In vitro fertilization (IVF) ျပင္ပမွာ သေႏၶတည္ေစနည္း

၁။ ဆရာ အမ်ိဳးသမီးကအသက္ (၃၇) နွစ္ပါ။ Ivf နည္းနဲ႔သားေလာင္းေလး (၂ ) ခုထည့္လိုက္ပါတယ္။ ကိုယ္ဝန္ (၈) ပတ္ရျပီး Ultrasound ရိုက္Mကည့္ေတာ့ (၁) ေယာက္တည္းပါဆရာ။ တျခားသားေလာင္းေလးက ဘယ္လို ျဖစ္သြားတယ္ဆိုတာ သိပါရေစခင္ဗ်ာ။

အဲလိုျဖစ္တတ္လို႔ တခုမက ထည့္ရတယ္။ ဘေလာ့မွာ IVF စာ ဖတ္ႏိုင္။

၂။ သမီးက PCOS ေရာဂါ႐ွင္ပါ။ metformin ကိုတေန႔ 1000mg ေသာက္ေနရပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့လကစၿပီး ရာသီ မွန္လာပါတယ္ဆရာ။ သမီးတို႔လင္မယားႏွစ္ေယာက္ကလဲ ကေလးအရမ္းလိုခ်င္ပါတယ္ဆရာ။ သမီးမွာ ကေလးရႏိုင္မယ့္ အေျခအေန ႐ွိလာႏိုင္ပါဦးမလား႐ွင္။ ၿပီးေတာ့သမီးတို႔ IVF နည္းနဲ႔ကေလးယူခ်င္ပါတယ္ဆရာ။ ဆရာခုေနထိုင္တဲ့ အိႏၵိယမွာ လာေရာက္ကုသရင္ အဆင္ေျပႏိုင္ပါ့မလားဆရာ။ ခန္႔မွန္းေျခကုန္က်စားရိတ္ေလးနဲ႔ ေအာင္ျမင္မႈႏႈန္းေလးကို သိခ်င္ပါတယ္ဆရာ။ သမီးအားကိုးစြာဆရာ့ရဲ႕အေျဖကိုေစာင့္ေနပါ့မယ္႐ွင့္။

ဆရာ အိႏၵိယမွာမေနရေတာ့တာ ၆ လရွိသြားပါျပီ။ (ဒီစာကို ျပန္တင္ေတာ့ ၃ ႏွစ္ခြဲရွိျပီ။) ကုန္က်စရိတ္ မသိပါ။ လွမ္းေမးရင္ ရပါတယ္။ ေရးထားတဲ့ စာတပုဒ္ ပို႔ပါတယ္။

Test-tube babies ဖန္ျပြန္သေႏၶသားဆိုတာ ၾကားဘူးၾကပါမယ္။ ၁၉၇၈ တံုးက အဂၤလန္မွာ လူးဝစ္ ဘေရာင္းကို ေမြးခဲ့တာကေနစျပီး လူသိမ်ားလာတာပါ။ သူဟာ သူ႔မိခင္ရဲ႕ဝသားအိမ္ထဲမွာ မေနခဲ့ရပါ။

Artificial insemination နည္းမွာေတာ့ ခပ္ရွင္ရွင္းပါ။ သုက္ပိုးကို သားအိမ္ထဲကို တမင္တကာ ထည့္ေပးနည္း လုပ္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ IVF နည္းမွာေတာ့ မ်ိဳးဥနဲ႔ သုက္ပိုးေတြကို ဓါတ္ခြဲခန္းထဲမွာေပါင္းစပ္ျပီး သေႏၶျဖစ္လာေစတယ္။ ေနာက္ျပီးမွ သားအိမ္ထဲကို ထည့္ေပးရပါတယ္။ ရႈပ္ေထြးတယ္။ အကုန္အက်မ်ားတယ္။ ကေလးမရေသးတဲ့အတြဲေတြထဲက ၅% ကသာ ဒီနည္းလုပ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ၁၉၈၁ ကစျပီး ယူအက္စ္မွာ စလုပ္လာတာကေန ကေန႔အထိ အဲလို IVF နည္းနဲ႔ေမြးတဲ့ကေလးေပါင္း ၂ သိန္းေက်ာ္ေနပါျပီ။

