Unengaged head ကေလးေခါင္းမဆိုက္ေသးျခင္း

၁။ မဂၤလာပါဆရာ က်မအသက္ ၂၈ ႏွစ္ အိမ္ေထာင္ရွိ,ပထမကိုယ္ဝန္က miscarriage ျဖစ္ဖူးပါတယ္ ခုကိုယ္ဝန္ကေတာ့ ၃၈ ပတ္ရွိပါၿပီဆရာ ႐ိုး႐ိုးေမြးဖို႕လုပ္ထားတာပါဆရာ ဒါေပမယ့္ မေန႔က ေဆးခန္းျပေတာ့ဆရာဝန္မက ကေလးေခါင္း ေအာက္မစိုက္ေသးဘူးလို႔ေျပာပါတယ္ဆရာ ကေလးကလဲ ထြားတယ္ေျပာပါတယ္ အဲ့ဒါနဲ႔ ေဆးခန္းတပတ္ ထပ္ခ်ိန္းထားပါတယ္ရွင့္ ဒီၾကားထဲဗိုက္နာရင္႐ိုး႐ိုးေမြးၾကည့္ပါ ရက္ခ်ိန္းျပည့္လို႔ မေမြးေသးရင္ ကေလးအေျခေနၾကည့္ၿပီး ခြဲသင့္ခြဲမယ္ေျပာပါတယ္ က်မသိခ်င္တာက ကေလးက ၈ ေပါင္ သို႔မဟုတ္ ၉ ေပါင္ေလာက္ရွိႏိုင္မယ့္အေျခေနမ်ိဳးဆိုရင္ ႐ိုး႐ိုးဖြားဖို႔ လြယ္မလား ဒါမွမဟုတ္ ခြဲလိုက္သင့္သလားလို႔သိခ်င္တာပါဆရာ ကေလးေခါင္းေအာက္မစိုက္ရင္ေကာ ခြဲကိုခြဲရမွာပါလားဆရာ ေက်းဇူးျပဳၿပီးေျဖၾကားေပးပါဦးရွင့္ ေလးစားစြာျဖင့္

၂။ ဆရာ သမီးဆရာဝန္တေယာက္ပါ။ နာမည္ကေတာ့ profile ထဲကအတိုင္းပါဆရာ။ သမီးတို႔ေဆးရံုမွာ G1P0 ကို three fifth above the brim ကို high head ဆိုၿပီးခြဲေမြးေနတာကို ေက်းဇူးျပဳၿပီး post တင္ေပးပါဦးဆရာ။ သမီးတို႔က အငယ္မို႔လို႔ OG ကတမ်ိဳး TMO ကတမ်ိဳးနဲ႔ ဘယ္ဟာကိုအမွန္ယူရမလဲမသိေတာ့လို႔ပါ။ ဒါေလးေတာင္ high head ကို မသိရင္ ဆရာဝန္မလုပ္နဲ႔လို႔ ေျပာခံထိေနလို႔ပါဆရာ။ သမီးတို္႔နယ္မွာ LSCS ေတြမ်ားေနလြန္းလို႔ပါဆရာ။

ဒုတိယေမးခြန္ထဲက ေဆးပညာသံုးအတိုေကာက္ေတြကေတာ့ သားဦးကိုယ္ဝန္။ အရင္ကလည္းမပ်က္ဖူးသူ၊ သားအိမ္ဝ လက္ ၃ လံုးပြင့္၊ ကေလးေခါင္းက တင္ပါးဆံုရိုးကြင္းအဝိုင္းအထက္မွာ၊ OG ကသားဖြါးမီးယပ္အထူးကုဆရာဝန္၊ TMO ဆိုတာ ျမိဳ႕နယ္ဆရာဝန္၊ high head ဆိုတာ ကေလးဦးေခါင္းျမင့္ေနျခင္း။ LSCS ဆိုတာ ဗိုက္ခြဲေမြးဖြါးျခင္းလို႔ ဆိုလိုပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္က အိုဂ်ီမဟုတ္ပါ။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေဆးပညာကို စိတ္ဝင္စားယံုမက ကေလးေတြအမ်ားၾကီး ေမြးေပးခဲ့တယ္။ စာေတြလည္း ဆက္ဖတ္ေနပါတယ္။

ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မွာ ရင့္လာခ်ိန္ေရာက္ရင္ အထဲကကေလးေခါင္းက ေအာက္က်က်လာတယ္။ Lightening လို႔ေခၚတယ္။ သားဦးကိုယ္ဝန္မွာ မေမြးခင္ ၃ ပတ္မွာစတယ္။ ေနာက္ကိုယ္ဝန္ေတြမွာေတာ့ ေမြးကာနီးမွသာျဖစ္တယ္။ ကိုယ္ဝန္ ၃၉ ပတ္အထိ ကေလးျမင့္ေနေသးရင္ ျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ အေၾကာင္းအခ်က္ေတြ ရွာရပါမယ္။

