ႐ွင့္။ စာနည္းနည္းမွားသြားလို႔ ျပင္ခြင့္ျပဳပါေနာ္ အက်ိတ္က လည္ပင္းနဲ႔ နားရြက္ေအာက္နားၾကားေနရာေလးပါဆရာ။

၂။ ဆရာရွင့္ ကြ်န္မအသက္ (၂၅) ႏွစ္ပါ။ လည္ပင္းေရွ႕ဘက္အလယ္နားမွာ အဆီက်ိတ္လိုမ်ိဳးေလး ေရြ႕ေနၿပီး ဘယ္လက္နဲ႔စမ္းမွ ေသခ်ာစမ္းလို႔ရပါတယ္။ အာသီးနည္းနည္းေရာင္ေနပါတယ္။ ကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္မျဖစ္ႏိုင္သိခ်င္လို႔ပါ။ ဆရာဝန္ကေတာ့ ရက္ခ်ိန္းေစာင့္ေနလို႔ ျပန္မျပရေသးပါဘူး။ ေသြးစစ္ခ်က္အေျဖပါ။

၃။ မဂၤလာပါဆရာရွင့္။ ကြ်န္မအသက္က ၂ဝ ပါ။ လည္ပင္းမွာအက်ိတ္ျဖစ္တာပါ။ ခုဆို ၁ ႏွစ္ေလာက္ရွိပါျပီ။ စျဖစ္တုန္းက ဘာမွမျဖစ္လို႔ ဒီတိုင္းထားျပီ ၅လေလာက္ႀကာေတာ့ ျပည္တည္အနာလိုျဖစ္လာလို႔ ေဆးရံုတတ္ခဲ့ရပါတယ္။ ေဆးရံုကခဲြေပးမယ္ေျပာျပီး ၁ဝ ရက္ေလာက္ထိ ဘာမွမလုပ္ေပးလို႔ ေဆးရံုကဆင္းခဲ့ပါတယ္။ အိမ္ျပန္ေရာက္ေတာ့ လည္ပင္းအဖုကေပါက္ျပီး ျပည္ေတြထြက္လာပါတယ္။ ဒီတိုင္းေကာင္းသြားျပီထင္ခဲ႔ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ခုခ်ိန္ထိ အနာလို႔ပံုစံ ျဖစ္ေနျပီ။ နာျပီးကိုက္ေနပါတယ္။ ဘာဆတ္လုပ္ရမလဲေျပာျပေပးပါေနာ္။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ဆရာ။

၄။ ကြၽန္ေတာ့အမ်ိဳးသမီးက အသက္ ၃၂ ႐ွိပါၿပီ။ လည္ပင္းမွာ အက်ိတ္ျဖစ္ေနပါတယ္။ ၁ လက္မခြဲေလာက္႐ွိပါတယ္။ လႈပ္လို႔ရပါတယ္။ မနာပါဘူး။ နီတာျမန္းတာလည္းမ႐ွိပါဘူး။ ဘယ္ဖက္ နားထင္ ေအာက္နားမွာပါ။ စိုးရိမ္ေနမိတယ္။ ဘယ္လိုလုပ္ရမလဲ မသိလို႔ပါ။ စိုးရိမ္စိတ္ေတြနဲ႔ ေမးမိတာပါ။ ေျဖေပးပါ။

လည္ပင္းၾကီးလို႔ သံသယရွိသူ ေဟာ္မုန္းစစ္ရမယ္။ ေသြးစစ္တာျဖစ္တယ္။ ေဟာ္မုန္း နည္း-မ်ားသိရင္ ေဆးလိုမယ္။ လိုအပ္သူ အာလ္ထြာေဆာင္းရိုက္မယ္။ ဘိုင္ေအာ့္ပစီ ေခၚ အသားစျဖတ္ယူစစ္ေဆးတာထက္ မွန္တာ မရွိပါ။ ေဖ့စ္ဘြတ္အေျဖေတြထက္ မွန္တယ္။