ဘာလို႔ ကေလးမရေသးသလဲ
1. Endometriosis သားအိမ္ေရာဂါ၊
2. Low sperm counts သုက္ပိုးနည္းျခင္း၊
3. Problems with the uterus or fallopian tubes သားအိမ္နဲ႔ ျပြန္ေရာဂါ၊
4. Problems with ovulation မ်ိဳးဥမထြက္ျခင္း၊
5. Antibody problems that harm sperm or eggs သုက္ပိုးနဲ႔ မ်ိဳးဥကိုဆန္႔က်င္တဲ့ ‘အင္တီေဘာ္ဒီ’ ထြက္ျခင္း၊
6. The inability of sperm to penetrate or survive in the cervical mucus သားအိမ္အဝကအခြ်ဲထဲကို သုက္ပိုးက ထိုးေဖါက္မဝင္ႏိုင္ျခင္း၊
7. An unexplained fertility problem ရွင္းမျပႏိုင္တဲ့အေၾကာင္းခံ။

ကေလးမရေသးသူေတြအတြက္ IVF နည္းကို အရင္ဆံုးနည္းအေနနဲ႔ အားမကိုးပါ။ Fertility drugs မ်ိဳးဥထြက္ေဆး ေပးနည္း၊ ခြဲစိတ္နည္း နဲ႔ Artificial insemination သုက္ပိုးအျပင္ကေန ထည့္ေပးနည္းေတြနဲ႔ မရေတာ့မွသာ လုပ္ပါမယ္။

ဒီနည္းမွာ ပဌမအဆင့္အေနနဲ႔ ေဟာ္မုန္းေဆးထိုးေပးပါတယ္။ ဒီနည္းေၾကာင့္ လစဥ္မ်ိဳးဥက တခုမက ထြက္လာမယ္။ မ်ိးဥထုတ္ယူႏိုင္ေျခကို စမ္းသပ္မႈေတြလုပ္မယ္။ Retrieval procedure မ်ိဳးဥထုတ္ယူဘို႔ ျပင္ဆင္မယ္။ ေဆးေတြ ထိုးေပးမယ္။ မ်ိဳးဥေတြ မ်ိဳးဥအိမ္ကေနထြက္လာေစမယ္။ အခ်ိန္ကိုက္လုပ္ဘို႔ အေရးၾကီးတယ္။ မ်ိဳးဥအိမ္ထဲက ေဖၚလီကယ္ထဲကေန ရင့္မွည့္ေနတဲ့မ်ိဳးဥ မထြက္ခင္မွာ ထုတ္ယူဘို႔ ျဖစ္တယ္။ ေစာလဲမရ၊ ေနာက္က်လဲမရပါ။ ေသြးစစ္နည္းနဲ႔ အာလ္ထြာေဆာင္းအရ အခ်ိန္ကိုက္ကို သိႏိုင္တယ္။ မတိုင္ခင္ညမွာ ညႊန္ၾကားခ်က္နဲ႔ လိုအပ္ရင္ ေဆးေပးမယ္။ တခ်ိဳ႕ကို ေမ့ေဆးနဲ႔လုပ္မယ္။

မ်ိဳးဥအိမ္ထဲက မွန္ကန္တဲ့ ေဖၚလီကယ္ထဲကေန ေဆးထိုးအပ္နဲ႔ မ်ိဳးဥကိုထုတ္ယူမယ္။ နာရီဝက္ တနာရီသာၾကာမယ္။ ထုတ္ယူလိုက္တဲ့မ်ိဳးဥကို ဓါတ္ခြဲခန္းထဲမွာဘဲ ခ်က္ခ်င္း သုက္ပိုးနဲ႔ ေပါင္းစပ္ေစမယ္။ ခင္ပြန္းက က်န္းမာသူဆိုရင္ သူ႔သုက္ပိုးကို သံုးမယ္။

