Ovarian cancer မ်ိဳးဥအိမ္ကင္ဆာ

အမ်ိဳးသမီးေတြမွာျဖစ္တဲ့ ကင္ဆာေတြထဲမွာ ၃% ရွိတယ္။ မ်ိဳးပြါးလမ္းကင္ဆာေတြထဲမွာ ေသဆံုးမႈအမ်ားဆံုးျဖစ္တယ္။ အမ်ိဳးသမီးကင္ဆာထဲမွာေတာ့ ေသဆံုးရမႈမွာ နံပါတ္ (၅) ျဖစ္တယ္။ အသက္ၾကီးမွသာျဖစ္တယ္။ ပ်မ္းမွ် ၆၃ ႏွစ္အရြယ္။

လူကဝရင္ပိုျဖစ္တယ္။ ကေလးမေမြးဘူးသူေတြမွာ ပိုျဖစ္တယ္။ ကိုယ္ဝန္တားေဆး ေသာက္သူေတြမွာ အျဖစ္နည္းတယ္။ သားေၾကာျဖတ္ထားသူေတြမွာ အျဖစ္နည္းတယ္။ ဘယ္လို အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ ပိုျဖစ္တတ္သလဲ။ အပ်ိဳျဖစ္ေစာတာနဲ႔ ေသြးဆံုးေနာက္က်တာ၊ ကေလးမရတာေတြကေန ပိုျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ ၁ဝ% က မ်ိဳးရိုးလိုက္တယ္။ သားအိမ္ ထုတ္ထားသူေတြမ်ာလည္း နည္းတယ္။ မ်ိဳးဥေၾကြေဆးျဖစ္တဲ့ clomiphene citrate ကို တျခားအေၾကာင္းေၾကာင့္ တႏွစ္ထက္ပိုၾကာၾကာ ေသာက္သူေတြမွာ ပိုျဖစ္တယ္။ (အင္ဒရိုဂ်င္) ေဟာ္မုန္း ေပးထားသူေတြမွာ ပိုျဖစ္တယ္။ အီစထိုဂ်င္နဲ႔ ေဟာ္မုန္းေဆး ေပးကုသမႈ ခံထားသူေတြမွာ ပိုျဖစ္တယ္။ မိသားစုထဲမွာ တေယာက္မက ျဖစ္တယ္။ မိသားစုကင္ဆာ ဆင္ဒရုမ္း ထဲမွာ ၅-၁ဝ% ဟာ မ်ိဳးဥအိမ္ကင္ဆာပါတယ္။ Talcum powder အမ်ားသံုးေပါင္ဒါ ကေန ကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အဆီနည္းနည္းသာစားသူေတြမွာအျဖစ္နည္းတယ္။ အနာသက္သာေဆးေသာက္သူေတြမွာ အျဖစ္နည္းတယ္။

• အဆင့္ (၁) မ်ိဳးဥအိမ္ တဖက္တည္း၊ ဒါမွမဟုတ္ ၂ ဖက္လံုးမွာသာရွိျပီး တျခားေနရာေတြကိုမေရာက္ေသးဘူး၊
• အဆင့္ (၂) တင္ပါးဆံုတြင္းမွာသာေရာက္ေသးတယ္၊
• အဆင့္ (၃) အသဲကလြဲျပီး ဗိုက္ထဲကအဂၤါေတြနဲ႔ တက္ေစ့ေတြဆီေရာက္ေနျပီ၊
• အဆင့္ (၄) တျခားေနရာေတြဆီေရာက္ျပီ။
• ကုသနည္းေတြ = (၁) ခြဲစိတ္ျခင္း နဲ႔ (၂) ကင္ဆာေဆးေပးျခင္း၊

ေရာဂါကိုေစာသိဘို႔ခက္တယ္။ ခံစားရတာကလည္း မေရရာလွဘူး။ ဗိုက္ေအာင့္မယ္။ ေလတက္မယ္။ အစားအေသာက္ ပ်က္မယ္။ ဆီးအျမန္သြားခ်င္မယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ အားယုတ္မယ္။ ခါးနာမယ္။ အတူေနရင္ မနာသင့္ပဲ နာတယ္။ ဝမ္းခ်ဳပ္မယ္။ ရာသီမမွန္ျဖစ္မယ္။ ကိုယ္အေလးခ်ိန္က်မယ္။ ဗိုက္ေဖါင္းလာမယ္။