ဒီစာမွာ လည္ပင္းၾကီးနဲ႔မဆိုင္တာကိုသာ ေရးပါမယ္။ လည္ပင္းမွာျဖစ္တဲ့အက်ိတ္က အမ်ိဳးမ်ိဳးျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ငယ္သူနဲ႔ ရြယ္သူေတြမွာ အျဖစ္မ်ားၾကတယ္။ ျဖစ္ႏိုင္တဲ့ေရာဂါေတြ စာရင္းခ်ပါမယ္။ စာရင္းဖတ္ျပီး စိုးရိမ္စိတ္ လိုတာထက္ မပိုေစလိုပါ။ မျမင္ရ မစမ္းရသူေတြကို ေရာဂအေၾကာင္းေရးရတာ ဖတ္ရသူေတြအတြက္ အားနာရတယ္။ ေမးတဲ့သူမ်ား စာရင္းရွည္ၾကီးထဲက တမ်ိဳးသာျဖစ္မယ္။ သူဖတ္ရတာက အမ်ားၾကီး။ ေဆာရီး။

1. Abscess ျပည္တည္နာ၊
2. Allergic reactions (အလာဂ်ီ) တခုခုနဲ႔ မတည့္တာ၊
3. Bacterial pharyngitis လည္ေခ်ာင္းနာ၊
4. Cancer of the thyroid သိုင္းရြိဳက္-ကင္ဆာ၊
5. Carotid aneurysm (ကေရာတစ္) ေသြးလႊတ္ေၾကာ ေဖါင္းျခင္း၊
6. Cat scratch disease ေၾကာင္ကုတ္ေရာဂါ၊
7. Congenital cervical rib ေမြးရာပါ လည္ပင္းနံရိုး၊
8. Congenital sternomastoid tumor ေမြးရာပါ ၾကြက္သား အက်ိတ္၊
9. Focal myositis of the sternomastoid ၾကြက္သားေရာင္ေရာဂါ၊
10. Glandular fever အက်ိတ္ေရာင္ အဖ်ား၊
11. Goiter လည္ပင္းၾကီး၊
12. Graves' disease လည္ပင္းၾကီး-ေဟာ္မုန္းမ်ားေရာဂါ၊
13. Herpes infections ေရယံု၊
14. HIV (အိတ္ခ်္အိုင္ဗြီ)
15. Hodgkin's disease လည္ပင္းအက်ိတ္-ကင္ဆာ၊
16. Leukemia လူကီးမီးယား ေသြးအားနည္းေရာဂါ၊
17. Lipoma အဆီက်ိတ္၊
18. Lymphoma တက္ေစ့ ကင္ဆာ၊
19. Mouth cancer ခံတြင္းကင္ဆာ၊
20. Mumps ပသိေရာင္ေရာဂါ၊
21. Rubella (German measles) ဂ်ာမန္ ဝက္သက္ေရာဂါ၊
22. Salivary gland tumor တံေတြးထြက္ အက်ိတ္အလံုး၊
23. Sebaceous cyst အေရျပား ေခြ်းထြက္အိတ္ အက်ိတ္၊
24. Spontaneous apical lung herniation အဆုပ္ထိပိုင္း အထက္ကြ်ံျခင္း၊
25. Stone in salivary duct တံေတြးထြက္ျပြန္ ေက်ာက္၊
26. Strep throat လည္ေခ်ာင္းနာ၊
27. Submandibular tumor ေမးရိုးေအာက္ အလံုး၊
28. Swollen Lymph Nodes တက္ေစ့ေရာင္၊
29. Thyroglossal cyst ေမြးရာပါ လည္ပင္းၾကီး အက်ိတ္-အိတ္၊
30. Thyroid cancer လည္ပင္းၾကီးကင္ဆာ၊
31. Thyroid nodule လည္ပင္းၾကီးကင္ဆာမဟုတ္ အက်ိတ္၊
32. Tonsillitis အာသီးေရာင္၊
33. Tuberculosis တီဘီအက်ိတ္၊