ေစာင့္ၾကည့္မႈကို ဆက္လုပ္ေနပါမယ္။ ၅ ရက္ေစာင့္လိုက္ရင္ Embryo သေႏၶဟာ more advanced blastocyst stage အဆင့္ေရာက္ပါျပီ။ အဲသည္အခ်ိန္မွာ သေႏၶကို သားအိမ္ထဲ ထည့္ေပးပါမယ္။ သေႏၶတခုမက ၃-၄ ခုလဲ ထည့္ႏိုင္တယ္။ ကသီတာ ေခၚတာေလးနဲ႔ ဗဂ်ိဳင္းနားကေန သားအိမ္ထဲထည့္ေပးမွာျဖစ္တယ္။ မ်ိဳးဥထုတ္ယူရသေလာက္ မခက္ဘူး။ အိပ္ယာထဲမွာ ေဆးရံုတက္ေနသလို နားေနရပါမယ္။ ဆရာဝန္က ကိုယ္ဝန္အတြက္ ေသြး-ဆီးစစ္ပါမယ္။

ခင္ပြန္းျဖစ္သူရဲ႕ သုက္ပိုးအေရအတြက္နည္းေနရင္ IVF နည္းနဲ႔အတူ Intracytoplasmic sperm injection သုက္ပိုး ေဆးထိုးနည္းကိုပါ တြဲလုပ္ႏိုင္တယ္။ Semen စီမင္ထဲကေန Sperm သုက္ပိုးကို ထုတ္ယူမယ္။ တခ်ိဳ႕ကိုေတာ့ Testicles က်ားအစိထဲကေန ယူမယ္။ ယူတာကို Egg မ်ိဳးဥထဲ ထိုးေပးရတယ္။

IVF ဘယ္ေလာက္ေအာင္ျမင္သလဲဆိုတာ ဘာလို႔ကေလးမရေသးသလဲဆိုတာအေပၚနဲ႔ တျခားအေၾကာင္း အခ်က္ေတြအေပၚ မူတည္တယ္။ အသက္အရြယ္လဲ စကားေျပာတယ္။ အမ်ိဳးသမီးရဲ႕အသက္အရြယ္ အေရးပါတယ္။ ၃၅ ႏွစ္ေအာက္ဆိုရင္ ၃၉႕၆% ေအာင္ျမင္တယ္။ ၄ဝ ေက်ာ္ရင္ ၁၁႕၅% ရွိတယ္။ ေနာက္ပိုင္းနည္းေတြက အသက္ၾကီးလာလဲ အခြင့္အလမ္းတူေလာက္ျဖစ္လာတာ အားရွိစရာေကာင္းတယ္။

အေထာက္အကူနည္းနဲ႔ ကေလးရေအာင္လုပ္နည္းေတြျဖစ္တဲ့ IVF, GIFT နဲ႔ ZIFT နည္းေတြကို Assisted reproductive technology (ART) လို႔ေခၚတယ္။ ၂ဝဝ၉ စာရင္းဇယားေတြအရ IVF နည္းကို ၉၉% သံုးတယ္။

တခါၾကိဳးစားမႈလုပ္တာကို ဆိုက္ကယ္တခုလို႔ ေခၚတယ္။ ဆိုက္ကယ္အားလံုးတြက္ရင္ ကိုယ္ဝန္ရႏွဳန္း ၂၉႕၄% ရွိတယ္။ ၂၂႕၄% အရွင္ေမြးတယ္။

ရလာတဲ့ Embryos သေႏၶေတြကို မသံုးေသးရင္ ေအးခဲနည္းနဲ႔ သိမ္းထားႏိုင္တယ္။ ဒုတိယ၊ တတိယအၾကိမ္ေတြ ထပ္ၾကိဳးစားဘို႔ အကုန္အက်သက္သာမယ္။ သူမ်ားကိုလဲ လွဴႏိုင္တယ္။ ယူအက္စ္မွာ IVF cycle ဆိုက္ကယ္တခုအတြက္ $12,400 ကုန္က်တယ္။