မ်ိဳးဥအိမ္ကင္ဆာရွိေနသူမွာ CA125 ဓါတ္မ်ားေနမယ္။ မ်ားတာေတြ႔သူေတြကို ဆက္ျပီး အာလ္ထြာေဆာင္းရိုက္ခိုင္းပါမယ္။ Biopsy အသားစျဖတ္စစ္မွသာ ေသခ်ာတယ္။ HE4 စစ္ေဆးနည္းကအသစ္ျဖစ္တယ္။ OVA-1 နည္းဆိုတာရွိေသးတယ္။

Epithelial ovarian cancer က ေသေစႏိုင္တဲ့ဆိုးတဲ့အမ်ိဳးအစားျဖစ္တယ္။ ေစာေစာသိလို႔ ေဆးကုသရင္ အလားအလာ ေကာင္းတယ္။ အဆင့္ (၁) ၉၂% ဟာ ၅ ႏွစ္အသက္ရွင္တယ္။ ပ်မ္းမွ်ဆိုရင္ ၄၅% သာရွိတယ္။ Germ cell နဲ႔ Stromal tumors ေတြကသက္သာတယ္။

မ်ိဳးဥအိမ္ထဲမွာ တစ္ရွဴး အမ်ိဳးမ်ိဳးေတြကေန ကင္ဆာအမ်ိဳးမ်ိဳးကိုျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ ဥပမာ epithelial ovarian, fallopian tube, and primary peritoneal ေတြျဖစ္တယ္။  germ cell tumors နဲ႔ sex cord-stromal tumors ဆိုတာေတြက ရွားတဲ့အမ်ိဳးအစားေတြျဖစ္တယ္။ Epithelial ovarian cancer ဆိုတာက ၇ဝ% ရွိတယ္။ ဒီအထဲမွာ Borderline ovarian tumors ၾကားက်တဲ့ အမ်ိဳးအစားက ၁ဝ% ရွိတယ္။

Epithelial ovarian cancer ဆိုတာ ေသေစႏိုင္တဲ့ဆိုးတဲ့အမ်ိဳးအစားျဖစ္တယ္။ ေစာေစာသိလို႔ ေဆးကုသရင္ အလားအလာေကာင္းတယ္။ အဆင့္ (၁) ၉၂% ဟာ ၅ ႏွစ္အသက္ရွင္တယ္။ ပ်မ္းမွ်ဆိုရင္ ၄၅% သာရွိတယ္။ Germ cell နဲ႔ stromal tumors ေတြကသက္သာတယ္။

ေရာဂါရွိေနတာကို ဓါတ္ခြဲခန္းစစ္တာေတြနဲ႔ေတာ့ မသိသာဘူး။ ခြဲထုတ္တာနဲ႔ Biopsyအသားစျဖတ္စစ္မွသာ ေသခ်ာတယ္။ Ultrasound နဲ႔ CT (CAT) လုပ္ၾကတာမ်ားတယ္။ ေသြးစစ္ရင္ CA-125 မ်ားေနႏိုင္တယ္။ လူတိုင္းမဟုတ္ျပန္ဘူး။ HE4 စစ္ေဆးနည္းကအသစ္ျဖစ္တယ္။ OVA-1 နည္းဆိုတာလဲရွိေသးတယ္။

ကုသနည္းမ်ား
1. Surgery ခြဲစိတ္ကုသနည္း။
2. Chemotherapy ကင္ဆာေတးေပးမယ္။
3. Hormone therapy ေဟာ္မုန္းေဆးေပးမယ္။
4. Targeted therapy ပစ္မွတ္ထားကုသနည္းလုပ္မယ္။
5. Radiation therapy ဓါတ္ကင္မယ္။

Fathers may pass ovarian cancer risk to daughters http://www.bbc.com/news/health-43031571

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