အမ်ားအားျဖင့္ ကင္ဆာမဟုတ္အက်ိတ္ေတြ ျဖစ္တယ္။ ကင္ဆာနဲ႔ နာတာရွည္ ပိုးဝင္တာေတြကေန ဆက္ျဖစ္တာလဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ရက္သတၲ ၃ ပါတ္ထက္ ေစာတာေတြဟာ သူ႔အလိုလို သက္သာ ေပ်ာက္ကင္းႏိုင္တဲ့ ေရာဂါပိုးဝင္တာ ျဖစ္မယ္။ ၄ ပါတ္မွ မေပ်ာက္ရင္ ဆရာဝန္ျပပါ။ အလံုး-အက်ိတ္-အနာ မွန္သမွ် စမ္းသပ္တဲ့အခါ မ်က္စိနဲ႔ စရျပီး၊ လက္နဲ႔ အေသအေျခာ စမ္းရပါတယ္။ ေနရာ၊ အေရာင္၊ အရြယ္အစား၊ ပံုသဏၭာန္၊ အေပ်ာ့-အမာ၊ အပူ-အေအး၊ ေရြ႕ရ-မရ၊ နာ-မနာ ဆိုတာေတြ သိေအာင္လုပ္ရပါတယ္။ လည္ပင္းၾကီး-အက်ိတ္ဆိုရင္ မ်ိဳးခ်ခိုင္းေတာ့ အထက္-ေအာက္ ေရြ႕လိမ့္မယ္။ ကေလးေတြဆိုရင္ အာသီးေရာင္ဘူတာေမးပါ။ မ်က္ႏွာ-လည္ပင္း အနာျဖစ္ဘူးသလား။

အလံုးဟာ အေရျပားနဲ႔ တဆက္ထဲ၊ အေရျပားထဲမွာဆိုရင္ Sebaceous cyst ေခြ်းထြက္အိတ္-အက်ိတ္ နဲ႔ Lipoma အဆီ-အက်ိတ္ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။

အလံုးက အလယ္တည့္တည့္ေလာက္မွာ ပါးစပ္က မ်ိဳတဲ့အခါ ဒါမွမဟုတ္ လွ်ာထုတ္လို႔ အလံုးက ေရြ႕လာရင္ ေမြးရာပါ လည္ပင္ၾကီးအိတ္နဲ႔ လွ်ာဆက္ေနတဲ့ျပြန္ Thyroglossal duct ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အထဲမွာ အရည္ရွိမယ္။ ပိုးမဝင္ရင္ အနာဘူး။

Lymph nodes တက္ေစ့ေရာင္တာ အေတာ္မ်ားမ်ားျဖစ္ၾကတယ္။ နဲနဲနာမယ္၊ မာတင္းတင္း ရာဘာလိုေနမယ္၊ ကိုင္ျပီး ေရြ႔ရင္ ရခ်င္ရမယ္၊ မရတာလဲရွိမယ္။ တက္ေစ့ ေတြ႔ရင္ ပါးစပ္၊ တံေတြးထြက္အိတ္ေတြ ဆက္စစ္ပါ။ ကင္ဆာ၊ အနာ ရွာပါ။

Dermoid cyst ဆိုတာ အေရျပားမွာ အိတ္ေလးနဲ႔အက်ိတ္၊ ခြဲရင္ အထဲမွာ အေမႊးလို၊ ေခြ်းလိုပါေနတာေတြ႔မယ္။