ေစ်းခ်ိဳခ်ဳိနဲ႔ ကေလးလိုခ်င္သလား
• အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ကိုလိုရာဒို၊ ဘူလ္ဒါ တကၠသိုလ္ကေန IVF ျပင္ပသေႏၶတည္နည္းနဲ႔ ကေလးရေအာင္ လုပ္းနည္းကို ေစ်းသက္သာတဲ့နည္း တီထြင္လိုက္ပါတယ္။ တၾကိမ္ၾကိဳးစားမႈ ဆိုက္ကယ္တခုအတြက္ ေဒၚလာ ၂၅ဝ သာ ကုန္က်ပါေတာ့မယ္။
• မ်ိဳးဥထြက္ေဆးကို Generic fertility drugs ေဆးနာမည္ရင္းနဲ႔လာတာကိုသာ သံုးမယ္။ ဓါတ္ခြဲခန္းသံုးပစၥည္း ကိရိယာေတြကိုလဲ အေျခခံက်တာေတြကိုသာ သံုးမယ္လို႔ ၾသစေတးလ်၊ မဲလ္ဘုန္း၊ Monash မိုနက္ရွ္ တကၠသိုလ္ ပါေမာကၡ (ဂဘ္ ကိုဗက္စ္) ကေန မကာအိုမွာ က်င္းပတဲ့ ၁၉ ၾကိမ္ေျမာက္ Controversies in Obstetrics, Gynecology & Infertility (COGI) ကမာၻ႔ကြန္ကရက္မွာ ေျပာၾကားခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
• စမ္းသပ္ဖန္ျပြန္ ၂ ေခ်ာင္း၊ ေစ်းမၾကီးတဲ့ဓါတ္ပစၥည္းေတြ၊ Low-cost embryo culture method ေစ်းႏွဳန္း ခ်ိဳသာတဲ့ သေႏၶေမြးယူနည္းကို တီထြင္လိုက္တာျဖစ္ပါတယ္။ လက္ရွိသံုးေနတာက ေဒၚလာ ၆ ေသာင္းတန္ Incubator အင္က်ဴေဘတာထဲမွာ လုပ္ရတာျဖစ္တယ္။
• စမ္းသပ္ဖန္ျပြန္ နံပါတ္ (၁) ထဲမွာ (ဆစ္တရစ္အက္စစ္) နဲ႔ Sodium bicarbonate ဆိုဒီယမ္ ဘိုင္ကာဗြန္နိတ္ေတြ သံုးမယ္။ Carbon dioxide solution ကာဗြန္ဒိုင္ေအာင္ဆိုက္ရည္ ရလာမယ္။ ဒီဟာက Fertilization မ်ိဳးစပ္ဘို႔ အေကာင္းဆံုးအေျခအေနတရပ္ျဖစ္တယ္။
• အဲဒီအခါ စမ္းသပ္ဖန္ျပြန္ နံပါတ္ (၂) ထဲထည့္မယ္။ Oocytes မ်ိဳးဥ နဲ႔ Sperms သုက္ပိုးေတြကို ေဆးထိုးအပ္နဲ႔ ထည့္ေပးမယ္။ ရလာတဲ့ သေႏၶသားကို အႏုၾကည့္မွန္ဘီလူးနဲ႔ စစ္ေဆးမယ္။ ေနာက္ ေအာင္ျမင္တာကို သားအိမ္ထဲကို ေျပာင္းထည့္ေပးပါေတာ့မယ္။
• ဒီေစ်းခ်ိဳတဲ့နည္းသစ္ကို အသက္ ၃၆ ႏွစ္ေအာက္ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ မ်ိဳးဥ (၈) ခုရေစတဲ့နည္းနဲ႔ဆက္လုပ္တာမွာ သံုးေနတဲ့ IVF culture systems ေစ်းၾကီးနည္းနဲ႔ ေအာင္ျမင္ႏွဳန္း မကြာလွတာေတြ႔ရပါတယ္လို႔ European Society of Human Reproduction and Embryology 2013 Annual Meeting မွာဆိုထားပါတယ္။
• ကိုယ္ဝန္ရႏွဳန္း ၃ဝ႕၄% ရွိတယ္။
• ဒီနည္းသစ္ေၾကာင့္ ခ်မ္းသာသူေတြသာမက အသင့္အတင့္တတ္ႏိုင္သူေတြပါ ကေလးရေစဘို႔ လက္လွမ္း မီလာေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

- Polycystic Ovarian Syndrome (PCOS) ရာသီမမွန္ရင္ ဖတ္ပါ http://doctortintswe.blogspot.com/2014/10/polycystic-ovarian-syndrome-pcos.html

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၈-၄-၂ဝ၁၅
၂ဝ-၃-၂ဝ၁၈