အဲလိုျဖစ္ေနရင္ မိခင္ေလာင္း အသက္ရွဴရတာခက္ခဲေနသလား။ အထဲမွာ ကေလးကၾကီးၾကီးလာေနတယ္။ အသက္ရွဴၾကြက္သား ဒိုင္ယာဖရမ္ကို တိုးမယ္။ အသက္ရွဴတိုင္း ၁ လကၼခြဲ ျမင့္-နိမ့္ျဖစ္ေနတာ။ အစာလမ္းကိုလည္း သက္ေရာက္မယ္။ ကေလး အေလးခ်ိန္က ၆ ေပါင္ကေန ၉ ေပါင္အထိရွိေနျပီ။ မိခင္ေလာင္းရဲ႕ အစာအိမ္နဲ႔ အူေတြကို ဖိေနတယ္။ ဟဒ္ဘန္း ေခၚ ရင္ပူမယ္။ ေလတက္မယ္။ အက္စစ္ရည္ အထက္ဆန္မယ္။ ဗိုက္ေအာင့္မယ္။

ကိုယ္ဝန္ ၃၉ ပတ္အထိ ကေလးျမင့္ေနေသးရင္ စမ္းသပ္စစ္ေဆးမႈေတြလုပ္မယ္။ အာလ္ထြာေဆာင္းထပ္ရိုက္ႏိုင္တယ္။ ကလးသိပ္ၾကီးေနသလား။ ကေလးအေနအထား။ ၉၇% ကေလးေတြက ေခါင္းကေအာက္စိုက္ေနတယ္။ ၃% သာ တျခား အေနအထားရွိတယ္။ ကန္႔လန္႔အေနအထားဆိုရင္ ခြဲေမြးရတယ္။ ေရျမြာေပါက္ျပီး ေခါင္းမဆိုက္ေသးရင္ ခြဲရႏိုင္တယ္။ ခ်က္ၾကိဳးကြ်ံတာျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ကိုယ္ဝန္ ၃ဝဝ မွာ ၁ ေယာက္ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။

ေမးခြန္းကို နားလည္ေအာင္ စမ္းသပ္ျပီး မွတ္ခ်က္ေရးတာပါ ထည့္ပါရေစ။
• 0/5 = fully engaged ပဲလ္ဗစ္ဘရင္အထက္မွာ ကေလးေခါင္းစမ္းမရတာကို အျပည့္အဝ ေခါင္းဝင္ေနျပီ။
• 1/5 palpable = 4/5 deeply engaged ပဲလ္ဗစ္ဘရင္အထက္မွာ ကေလးေခါင္း လက္ ၁ လံုးစာစမ္းရ + လက္ ၄ လံုးစာက အတြင္းထဲမွာ။
• 3/5 palpable = 2/5 engaged ပဲလ္ဗစ္ဘရင္အထက္မွာ ကေလးေခါင္း လက္ ၃ လံုးစာစမ္းရ + လက္ ၂ လံုးစာက အတြင္းထဲမွာ။

ကိုယ္ဝန္ ၅ဝ% မွာ ၃၈ ပတ္နဲ႔ ၄၂ ပတ္အတြင္း ေခါင္းဝင္ၾကတယ္။ Engagement လို႔ ေခၚတယ္။ သားဦးကိုယ္ဝန္မွာ အမ်ားစုက ၃၆ ပတ္ (၂၅၂ ရက္) နဲ႔ ၃၈ (၂၆၆ ရက္) ပတ္မတိုင္မီ ေခါင္းမဝင္ပါ။

ဘာေၾကာင့္ ကေလးေခါင္းက မိခင္အရိုးကြင္းထဲ ဝင္မလာေသးသလဲ
CPD ေခၚ ကေလးေခါင္းက မိခင္အရိုးကြင္းနဲ႔ မမွ်ေအာင္ၾကီးေနျခင္း၊ အခ်င္းေရွ႕ေရာက္ ေခၚ အခ်က္းေအာက္က်ျခင္းနဲ႔ ဖိုက္ဘရြိဳက္ ေခၚ မိုင္ယိုးမား ေခၚ သားအိမ္အလံုး ရွိေနျခင္းေတြက သိသာထင္ရွားတဲ့ အေၾကာင္းခံေတြျဖစ္တယ္။

Baby’s station ေခၚ ကေလးေခါင္းဘယ္စခန္းေရာက္ေနသလဲ အေရးၾကီးတယ္။ ေမြးလမ္းကို လက္နဲ႔စမ္းမယ္။ သားအိမ္ဝ ဘယ္ေလာက္ပြင့္ေနျပီလဲ စမ္းမယ္။ Ischial spines အစ္ခ်ီရယ္စပိုင္း အရိုးစြန္းႏွစ္ခုနဲ႔ အထက္-ေအာက္ကို တိုင္းတာမယ္။ -5 to +5 လို႔ေရးမွတ္တယ္။ အမွတ္ ၁ မွတ္ဟာ ၁ စင္တီမီတာနဲ႔ညီတယ္။ - အႏႈတ္ဆိုတာ ေခါင္းမဝင္ေသးတာ။ + ဆိုတာ ေခါင္းဝင္တာ။ အစ္ခ်ီရယ္စပိုင္း အရိုးစြန္းႏွစ္ခုနဲ႔ တတန္းတည္းကို သုညမွတ္။ ေခါင္းအထဲမဝင္ေသးတာကို Floating လို႔ ေခၚတယ္။ +4 to +5 station ဆိုရင္ ကေလးထြက္လာေနျပီ။