ေမးရိုးေအာက္နား အက်ိတ္ေတြက လူၾကီးဆိုရင္ မာျပီး၊ မနာရင္ ကင္ဆာ၊ လူငယ္-ကေလးေတြဆိုရင္ တီဘီ၊ (အင္ဖက္ရွင္)၊ Salivary calculus တံေတြးထြက္လမ္း-ေက်ာက္ စတာေတြ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ မ်ိဳခ်ခိုင္းလို႔ မေရြ႔တာက Salivary gland swelling တံေတြးထြက္အိတ္၊ Branchial cyst ေမြးရာပါ (ဘရန္ခီရယ္) အိတ္၊ Cystic hygroma ေမြးရာပါ (ဆစ္စတစ္-ဟိုက္ဂရိုးမား) အလံုး၊ Carotid aneurysm (ကေရာတစ္) ေသြးလႊတ္ေၾကာ ေဖါင္းတာ၊ Carotid body tumour (ကေရာတစ္) အက်ိတ္၊ Sternomastoid tumour (စတာႏို-မတ္စရြိဳက္) ၾကြက္သားအလံုး (ေမြးတံုးက ထိခိုက္မိတာ)၊ Laryngocoele ေလျပြန္အိတ္ (ေလမႈတ္ရင္ ပိုေဖါင္းတာမယ္)၊

အက်ိတ္တခုမက ေတြ႔တာဆိုရင္ TB တီဘီ၊ Glandular fever အက်ိတ္ေရာင္အဖ်ား၊ HIV (အိတ္ခ်္အိုင္ဗြီ)၊ Lymphoma (လင္ဖိုးမား-တက္ေစ့ကင္ဆာ) Metastases တေနရာမွာ ကင္ဆာျဖစ္လို႔ ျပန္႔လာတာ တခုခု စဥ္းစားပါ။ တျခားေနရာက တက္ေစ့ေတြလည္း စစ္ေဆးပါ။ ဥပမာ ခ်ိဳင္း၊ ေဘလံုး၊ အသည္း။

Cervical rib ေမြးရာပါ လည္ပင္းနံရိုး၊ Subclavian artery aneurysm လည္ပင္း (ဆပ္ဖ္ကေလးဗီးယမ္း) ေသြးလႊတ္ေၾကာ ေဖါင္းတာ၊ Pharyngeal pouch ေမြးရာပါ (ဖရင္ဂ်ီရယ္-ေပါက္ခ်္)၊

ျဖစ္ႏိုင္တာေတြထဲက တခုခ်င္း ဖယ္ထုတ္နည္းနဲ႔ စကာတင္းေရြးရမယ္။ လိုေသးတဲ့ စမ္းသပ္ စစ္ေဆးတာေတြ လုပ္ရလိမ့္မယ္။ တျခား က်န္းမာေရး အေျခအေနေတြလည္း ၾကည့္ရမယ္။ အေလးခ်ိန္က်လာ၊ ညေခြ်း ထြက္တာ၊ ကိုယ္ပူတာ၊ ဓါတ္မွန္၊ (အာလ္ထြာေဆာင္း)၊ ေသြးစစ္၊ သလိပ္စစ္၊ အသာစထုတ္စစ္။ လည္ပင္းအက်ိတ္ကို ျပည္တည္တာကလြဲရင္ မခြဲရတာမ်ားပါတယ္။ ရုတ္တရက္ သက္သာသြားတာမ်ိဳးဟာ အက်ိတ္အိတ္ထဲမွာ အရည္ရွိခ့ဲရာကေန ခမ္းသြားလို႔ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ အဆုပ္တီဘီေၾကာင့္ ဒီမွာလာျဖစ္တာ ဟုတ္ႏိုင္သလို တျခားဟာလဲ ျဖစ္ႏိုင္ေသးပါတယ္။ Biopsy အသားစထုတ္စစ္တာမလုပ္ဘဲနဲ႔ ဒီအက်ိတ္ဟာ ဘာလို႔ အတိအက် ေျပာမရပါ။

1. Cysts and Lipoma ကင္ဆာမဟုတ္တဲ့ အလံုးအက်ိတ္ https://doctortintswe.blogspot.com/2015/05/cysts.html
2. Lymphoma (လင္ဖိုးမား) ေရာဂါ https://doctortintswe.blogspot.com/2015/02/lymphoma.html
3. Neck Glands လည္ပင္း အက်ိတ္ https://doctortintswe.blogspot.com/2016/12/neck-glands.html

Dr. တင့္ေဆြ
၃ဝ-၆-၂ဝ၁၇
၉-၂-၂ဝ၁၈
၂၉-၃-၂ဝ၁၈