ေမြးကာနီး လကၡဏာ (၅) ခုရွိတယ္။
၁။ Dilation သားအိမ္ဝက်ယ္လာျခင္း။
၂။ Effacement သားအိမ္ဝႏႈတ္ခမ္းသား ပါးျပီးရွည္လာျခင္း။
၃။ Station ကေလးေခါင္းဘယ္စခန္းေရာက္ေနသလဲ ။
၄။ Consistency သားအိမ္ဝႏႈတ္ခမ္း ေပ်ာ့ေျပာင္းလာျခင္း။
၅။ Position ကေလးအေနအထား။

Bishop’s score ဘစ္ေရွာ့ အမွတ္ေပးစနစ္
Score Cervix dilation Cervix effacement Fetal station Cervix position Cervix consistency
0 closed 0% to 30% -3 posterior firm
1 1-2 cm 4% to 50% -2 mid-position moderately firm
2 3-4 cm 60% to 70% -1 anterior soft
3 5+ cm 80% or greater +1 anterior soft

အမွတ္ ၃ ေအာက္ေနေသးရင္ ရိုးရိုးမေမြးေလာက္။ Induction ေခၚ ေမြးလာေအာင္ကူေပးနည္းလိုပါမယ္။ ၈ မွတ္ရွိရင္ အလိုလိုေမြးလာမယ္။ ၁၅ မွတ္အထိအမ်ားဆံုးရွိတယ္။

ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေတြကို ဗိုက္ခြဲေမြးတာမွာ ခုေခတ္မွာ ပိုပိုမ်ားလာလာတာ တိုင္းျပည္တိုင္လိုလိုမွာျဖစ္ေနတယ္။ ဘာေၾကာင့္ ခြဲေမြးသလဲဆိုတာအေၾကာင္းေတြက မတူၾကပါ။ သားဖြါးမီးယပ္ပညာအရ မျဖစ္မေနခြဲကိုခြဲရမွာရွိတယ္။ မတင္မက်လည္း ရွိတယ္။ လူနာက ခြဲေစခ်င္လို႔လည္းရွိတယ္။ ဆရာဝန္က သု႔အျမင္အရဆံုးျဖတ္တာလည္းရွိမယ္။ ဘယ္ေရြးခ်ယ္မႈနဲ႔ ဘယ္နည္းကိုေရြးေရြး အဆိုးနဲ႔ အေကာင္း ခ်ိန္ဆရပါမယ္။

ကြ်န္ေတာ္ ဘာသာျပန္ဆရာလုပ္ေနတဲ့ေက်ာင္းက ျမန္မာျပည္ကေက်ာင္းသူတေယာက္က ျပီးခဲ့တဲ့အပတ္က ေျပာျပတယ္။ ေနာက္ဆံုးကေလးေမြးေတာ့ သူကရိုးရိုးေမြးခ်င္တာကို ေဆးရံုကခြဲေမြးေပးသတဲ့။

• C-section linked to stillbirth ဗိုက္ခြဲေမြးျခင္းဟာ ကေလးအေသေမြးတာကိုပိုမ်ားေစႏိုင္ http://doctortintswe.blogspot.com/2015/03/c-section-linked-to-stillbirth.html
• C-section rates vary widely across Europe ဥေရာပတိုက္မွာ ဗိုက္ခြဲေမြးႏွဳန္းကြဲျပားသည္ http://doctortintswe.blogspot.com/2015/03/c-section-rates-vary-widely-across.html
• Doctors Urge Patience, And Longer Labor, To Reduce C-Sections http://doctortintswe.blogspot.com/2015/03/doctors-urge-patience-and-longer-labor.html
• LSCS in UK (ယူေက) မွာ ဗိုက္ခြဲေမြးတာ http://doctortintswe.blogspot.com/2015/04/lscs-in-uk.html
• LSCS ဗိုက္ခြဲျပီး ကေလးေမြးၾကတာ မ်ားလာစရာရွိ http://doctortintswe.blogspot.com/2017/06/lscs.html
• Normal labor after LSCS ဗိုက္ခြဲေမြးျပီးေနာက္ ရိုးရိုးေမြးလို႔ရသလား http://doctortintswe.blogspot.com/2015/04/vaginal-birth-after-cesarean.html
• Unengaged head ကေလးေခါင္းမဆိုက္ေသးျခင္း https://doctortintswe.blogspot.com/2017/06/unengaged-head.html

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၁၁-၆-၂ဝ၁၇
၂၉-၃-၂ဝ၁၈